ADVERTENTIEBLAD.
NIEUWS- EN
1
1873
Twaalfde Jaargang.
'l
No. 51.
BUITENLAND.
DON DERDAG 18 December.
I
It November, 15 November,
18 December 1853.
Man prüfe und halte das Gute.
Bolsvvardsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
In een zijdefabriek te Halifax beeft een zware
brand gewoed. De gasmeter werd hersteld en toen do
loodgieter met de soldeervlam te digt bij den meter
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cents van 1—7 regels.
Vervolgens 10 Cent per regel. Overigens
naar plaatsruimte.
«Een geest, genegen te onderslaan
«Een werk, dat de eeuwen mag verduren
«Wil niet bekneld zijn tusschen muren
«Wil breed en ruimschoots weiden gaan.”
Die woorden van Jeremias de Decker vinden
thans hunne toepassing in Dublin. De studenten
der katholieke universiteit aldaar klagen aan kar
dinaal Cullen, dat het hun verboden wordt kennis
te maken met de werken van Herschel Darwin
HuxlyTyndall en Lyell, waarvan het gevolg is,
dat de wetenschappelijke ontwikkeling der roomsch-
katholieken hoogst gebrekkig is. De collegelijst
der universiteit bevat den naam niet van een enke
len professor in vakken als wiskunde, aardkunde,
vergelijkende ontleedkunde delfstofkunde mijn
wezen sterrekunde werktuigkunde, electriciteits-
leer, gezigtkunde enz. Deze leemte in hunne op
leiding noemen zij niet alleen schadelijk «in een
commercielen zin”; maar zij degradeert hen wer
kelijk «in een maatschappelijke!! en intellectuelen
zin”. Ook beklagen zij zich over het stelsel van
geheimhouding dat aan de universiteit heerscht
zelfs de studenten-almanak is gesuspendeerd.
’t Is te verwachten dat de kardinaal en de bis
schoppen het fundamenteel karakter der universiteit
niet kunnen wijzigen. De studenten zullen’t buiten
aldie «hooge theorien” moeten stellen of ja, dat
kan nog wel eens wat moeite in hebben.
Aan alles komt een einde. Ook t verhoor van
Bazaine, hoe lang’took geduurd heeft, is aan een
einde gekomen. De regerings-commissaris heeft naar
aanleiding van de verschillende getuigenissen er op
gewezen hoe de maarschalk alles deed om den
moed bij de troepen uit te doovenalle goede
tijdingen tegensprak zelf nooit de gekwetste sol
daten opzochtde overgave van Straatsburg deed
bekend maken 14 dagen vóór die had plaats ge
had. Vervolgens herinnert hij aan de weigering
van Bazaine om aan de officieren hun degen te
laten behouden, wat door den vijand was loegestaan.
Generaal Pourcet schrijft dit toe aan zijn vrees, dat
men er gebruik van mogt maken om ze tegen hem
te keeren. Als voorwendsel voerde Bazaine aan
dat het defileren voor den vijand vernederend zou
zijn-
Breedvoerig wijdt de commissaris uit over Bazaine’s
dubbelzinnige houding in het afleveren der vaandels
den 23sten dus daags na de kapilulatie, waarbij
hij zich had verbonden de vaandels aan den vijand
te geven zoodat er van verbranden dan geen
sprake meer kon wezen. Uit alles blijkt volgens
den commissarisdat Bazaine de vaandels niet
heeft willen vernietigen maar ze aan den vijand
geven. Vervolgens toont de commissaris aan hoe
Gelijk bekend is, werd den 11 November jl. door
onzen Gemeenteraad, met 6 tegen 4 stemmen be
slist, dat de vacature van tweeden hulponderwij
zer aan de Tusschenschool onvervuld zou blijven.
Iederdie met de inrigting en ’t getal leerlingen
dier school bekend is en het met bet onderwijs
wel meentzal dat besluit betreurd hebben. Hel
zal de ouders dier leerlingen smartelijk moeten
aandoen, dat een deel van ’t onderwijs, T welk hunne
kinderen voor T maatschappelijk en huiselijk leven
geschikt moet maken, wordt verwaarloosd, zoodat
het ander deel zijn waarde schier verliest.
Want dat toch moet bet gevolg worden. Waar
één onderwijzer aan twee tamelijk bezette klassen
onderwijs moet geven daar is dat onderwijs zeer
gebrekkig en het kan later geen vrucht dragen.
De tijd vau les opzeggen is voorbij de leerstof
moet verwerkt worden; elke klasse eischt, den ge
ileden schooltijd door, den geheelcn onderwijzer.
Aan den Raad is het toevertrouwd de belangen
der gemeente te behartigen en te bevorderen de
leden hebben er den eed voor afgelegd. Het onder
wijs aan verwaarloozing prijs te geven, terwijl de
middelen aanwezig zijn om er de noodige zorg
aan te wijden zonder dat het ook iemand zelfs
een cent behoeft Ie kosten is dat het belang
der Gemeente en der ingezetenen behartigen en
bevorderen Wie hierop neen zegt spreekt een
afkeurend oordeel uit over de handelingen van hen,
die er toe meewerkten.
Maar 0 ja, er is een maar de Tusschen
school is eene openbare school en t zou toch in t
belang der Gemeente kunnen zijn het openbaar
onderwijs te doen verwaarloozen, helle vernietigen!
Liever geen onderwijs dan satanisch onderwijs
zooals liet eens genoemd werd, liever geen onder
wijs dan dat van Baalspriesters, zooals de open
bare onderwijzers zich nog onlangs hoorden betite
len. Wie zal het in mannen, die van dit gevoe
len en hiervan overtuigd zijn afkeuren dat zij
voor hun gevoelen en hunne overtuiging uitkomen!
Door meerderheid van stemmen werden zij geroepen
in den achtbaren kring; dit wettigt immers de
rneening dat hun gevoelen dat van de meerder
heid der ingezetenen is! Naar beginselen en con
sequent te handelen 't is te prijzen ’t mag niet
afgekeurd worden.
Den 17 November was't examen in de school
voor minvermogenden. Als gewoonlijk was de avond
van dien dag gewijd aan een feestelijk bijeenzijn
van leden van den Raad en van mannen die op
eenige wijze tot het onderwijs in betrekking staan.
Dat daar behalve veel andersinzonderheid het
onderwijs Ier sprake komt, ligt wel in denaard
der zaak. Dat in de eerste plaats het openbaar
onderwijs eene beurt krijgt, kan ook al weer niet
anders verwacht worden.
Van de raadsleden die den 11 November hun
«legen” lieten hooren waren twee tegenwoordig
en zij spraken een woord van lof over het
onderwijs, dat ze des morgens hadden btjgewoond.
’tHad hunne goedkeuring weggedragen niet alleen,
maar nog des avonds gevoelden ze zich aange
naam gestemd door den indruk ’s morgens ont
vangen. Zulk onderwijs zou van de jeugd geschikte
burgers, goede menschen maken.
Er werd gedronken op den bloei van liet open
baar onderwijs door allen. Dien bloei te be
vorderen, dat verzekerden allen te willen, ook door
mede te werken aan 't verkrijgen van de noodige
hulp. Een dronk on de beide hulponderwijzers der
Tusschenschool werd beantwoord door allen.
Wat kon het beantwoorden van dien dronk anders
beteekenen danzoo veel wij kunnen, zullen we
zorgen dat het dubbeltal weer kompleet wordt
Welke gedachte kon het anders wekken dan deze:
De mannen, die eerst dat dubbeltal onnoodig keur
den, hebben nu gezien en geoordeeld; ze zijn zich
nu bewust, dat ze gedwaald hebben; ze erkennen
het en willen nu naar hunne betere overtuiging
handelen? Ze weten nu, dat hun beginsel op ver
keerde gronden rustte; ze noemen het geen incon
sequentie van een dwaling terug te komen
Den 12 December werd in den Raad een voor
stel van een der leden behandeld, ’t welk de strek
king had om het besluit van 11 November in te
trekken. Dit voorstel werd ondersteund door een
verzoek van Ged. Staten, 't welk hetzelfde beoogde.
Op de vraag des Voorzitters of ook iemand omtrent
dat voorstel het woord verlangde, zwegen allen en
de voorsteller achtte dit een verblijdend teeken.
Maar dat zwijgen geen goedkeuren isbleek bij
de stemming die vroeger tegen gestemd hadden,
deden dit andermaal.
’t Beginsel handhaven en consequent zijn. Opper
best, al kan het soms ook beteekenen, voor geen
betere overtuiging vatbaar te zijn of ze niet te
willen volgen. Maar wat is het dan, wanneer men
den 17 November geheel in strijd handelt met wat
menden 11 dier maand deed en den 12 December
weer het tegengestelde doel van wat men den 17
November als nuttig en noodig erkende?
Zoo men van iemand eerlijkheid mag verwachten,
dan zeker van den keizer van Duitschland zeide
Karel V eens. Dal was in 1521; zijn we in 1873
nog niet zoo ver gevorderd dat dit gezegde past
in den mond van ieder, wien eenig bestuur is op
gedragen T Is maar een vraag het antwoord
geve zich elk die geroepen wordt tot het kiezen
van mannen die in het Staats- of Stadsbestuur
zitting nemen, want op de kiezers komt ten slotte
alle verantwoordelijkheid.
de maarschalk, in plaats van het materieel te ver
nietigen, dit in goede orde en schoongemaakt aan
den vijand heeft geleverd.
Eindelijk, IIOOO soldaten zijn in hunne krijgs
gevangenschap gestorven bij ’t verlaten der stad is
aan de troepen geen rantsoen gegeven; 100.000 rant
soenen spek, bröod voor meer dan een dag, wijn en
brandewijn was, nog aanwezig, T welk alles aan de
Pruissen is gegeven. Bazaine was een der eersten om
de vesting te verlaten prins Friedrich Karl liet
hem wachten tol 5 uur ’s namiddags; de komman-
derende generaals gedroegen zich beter en bleven
tot het laatste oOgenblik bij hunne troepen. Bij
’t scheiden wierpen vele soldaten zich in de armen
hunner officieren. De gouvernements-commissaris
generaal Pourcet beschouwt Bazaine schuldig aan
alle punten van aanklagt en requireerde dienten
gevolge de toepassing van de harde en onverbid
delijke bepalingen van het militaire strafwetboek
den kogel en de degradatie.
Met algemeene stemmen heeft de groole krijgs
raad het vonnis uitgesproken: Achille Bazaine
maarschalk van Frankrijk is van zijn rang ver
vallen verklaard en veroordeeld tot de straffe des
doods met den kogelop grond dat hij de kapi-
tulatie van Metz heeft geteekenden bovendien
zijne armee in het open veld heeft laten kapitu-
leren, zonder alles te hebben gedaan wat eer en
pligl hem voorschreven. Met levendige aandoe
ning hoorde de beschuldigde liet vonnis aan. Door
alle leden van den krijgsraad werd een verzoek om
gratie onderteekend de president van dien raad
de hertog van Aumale stelde dit stuk persoonlijk
aan Mac-Mahon ter band. Door dezen is nu de
doodstraf veranderd in 20 jaren gevangenisschap
met bepaling, dat Bazaine wel van zijn militairen
rang ontzet zal worden, maar dat de formaliteiten,
die daarmee gepaard zouden moeten gaan niet
zullen plaats hebben.
