NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
WGHSERADEEL
No. 32.
lij
1882.
Een en Twintigste Jaargang.
DONDERDAG 10 AUGUSTUS. 0
VOOR
i
BITITE1VIjA>».
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
DUITSCHLAND.
Door de Regering is thans als algemeene
maatregel gelastdat overal waar zulks
geschieden kanaan de plaatselijke gees
telijken het toezigt op de katholieke volks
school zal worden opgedragen Dr. Fa Ik
had als minister van onderwijs er steeds
naar gestreefdom het schooltoezigt aan
de protestantsche en katholieke geestelij
ken te ontnemen en in handen van leeken
te leggen. Welke voor de regering en
haar standpunt nuttige gevolgen heeft de
„Kulturkampf” toch wel gehad? Men moet
de oplossing dezer vraag nog wat uitstel
len want onder het opmaken van de lijst
van voordeelen zal er alligt weder een af
vallen. En zoo zal het telkens gaan. De
prinsbisschop van Breslau begint thans met
kracht te velde te trekken tegen de zooge
naamde „Staatspastoors”, die van hem het
bevel hebben gekregenhunne parochie te
verlatenofschoon juist zij bewezen heb
ben zich naar de bevelen van het hoofd
van den Staat te willen schikken.
Als eene niet onaardige bijzonderheid
deelen wij het versje mede, dat vóór op de
locomotief der feesttram prijkte
Lyk as ien man te roer
Throch klippen ind throch banken;
Heart nei nin stormrumoer,
Oaf nei sirenenklanken
Sa gean ik directeur en gasten
Mei dus machien goed bestjoerd
Nei Bolswerd ta de iepenin g. oer,
Ind om gin deraliement hier thinkt,
Daer ’t luwd hoezé fen alle kanten klinkt.
De opening «lei* Stoomtram-
Hjn HarlingenSneek.
De opening dezer lijn heeft op den 7den
Augustus plaats gehad. Dit is een hoogst
belangrijk feit. Sints zeer vele jaren zijn door
de gemeentebesturen van en vele particu
lieren in de gemeentevan af Harlingen
tot Heerenveen ernstige pogingen aange
wend om een spoorlijn te erlangen welke
door deze zoo volkrijkewelvarende stre
ken zou loopendie de verschillende ste
den en dorpen zou verbindenhet verkeer
en vervoer van personen en goederen zou
bevordereneen verbeterde gemeenschap
gedurende winter en zomer zou in ’t leven
roepen. Wel is er in de laatste 25 jaren
ontzachlijk veel gedaan aan de uitbreiding
van het kunstwegennet, en hebben bijna
alle gemeenten zich daarvoor groote offers
getroost, ook zijn er een zeer groote menigte
stoombooten in de vaart gebrachtdie ge
durende een groot deel des jaars verschil
lende gemeenten aan elkander verbinden
toch begrepen zeer velen dat dit alles nog
niet voldoende is. Men besefte dat een
groot deel van ons gewest nog te veel af
gesloten bleef van liet nationale en inter
nationale spoorwegnetmen begreep recht
te hebben op zulk een aansluiting en ver
plicht te zijn de ernstigste pogingen aan te
wenden, geldelijke offers te brengen en zeer
groote aan te bieden, om dit doel te berei
ken. Voor een deel zal aan die behoefte
voldaan worden, als eindelijk de lijn Leeu
warden Stavoren Enkhuizen Am
sterdam gereed en in exploitatie zal zijn,
hoewel ’t van die lijn altijd een groote
fout zal blijvengelijk eenmaal ook de
tweede kamer onzer volksvertegenwoordi
ging heeft erkend, dat zij de welvarende
gemeenten van Wijmbritseradeel, Bolsward
en Wonseradeel niet doorloopt. Doch ook
die lijn is niet voldoende en daarom is de
opening dezer tramlijn van het grootste ge
wicht, omdat zij een geheele streek te Har-
lingen en Sneek met het groote spoorweg
net in verbinding brengt en de moedige
en volhardende ondernemers alle pogingen
zullen in het werk stellen, om ook een
verbinding te erlangen tusschen Sneek en
Joure, waardoor, nu Joure reeds met Hee
renveen verbonden is, feitelijk een spoor
lijn zal bestaan onafgebroken tusschen
Harlingen en die plaats.
Al is echter aan dien wensch voldaan, ’t
is toch geschied op geheel andere wijze
dan iedereen in ons gewest zich dat voor
gesteld had. Er is niet een zelfstandige lijn
tot stand gekomen, langs onteigenden grond,
die slechts hier en daar eenige groote plaat
sen nadert, maar zich dan weer verwijdert,
zoodat men zijn spoor nauwelijks volgen
kan. De gemeentebesturen en particulieren
hebben geen tonnen gouds moeten\)fferen,
zij hebben desverkiezende eenige aandee-
len kunnen nemen of niet nemenmaar
onafhankelijk daarvan is de lijn tot stand
gekomen. Toch voorwaar niet zonder mede
werking van gemeentebesturen en com mis
siën van wegenwant, en dit is het eigen
aardige dezer spoorlijn, zij heeft geen eigen
wegzij gebruikt gemeentewegendie de
ondernemers, ten hunnen koste natuurlijk in
gereedheid brengen moeten, maar welke zij,
als ondergrond toch feitelijk in gebruik er
langen. En dit juist geeft aan deze lijn eene
zeer eigenaardige beteekenis. Zij zoekt niet
naar den kortsten afstand, om dien zoo snel
mogelijk af te leggen, maar zij volgt gewillig
al de krommingen der landwegen, zij gaat
geen gehucht of dorp of stad daaraan ge
legen voorbijmaar gaat door de dorps
straat heen of doorsnijdt gansche wijken
der steden. Daar w’andelt de locomotief met
haar smaakvollen wagen er achter langs
uwe huizen. Binnen de kom uwer gemeen
te kunt ge op verscheidene plaatsen opstap
pen iedere boodschapdie gij elders hebt,
doet de conducteur voor ugij kunt voor
enkele stuivers uwe vrienden in de buurt
bezoeken en steden en streken gaan zien
vroeger door velen misschien nimmer be-
treden. Dat alles is recht aangenaam en
uitlokkenddoch daartegenover staan de
bekende schaduwzijden. De stoomtram is
een gevaarlijke mededingster voor stoomboo
ten en andere vervoermiddelen en al is de
vrees voor de paardenvrees overdreven, om
dat bewezen isdat in andere streken de
paarden gemakkelijk ook aan dit vreemde
verschijnsel gewennen, toch zal het feit, dat
men op zoo goedkoope en aangename wijze
zich zal kunnen bewegenmenig rijtuig
houden van den weg en velen herbergiers
schade berokkenen.
Hoe dit alles moge zijn, de tram is er,
met al haar licht- en schaduwzijden, met haar
mogelijke, waarschijnlijke, niet te voorziene
gevolgen. Al de wegen zijn gereed, zeer
groote bezwaren zijn overwonnen en zoo er
weer nieuwe zich mochten openbaren, zij
zullen overwonnen worden. Deze voor on
ze streek en stad zoo belangrijke lijn is
geopend. De feesttrein heeft zijn tocht ze
gevierend volbracht en alle verstandigen
zullep zich schikken in het onvermijdelijke
en er zooveel mogelijk hun voordeel mee
doen, hun levensgenot er door verhoogen.
Met belangstelling heb ik den tocht mede
gemaakt, met blijdschap de vlaggen zien
wapperen, de hier en daar aangebrachte ver
sieringen gezien, de welwillende, belangrij
ke woorden der burgemeesters of hunner
plaatsvervangers gehoord, evenals de juich
tonen der menigte in onderscheiden plaat
sen en de liederen der kinderen in Kims-
werd en Arurn. Inzonderheid maakte de
flinke houding van het muziekkorps onzer
stedelijke schutterij, op alle aanwezigen een
aangenamen indruk, vooral als men niet
vergeet, hoe jong dit corps als zoodanig
nog is. Het concert in „de Doele” was in
vele opzichten uitstekend, de vrije toegang
voor kleine entrée had er een talrijk ge
zelschap bijeengebragt. Heel den dag
heerschte er uitstekende orde, de ontvangst
der genoodigden te Sneek van wege Com
missarissen en Directie was roijaal, de toon
die steeds heerschte was vroolijk en waar
dig, menig goed woord werd gesproken en
tegen middernacht werd het eigenlijke tram-
feest gesloten en keerden de genoodigden
van elders met de extra-trammen naar hun
ne woonsteden terug.
Tot zoover beantwoordde alles aan de ver
wachting of overtrof ze. Doch ééne teleur
stelling is er geweest bij velen. Het ope
nen namelijk van deze lijn is een feit van
zoodanige beteekenis, dat het daardoor een
volkszaak is geworden. Nu hadden wij ge
hoopt, verwacht zelfs, dat de gemeentera
den der verschillende gemeenten een cre-
diet zouden hebben aangevraagd, om daar
door in staat gesteld te worden dien ope
ningsdag te stempelen tot een feestdag ook
voor het volk. Van ter zijde vernamen wij
dat in Harlingen eenige volksspelen zouden
plaats hebben. Maar overigens was er ner
gens sprake van eenige feestelijkheidal
thans liet bleek ons niet. Te dezer stede
in elk geval heeft het feest zich bepaald
tot de ontvangst der genoodigden op het
raadhuisdie daar eenige oogenblikken toef
den en de optocht door de stad met de re-
giments-muziek uit Leeuwarden aan het
hoofd van den stoet. Wel was hier een
crediet aangevraagd en toegestaan van f 100
tot f 125. maar volgens het raadsverslag
was dit bestemd „voor de ontvangst van de
genoodigden”. Daarvoor was die som zeker
wel niet noodig Had dus de raad aan het
voorstel slechts een weinig uitbreiding gege
ven, de weg ware gebaand geweest. Doch het
schijnt den gemeenteraden of niet goed ge
dacht te hebben, om aan dit openingsfeest
eenige uitbreiding te gevenof wat het
meest waarschijnlijk is, hoewel reeds lang
te voren verwachthebben de dagelijksche
Besturen nauwelijks den tijd gehad om voor
de genoodigden eenige toebereidselen te
maken, daar de dagbepaling en de uitnoo-
digingen eerst aan ’t eind der vorige week
zijn ontvangenzoodat ze in Sneek zelfs
geheel ontbraken en dit is dan de oorzaak dat
er geen tijd is geweest om daarenboven
nog de vereischte regelingen te maken voor
volksfeesten van eenige beteekenis.
M. E. van der MEULEN.
Bijgevolg teekent de groep verzet aan te
gen elk middel om, met minachting van
het votum der kamer, de ministers weer
aan
door hare beslissing getroffen heeft.
De raad van administratie over het Suez-
kanaal, op eene depêche van de Lesseps
bijeengeroepen, heeft een motie goedgekeurd
waarin gezegd wordt, dat de khedive de
bepalingen der concessie voor het kanaal
niet kan wijzigen daar de auteurs der
concessie voor het oog der geheele wereld
hebben gecontracteerd en zich verbonden
hebben door het kanaal neutraal te verkla
ren. De Suez-maatschappij moet die ver-
bindtenis handhaven, en bijgevolg, protes
teert zij tegen elke militaire actie in het
kanaal, en sluit zich aan bij het protest
van de Lesseps, wien de raad van admi
nistratie ten slotte dank toebragt.
De ministeriele krisis heeft voor een
oogenblik de egyptische quaestie op den
achtergrond gedrongen maar nu de zenuw
achtige opgewondenheid, die altijd gepaard
gaat met oorlogstoebereidselen, tot bedaren
is gebragt door de noodzakelijkheid, waar
in de regering, die er niet is, verkeert, om
in Egypte alles zijn gang te laten gaan
zonder de fransche mitrailleuses, nu treedt
de nuchtere berekening in hare regten, zoo
meent de Figaro, die althans hare waar
schuwende stem, zij het dan ook in schijn,
kracht wil bijzetten door utiliteitsredenen
aan te voeren. Zij vraagt
„Wat heeft de Krim-oorlog ons opgele
verd Het wantrouwen van Europa en
de wrok van Rusland. Wat erlangden
wij door den oorlog in Italië Het vor
men van een noodwendig vijandelijke nati
onaliteit. Welk voordeel verschafte het
ons dat wij ons mengden in het oostenrijksch-
duitsch conflict van 1866 1870 is daar, om
te antwoorden.”
Alzoo behoedzaamheid zij de eerste wet
voor Frankrijk. De monarchien mogen
ten strijde trekken en zich in diplomatieke
conflicten mengen, zonder zich rekenschap
van de gevolgen te geven, een republiek
mag dit niet doen alvorens deel te nemen
aan een internationale handeling behoort
zij te overwegen welk voordeel dit zal kun
nen opleveren. De expeditie naar Tunis
had kunnen achterwege blijven, doch ten
minste werd ten laatste er iets door ver
kregen. Maar welk voordeel is voor Frank
rijk te verwachten uit een interventie in
Egypte Wie kan het zeggen De de
mocratie heeft een afkeer van hetgeen men
met de benaming „nationale roem” gelieft
te bestempelen.
TURKIJE. EGYPTE.
In de zitting van Zaturdag der Confe
rentie heeft Saïd-pacha eenige ophelderin
gen verstrekt nopens de Turksche expeditie
naar Egypte. Welke die ophelderingen
zijn geweestis evenwel nog niet bekend
geworden evenmin als men iets vernomen
heeft omtrent Saïds antwoord op de vraag
van engelsche zijdewat de porte zal doen
tegenover Arabi’s jongste proclamatie.
Lord Dufferin heeft in dezelfde zitting er
aan herinnerddat de porte nog geen ge
schreven antwoord heeft gegeven op de
identieke nota. Engelandzeide hijkan
dit dralen beschouwen als een feitelijke
weigering en zal diensvolgens handelen.
De turksche gevolmagtigden beloofden toen
een geschreven antwoord te zullen overleg
gen in de volgende zitting.
Dat admiraal Seymour zich verzetten zal
tegen de landing der turksche troepen als
er niet vooraf eene conventie tusschen den
sultan en Engeland gesloten en Arabi tot
rebel verklaard isschijnt thans duidelijk
te zijn te kennen gegeven door lord Duffe
rin althans deze mededeeling komt onder
de laatste telegrammen voor.
De Engelschen hebbennaar men moet
aannemen, niet veel verwachting gehad van
Arabi’s ernst om tegenstand te bieden en
nog veel minder van zijn weerstandsver
mogen. Zij schijnen gemeend te hebben
dat de soldaten van Arabi reeds op het
zien der roodbaaitjes op de vlugt zouden
slaan en dat het concentreren van troepen
in de onmiddelijke nabijheid van Alexan-
drie slechts vertoon was. Zaturdag namid
dag werd eene verkenning op groote schaal
ondernomen, die in het wezen der zaak een
aanval was op de vijandelijke stellingen
maar, omdat men terug moest trekken, wel
eene verkenning zal blijven genoemd wor
den. Tegen 4 uur rukten de Engelschen
van drie zijden tegen de voorpostenlinie van
Arabi’s leger op. Eene afdeeling marine
soldaten volgde den spoorweg, het zestien
de regiment scherpschutters den westelijken
oever en het South-Staffordshire regiment
bereden infanterie den oostelijken oever van
het zoet waterkanaal. De Engelschen had
den kanonnen bij zich, maar het blijkt nog
niet hoeveel. De vijand werd door deze ge
combineerde manoeuvre genoodzaakt zijne
voorposten te verlaten en al de beschikbare
strijdkrachten in het vuur te brengen voor
zijne hoofdlinie te Kafr-el-Dowar. Die krach-
FRANKRIJK.
De zitting der fransche kamer van afge
vaardigden werd Zaterdag wederom ver
daagd, nadat een voorstel van den bona-
partist Janvier de la Motte, om de zitting
voor onbepaalden tijd te verdagen, was
verworpen.
Het nieuwe kabinet is nog niet zamen-
gesteld, Grévy houdt conferentie na confe
rentie, nu eens met de voorzitters der bei
de kamers, dan weder met dezen of genen
minister van het demissionaire kabinet, en
verder op goed geluk met sommiteiten van
verschillende nuance. Het laatst, voor zoo
verre bekend is geworden, met Devès, oud-
president der „Union RépUblicaine”, en mi
nister in het eerste ministerie-Gambetta.
De bureaux van de groepen der linker
zijde hebben Zaturdag eene bijeenkomst
gehouden. Een voorstel van de „Union
republicaine’ om den heer Brisson uit te
noodigen zich met de zaraenstelling van
een nieuw kabinet te belasten, werd ver
worpen. De vergadering verklaarde zich
bereid de hand te leggen tot het vormen
van een ministerie van verzoening.
In eene vroegere bijeenkomst van de
uiterste linkerzijde verklaarde de heer Ca
mille Pelletan zich tegen eene mogelijke
combinatie Say Ferry. In eene daarop ge
volgde bijeenkomst dier partij teekenden 35
leden eene verklaring, waarin gezegd wordt
dat het gemeenschappelijk belang der re-
publikeinsche democratie eene staatkunde
van vrede naar buiten en eene van her
vormingen van binnen gebiedend eischte.
elk" middel om, met minachting van
het bestuur te brengen, die de kamer
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ROLSWARDSCHE COURANT
I
B
’v
