T'
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARO WONSERAOBR1,
Oio
1883.
Twee en Twintigste Jaargang.
No. 4.
VOOR
u
B
DONDERDAG 25 JANÜARIJ.
IHTT EIVBj OI>.
BIWWEWLAWD.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
vijftig. (1057654) liters, ad 50pCt. sterkte.
Twintig borrels per liter van die sterkte,
geven ruim 21 millioen borrels, in 1882
minder verbruikt dan in 1881.
Dat de drankwet reeds zeer merkbaar
haar invloed doet gevoelen, blijkt uit de
officiëele opgave, dat in het eerste jaar,
reeds eene vermindering wordt waargeno
men van 12,133 drankwinkels en een vermin
derde opbrengst van den rijksaccijns op het
gedisteleerd, groot f602,863, aan wijzende
een minder verbruik van één millioen ze
ven en vijftig duizend zes honderd vier en
De ongesteldheid van prins Karei van
Pruissen verergerde zoo, dat de keizer den
zieke opzocht en des avonds al de leden
der familie in het paleis van den vorst ver-
eenigd waren.
Eergistermiddag, te twee uur, is de prins
overleden.
Jl. Zondagmiddag is de sneltreineven
voorbij het station de Steeg, nabij den over
weg ontspoord. Gelukkig was het slechts
de achterste wagenmaar de schok was
zóó hevig, dat de steenen uit den weg spron
gen. Sommigen zeggen dat de trein al te
hard reedanderen dat de rails niet deug
den. Daar Zondag vóór acht dagen iets
dergelijks met den sneltrein plaats vond
wordt het hoog tijd een onderzoek in te
stellen en verbetering aan te brengen. Nu
liep het nog zonder ongelukken af.
„De mannen van het zwijgen” of de
fransche Legitimisten hebben een „Catho-
liek verbond” opgericht en hadden het plan
om, ten behoeve van hun hoofd, den graaf
van Chambord, op 21 jl. te Parijs eene
monarchale manifestatie op kleine schaal
uit te voeren.
Prins Napoleon, die daarvan kennis droeg,
meende de „zwijgers” voor te moeten zijn
en schreef zijn manifest, dat hem in de
conciergerie te regt bracht.
Ook sprak men te Parijs van eene roya
listische zamenzweringdie op het punt
stond van uit te breken, maar nu door het
manifest-Napoleon uitgesteld is.
De Bonapartische afgevaardigden zouden
in eene bijeenkomst met algemeene (31)
stemmen een manifest hebben vastgesteld,
waarin zij ten gunste van prins Napoleon
de voordeelen der drukperswet inroepen,
voorts den prins hunne sympathie betuigen,
en ten slotte verklaren, dat Frankrijk al
leen kan worden gered door een beroep op
het volk.
De jongste berichten uit Parijs geven
geen nieuws aangaande den gevangene.
Hij is reeds in de conciergerie in een der
torens, die op de kade uitkomen achter het
paleis van justitie. Hij heeft aldaar een
groote kamer tot zijn beschikking, waar
van de ramen, op de kade uitziende, door
houten schutten voor de voorbijgangers on
zichtbaar zijn gemaakt. Die toren heette
in het oude paleis van Lodewijk den Hei
lige de toren van Julius Cesar. Er wordt
niemand bij den prins toegelaten, behalve
IBEKETTJDJVEAKTTTGP
De BURGEMEESTER van WONSE-
RADEEL brengtter voldoening aan het
bepaalde in art. 41 der gemeentewetter
algemeene kennisdat door hem op Zatur-
dag den 27 Jan. 1883 des voormiddags
om 11 uur, in het gemeentehuis te Wit
marsum, vergadering van den gemeenteraad
is belegd, ten einde te beraadslagen en be
sluiten over de hieronder vermelde punten.
1. Missive van het gemeentebestuur van
Menaldumadeel, verzoekende ondersteuning
van een aan den Koning ingediend adres
strekkende tot het erlangen van bevoegdheid
tot het heffen van een grooter getal opcen
ten op de grondbelasting.
2. Benoeming van een Secretaris bij de
commissie van beheer over den kunstweg
Bolsward-Harlingen.
3. Voorstel van burgemeester en wethou
ders tot verhuring van drie woningen en
een tuin te Witmarsum.
4. Idem op het verzoek van ingezetenen
van Pingjum tot het vernieuwen van het
Schoolgebouw.
5. Idem naar aanleiding van de vacatures
aan de School te Makkum.
Witmarsum20 Jan. 1883.
De Burgemeester voornoemd
R. H. ZIJSLINGL. B.
Op een vraag in den duitschen rijksdag
betreffende den handel in duitsche meisjes,
antwoordde de bondcommissaris, dat Ne
derland had voorgesteld, tot afschaffing van
den handel in meisjes, een internationale
gedachtenwisseling te houden, waaraan
Duitschland deel zou nemen.
Het ontwerp eener beurs-belasting is in
den duitschen rijksraad zeer slecht ontvan
gen.
Eene commissie van 21 leden zal het
hoogstwaarschijnlijk verder uitkleeden en het
zoo gehavend in den rijksraad zenden, dat
het daar in een hoek wordt gezet om niet
weer aan tafel te komen.
de beide advocaten Busson en Lachaud,
den zoon van den grooten Lachaud. An
dere heeren, Jolibois, Raoul Duval en Phi-
lis, hebben ook daartoe pogingen aange
wend, maar daartegen is aanvankelijk be
zwaar gemaakt. De prins zou hen tot zijn
raad van verdediging benoemen, en alsdan
kan de toegang tot den beschuldigde niet
geweigerd worden.
John Lemoinne, de bekwame redacteur
van het fransche dagblad le Journal de
Debats, gispt het, dat men zich door de
pretendenten angst laat aanjagen.
„In plaats van zich zoo verschrikt aan
te stellen zegt hij om een geel of
rood, op het eerste het beste dagbladarti
kel gelijkend plakkaat in plaats van
eene meikeverpolitiek te voeren en tegen
alle vensterruiten aan te vliegen, alsof men
niet wist, hoe naar buiten te komen, in
plaats van in het wilde weg uitzonderings
maatregelen voor te stellen, welke de open
bare meening niet verlangt en niet zou
goedkeuren zou mee vrij wat beter doen
met bedaard te onderzoeken, hoe het op
dit oogenblik met onze wetten staat, en
haar, zoo noodig, te verbeteren.
„liet geval dat daartoe aanleiding gaf,
is voor de justitie gebracht. Misschien was
dit niet noodig geweest; velen houden het
er voor, dat de regeering eenvoudig had
kunnen handelen als Thiers vroeger te
genover denzelfden persoon heeft gedaan.
Prinsen, die zich beroepen op de regten
van gewoon burger, zijn gehouden om even
als alle gewone burgers de wet te eerbie
digen. Men zal ongetwijfeld zeggen, dat
de opsteller van het jl. Dingsdag openbaar
gemaakte manifest binnen de perken der
wet beweert gebleven te zijn. Dat zal de
regter te hebben te beoordeelen wij
moeten bekennen, dat wij zijne taak lastig
vinden. De jongste wet betreffende de
vrijheid van drukpers en van aanplakking
gedoogt alle mogelijke aanvallen tegen den
gevestigden regeeringsvorm en beperkt de
strafbaarheid tot de gevallen, waarin op
ruiingen uitwerking hebben gehad. Krach
tens deze zonderlinge wetsbepaling kan men
van den ochtend tot den avond, door mid
del van de pers, kan men dag en nacht op
plakkaten tot omverwerping der staatsre
geling aansporen en wanneer de poging
mislukt, behoeft men haar slechts te ver
dagen. Wanneer zij echter een andermaal
gelukt, dan zal de macht, welke haar moet
onderdrukkenter aarde liggen en de wet
ook.”
De verwachte regeerings-wetsontwerpen
naar aanleiding van Napoleon’s manifest
zijn bij de kamer ingekomen.
Het een, van den minister van Binnen-
landsche Zaken, bepaalt dat de president
der republiek, uit krachte van een besluit
in den ministerraad genomen, aan leden der
familiën, die over Frankrijk geregeerd heb
ben en wier tegenwoordigheid de veiligheid
des staats in gevaar kan brengen, gelasten
kan, onmiddelijk het grondgebied der repu
bliek te verlaten. Bij bet tweede artikel
wordt straf bedreigd tegen dergelijke leden,
die na het land te hebben moeten verlaten
er zonder vergunning terugkeeren. De straf
is van één tot vijf jaren gevangenzetting.
Bij het derde artikel wordt bepaald, dat de
hier bedoelde personen, die tot het leger be
lmoren, op non-activiteit kunnen gesteld
worden.
Het tweede ontwerp is van den minister
van Justitie. Het strekt om eenige wijzi
gingen te brengen in de drukperswet. Het
bepaalt, dat wie door een der middelen,
voorzien bij art. 23 der wet van 29 Julij
1881 de regeering der republiek beleedigt,
gestraft zal worden met eene gevangenne
ming van zes maanden tot twee jaren en
met eene boete van 100 tot 3000 fr., of met
één van beide straffen.
Volgens art. 2 zal het wegnemen of het
schenden van de openbare zinnebeelden der
republiek, als het uit haast of verachting
van het gezag der republiek geschied is, en
het tentoonstellen op openbare plaatsen, het
verspreiden of ten verkoop aanbieden van
teekens of zinnebeelden, geschikt om een
geest van oproer te kweeken, gestraft wor-
De ramp te Muiden brengt de volgende
belangrijke ongelukken in herinnering, wel
ke kruitontploffing vroeger in ons vaderland
veroorzaakte.
Den 12 Juli 1646 sloeg de bliksem in
den kruittoren van het slot te Bredevoort,
waardoor 320 tonnen kruit ontploften en
dit slot met de geheele plaats grootendeels
verwoest werd. Bij die ramp kwamen ruim
40 menschen om waaronder alle bewoners
van het kasteel, bestaande uit den gouver
neur Willem Van Haersolte met zijne vrouw
en acht kinderen, benevens acht andere
huisgenoten en een schildwacht.
Ruim acht jaren later, den 12 October
1654, sprong te Delft een kruittoren met
ruim 80,000 pond kruit in de lucht, bij wel
ke gelegenheid, tijdens en na het ongeval
400 personen omkwamen, 200 huizen ge
heel verpletterden en 300 erg beschadigd
werden. Men hoorde tot zelfs op Tessel
twee geweldige, elkander kort opvolgende
slagen.
Dezelfde stad leed den 8 February 1742
opnieuw eene niet onbelangrijke schade door
het springen van een groot gedeelte der op
een kwartieruurs afstand gelegen kiuitma-
kerij, waarbij 4 arbeiders omkwamen en 2
zware verwondingen verkregen. Men be
grootte de toen buiten en binnen in de stad
aangerichte schade op circa f50,000.
In sommiger geheugen ligt nog de be
kende ramp, welke 12 Januarij 1807 (ook op
den 12n dag der maand) Leiden trof, door
het springen van een kruitschipdat aan
30 menschen het leven kostte, een aanzien
lijk gedeelte der stad in puin deed verkee-
ren en zelfs tot in eene Oostelijke richting
van 25 uren ver gehoord werd.
Mogemet het oog op de geschiedenis
de ramp van Muiden de regeering toch op
nieuw ernstig bedacht doen zijn, om kruit-
dépóts of fabrieken zoo ver mogelijk van
bewoonde plaatsen te doen vestigen.
Muiden is j.l. Zondag door duizenden en
duizenden, vooral Amsterdammers, bezocht.
Allen zijn het er over eens, dat er weinig
bijzonders te zien was en dat de reis met
groote onaangenaamheden gepaard ging.
Niet alleen waren de wagens van de stoom
tram steeds propvol en bleven er tienmaal
meer achter dan in alle voorhanden wagens
zouden kunnen plaats vinden, maar ook de
treinen van den Oosterspoorweg, die te
Weesp stilhielden, werden door nieuwsgie
rigen bestormd. De duizenden, die zich
ook langs dien weg naar Muiden begaven,
moesten nog een half uur door den mist
loopen op een weg, die steeds vuiler
werd.
Muiden zelf was voller dan eertijds de
botermarkt te Amsterdam op een Kermis
dag. Men kon er slechts langzaam voor
uitkomen en voldoende gelegenheden om
zich te restaureeren en uit te rusten ont
braken natuurlijk. De meesten zochten dan
ook spoedig een goed heenkomen. Maar de
terugreis was voor velen nog erger dan de
heenreis. Te Weesp was het stationsplein
geheel bezet en had de chef moeite om on
gelukken, vooral door voorbijgaande snel
treinen te voorkomende wagens werden
bij aankomst van een gewonen trein be
stormd. Men zocht zelfs plaats tot boven
op de wagenshetgeen echter verboden
werd en menigeen moest te voet de reis
naar Amsterdam aanvaarden.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
den met een gevangenzetting van drie maan
den tot één jaar en tot eene boete van 100
a 2000 fr., of met één dier beide straffen.
Deze vergrijpen, alsmede die voorzien zijn
bij art. 24 der wet van 29 Julij 1881, wor
den ter kennisneming opgedragen aan de cor
rectionele regtbanken.
Voorts wordt bepaald, dat art. 463 van
het strafwetboek van toepassing is op bo-
vengenoemde vergrijpen.
De Engelsche minister Gladstone is met
familie en eenige vrienden te Cannes aan
gekomen.
De afstand32 uur langheeft hij zon
der oponthoud afgelegd.
Men vond dat hij bij aankomst er zeer
bleek uitzag.
De Engelsche Regeering heeft besloten
dat hare krijgsmacht Egypte zal verlaten
zoodra daar een meer stabiel en nationaal
gouvernement zal zijn gevestigd. Engeland’s
handelingen in Egypte vinden bij voortdu
ring instemming bij schier alle mogendheden.
Frankrijk ziet de beteekenis der controle
al te ernstig in en heeft een slecht denk
beeld van Engeland’s oogmerken. Men ge
looft dat deze miskenning zal ophouden.
De raaddie Engeland den khedive geeft,
heeft niet enkel ten doel de bescherming
der Engelsche belangen, maar ook die van
Egypte’s regeering en volk en zal ook voor
de andere mogendheden nuttig zijn.
Op 20 jl. kwam te Dublin de zaak voor
van de 22 zamenzweerders, beschuldigd van
poging tot moord op regeeringsbeambten.
De voornaamste getuige is zekere Farrell,
die zijne makkers verraden heeft. Hij be
hoorde tot de moordclub. Farrell deelde ver
schillende bijzonderheden over de zaak mede
en leverde het bewijs der medepligtigheid
van de meeste der beschuldigden aan de
onlangs gepleegde moorden en aan de mis
lukte poging tot moord op den heer For
ster. Zijne verklaringen maakten een die
pen indruk. Over acht dagen zal de behan
deling voortgezet worden.
De Russische minister-voyageur von Giers
wordt te Weenen verwacht.
Wij kunnen ons dus weer voorbereiden
op tal van artikelen over de reden van zij
ne komst aldaar, over zijn in- en uitgaan
bij vorsten en staatslieden en over de goe
de of kwade gevolgen van al dat politiek
gekeuvel.
't Lezen daarvan doet geen kwaad, als
men alles maar niet gelooft.
BOLSWARD 24 Jan. 1883.
Blijkens achterstaande advertentie zal het
gewone jaarlijksche Benefit-concert van
den heet' B. de Vries op a.s. Maandag
plaats hebben. Afgaande op het programma
belooft het mooi te zullen worden, vooral
nu het den Concertgever gelukt is, de heer
Zaagmans, fluitist uit Leeuwarden, voor 2
solo’s te engageeren. De heer Hagemans
muziek-directeur uit Leeuwarden, noemt
in het muziekaal tijdschrift „Caecelia”
de heer Zaagmans een van de beste flui
tisten uit ons land. De respectieve verdere
medewerkenden zijn bij velen bekend, zoo-
dat we vrij de bezoekers en liefhebbers van
muziek een genotvolle avond durven voor
spellen. Zullen we er velen, die andere
jaren vaste bezoekers waren, missen om
dat ze zijn heengegaan, en welker familie
daardoor niet zullen komenwe hopen
dat hun aantal vervangen zal worden door
vele belangstellendenopdat ook de con-
certgever zijne vele moeiten en kosten,
beloond zal zien.
IIOLSII ARDSCIIIi COURANT
AJt
M
f
ai
