NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD WONSER ADEEL
i
No. 19.
1883.
I
Twee en Twintigste Jaargang.
DONDERDAG 10 MEI.
VOOR
BUITEADAA».
SI
4
BIVMVB.AW.
r
1
2. dat, ten
een zesjarig
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
„Zult gij inderdaad de Bisschoppen, die
de lijst der door de Kerk verboden school
boeken openbaar maakten, disciplinair straf
fen en hebt gij daartoe het regt
Die vragen werden in de Kamer gerigt
tot den Franschen Minister van Justitie.
’t Antwoord was„de Regeering heeft
altijd dat regt gehad en ook onder het 1ste
en 2de Keizerrijk maakte zij er gebruik van.
„Napoleon I liet weerbarstige geestelij
ken door de gendarmen naar de vesting
brengen.
„Ik zal de bisschoppen straffen, als de
Bisschoppen het er naar maken.
„’t Hangt van hen zelven af.
„Zekere Prelaten zetten het volk op te
gen de onderwijs-wet, de schurken-wet, zeg
gen zij.
„Ik zal mijn plicht doen en de wet doen
eerbiedigen.”
jegenen met het vertrouwen waarop gij door
uwe aan Egypte bewezen diensten aanspraak
hebt”. Hij eindigde met de verklaring dat
men zijne krachten aan geen edeler doel
kan wijden dan aan de opbeuring van een
door het despotisme geruïneerd land.
Wat een sterkte misbruikt,
Wat een waarheid verkracht,
In het jagen naar goud,
In het streven naar macht!
Sedert jl Zondagavond halftien wordt te
Zutphen vermist de persoon De B., stoker
op een sleepboot. Waarschijnlijk is de man
verdronken in den IJsel. Een paar schip
pers, die bij de boot lagen om hooi te los
sen, hoorden juist om dien tjjd een zwaren
val in het water. Toen zij zich naar de
plaats spoedden, vonden ze op de loopplank
een zak met geheel platgedrukte eieren,
doch ontdekte niets van den stokerdie
vermoedelijk, door de duisternis misleid, de
plank is misgeloopen. Tot nog toe is het
niet gelukt het lijk van den ongelukkige
op te visschen. -
Achter de terreinen der Koloniale Ten
toonstelling is thans ter bezichtiging gesteld
de Zuiderzeeof liever de streek waar
nu de Zuiderzee iswanneer deze zal zijn
drooggemaakt. Zij is afgebeeld op 1/10,000
der ware grootte en elk perceel land door
een begroeid stukje grond, met inachtneming
van de verschillende gesteldheid van den
bodem. In de kanalen is stroomend water.
Een van de zestien polders is nog niet
drooggemaakt en van de uitmaling wordt
een denkbeeld gegeven door de werktuigen
welke daarvoor noodig zijn in miniatuur
weergegeven te doen werken.
-
In sommige bladen is medegedeeld
dat verleden week de klomp gouddie
door den heer Bell is medegebracht naar
Nederlandom namens de Transvaalsche
Regeering door prof. Harting aan onzen
Koning ten geschenke te worden aange
boden, door den heer Cordes aan Z M. is
overhandigd. Dit is volgens Holl. Afr. on
juist. De klomp goud bevindt zich echter nog
altijd in het bezit van den heer Cordes
die nog niet in de gelegenheid is geweest
hem aan den Koning te overhandigen. De
ongesteldheid van prof. Harting is oorzaak
geweest dat, op zijn verzoekde heer Cor
des de opdracht heeft overgenomen. De
volvoering van die opdracht moet echter op
dit oogenblik nog geschieden.
De ontvangst, die Z. M. den Koning
Groothertog in het groothertogdom Luxem
burg bereid was, droeg geenerlei officiéél
karakter en onderscheidde zich, op H. D.
uitdrukkelijken wenscb, door eenvoud. Niet
temin was zij recht hartelijk. Aan alle
stations, die met groen en vlaggen versierd
waren en waar muziekcorpsen zich deden
hooren, was eene menigte volks samenge
stroomd, welke niet ophield de levendigste
toejuichingen aan te heffen. Aan het sta
tion van Trois-Vierges werden HH. MM.
door de autoriteiten ontvangen en toege
sproken. In alle plaatsen, welke de trein
voorbij kwam, luidden de klokken, en op
het oude, onlangs gerestaureerde kasteel
van Elperdonge deed de eigenaar kanon
schoten lossen. Te Ettelbruck, waar men
het station met veel smaak versierd had,
was het enthousiasme bijzonder groot. Te
Colmor-Berg eindelijk heette de minister
Von Blochausen het vorstelijk echtpaar in
korte woorden welkom, betuigende, hoe ge
lukkig het land zich gevoelde, het koninklijk
gezin in zijn midden te zien. Z. M. ant
woordde dat in goede zoowel als in kwade
dagen de Luxemburgers het Koninklijk
Huis steeds getrouw waren geweest, en
voegde er bij, dat zijn eigen hart warm voor
Luxemburg klopte. Voorts betuigde Z. M.
zijnen dank voor de trouw en gehechtheid
des volks, waarvan dit zoovele blijken ge
geven had..
Door de ingezetenen van Berg was een
zegeboog opgericht.
HH.MM. hebben zonder eenig gevolg
een uitstapje gedaan naar het kasteel Schön-
fels.
„Welk een misbaar maakt de liberale
partij in Oostentijk over de wijzigingen in
de schoolwet uitgevoerd zegt een Ultra-
montaansch Dagblad.
„Zij bevat immers maar eene zeer kleine
consessie aan de Catholieken, in mindering
op het vele dat nog goed te maken valt
na gedurende 18, jaren door de liberalen
stelselmatig bedorven te zijn. De voornaam
ste bepalingen der nieuwe wet zijn1. dat
het hoofd eener openbare volksschool steeds
den godsdienst moet belijden van de meer
derheid zijner scholieren, en 2 31
plattelande, de kinderen, na
getrouw schoolbezoek, door de regering, op
voorstel der locale overheid, kunnen gedis
penseerd worden van een gedeelte der twee
nog o verschietende jaren van den achtjari
gen schooldwang. Geen Joden zullen dus
meer als onderwijzers in Christen scholen
worden aangesteld, gelijk tot heden zoo
dikwijls het geval was, en de kinderen van
het 7e en 8e schooljaar zullen des zomers,
in de drukte van oogst en landbouw, eeni-
ge dagen vacantie kunnen krijgen om hun
ouderg bij den handen-arbeid behulpzaam
te zijn.
„Ziedaar alles! ’tls dus nog verre van
een confessioneele school of van opheffing
der leerverplichting
Nog altijd hebben er correspondenten
plaats tusschen von Bismarck en het Va-
ticaan.
’t Gaat er mee als op de veemarkt.
Onder wederzijdsch handgeklap doet de
eene van zijne vraag wat af en maakt de
andere gedurig zijn bod wat hooger.
Zullen zij bij elkander komen
Afschaffing der kerkelijke Mei-wetten,
dit is en blijft de eisch van von Windhorst.
„Maar von Windhorst is het Vaticaan
niet” zegt men.
Wij zeggen dit niet na.
Een lersch Dagblad zegt
Het is goed, dat zij, die zich laten over
halen tot die schandelijke complotten, weten,
dat er te New-York even goed verraders
zijn als te Dublin. Het dynamiet-complot
was te New-York verraden aan den en-
gelschen consul en door hem naar Dow
ningstreet overgeseind en voordat één agent
der samenzweerders was scheep gegaan
waren zijn naam, de naam van het schip
en de plaats van zijn bestemming te Lon
den hij de politie bekend. Zij werden al
len opgewacht, toen zij aan wal stapten en
van dat oogenblik overal nagegaan.
Het blad houdt het er voor, dat zulke
uitvoerige inlichtingen alleen door een der
leiders van het complot kunnen zijn gegeven.
Lord Dufferin is een geslepen diplomaat,
hij kan heel brutaal wezen, maar ook de
stroopkwast aardig hanteeren. Voor zijn
vertrek uit Caïro heeft hij de Europeesche
officieren en ambtenaren, in dienst van den
onderkoning, op een diner genoodigd, bij
welke gelegenheid hij een toespraak hield,
waarin hij zijne gasten verzocht hunne be
trekkingen met evenveel trouw en dezelfde
nauwgezetheid te vervullen, als waren zij
werkzaam voor hun vaderland. Hij zeide oa.:
„In den persoon van den Khedive zult
gij een inschikkelijken toegevenden mees
ter vinden die sympathie weet te verwer
ven en bewezen diensten weet te erkennen.
Uw onmiddelijk opperhoofd is Sjerif-pacha,
een der achtenswaardigsteeen der ver
standigste en gemoedelijkste mannen welke
mij bekend zijn. De taak, welke gij op u
neemt, is volstrekt niet gemakkelijk, maar
belooft veel voor de toekomst, en het corps
ambtenaren, hier tegenwoordig, bestaat uit
mannen even bekwaam en even aanzienlijk
als zij in eenige Staat van Europa wor
den aangetroffen. Onder deze omstandighe
den is het ónmogelijk te denken dat onze
pogingen zullen mislukken.
„Onze betrekkingen met de hoofden der
departementen van algemeen bestuur eischen
zekeren tactbescheidenheid en geduld.
Maar de Engelsche civiele ambtenaren zijn
beroemd door de eerlijkheid, waar mede zij
hunne persoonlijke meeningen achterstellen
bij de belangen van den Staat. Gij moet
vooral niet vergeten dat gij ondergeschikten
zijt, maar tevens een voorbeeld nemen aan
uwe vrouwendiein weerwil van allen
schijn van onderworpenheidu leiden op
den goeden weg en u een goeden uitslag
verzekerendien gij nooit zoudt kunnen
verkrijgen indien gij alleen als mannen denkt
en handelt”.
Vervolgens richtte hij het woord tot zijne
Egyptische gasten. „Mijne landgenooten
en ik zelf zullen gaarne”, zeide hijuwe
medewerking aannemenen u altoos be-
Voor zich uit slechts de blik
Van het fonkelend oog
Wie verkwistte er den tijd
Met het zien naar omhoog
Vraag
Wie verlangt niet naar het tijdstip dat
bij alle regeeringen de wil steeds en onver
anderlijk zal voorzitten om ieders recht te
erkennen en te eerbiedigen?
Uit de hoogte op eenige minderheid neêr
te zien is dwaas, onstaatkundig. Zietna
één oogenblik slechts wordt die minderheid
de meerdere. Wat verwacht ge dan? of
hoe verklaart zich uwe vrees? Denkt aan
de Vos en de Ooijevaar.
Uit het aanteekeningsboek van
uwen lezer Z.
Wij zijn verzocht de volgende beharti-
gingswaardige woorden onder de oogen on
zer lezers te brengen op het oogenblik dat
ze hunnen kiezersplicht hebben volbracht.
Professor W. Moll sprak in 1874 tot zij
ne studenten:
„Wie gij ook zijtacht de dagen die
gij beleeft, hoog ernstig, en woest overtuigd
dat nog veel ernstiger tijden U naderen.
Die de geschiedenis der volken kennen
en de oorzaken van hun opkomst en onder
gang, spreken ook van de kenmerken, waar
door het verval der natiën zich pleegt aan
te kondigen, en de teekenen die zij vooral
noemen zijn deze: In het staatsleven óf des
potisme öf volkspartijen elkander in alles
ongelijk behalve in dienstbaarheid aan harts
tochtelijk egoïsmeIn de kunstgladge
schaafde vormen zonder krachtvollen inhoud;
In den Godsdienstaan de eene zij hard
nekkig vasthouden aan ’t onhoudbaar ge
worden oude, aan de andere zij lichtzinnige
of pedante loslating van het eeuwig, ware
In de zedelijkheiduitwendige schijn van
het eerbare bij inwendig verderf van be
ginselen en moreele bandeloosheid. O! zoo
iemand uwer sommige van die kenmerken,
j a, maar een enkele, in den tegenwoordigen
toestand van ons vaderland, meent te moe
ten aan wij zen, noemt hem geen pessimist
voor dat gij zijne beweringen hebt beproefd
en in alle geval, rust U zelven toeom
te uwen tijde als ridders van goeden geest
voor de hoogste belangen van uw vaderland
in de bres te springenwaar eenige ver-
achtering ook maar in de verte voor erger
doet vreezen.
Voorzeker, ik geloof ’tvast daar zijn
jongelieden onder U, die de bestemming
hebbenom na weinige jaren in staat en
kerk, in het rijk van wetenschap en de
praktijk des levens de eersten te wezen
de leidslieden en aanvoeders van hun ge
slacht. Weet dat het niemand uwer ver
boden is voor zich zelven eene plaats te
begeeren onder die uitverkorenen.
Zoo gij dan arbeid meer bemint dan de
uitspanningen der jeugd. Zoo gij streeft
naar evenmatige ontwikkeling van al uwe
krachten. Zoo gij het kennenkunnen
en willen in U leert zamenvoegen tot den
vollen drieklank van een harmonischeen
waarachtig menscbenleven, dan staat het
U vrij, voor U zelven een groote toekomst
te wenschen, ja te verwachten.”
Is het nu nog
Het egoïsme op den troon.
In groote steden het familieleven verstoord.
In de industrie de band tusschen patroon
en knecht verslapt.
Het geld of de macht afgod.
Met recht schreef Schimmel
Want de sterkste gebiedt
Overwint in den drang
Voor hen allen één wet
Die van ’t eigenbelang.
Wat een zwakheid vertrapt
Wat een onschuld gehoond
Wat een laagheid gevleid,
Wat een misdaad gekroond
Kan Frankrijk weder eene Monarchie
worden
Ja, wat kan Frankrijk niet worden
Maak er een Keizerrijk, een Koningrijk,
eene Republiek van, ’t is eerst altijd Ho
sannah
Maar de geestdrift bij dat kwikzilver
achtig volk is niet bestendig.
Het„weg er meevolgde wel eens
spoedig op den welkomsgroet.
Om iets te verkrijgen geeft, men zich
groote moeite om het verkregene weder
kwijt te raken, verspeelt men geld en bloed.
Nu is de leus van zekere partij weer
een Koningrijk en de Graaf van Chambord
is de pretendent.
Maar welk soort van Monarchie
Ziehier wat het Dagblad Soleil daarvan
zegt
„Het is zeker, dat indien in Frankrijk
nog mogelijkheid bestaat voor een monar
chie, deze alleen mogelijk is op de wijze
zoo als de gematigde rechterzijde en het
rechter-centrum ze begrijpen. Geen monar
chie of een constitutioneele monarchie. Geen
monarchie of een moderne monarchie. Geen
monarchie of een populaire monarchie. Met
andere woorden, er moet een doel zijn, er
moet een plan bestaan. Het onbestemde
verlangen naar het herstel der monarchie
noem ik niet een doelde onbestemde ge
dachte zich in beweging te zetten en op
schudding te verwekken, noem ik niet een
plan. Wij moeten een duidelijk aangewe
zen doel, een goed overlegd, onderzocht en
vastgesteld plan hebben.”
De Petit Marseilais meldt dat te Marseille
op een enkelen dag 300,000 fr. van de
spaarbank opgevraagd zijn en dat het cij
fer in den loop der week geklommen was
tot een millioen.
„Men weet, schrijft le XIX ciécle, hoe
zeer de spaarbank in Frankrijk, evenals in
andere landen, bevorderlijk is aan de open
bare zedelijkheid, doordien zij, vooral de
lagere volksklasse, tot spaarzaamheid, tot
orde, tot begrippen van goeden levenswan
del brengt. Met ieder j aar neemt het aan
tal spaarbanken toeal meer en meer
ontvangt zij aanzienlijke inleggelden. De
uitmuntende wet van 1881 (die de post
spaarbanken gevestigd heeft) heeft hare
ontwikkeling nog verder in de hand gewerkt.
Men zou dus hebben moeten denken, dat
de spaarbanken konden rekenen op al wat
redelijk denkt. Ongelukkiglyk kent de po
lemiek in den tijd dien wij beleven geen
scrupules meer. Alle wapenen tegen de
republiek zijn goed, zoodra men maar denkt,
dat zij haar kunnen benadeelen.
3
I
I
BOLSH AHDSCHE COERAAT
I
ll
