1866.
VIJFDE J VARGAND.
No. 38.
BOLSWABDSGHE COURANT
I
13 .1 tl 1 ij.
Donderdag
De Abonuemeiits-prijs is 0,80 per drie
maanden franco per post f 0,95.
De prijs der Advertentien is van 16
regels 40 Cts.behalve 35 Cts. voor het A d-
vertentiezegel; elke regel meer kost
10 Cts. Groote letters worden naar plaats
ruimte berekend.
De Uitgave dezer Courantdie eiken Don
derdag het licht zietgeschiedt door
B. CÜPERÜS Az. te Bolsward, wien men
alles dit Blad betreffende, uiterlijk tot Woens-
dag-morgen 12 urefranco gelieve toe te
zenden. Alle briefporten komen op rekening
der inzenders.
schillende gevechten voorgevallen. Den 27 Jnnij leden de
Oostenrijkers een gevoelige nederlaag bij Nachod. In strijd
met vroegere berigten verneemt men nudat de Pruisen
2 standaards1 vaandel en 8 kanonnen buiten 5000
man krijgsgevangen maakten. Den 28sten namen ze an
dermaal 2 vaandels8 kanonnen en 3000 gevangenen.
Den 29sten viel de slag bij Gitschin vooren weer leden
de Oostenrijkers zeer aanzienlijke verliezen aan gevangenen,
dooden en gewonden. De strijd was hardnekkig; herhaalde
aanvallen der kavallerie werden door detachementen der
lijfgarde afgeslagen. Het aantal gevangenen bedroeg meer
dan 5000. Het hoofdkwartier werd daarop tot voorbij
Gitschin verplaatst en de vereeniging der verschillende
pruisische legerkorpsen werd nu tot stand gebragt. Nadat
nog den 30sten eene brigade der garde eene oostenryksche
brigade aangevallen en daarop een vaandel en 250 gevan
genen veroverd hadvolgde den 3 Julij de botsing der
beide legers bij Königgratz. De oostenryksche armee had
eene stelling achter de Bistritz ingenomen, waaruit zij door
de Pruisen verdreven werd na een gevecht, dat van ’s mor
gens 6 tot ’s namiddags 2 uur duurde. De vervolging duurde
tot in den nachten de uitslag van het gevecht was eene
volkomene overwinning. Thans zijn reeds 120 kanonnen,
18000 niet gewonde gevangenen en vele tropheën de vruch
ten der bloedige zegepraal.
Dat de Pruisen zich verheugen over al dien voorspoed,
laat zich begrijpen. Toch moeten ze zelve erkennen
dat hun vreugde vrij wat vergald wordt door het zien van
de velerlei ellende der gewonden, die met groote massa’s
per spoortrein van Nachod en Trautenau worden vervoerd.
Zij worden allen naar de lazarets overgebragt, die echter
zoo vol worden, dat er geen plaats voor allen is, en men
de toevlugt moet nemen tot partikuliere gebouwen. Oos
tenrijkers en Pruisen liggen er bijeen In de steden Lands
hut, Freiburg, Waldenburg, Friedeberg, Nachod, Reinerts,
Glatzenz. liggen de gewonden opeen gehoopt en hebben
schier aan alles gebrek. Op de slagvelden van Nachod
zijn de dooden nog niet begraven 60 man zijn er thans
ijverig mede bezig.
Er is een lijdelijke verademing gekomen. Keizer Frans,
die de eer zijner wapenen in Italië heeft gehandhaafd, wil
zich daarmee te vreden stellen en staat Venetië af aan den
keizer van Frankrijk. Bovendien neemt hij diens bemidde
ling aan tot herstel van den vrede tusschen de oorlogvoe
rende volken. Keizer Napoleon heeft zich gehaast dit voor
stel aan te nemen en zich onmiddelijk gewend tot de ko-
ningen van Pruisen en Italiëten einde een wapenstil
stand te verkrijgen.
Keizers zijn toch ook veranderlijke menschen. Vroeger
was’t: «doet, wat gij wilt, maar Oostenrijk kan Venetië
niet missen”. Nu is't»’twas maar om te toonendat
wij nog vechten kunnen. Een paar honderd Italianen
hebben dat ondervondenen nu is ’t ons genoegwij
kunnen Venetië missen want die pruisische naaldgewe
ren zijn ons te kwaad.”
Intusschen zou ’t voor geheel Europa geen klein fortuintje
wezenals de ruzie daarmeê nu aan een eind was. Maar
't is nog zoo ver niet. De Italianen roepen «niet doen 1
Al geeft ons de fransche keizer Venetië ook presentwij
verlangen geen presenten, maar willen vechten. En ook
gelooven we niet, dat Napoleon zoo mild zal zijn; wat hij
met de eene hand geeftzal hij met de andere nemen
krijgen wij Venetiëdan zullen we daarvoor wel wat an-
BUIT ENL ANDSGH OVERZ1GT.
De kunst om menschen te moorden heeft waarlijk groote
vorderingen gemaakt. Wijlen Simson behielp zich met een
czelskinnebakde Pruisen gebruiken thans zünd-nadelge-
weren. Ja zünd-nadelgeweren, wat dingen zijn dat?
Het zündnadelgeweer is reeds in 1835 uitgevonden door
den werktuigkundige Dreyse te Sommerda in Thuringen.
Het is zeer gemakkelijk in de behandeling en kan snel
achter elkander worden afgeschoten. Het wordt van ach
teren geladen, en de lading vat vuur door eene naald (in
't Duitsch nadel)die door drukking haar doet ontploffen.
Het onderste gedeelte van den loop, waarin zich de lading
bevindt, is onbewegelijk on afgesloten; dat gedeelte van
den loop, hetwelk onmiddelijk hieraan sluit is beweeg
baar; een veer, die gemakkeltjk te grijpen, is doet het be
weegbaar gedeelte van achter naar voren bewegen en maakt
daardoor de kamer openwaarin men de patroon legt.
Als het geweer in rust of geladen issteekt de veer aan
de regterzijde uit, vóór den haan en een weinig boven de
slotplaat. Wil een soldaat zijn geweer laden, dan legt hij
het op zijn linkerarm. Met de regterhand grijpt hij de
veer, brengt die langs een halven cirkel naar het midden
gedeelte van den loop en schuift haar voort als een gren
del. Door die beweging wordt de loop geopend. De pa
troon wordt er in gelegd en in de kruidkamer geschoven;
de veer wordt in hare positie hersteld en sluit den loop
luchtdigt. Drukt de soldaat nu op den haan dan wordt
een stevige puntige naald in beweging gebragt; deze dringt
in de patroon door en doet het donderpoederdat daarin
isontploffen. De geheele ladingkruid kogel en om
hulsel, wordt door het schot uitgeworpen. Dus behoeft het
geweer niet telkens worden uitgehaald. Men heeft alzoo
hot voordeel dat de patroon niet behoeft te worden open
gemaakt dat het gebruik van den laadstok vervalt en
evenzoo dat van de percussions. Door deze drieledige be
sparing laat het zich begrijpen dat men er vijf of zes
schoten meê doen kan tegen één schot met een gewoon
geweer.
Wanneer men nu met deze geweren vijf schoten per
minuut doeten dit is wel mogelijk dan bedraagt dit bij
de vuurlinie van 1000 man 5000 schoten in de minuut
en 40000 in acht minuten. Acht minuten heeft men na
genoeg noodig om 800 pas afstand af te leggen, en zoover
dragen de naaldgeweren. Eene kolonne dus, die ongedekt
op een bataljon dat aan ’t vuren is aanruktkan door
40000 schoten getroffen worden, van het oogenblik af,
dat zij de vuurlinie intreedt tot dat zij de vijandelijke li
nie bereikt.
«Laat ons Gode bidden”, zoo sprak koning Wilhelm tot
zijn volkndat hij onze wapenen zegene tegenover den
vijand, en het ons gegeven worde, om ons als goede chris
tenen te gedragen”. En men heeft gebeden, in alle kerken
van alle gezindheden en - men heeft ook overwonnen.
Zou’teen bewijs zijn, dat een Pruis, die met een naald
geweer eenige Oostenrijkers doodschietzich gedraagt als
een «goed christen?” Is zulk bidden op bevel van den
koningzulk bidden om het verderf van hen die vijanden
zijn des konings en niet die van ’t volkis zulk bidden
het werk van «goede christenen Is ’t geen gehuichelde
vroomheid die zeker den christen niet past.
Intusschen, belangrijke overwinningen zijn door de Prui
sen behaald. Van den 26 Junij tot den 4 Julij zijn ver-
