NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWAR» WDNSEBADEBL
g DONDERDAG 27 APRIL.
1882.
Een en Twintigste Jaargang.
No. 17.
IC
VOOR
Buitenlandsche Berigten.
n
a
t
4
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
n
n
n
t
k
t
o
d
n
e-
t-
't
ie
le
k
id,
m-
N.B. Het is het bestuur voornoemd ge
bleken dat afgravers van terpen
gravers van veenen, slooten en vaar
ten nietdan na het Museum bezig-
tigd te hebbenweten welke voor
in de spaansche cortes zal weldra het
vraagstuk van den parlementairen eed een
onderwerp van discussie zijn. Door een lid
der ministeriëele partij is n.l. voorgesteld
de bestaande bepalingen op het afleggen
van den eed, waarbij persoonlijke trouw
aan den regerenden souverein en aan de
grondwet gezworen wordt, zoo te wijzigen,
dat personendie niet tot de catholieke
godsdienst of die niet tot andere kerkge
nootschappen behoorenkunnen volstaan
met het uitspreken van een eenvoudige ver
klaring. Deze hervorming zal door de con
servatieven en door de senaatsmeerderheid
bestreden worden. Daarentegen dringen de
democraten en de republikeinen op de aan
neming van het voorstel aan, opdatwan
neer de eed van trouw is afgeschaftuit
stekende democraten, zooals Montero, Rios,
Salmeron ZorrillaMargallenz. hunne
zetels in het parlement kunnen innemen.
Aan de tegenwoordige regering zal het
moeijelijk vallen iets meer dan een zeer
geringe wijziging van het formulier te kun
nen toegevenhoewel de meeste der mi
nisters thans aan het bewindvoor de
eedsaflegging geijverd hebben toen zij nog
tot de oppositie behoorden.
Tijdens de omwenteling (na den val van
Isabella) en gedurende de regering van
Amadeus was de eed afgeschaft.
Het italiaansche blad Rassegna, het orgaan
der duitsche alliantie, voerde onlangs weder
een uiterst vijandige taal tegen Frankrijk.
„Wij willen luidt het in een artikel,
getiteld Italië en Frankrijk door onze
wapenen en door die onzer geallieerden
Frankrijk tot vrede noodzakenen wel tot
een vrede die ons aandeel in de europesche
beweging in de Middellandsche Zee weer
geeft en die met onverbiddelijke onder
drukking van nieuwe fransche ondernemin
gen zooals die van Tunis en die tegen
Duitschland in 1870, moet gepaard gaan.”
Als voorwaarde eener goede verstandhou
ding met Frankrijk stelt de Rassegna den
eischdat Frankrijk en Duitschland vrien
den wordendat het van de herovering
van Elzas-Lotharingen en van den steun
der italiaansche republikeinen afziet. Van
zijn kant ziet Italië af van revanche in zake
Tunis en Marseille. Naar men zegt heb
ben de onderhandelingen tusschen Frank
rijk en Italië over de schadevergoeding aan
de Italianen te Sfax een gunstig resultaat
gehad. Italië had verlangd, dat de schade
loosstelling als een regt werd ingewilligd
terwijl Frankrijk slecht onderstand wilde
verleenen. Het tot stand gekomen verge
lijk staat een vergoeding toe.
Alle processen, hangende tegen hen, die
de Joden mishandelden en plunderden,
moeten met spoed gevoerd worden zegt
de Czaar en hij meent dat Europa zal
roepenbravo
Waarom vaardigt hij niet een Ukazeuit,
waarin wordt verkondigd, dat hij elke be-
leediging en schade, den Joden aangedaan,
afkeurt en openlijk verklaart dat deze met
de Russen gelijke pligten en gelijke regten
hebben
Daar zou hij, de beheerscher aller Rus
sen, beter aandoen en meer eer inleggen.
Toch zijn er verschijnselen, die het ver
moeden doen ontstaan, dat Alexander III
eindelijk tot het begrip komt dat de Staats
machine niet goed werkt.
En de kroning van den Czaar
Toen onlangs de Servische gezant dien
Monarch vroeg„wanneer zal die plegtig-
heid geschieden Ik vraag dat, wijl een
gansche stoet van Balkan-Vorsten tegen
woordig wenscht te zijn” betrok het ge
laat van den waarlijk ongelukkigen Keizer
en ’t antwoord was „er is nog niets vast
gesteld 1”
Waarom maakt hij zich zei ven niet ge
lukkiger door zijn volk gelukkig te maken
BERLIJN, 24 April.
De Duitsche Bondsraad heeft met 36 te
gen 22 stemmen het tabaksmonopolie aan
genomen.
Binnenlandsche Berigten.
BOLS W ARD, 25 April.
In tegenstelling van vroeger, toen men
zelden hoorde van eene bekeuring, tenge
volge het zoeken van kievitseieren en an
dere, zijn er nu reeds in het kanton Bols-
ward 38 personen bekeurd, door het zoeken
op verboden landtot vermeerdering van
het aantal kievitten en waterwild, is het
zeker een beste maatregel, dat vele land
bouwers en eigenaren van landen publiek
maken, dat zij in hunne landen het zoeken
van eijeren verbieden.
Wat doet Europa?
Het speelt is ’t antwoord.
„Een franc het lot roept men in Frank
rijk en waar niet? en prijzen van 100,000
en 50,000 francs.”
Eén millioen brave Franschen koopen
een lot en als de dag der loting voorbij is
gegaan, stapt er een naar huis met 100,000
francs en 999,999 staan daar voor het aan-
gezigt des volks met een langen neus.
Ieder voelt het en vindt dat heel onplei-
zierig.
Alzoo geen loterijspel meer
Wel zeker zou men zijn best niet doen
om althans terug te krijgen wat verspeeld
werd?
Maar de gelukkige hij bewaart toch
zijn schat!
Hij neemt er iets af voor de eene of an
dere loterij en dat kan hij immers ook ge
rust doen. En hij trekt niets en hij loot
weer en hij waagt op nieuw en hij ver
liest ten slotte alles wat hij had gewonnen
Von Bismarck komt weldra te Berlijn
om eene pijp te rooken.
Eene leelijke of
Wie zal bet zeggenwant hij heeft zijn
hart gesteld op de regie en als hij iets
hartstogtelijks najaagt, is er gevaar.
Hij wil in de eeste plaats pressie uitoe
fenen op den bondsraad en dat gaat ge-
makkelijker dan op den rijksraad.
Ook heeft de kanselier de bondsregerin
gen lekker gemaakt op den zakstuiver
door de tabaksbelasting af te werpen.
Saksen Weimar krijgt jaarlijks 1 milli
oen een zesde van de begroeting!
En daar er geen tabak verbouwd en wei
nig tabak verwerkt wordtis dat millioen
als ’t ware gewonnen geld.
Maar zou het zeker zijndat de tabaks
belasting aan Duitschland een batig saldo
van 112 millioen gulden zal opleveren.
Von Bismarck rekende dat uit, maar er
zijn die van narekenen houden en deze
schudden het hoofd.
Wat de vergoeding van schadelijdenden
betreft, een der voornaamste belangheb
benden van Baden redeneert daarover aldus:
„Bij ons hebben we meer dan 200 ta
baksfabrieken met duizenden werklieden.
Hoe zal het nu bij invoering van het mo
nopolie gaan De fabriekanten en werk
lieden zullen eene schadeloosstelling ver
krijgen. Ja welmaar terwijl de meeste
fabriekanten een ander bedrijf zullen zoe
ken of het bedrag der vergoeding op rente
zullen zetten blijft het de vraaghoe zal
het met de werklieden gaan In de rijks-
tabaksfabrieken kunnen ze niet allen ge
bruikt wordenen misschien zien velen
hunner nu reeds begeerig naar dat bedrag
uitten eindenaar Amerika
te kunnen verhuizen
Voor ’t overige is von Bismarck nog al
tijd bezig om hooge ambtenarendie zijne
economische plannen niet goedkeuren, zacht
jes de eene voor en de andere nauit
het officiëele zadel te ligten.
Die karakter heeft en zich niet voor hem
buigtwordt geëclipseerd.
Hij meent op die wijze sterker te wor
den maar de stemdie versmoord wordt,
is nog niet gansch en al dood.
Er kan een tijd komendat zij zich
weer laat hooren en dan met dubbele kracht.
werpenuit de terpen of veenen enz.
afkomstigaldaar bewaard worden.
Ten hunnen behoeve en ook van an
deren, die in het bezit er van komen,
verwijzen wij naar den Catalogus van
het Museum, aldaar voor 60 cent ver
krijgbaar.
Het Museum is dagelijks te bezigti-
gen van 114 uur, echter des Vrij
dags van 104 en des Zondags van
124 uur. Entree 25 cent.
Op verzoek geven wij gaar
ne aan het volgende eene
plaats.
LEEUWARDENApril 1882.
Gedurende den zachten winter van 1881182
heeft het afgraven van terpen in Friesland
op vele plaatsen voortgeduurd, en is thans
bij alle de zoodanigedie reedszoo als
men zegt„aan de snede" zijnin vollen
gang.
Men isin den laatsten tijd tot de ont
dekking gekomen dat er terpen zijn die
zeer oude sporen van het bewonen er van
opleveren. Men heeft hierbij niet op het
oog de gebakken steenen (de zoogenaamde
oude Friesche moppen) en evenmin de ur
nen, potten, beenen, ijzeren werktuigen enz.
enz., met een woord alles wat men er
uit opgraaft, maar iets anders. Het zijn
de meestal regt opstaande palen, die ge
woonlijk op groote diepten, meer of minder
goed bewaard, zich vertoonen of die sporen
van hun aanwezen in de koppen, de holten
of in de nog in den grond stekende punten
er van hebben achtergelaten. Men heeft
die palen stekende in het maaiveld gevon
den op Feitsma-tevp achter Huizum, en wel
in zoodanige orde of rangschikking, dat zij
kunnen gediend hebben, om daarop eene
hut of kleine paalwoning te plaatsen. Ook
kleine spitspuntige paaltjes werden aldaar
op aanzienlijke diepte nog in den grond
stekende gevonden. De terpen van Aalsum
en Menaldum leverden ook palen, hetzij op
zich zelven staande of in vierhoeken ge
plaatst, niet liggende, maar regt opstaande
in den grond, op.
Men vestigt hierop de aandacht der af
gravers van terpen en verzoekt medodeeling
van de bevinding.
Tevens vestigt men de aandacht er op
om bij het vinden in terpen of veenen van
meestal met dunne planken of schalen op
gezette putten, die niet terstond digt te
werpen, maar om eerst te onderzoeken of
op den bodem zich geene voorwerpen daarin
gevallen of geworpen, bevinden, alsmede
om daarna het omkleedsel los te maken,
te droogen en te bewaren.
Doen zich potten of zoogenaamde urnen
enz. op, dan zijn die door het lang verblijf
in de aarde en door de meestal gebrekkige
wijze, waarop zij gebakken zijn, zoodanig
met vochtigheid doortrokken, dat zij bij
aanraking menigmaal uiteenvallen. De beste
wijze, om die er uit te nemen, is te trach
ten, ze met de daaraan klevende aarde,
voorzigtig, op eene plank of zode te zetten
en ze op eene drooge plek, vrij van regen,
en, zoo mogelijk, beschenen door de zon,
te plaatsen. Na verloop van eenige uren
verhardt zich de aardedeze laat los en de
pot komt te voorschijn. Ook eerst dan wan
neer de pot geheel droog is, onderzoeke
men den inhoud zeer voorzichtig en drooge
dien, zoo noodig.
Vindt men munten, dan onthoude men
zich zorgvuldig, om die te slijpen, om te
zien van welk metaal zij zijn. Dikwijls
toch gaat daardoor de waarde van het ge
vondene voor den vinder verloren.
Dringend wordt men verzocht, om het
geen men in terpen of veenen vindt op te
zenden aan het Museum van het Friesch
Genootschap te Leeuwarden in de Ko
ningstraat bij de Kanselarij aldaar, met
opgave van de plaats der vinding van de
hoogte of de dieptein verband met het zo-
merpeil der provinciewaaropde grond
soorten waarin enz., alsmede van den naam
van den eigenaar en van diens woonplaats
met opgave van den prijswaarvoor men
het gezondene wil afstaantenzij men ver-
kieze hetonder eervolle vermelding van
den naam des inzendersaan het Museum
te schenken of in bruikleen af te staan.
Het Bestuur van het Friesch Ge
nootschap van Geschied-, Oud
heid- en Taalkunde,
Mr. J. DIRKS.
Jhr. Mr. F. J. J. van EIJSINGA.
G. H. van BORSSUM WAALKES.
Mr. J. G. van BLOM J.G.Zn.
Mr. U. H1IUBER.
Mr. W. B. S. BOELES.
C. H. F. A. CORBELIJN BATTAERD.
en daar staat hij met de 999,999 in ’t zelf
de gelid.
Dat is naar, maar dat is ook waar.
Men zal zich nog wel herinneren de in
schrijving, die een paar jaren te Parijs ge
opend is door Felix Pyat om aan Berezowski
den adsprirant-moordenaar van den Rus-
sischen Czaar Alexander II, een eere-revol-
ver aan te bieden. Die inschrijving met
toelichtende dagblad-artikelen heeft Paty
eene veroordeeling tot gevangenisstraf be
zorgd, welke hem het land heeft doen ver
laten. Thans is weder een dergelijke in
schrijving geopend, zoowel te Parijs als te
Lyon, om een eere-revolver aan te bieden
aan een werkman, die op zijn patroon, wel
ke zich niet had laten bang maken door
een werkstaking, heeft geschoten. Niemand
mag voor meer dan tien centimes inschrij
ven en nu vindt men in de sociale bladen
ingeschreven dooreen „petroleuse” een
„vijand van het kapitaal”, een „hartstogte-
lijk Chourineur” (een der personen uit de
Mystères de Paris en dus genoemd, omdat
hij veel hield van messteken te geven,) een
„dooder van bazen,” „D en zijn wijf”(fe
melie), „twee toekomstige beulen,” een „lief
hebber van de galg” (voor anderen of voor
zich zelf?) enz. Het bedenkelijkste is, dat
zoo vele vereenigingen in de digst bevolkte
centra van werklieden zich laten inschrijven
en daarbij brieven van adhaesie zenden, die
van een geest getuigen, waarvan in de naas
te toekomst niet veel goeds te voorzien is.
„Wat die ééne werkman gedaan heeft
schrijft onder anderen een vereeniging in le
Creuzot, zullen wij op een gegeven oogen-
blik allen te gelijk, en bij de eerst volgen
de omwenteling, die niet lang kan uitblijven,
zullen wij de hoofden doen vallen van alle
kapitalisten, die ons exploiteeren.”
Een tweede schrikbewind dus in ’t ver
schiet. Na de verdachten en den adel in
17801795 de verdachte werkgevers in
Zou de familie Schneider in le Creuzot
die aan tienduizenden werk en brood
heeft gegeven en nog geeft en kerken, scho
len en bussen van allerlei soort enz. voor
haar werklieden heeft opgerigt wel on
verstandig of slecht doen indien zijvóór
hare, met zooveel opregtheid in ’t verschiet
gestelde onthalzing, de fabrieken sloot voor
zulk ondankbaar volk?
Z. Emin. de Cardinaal Bonnechose, Aarts
bisschop van Rouaan, heeft mede een schrij
ven tot zij diocesanen gerigt over de in te
voeren nieuwe onderwijswet in Frankrijk
teneinde de ouders ernstig aan te manen
het onderwijs hunner kinderen streng te
bewakenaan de onderwijzers te zeggen
dat zij hun kinderen tot Christenen willen
zien opvoeden, en geen aanranding van den
aan den godsdienst vefschuldigden eerbied
te dulden. Verder wordt hun geraden het
oog te houden op de boeken en lessen,
en zich te vergewissen van hetgeen hun
kinderen zien en hooren. Zoo de godsdien
stige neutraliteit wordt in achtgenomen, en
het onderwijs niet strijdt met dat der kerk,
dan mogen zij hun kinderen zenden naar
de gemeenteschool: mogt echter het onder
wijs ongodsdienstig zijn dan moeten zij
zoo mogelijk, hen naar een catholieke school
zenden, tegelijkertijd tegen den onderwijzer
een klagt indienende bij de bevoegde au
toriteit. Is geen catholieke school onder
hun bereik, dan wordt hun voorgeschreven
hun kinderen te huis te houden, totdat de
onderwijzer in kwestie is vervangen. Kloos
terlingen, die onderwijs geven.kunnen en
moeten voortgaan vóór en na de lessen een
gebed uit te spreken, buiten de schooluren
onderrigt te geven in den catechismus en
de kinderen naar de kerk te geleiden.
BOLSWARDSCHE COURANT
i
i
I
5
i
i
i
q
e-
3-
G
1
3-
n
I:
e
d
it
e
j-
s
‘S-
u-
LW
a-
a-
m
il-
o-
e-
ir.
'®4
