NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWAR.» WSBRAJSK
1882.
Een en Twintigste Jaargang.
No. 11.
t
DONDERDAG 16 MAART.
VOOR
DE ZENDING.
Buitenlandsche üehigten.
10320.
«ai.
h
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens lOCt. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
1
8696.
9000.
Op gevaar af dat een enkele bevooroor
deelde alleen bij het lezen van het op
schrift van dit artikelhet blad omsla om
zijn aandacht aan de advertentiën alleen te
wijdenga ik toch eenige regelen schrijven
over „de zending.”
Het blijft waar, dat het grootste deel
onzes volks deze zaak eenvoudig niet kent
en er zich dus niet mee bemoeitdat an
deren er wel iets van hoorden maar zoo
wijs zijn er niets aan te doenom allerlei
wichtige redenenals daar zijn: ’t is dwaas
naar Heidenen te gaanvoor Heidenen te
gevenop honderde uren afstand in onze
naaste omgeving zijn nog duizende Heide
nen. Of deze tweede soort Heidenen in
den regel te roemen hebben over de mild
heid der liefde van zulke verstandigenis
minstens twijfelachtig. Anderen zouden wel
gevenmaar zij zijn tegen kunstmatige
christenenteeltzij houden niet van opge
schroefde bekeeringsgeschiedenissen men
doet beter Maleyer en JavaanDajakker
en Batakker in de ruste hunner domheid
te latenze zijn dan gedweeër en ze heb
ben aan hun voorvaderlijken godsdienst ge
noeg. Bovendien weten dezen er alles van.
Ze hebben een broer of neef in Indiëeen
ambtenaar of officierdie misschien wel
niet op een zendingspost geweest iswant
dat gebeurt maar zeldenmaar die toch
stellig wetendat die heele zending niets
beteekent en dat die zendelingen als „hee-
ren” leven van ons geld, let wel, van pl.m.
f 1500.„ ’sjaars en dat in Indië.
Maar er zijn ook andere menschen. Er
zijn er bij alle christelijke kerken en ge
nootschappen van allerlei richtingendie,
dankbaardat de voorgeslachten over ons
indertijd niet op bovengenoemde wijze
gesproken hebbenbegrijpendat be
schaving opvoeding Christendom voor
rechten zijnwaarop in beginsel alle na
tiën alle menschen recht hebben en dat
dus ook op ons de verplichting rustom
van onzen rijkelijk voorzienen disch, althans
eenige kruimkens te brengen en bij wie Hei-
densch zijn in onze nabijheid en bij de vol
ken al wonen zij verre van onsdie we
immers tot hun bestwil aan onzen schep-
ter onderworpen hebben. Er zijn jonge
mannendie nu wel niet meer als marte
laars hun leven behoeven te gaan wagen
maar die toch magen en vrienden en va
derland verlatenom niet alleen en niet
dadelijk te prediken juistdoch aan de
ruwe en onontwikkeldemaar daarom niet
onvatbare volkstammente toonenhoe
ze hun akkers en tuinen bearbeiden moe
ten hutten en huizen kunnen leeren bou
wen huisraad en meubelen maken. Zij
gaan hun kinderen onderwijzengenezen
zooveel mogelijk hun krankenwinnen zoo
hunne harten en leggen den grond voor
den heerlijken godsdienst der liefde dien
Jezus heeft gepredikt. Het is gelukkig niet
waardat de meeste menschen egoïsten
zijn en alleen maar geld over hebben voor
zinneljjk genot. Is er eenige nood, in stad
of lander zijn altijd medelijdende harten
en weldadige handen. Ook de zending heeft
haar vrienden. Wie, zooals ik, de berichten
onder de oogen krijgt van de verschillende
Jan Ages Salverda, Reinder Lammerts
Veltman, Ssekle Lieuwes van der Veen,
Cornelis Jippes Wielinga, Douwe Haijes
van der Werf, Jacob Willems Ybema,
Gouke Jans Zwaga en Rein Cornelis van
der Zee die daarop verkeerdelijk waren
gebracht, die een of meer in de Kiezers
gevorderde vereischten verloren hebben, of
overleden zijn.
En zal deze op de gebruikelijke wijze
worden afgekondigd en aangeplakt.
WITMARSUM, den 11 Maart 1882.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
L. BRITZEL.
De Secretaris
E. JANSEN.
De Skobelef-historie is aan ’t kwijnen.
De een zegt, dat de czaar hem in ’t open
baar misnoegen laat blijkenen de ander
dat hijonder vier oogenhem prijst.
Er wordtdat gelooft een derde en wij
met hemcomedie gespeeld achter de
schermen.
In een duitsch blad leest men
„Skobelefï heeft eindelijk zijn straf on
dergaan een vreeselijke straf!
„De russische minister van oorlog heeft
namelijk te St. Petersburg een onderhoud
met hem gehad en hem medegedeelddat
de keizer hem had teruggeroepenwegens
inbreuk op de disciplinedoor in het bui
tenland opschudding te verwekken. De mi
nister verklaarde hem tevensdat de kei
zer hem niet begeerde te spreken en dat
dit ook onnoodig was, daar zijn, Skobeleff’s,
redevoeringenslechts uitingen van zijn
particulier gevoelen zijndevolstrekt geen
gezag hadden.
„Ziedaar alles De generaa's-uniform kan
hij behouden en zijn commando ook al
leen wil de czaar hem niet ziendoch
naar men weethebben de Times reeds
een geheim onderhoud van den czaar en
Skobeleff te Gatsschina gesignaleerd. Ook
dat „niet willen zien” is dus niet ernstig
gemeend. Trouwensals werkelijk in de
hoogste kringen verbolgenheid tegen den
generaal geheerscht had, zouden de hoofd
officieren zich wel gewacht hebbenhem
bij aankomst aan het station een ovatie te
brengenen zou men hem zeker niet te
Warschau ten derden male openlijk een pan-
slavistische redevoering hebben laten hou
den welke even anti duitsch was als die
van Parijs.”
Een der berlijnsche correspondenten meldt
als geruchtdat czaar Alexander III den
14 Maart, verjaardag van zijne troonsbe
stijging, zijn afzonderingsverblijf verlaten
zekere welvaart moet heerschen, om een zeer
groot getal menschen te herbergenlaat ik
u dan mededeelen, hoe den 15den en 16den
December des vorigen jaars te Tondano eene
groote vergadering gehouden werd van ou
derlingen, diakenen, hulpzendelingen, mees
ters en gemeenteleden, waarvan een hulp
prediker de Heer Schippers, die haar bij
woonde schrijft: „Daar die vergadering dit
maal in de hoofduegeri werd gehouden, waar
veel gelegenheid voor huisvesting bestaat
waren naar alle gemeenten der Minahassa
uitnoodigingen tot bijwoning gezonden, waar
aan door velen gevolg was gegeven. In en
om de ruime kerk van Tondano waren in
elke bijeenkomst tusschen de 2500 en 3000
menschen vergaderd. Reeds de mogelijkheid
alleen om zulk eene vergadering te houden,
pleit zeker sterk voor het opgewekte leven
der Tondanosche gemeente. Zoovelen te
ontvangen en te onthalen is toch geen kleine
zaak. En hoe ordelijk was alles geschikt!
Al degenen, die van den kant van Tomohon
kwamen, mochten, den eersten dag niet vóór
des namiddags ten 3 ure doortrekken, naar
Tondanomaar moesten te Koja, één paal
(20 minuten gaans) aan genen kant, het mid
dagmaal gebruiken. Zóó ook aan de andere
zijden. Te Tondano wist iedere kampong
welke broeders zij moesten ontvangenen
des namiddags op den bepaalden tijd haalde
iedere kampong al de voor haar bestemde
gasten aan de grens der negeri af. Dit alles
getuigt voor een geest van orde en regel, die'
voor de Minahassers zeker bewonderens-
waardig mag worden genoemd.”
Tot zoover de schrijver. Me dunkt, ook
voor ons beschaafd Nederland, voor onze
zoo vaak kibbelende gemeentenmet hare
vele strijdlustige voorgangers valt hier iets
te leeren en eene zending, die zulke vruch
ten afwerpt, verstaat hare roeping en gaat
een schoone toekomst te gemoet, terwijl zij
aller ondersteuning verdient.
M. E. van der MEULEN.
BEKENDMAKING-,
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van W onseradeel;
Gelet op artikelen 10, 34 en 35 der Wet
van den4den Juli 1850 (Staatsblad no. 37),
regelende het kiesrecht enz.
Maken bij deze bekenddat de lijsten,
aanwijzende de personen, die in deze Ge
meente tot het kiezen van Leden van de
Tweede Kamer der Staten Generaal, de
Provinciale Staten voor Friesland, en van
den raad dezer gemeente bevoegd zijn, zijn
herzien, en een exemplaar van ieder der-
zelve gedurende veertien dagen van af
heden ter Secretarie dezer gemeente voor
een ieder ter inzage zijn nedergelegd en
aan het Gemeentehuis aangeplakt.
Dat bij die herziening van de lijsten zijn
geschrapt
1. Van de lijsten der bevoegden tot het
kiezen van Leden van de Tweede Kamer
der Staten Generaal en de Provinciale Sta
ten van Friesland
a. Sjoerd Hendriks AlkemaCornelis
Douwes de Boer, Klaas Jarigs Beswerda,
Klaas Lieuwes Bangma, Doekle Cornelis
Banning, Rintje Boschma, Simon Gosses
Bootsma, Simon Reinders Dijkstra, Pieter
FeenstraJr., Jacob Jans van Gosliga, Lam-
bertus Pieters Hilarides, Douwe Ruurds
Hoornstra, Hein Hoekstra, Douwe Tjerks
Hiemstra, Cornelis Pieters Hilarides, Sij-
bren Heerema, Sjoerd Hessels de Jong,
Minne van der Kooij, Klaas Piers Kramer,
Dirk Kuipers, Luitzen Franses Laanstra, Jo
hannes Hendriks Meijer, Nanne Nijdam, Obe
Rienks Posthumus, Luitzen Jacobs Postma,
Jan Ottes Schuurmans, Haring Douwes
Teernstra, Schelte Trekes Takoma, Johannes
Hei res Ypema en Hantje J acobs Zijlstra.
b. Douwe Cornelis de BoerSijbren
Dirks Bruinsma, Klaas Hendriks Brandsma,
Pier Scholtes de Boer, Pieter Harmens
Boerstna, Ane Arjens Buwalda, Jan Bet
ten, Fetze Boersma, Klaas Simons Dijk
stra, Bartie Jacobs Elzinga, Jan Eerdes
Feenstra, Siebren Martens Hoekstra, Sie-
bren Jans Jansen, Arend Foppes de Jong,
Uiltje Sjoerds de Jong, Jogchem Heeres
Kingma, Hein van der MeulenRoelof
Sweerus Oldendorp, Fedde Ruurds Postma,
Keimpe Doekes RoedemaIJnze Jarigs
Roode, Sjoerd Sjoerds SteensmaHessel
Simons de Witte en Age Douwes IJska.
2. Van de lijst der bevoegden tot het
kiezen van Leden van den Gemeenteraad
a. de hierboven onder sub. la genoem
de personen.
b. Pieter Altena, Age Bouwes Algera,
Jan Wijbrens de Boer, Bartie de Boer,
Leonardus Hugius Koppelman Bokma, Ja
cob Pieters de Boer, Klaas Teedes Bijl-
sma, Yde Douwes de Boer, Siebe 2Ebes
Bos, Rein Gerbens Bruinsma, Frans Fei-
kes Bergsma, Feike Hilbrands Bruinsma,
Jan Simons Bakker, Sijtze Cornelis de
Boer, Jan Duursema, Mink Douwes Dooije-
ma, Cornelis Pieters Damstra, Jan Kla-
zes Folkerts, Jacob Ferweda, Martinus
Germeraad, Douwe Hijltjes Hollander,
Klaas Simons Heins, Sijbren Siebes Hein-
sma, Klaas Saekles Idserda, Poppe Nau-
ta, Pier Obes Posthumus, Sjoerd Riemers
Riemersma, Rients Piers Reinsma, Jan
Douwes Reitsma, Sjerp Risselade, Roin-
mert Pieters Straatsma, Klaas Sierks van
der Schaaf, Jacob Tjittes Schuurmans,
te zamen 88616,
Bovendien heeft ons Genootschap nog voor
omstreeks 50 scholen en voor andere be
hoeften te zorgenzoodat het nog ruim
f 12.000 dit jaar van noode heeft, maar dan
kunnen wij ook zeggen, dat in gindsche re
sidentie een toestand iseenig in heel den
Indischen Archipel. Hij is een heerlijke
vrucht der zendingwaarop deze zich niet
verhovaardigen mag, maar waarover zij zich
dankbaar verheugen mag en waarop zij
met vertrouwen eiken tegenstander wijzen
mag. Wilt gij in een voorbeeld zien welk
een goede en opgewekte geest daar ginder
onder de bevolking heerscht en hoe daar
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van WONSERADEEL;
brengen ter kennis van de ingezetenen,
dat het door hen vastgestelde Primitief
kohier van belasting op het houden van
honden over 1882 heden aan den gemeen-
te-ontvanger ter invordering is overgegeven
en dat de aangeslagenen alsnu verpligt zijn,
de aanslagen binnen den in het aanslag
biljet vermelden termijn te voldoen.
Witmarsum, 11 Maart 1882.
De Secretaris, De Burgemeester,
E. JANSEN. L. BRITZEL.
genootschappen, verblijdt zich met mij, over
de gulheid van arm en rijk. Naast mij lig
gen een paar berichten ’t eene van een
kleine streng orthodoxe vereeniging’t an
dere van het Nederlandsche Zendelingge
nootschap. In ’t eerste worden meer dan
400.,, aan giften vermeldin ’t andere
over de 5700.„. Dat zijn levensteekenen,
die waardeering verdienenvoorbeelden
die tot navolging mogen wekken. Bovenal
is ’t zeer te prijzendat onze regeering
vroeger vaak onverschillig voor of zelfs af-
keerig van de zendingthansna jaren
lang hare gezegende werking te hebben
gadegeslagen, haar beschouwt als een trou
we bondgenootedie voor haar de velden
ontgintde stammen beschaaft en opvoedt,
de bewoners van menig oord, omschept van
mokkende onderworpenenin tevredene en
trouwe onderdanen. Voor ditmaal wijs ik
alleenten bewijze wat de zending ver
mag op één enkele residentie Menado
in de heerlijk schoone Minahassa, op Noord-
Celebes. Voor omstreeks 50 jaren woonden
daar eenige duizenden wildende bodem
bracht weinig opop erbarmelijke wijze
woonden de menschenvan onderwijs was
geen sprake. Het menschenoffer aan de
Goden was in eerehet koppensnellen, d.i.
het leveren van een aantal menschenhoof-
dendoor den bruigom b.v. om zijne ge
liefde te verwervenhaar ouders aangebo
den was eene volksgewoonte en
thans De bevolking is er grootelijks ver
menigvuldigd de bodem is ontgonnen, de
koffieteelt bloeit erevenals die van an
dere producten. Dorpen en gehuchten zijn
er verrezen in menigtevriendelijke land
huizen met vruchtbare tuinen en boom
gaarden en bloemen lachen u tegenuit
muntende wegen zijn aangelegdscholen
en kerken zijn gebouwd. Het landschap
is nu verdeeld in 11 ressorten met onge
veer 275 gemeenten. Er zijn meer dan 150
scholener is een drukpers werkzaam, zij
hebben eene uitstekende kweekschool voor
onderwijzers. Eene meisjesschool voor meer
beschaafden is sints verleden jaar er geo
pend. Verreweg het meerendeel der be
volking heeft den Christelijken godsdienst
aangenomen. Meer en meer is gebleken
dat de taak der zending is afgeloopen, dat
de tijd was aangebroken om dezen werk
kring zij ’t ook niet zonder verklaarbaren
weemoedaan de regeering over te geven
en zelve op nieuwe paden en wegen aan
den arbeid te gaan. Enkele jaren is hier
over onderhandeldde regeering en het
Protestantsch Kerkbestuur in Neêrlandsch
Indië hebben aan ons genootschap wel
willend de hand gereikthet christelijk
karakter van gemeenten en scholen is ge
handhaafd en gewaarborgd en op de be-
grooting van den Minister van Koloniën
voor dit jaar, door de Staten-Generaal aan
genomen heeft de opmerkzame kunnen le
zen dat uitgetrokken iswat de Mina
hassa betreft
Voor 43 onderwijzers 3de klasse
a f 24O.„ ’s jaars
Voor 59 kweekelingen a f 144.„
’s jaars
Voor 3 hulppredikers le klasse
a f 3000.„ ’s jaars
Voor 25 hulppredikers 2e klasse
a f 1800.„ ’s jaars - 45000.
Voor 52 Inlandsche leeraren a
f 300.’s jaars f 15600.„
BOLSWARDSCHE COURANT
t
3
3
1
De meeste negeriën bestaan uit kampongs, kleine
re verzamelingen van huizen.