NIEUWS- EN
ADVERTENTIEBLAD.
Twaalfde Jaargang.
No. 18.
1873.
DONDERDAG 1 Mei.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
I)
I
Bolswardsche Courant
I,
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Gents van 1—7 regels.
Vervolgens 10 Gent per regel. Overigens
naar plaatsruimte.
Roon, die eene «waarschuwing aan den paus kwa
men geven. Bismarcks redevoering bewoog zich
geheel op het gebied der geschiedenis.
Hij vertelde den heeren dat de tegenwoordige
politiek der regering een gevolg is van den aanval
op den staatdie is uitgegaan van het centrum
van den duitschen rijksdag; tot 1871 leefde men
in vrede met de roomsch-katholieke kerk en de re
gering doet dit nog; de strijd, dien zij voert, is
niet gerigt tegen de kerk, maar tegen een heersch-
zuchtig priesterdom dat de hand slaat aan alles
wat den burger van een vrijen staat lief en dier
baar is. De bewering als zou Pruissen tijdens den
oorlog met Frankrijk de ilaliaansche regering heb
ben aangespoord om Rome te bezetten is geheel
onwaar.
Veel sprak von Bismarck niet, hij had haast,
want nog ’s avonds moest hij met Z. M. Berlijn
verlaten, om een uitstapje naar Petersburg te ma
ken. Toen hij echter de zaal verliet was hij vrij
zeker, hoe de uitslag der stemming zou zijn, en
meende hij veilig op reis te kunnen gaan; de strijd
was warm en het kwam nog niet tot eene eind
beslissing maar toch werden reeds eenige para
grafen met eene meerderheid van gemiddeld 19
stemmen aangenomen.
Frankfort aan den Main had ook een onrustigen
dag en nacht, 't Was den 22 April, dus op den
«Nickelchestag (Nikolaas-dag) waarop gewoonlijk
bij de werklieden alle arbeid stilstaat. Talrijke
groepen vooral sigarenmakers en andere werklie
den uit Offenbach liepen naar de bierhuizen en
sloegen er alles stuk. Eer de politie dit kon te
keer gaan, waren reeds vijf zulke établissementen
letterlijk vernield. Hare pogingen, om verdere on
geregeldheden te voorkomen, werden door de aan
voerders der zamenscholingen verijdeld, zoodat er
op 't laatst werd besloten, de militaire magt op de
been te brengen en uil de omliggende garnizoens
plaatsen versterking te doen aanrukken. Nadat
des namiddags de straten een weinig waren ont
ruimd, begon het tumult tegen 6 ure op nieuw.
Reeds toen werden er bij de Main-brug schoten ge
wisseld. Daar de troepen inmiddels nog geene
voldoende versterking van elders hadden ontvan
gen konden zij niet beletten dat er in verschei
dene bierhuizen tegelijk het vernielingswerk werd
voortgezet en de politie hier en daar'met een ha
gelbui steenen werd begroet. Tegen 10 ure kwa
men er eindelijk zulke sterke patrouilles waar
onder te paard, aanrukken, dat het langzamerhand
gelukte de menigte uiteen te drijven ofschoon
eerst tegen middernacht de rust eenigzins hersteld
was. Volgens het laatste berigtvan 23 April,
’s avonds 6 uur, is onder anderen ook een politie
bureau vernield en waren twee schoenmakerswin-
kels en eene kleedermagazyn geplunderd. Het
aantal dooden bedroeg 12 en dat der gekwetsten
37. Er zijn ruim 200 personen waaronder de
voornaamste belhamels, gearresteerd en er waren
nog drie bataillons uit Mainz, Wiesbaden en Hom
burg aangekomen. Er liep echter een gerucht, dat
de rust nog niet hersteld was, want dat een groot
aantal oproermakers zich builen de stad had ver
zameld, om terug te komen teneinde een aanval
op de bakkers en slagters te doen Er waren krachtige
maatregelen genomen om dit plan te verijdelen.
Het tumult werd gemaakt, om den verhoogden
bierprijs.
In ’t pruissische Heerenhuis is een wetsontwerp
besproken, waarbij de opleiding, de benoeming en
het ontslag van geestelijken wordt geregeld. Er
werd vóór en tegen gesproken. De minister Falk
beantwoordde de tegenstanders en wees op het
groote gevaar, niet voor den staat, maar voor de
evangelische kerk. Gedurende het debat kwamen
twee militairen de zaal binnen en namen plaats
aan de ministertafel het waren Bismarck en von
In Katalonie gaan de zaken van don Carlos den
kreeftengang en zijn soldaten op 't hazepad.
Het vuur van de artillerie der regering werd hun
te heetde paarden der kavallerie waren hun te
gaauw. Waar ze er den tijd nog toe hadden, heb
ben ze den post aangehouden, reizigers gefusilleerd
en officiële brieven meegenomen. Toen zij beproef
den de sterke vesting Figueras te bemagligen, wer
den zij door de burgerijhoewel op zoo’n aanval
niet bedachtdapper afgeweerd. De alcade stelde
zich aan’t hoofd van een hoop vrijwilligers en rukte
op tegen de bende van Barranotdie de stad na
derde; na 2 uren strijd kwam eene kolonne uit de
citadel ter hulp en bij de nadering van deze mili
taire magt zochten de Carlistcn hun heil in de vlugt,
latende hunne dooden en gewonden achter.
In de troepen der regering keert de krijgs
tucht terug en dat is een goed teeken. Om
de Garlisten te verschalken zijn er verschillende
maatregelen genomen, waardoor de opperbevelheb
ber en de kommandanten spoedig bekend worden
met hun verblijf, hun doen en laten.
De verkiezing der constituerende ,'cortes is nu
ook aan de orde. Te Madrid werd een coup d’ état
vertoond. De permanente commissie uit de nati
onale vergadering is door de regering ontbonden
omdat men ’t niet met elkander kon vinden. De
bevolking der hoofdstad was erg boos op die com
missie en dreigde haar zelfs met wapensmaar
Castelar en de vrijwilligers der republiek hebben
er voor gewaaktdat de wapens ongebruikt zijn
gebleven.
Bij besluit van den ministerraad is vervolgens
de commissie ontbonden omdat haar bestaan ge
vaarlijk is voor de openbare ordeaan de consti
tuerende cortes zal de regering rekenschap hier
van geven.
Die commissiehistorie bragt in Madrid nog al
wat volk op de been militairen wandelden onge
wapend door de stad. Een moordaanslag op Con
treras mislukte, door dat hij niet verkoos te wach
ten maar de stad verliet. Verscheiden personen
kregen kwetsuren; republikeinsche vrijwilligers dron
gen in het paleis der wetgevende raagt en dwon
gen de leden zich te verbergen. Dat gebeurde
Woensdag maar Donderdag was ’t weer over.
De spaansche geschiedenis der laatste 50 jaren is
tamelijk eentoonig.
De duitsche rijksdag heeft weer belangrijke dis-
cussiën aangevangen. In 't vorige jaar werd door
den heer Vólk als amendement op de jezuitenwet
een voorstel ingediend, om het burgerlijk huwelijk
voor geheel Duilschland in te voeren. De Fort-
schrittpartij was toen van raeeningdat de ver
drijving van eenige geestelijke orden een armzalige
waarborg was tegen de onrustbarende aanmatiging
van het ultramontanisme en dat de donkere magt,
die de orde en rust in de burgermaatschappij be
dreigt door geheel andere middelen in de hart
ader moest worden getroffen; het eerste dezer mid
delen moest zijn om het huwelijk de grondslag
der maatschappij aan de geestelijkheid 'te ontne
men en het te brengen daar waar het behoort
bij het burgerlijk gezag. Aan het einde der zitting
heeft toen de president Simson beloofd het voor
stel in ernstige overweging te zullen houden en
nu is bet als wetsontwerp ingediend.
De heer Volk verdedigde het op grond dat de
staat het huwelijk, ’t welk de grondslag is van
een goedgeordende maatschappij, niet uit zijne han
den mag geven vooral niet aan eene magt die
zich stelt buiten den staat. De heer Hinschins be
toogde het noodzakel'yke van eenheid van wetge
ving betrekkelijk het huwelijk, welke eenheid thans
volkomen ontbreekt.
Professor Ewald was tegen het voorstelomdat
volgens hem het huwelijk een sacrament is en
geen contract. De heeren RcichenspergerMal-
linckrodt, Windthorst en Helldorff verklaarden den
rijksdag geheel onbevoegd om over zulke kwestiën
te beslissen met het huwelijksregt heeft de slaat
niets te maken. Zij noemden het voorstel onchris
telijk en vijandig legen de kerk enz enz. Op
voorstel van den heer Herz die sterk vóór het
ontwerp is is het in handen gesteld eener com
missie van 30 leden.
In de zitting der Tweede Kamer van Dingsdag
den 22 April heeft de minister van koloniën het
laatste telegram, van den gouverneur-generaal ont
vangen medegedeeld. Volgens dat telegram zijn
voor Atsjin gesneuveld de kommandant2 zeeoffi
cieren, 4 europesche en een 1 inlandsche luitenant
der infanterie, en bovendien 35 man van de land-
magt en 3 van de marine. Gewond werden 23
officieren en 363 minderen van de landrnagt en
van de marine 2 officieren en 20 minderen.
Voorts heeft de minister aan zijn departement
eene nota laten opmaken die vanwege de uit
voerigheid niet geschikt wasvoor mondelinge mee-
deeling, maar gedrukt en voor ’t publiek verkrijg
baar gesteld is. Die nota behelst eene historische
uiteenzetting tot op de laatste verwikkelingen, toen
het indisch bestuur tot de overtuiging kwam, dat
de sultan van Atsjin en zijne afgezanten ons mis
leidden en verraderlijk handelden. Zelfs hadden
ze zich tot buitenlandsche gezanten gewend om
ondersteuning tegen ons te vragen, terwijl zij met
ons onderhandelden over de regeling van gerezen
verschillen en onze hulp inriepen tegen onwillige
onderdanen van den sultan.
Bij het fransche en ilaliaansche gouvernement
bij agenten van Amerika en zelfs bij den sultan
van Turkije werden pogingen aangewend om hen
tot het sluiten van tractaten met Atsjin te bewe
gen, waarvan men zei, dat het door Nederland be
dreigd werd. Hieromtrent werden door het indisch
bestuur opheldering en rekenschap gevraagd; van
daar de zending van een regeringscommissaris
die de oorlogsverklaring voorafging. Tot het laatste
oogenblik is naar eene minnelijke schikking met
Atsjin gestreefdmaar het weigerde opheldering
te geven en trachtte zich met nietige voorwendsels
van ons af te maken. Toen volgde de oorlogs
verklaring en trad onze regering met debetrokken
mogendheden in gedachlenwisseling, waarbij bleek,
dat we op de meest gewenschte welwillendheid en
medewerking van dien kant konden rekenen.
Voor hen, die op de hoogte van de zaak willen
zijn is ’t wel der moeite waard, 's ministers nota
