NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
80MWABÖ WWSBBAPEEI.
I
1
I I
J
R
ld
r
1882.
No. 23.
Een en Twintigste Jaargang.
VOOR
GARIBALDI.
DONDERDAG 8 JUNIJ.
r 1
I
'1
BIJBTBUWl^AlWn.
0
l
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
i I
I
I
De aandacht van Europa is weer gerigt
op een groot teeken des tijds.
In Belgie is de „verkiezing” het politie
ke menu, dat op elke tafel wordt gelegd.
Frère Orbaneen der hoofdleiders van
de liberale partij, heeft te Luik het woord
gevoerd en gezegd
„de geestelijkheid heeft een verfoeijelijken
strijd gevoerd tegen de onderwijswet.”
„Kieswet-hervorming is eeue noodzake
lijkheid, maar zij moet beginnen in gemeen
te en provincie.”
„Herziening van de grondwet is op dit
oogenblik eene onmogelijkheid.”
„Dit kabinet is ook niet geroepen om de
herzienings-kwestiën op te lossen.”
Aan ’t slot zijner rede hield de minister
eene lofrede op de belgische constitutie, die
zeer werd toegejuicht.
Ook de welsprekende Malou, aanvoerder
der ultramontanen heeft in eene kiesver-
gadering zijne denkbeelden ontvouwd en hij
deed dit zeer openhartig.
„Ons programma zeide hij is af
schaffing der schoolwet van 1879 verwij
dering van het ministerie van onderwijs
herstel der diplomatieke betrekkingen met
het Vaticaan.
„Wij zijn aan den vooravond van een
beslissenden slag, dien wij, hoop ik, zullen
winnen.
„Onder de liberale partij is verdeeldheid
en de leider daarvan Frère Orban
bidt: „mijn God, bevrijd mij en mijne vrien
den want wat mijne vijanden aangaat, daar
zal ik zelf wel voor zorgen.”
Werkstaking in N.-Amerika op groote
schaal en blijkbaar georganiseerd.
De ijzer-industriebij welke zij hoofdza-
besuisdheid waarmede hij de regeering aan
viel.
„Vroeger schreef Figaro had die
duivelsche Gambetta maar een teeken te
geven, om een ministerie te verjagen nu
behoeft hij slechts op de tribune te verschij
nen, om Het ministerie vaster te doen zitten.”
„’t Is het zelfde, maar anders om.”
Het studenten-oproertje te Parijs heeft
een staartje.
Met 40 tegen 7 stemmen 23 leden
bragten geen stem uit verklaarde de ge
meenteraad van Parijs, dat de prefect van
politie en zijne dienaren verantwoordelijk
zijn voor de geweldige maatregelen op 27
en 28 Mei ten aanzien van de studenten
genomen.
De Prefect is alzoo door den raad bij ver
stek veroordeeld.
Alzoo weer eene Europeesche conferentie
en dat wel om en over het oude Egypte
’t welk verjongd zich het hof zag gemaakt
door de magtigen van Europa, die eer niet
kon verdragen en achteruit sloeg.
De verhevene portedie beweert dat zjj
alleen gezag genoeg heeft om de verwarde
Egyptische huishouding op stel te brengen,
wil wel deelnemen aan de conferentie
maar meent dat de zaken wel in ’t reine
zullen gcbragt zijn als de heeren diploma
ten zich naar Constantinopel begeven met
langzamen spoed.
Men zegt dat de gezanten der mogend
heden aan dien wensch van de porte gehoor
zullen geven.
Wij moeten alzoo afwachten wat Der-
wiech-pacha, de gevolmagtigde van den sul
tan, te Caïro kan uitrigten.
Hoe sterk is het leger waarover Arabi-
Bey commandeert?
Nominaal 18000 man.
Vijf jaren geleden telde het 50000 man
met 200 kanonnen en er is dus wel gele
genheid tot werving en tot het wapenen
van vrijwilligers.
De eigenlijke oorzaak der ontevredenheid
onder de Egyptenaren zit juist in de ver
mindering van de sterkte des legerseen
maatregel die uit bezuiniging doorgedreven
werd door de Europeesche dwarskijkers in
Egypte.
Een groote menigte soldaten en officieren
zijn daardoor broodeloos geworden en hon
ger en oproer zijn tweelingen.
’t Zou intusschen Arabi-Bey weinig moei
te kosten om in weinig tijds zijn leger te
versterken met 10 a 12000 man.
De vrede van Villafranca, die aan zoo-
veler hoop den bodem insloeg, maakte geen
einde aan zijne militaire operation. Hij
ging naar de hertogdommen, om er de be
weging ten gunste de vereeniging met Pië-
mont te steunen.
In 1860 zag duidelijk Italië den onver
schrokken man naar zich komen. Hij
rigtte op zijn eigen naam een corps op, om
er mede naar Sicilië te trekken, waar een
opstand tegen het bestuur van den koning
was uitgebarsten. Den 5 Mei scheepte hij
zich in bij Quarto met 1000 man op twee
stoombooten, die hij in de haven van Genua
had weggenomenhij landde zes dagen la
ter bij Marsala, sloeg den 15den de Napo-
litanen bij Calatafimi en bereikte den 27sten,
na eenige merkwaardige gevechten, Paler
mo, welke stad hij binnentrok. Hij heerschte
er als dictator, maar de stad had nog een
bombardement te verduren van het kasteel
van Castellamare. Den 6 Junij sloot de
koninklijke stadhouder Lanza een verdrag
met hem en de onderwerping van het ge-
heele eiland bood nu weinig moeijelijkhe-
den meer aan.
Met de verovering van Sicilië stelde Ga-
rabaldi zich niet tevreden. Ook Napels
wilde hij aan den kroon zijns konings toe
voegen. Hij had zijn intogt te Napels te
gen den 8en September aangekondigd, en
hij kwam er ’s avonds van den 7den, na
dat de Napolitanen met de steeds verder
voortrukkende Garibaldianen op verschil
lende punten gecapituleerd hadden. Nog
leverden de troepen des konings eenige ma
len slag aan de vrijheidsvrienden, maar zij
werden geslagen. De bevolking te Napels
riep Victor Emmanuel tot koning van Ita
lië uit en Garibaldi legde toen de dictatuur
neer en keerde den 9 November naar zijn
eiland Caprera terug.
Rome was nog niet vrij, „Rome moet ons
zijn,” sprak hij, „Rome of de dood!” Ge-
ruimen tijd zocht hij met behulp van zijn
koning die stad meester te worden. Hij
verklaarde zelfs er niet zonder hem te wil
len heengaan. Maar van lieverlede begon
nen de gematigde gevoelens bij hem te wij
ken, en ten laatste gaf hij gehoor aan den
raad van heethoofden, om ondanks de re
geering zijns lands naar de eeuwige stad
te trekken. In 1862 bragt hij een corps
vrijwilligers bijeen en ging met hen op weg.
’t Was een korte en ongelukkige togt. Bij
Aspromonte werd hij geslagen door Palla-
vicine, den commandant der koninklijke
troepen. In dit gevecht werd hij door een
kogel zwaar aan den voet gewond en moest
hij zich overgeven. Dr. Nélaton werd uit
Parijs ontboden om den kogel er uit te
halen.
Garibaldi werd tot lid van het parlement
gekozen, waar hij echter zelden verscheen
en waar hij geen schitterend figuur maakte
Nog eenmaal deed Garibaldi eene po
ging om met zijne vrijwilligers Rome te
bemagtigen. Het was in 1867. De onder
neming mislukte evenzeer. De pauselijke
troepen, versterkt met de fransche, sloegen
hem bij Mentana. De chassepots van ge
neraal de Failly. hadden hier „wonderen
verrigt.”
De afstand van Savoije en Nizza heeft
hij nooit aan zijn regeering kunnen verge
ven. In de laatste jaren, toen er voor
Italië niets meer te veroveren viel, lag hij
dan ook steeds met haar overhoop. Maar
de koning in persoon bleef hem veel liefde
toedragen, en ieder vergaf veel aan den
man, die zooveel voor zijn land gedaan had.
Het bezit van Savoije en Nizza, dat de fran
sche regeering, tot loon van haar hulp aan
den koning van Sardinië in 1859, zich ver
zekerd had weerhield Garibaldi niet, Frank
rijk in 1870 te hulp te komen in den oor
log. Hij trachtte in Frankrijk een gueril-
la-oorlog tegen de Duitschers te voeren,
maar hij was niet gelukkig. Zijn roem
ontleent hij niet aan zijne krijgsbedrijven
op franschen bodem.
(N. Rolt. Ct)
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Garibaldi, de bevrijder van Italië door
het zwaard, sterft en daags daarna neemt,
op voorstel van de regering, de volksverte
genwoordiging van Italië deze besluiten:
„De zitting der kamer wordt ter eere
van Garibaldi geschorst tot 12 Junij.
„Italië zal rouw dragen gedurende twee
maanden.
„Het lijk van den afgestorvene wordt
plegtig begraven op ’s Rijks kosten.
„’t Volk zal daarbij vertegenwoordigd
kunnen zijn door deputatiën.
„Er wordt door het volk, gesteund door
den staat een monument opgerigt voor Ga
ribaldi.
„Aan zijne weduwe en aan elk zijner
kinderen wordt een pensioen toegekend
van f 5000.”
Al die voorstellen werden aangenomen
met eenparige stemmen.
En wat zegt het Vaticaan tegenover die
indrukwekkende manifestatie
Zou het den diepen zin, die er uit spreekt,
begrijpen
Gewis doet het dat, maar op de vraag
„zal het nu tegenover den geest des tijds,
die zulk een krachtig getuigenis gaf van
waardeering der politieke vrijheid door
den man te eeren door wiens zwaard Italië
de vrijheid verkreeg met woord en daad
het volk geven wat des volks is
Zal het begrijpen dat het Vaticaan mag-
tig is en zal blijven, als het toont de reg-
ten des volks te kennen en te eerbiedigen?
Een teeken des tijds in Italië, maar ook
in Frankrijk.
Naauwelijks was te Parijs bekend dat
Garibaldi was overleden of de leden van
de linkerzijde der kamer kwamen bijeen
om de vraag te overwegen zal er ter eere
van den generaal ook van de kamer eene
manifestatie uitgaan
Op die vraag werd het besluit genomen,
dat een der leden van de kamer, de heer
Tony Revillon, zich naar de president der
kamer zou begeven en hem verzoeken eene
korte rede ter nagedachtenis van den be
vrijder te houden of het voorstel te doen
tot schorsing der zitting.
Wat de president antwoordde is niet be
kend, maar even vóór de zitting was er
groote agitatie onder de leden. De vraag:
zal men het voorstel: „verdaging der zitting
uit eerbied voor den doode” doen of nalaten?
De stemmen waren verdeeld de een
was er sterk voor de ander er even
sterk tegen.
Intusschen de heer Borriglione, afgevaar
digde van Nizza, beklom de tribune, onder
’t gejuich van de gansche linkerzijde en
vroeg het woord.
„De orde van den dag!” schreeuwde men
uit den ultramontaanschen en monarchalen
hoek.
De heer Borriglione sprak „Italië heeft
een zijner beroemste zonen verloren een groot
vaderlander.”
„’t Is een Italiaan!” riep men van de
regterzijde en daarop kwamen de hartstog-
ten zoo in beweging en werd het rumoer
zoo groot, dat de spreker wel vijf minuten
moest wachten, eer hij kon voortgaan.
Eindelijk vervolgde hij: „ik zou aan mijn
pligt te kort doen, als ik hier niet het leed
wezen der republikeinsche partij betuigde
over den dood van Garibaldi.”
En ik, zeide de heer Lanessan, wil alleen
herinneren, dat Garibaldi aan Frankrijk, in
zwaarwigtige omstandighedenden steun
van ziin arm heeft verleend. Uit dankbaar
heid voor die hulp stel ik voor de zitting op te
heffen.”
Van de linkerzijde toejuiging van de
regterzijde afkeuring.
’t Voorstel van den heer Lanessan werd
aangenomen met 301 tegen 146 stemmen.
De fransche senaat bekrachtigde de be
sluiten van de kamerdoor ook eenparig
al de genomen besluiten goed te keuren.
Gambetta’s aanval tegen het ministerie
ter zake van de Egyptische politiek had
een twijfelachtig succes.
Was de Freicynet onvoorzichtigdoor
Frankrijk eene al te nederige rol in den
Egyptischen twist toe te denken Gam
betta handelde onstaatkundig door de on-
De telegraaf bragt het berigtdat de
kluizenaar van Caprera niet meei’ in leven
is. Hij is 1.1. Vrijdagavond te zes uur over
leden. Zeldzame figuur zich niet bekom
merende over de meening der wereld, niet
vrij van de dolste begrippen omtrent de
vrijheid heroïsch in den vollen zin van het
woordmeer soldaat dan veldheer, die de
regelen der strategie volgt en die misschien
juist daarom een kroon verwierf voor zijn
koning en die zich vervolgens terugtrekt
gelijk Cincinnatus deed, even onbaatzuchtig
en eenvoudig als deze. Wjj zullen uit dat
leven zoo rijk aan afwisseling, zoo vol van
gebeurtenissendie haar stempel gedrukt
hebben op de wereldgeschiedenis, de hoofd
monumenten bijeenbrengen.
Garibaldi werd te Nizza den 4 Julij 1807
geboren. Op jeugdigen leeftijd trad hij in
dienst bij de marine van Sardinië, waar hij
zich spoedig om zijne kloekheid deed ken
nen. Toen Mazzini in 1831 met het denk
beeld der italiaansche wedergeboorte door
de eenheid des lands toegang tot het volk
had weten te vindenwierp Garibaldi zich
op die gedachte met al het vuur zijner ziel.
Betrokken in de zamenzwering van 1833,
zag hij zich genoodzaakt de vlugt te nemen
naar Frankrijk. Hij kwam behouden te
Marseille aanwaar hij in zijn onderhoud
voorzag door les te geven in de wiskunde.
In 1836 begaf hij zich naar Zuid-Amerika,
waar hij zijne militaire diensten aan Uru
guay in den oorlog tegen Buenos-Ayres
aanbood. Daar verrigte hij wonderen van
dapperheid. Hij bleef er twaalf jaren. Ita
lië had hij echter niet vergetenen toen in
1848 de tijding van de vrijheidsbeweging
in zijn vaderland tot hem kwamzeide hij
den Amerikaanschen bodem vaarwel. Bij
zijne terugkomst in Italië was de beweging
echter door de Oostenrijkers reeds zoo goed
als ingedrukt. Karel Albert wees zijne
diensten van de hand; de voorloopige Lom-
bardijsche regering droeg hem nu wel het
bevel op over hare vrijwilligersmaar het
was te laat. Het volgende jaar trad Gari
baldi in dienst der romeinsche republiek
Daar handhaafde hij zich een tijd lang te
gen de Franschen die Rome belegerden
en bragt hij aan generaal Oudinot zware
verliezen toe. Eindelijk bestormde de Fran
sche generaal de stad en deze moest zich
overgeven. Garibaldi verliet met 3000 man
Rome, in den hoop van den vrijheidsoorlog
in het noorden te kunnen voortzetten. In
die hoop werd hij teleurgesteld. De Oos
tenrijkers volgden hem allerwege op de hie
len en ten laatste moest hij bij San Mari
no het overschot van zijn corps afdanken.
Hij zelf ontkwam met zijne vrouw en eeni
ge volgelingen in den omtrek van Raven
na waar zijne echtgenoote in het kraam
bed stierf. Van stad tot stad vlugtende
werd hij te Chiavari op last der Sardini-
sche regering gevangen genomen. De keus
tusschen den kerker en landverhuizing werd
hem gelaten. Hij koos het laatste en trok
naar Tunis, waar hij echter op het drijven
van den Franschen consul niet toegelaten
werd. Hij werd nu naar het eiland Mad-
dalena gebragtwaar hij tot in 1851 ineen
soort staatsgevangenschap bleef. Hij ver
trok dat jaar op nieuw naar Amerika (New-
York, waar hij kaarsenfabrikant werd,) ging
van daar naar Californiëwerd scheeps
kapitein en voer naar China en vervolgens
naar Peru.
In 1854 keerde hij terug naar Italië en
kocht een deel van het eiland Caprera.
Daar wijdde hij zich aan den landbouw
totdat het jaar 1859 kwam, dat hem weer
met hoop op eene betere toekomst voor zijn
vaderland vervulde. Door de piemonteesche
regering tot bevelhebber der Alpenjagers
benoemdoverschreed hij den 23sten Mei
de Tessinoelf dagen vóór dat de Fran
schen, de bondgenooten, er verschenen. Zij
ne overwinning bij Varese op de veel ster
kere strijdmagt der Oostenrijkers bragt ge
heel Lombardije in opstand. Garibaldi kwam
evenwel sedert in een moeijelijken toestand,
maar het hoofdleger der bondgenooten redde
hem.
.6,
BOLSWARDSCHE COERAXT
I
1
