NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWABD WOTSBBAOSE1
Twee en Twintigste Jaargang.
1883.
No. 22.
VOOR
„BOLSWARDS ROEM”
y DONDERDAG 31 MEI.
ZITTINGGEMEENTE-ONTVANGER.
Een blik rechts en links.
i i
BI^yEVLAl».
s,.
7
zelve
an-
i
l
-
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
6
door J. van der Veen Az.
des vaderlands bevorderd en de liberale
partij kome gelouterd te voorschün uit de
beproeving, waarvan zij grootendeels zelve
de schuld draagt.
M. E. van der MEULEN.
Dit nummer der
Bolswardsche Courant
bevat als Feuilleton:
Als ik voor mijn schrijftafel zit, dan zie
ik rechts in de schepping, in de heerlijke
natuur, 't Is daar alles bloemen eri groen,
kleuren en geuren, planten- en dierlijk le
ven, harmonie. De prachtige pirus japonica
met haar forsche roode bloemen, het blanke
in ’t groen verscholen lelietje van dalen, de
diëcletra met haar sierlijke bloemtrossen,
de varens met haar zoo gracelijk zich ont
plooiende bladeren, de bonte eik en de don
kerbruine buik, het welige elzenblad en de
dichte iepenkruinen, het witte bloemendek
der peren en de zachtroode bloesems der
appelen, de paarsche sering en de gouden
regende sjilpende musch en de statige
ekster, het fluitend spreeuwenkoor met de
fladderende jongen, het onvermoeide hof-
zangertje dat nevens ons in het seringen en
jasmijnenboschje rustig zijn liefelijk lied zit
te zingen, ’t is alles harmonie, ’t Is alles
nieuw leven, door den zonnegloed verwekt,
door dauw en regen gevoed, door den adem
des winds gestaald en gesterkt. Adem de
frische morgenlucht in, verkwik u in de koe
le schaduw, geniet een stillen avond met
een onbe^olkten hemel, waarin de zilve
ren maan u vriendelijk tegenlacht en in
dien er hooger zieleleven in u ontwaakt is,
dan klimt uw geest op tot de onbekende oor
zaak van al deze heerlijkheid, dan ziet gij
den onzienlijke, dan doorstroomt reine vreugd
uw gemoed.
Hier adem ik rust en vrede, maar zie ik
links dan breidt zich het woelige stadsleven
uit, dan zie ik de menschenwereld en met
mijn rust is ’t gedaan. Zooveel hooger als
de mensch staat boven dier en plant, bloem
en kruid, zooveel heerlijker zielstemming
moest in ons gewekt worden, als wij den
ken aan ons verkeer te midden dier hoo
gelijk bevoorrechten. Doch juist het tegen
overgestelde heeft plaats. Voorzeker er
zijn engelen van goedheid onder de men-
schen, er zijn zalige plekjes en er is menig
vriendelijk tehuis, maar ’t zijn schuilhoeken
die men opzoeken en daarom ook dubbel
waardeeren moet. Doch wie daarbuiten
zich waagt en met zijn medemenschen in
aanraking komt, kan verzekerd wezen, dat
deze aanraking hem dikwijls wonden zal.
Dat geldt in algemeenen zin en dat geldt
in deze dagen in bijzondere mate, ’t Is daar
ook, in ons lieve vaderland en in deze len
te vooral, overal nieuw leven. De bodem
der verkiezingen voor onze gemeenten, onze
gewesten, ons geheele land wordt, omge
ploegd, goed zaad wordt er in gezaaid, ’t
onkruid wordt uitgewied. Hoe staat ’t er
met de nieuwe planten, de nieuwe loten
voor onze besturen Met de nieuwe staat
’t gelukkig heel goed, maar er is ontzach-
lijk veel onkruid. Een menigte van dag- en
weekbladen slaat een scherpe toon aan, een
De millitaire eer Frankrijk’s roem
kwam in ’t spel
Te midden van kronings-gejubel en ko
loniaal krijgsrumoer, werd op den Alge
meenen Duitschen Handwerks-dag op voor
stel van baron Tegenbach een besluit ge
nomen, waarin ook het volgende wordt ge
zegd „de weinige vertegenwoordigers der
geld-aristocratie beheerschen de werkende
klasse, overweldigen hare rechten en
nexeeren hare winst.
„Zoo staat men op het keerpunt: of re
organisatie of revolutie.”
In Frankrijk wijst men op een ander mid
del tot bevordering van de stoffelijke volks
gezondheid.
In de stad Saumur vond men op de mu
ren der stad eene proclamatie aangeplakt
luidende „staat op brave lieden De Ho
ning roept u! Vooruit voor God, het vrije
Frankrijk en den Honing
De een wil onder de plak weg de an
dere houdt haar zijn rug toe 1
Het Engelsche Parlement heeft eene hem
waardige hulde ontvangen.
Een tweehonderdtal oude juffrouwen uit
eene plattelandsgemeente hebben aan den
leider der oppositie, lord Stafford. Northcote,
een adres van gelukwensching gericht we
gens het weren van Bradlaugh uit de Volks
vertegenwoordiging.
Geen enkele oude juffrouw heeft Glad
stone geluk gewenscht met zijne rede over
den eed. Die onderscheiding is nóg grooter.
Tynan de beruchte No. 1 of de gene
raal der lersche „onoverwinnelijken” die
bekend maakte, waar hij in N.-Amerika
woont, ontvangt dagelijks bezoek van dag-
blad-correspondenten, die ambtshalve nieuws
gierig en van andere lieden, die van nature
nieuwsgierig zijn hun getal is niet gering!
ten einde te weten te komen wat hij
weetmaar Tynan ontvangt allen heel
vriendelijk en zegt aan niemand iets.
De Honing van Pruisen heeft, als hoofd
der Evangelische kerk, ten opzichte van het
Luther-feest o.a. het volgende bepaald
Den 9 November worden ’s morgens, ter
inleiding der kerkelijke viering, de kerk
klokken geluid. Waar het bij zulke gele
genheden gebruikelijk is, op den toren of
voor den deur der kerk bazuingeschal te
doen hooien, kan dit, onder goedkeuring
van het kerkbestuur, ook op den dag plaats
hebben.
De viering in de Evangelische scholen
wordt gehouden 10 November. Zij kan plaats
hebben in de school of in een kerk.
In den namiddag en avond van dien dag
worden er, voor zoover het naar de plaat
selijke omstandigheden doenlijk is, liturgi
sche en andere voorbereidende godsdienst
oefeningen gehouden.
De kerkelijke groote godsdienstoefening
wordt gehouden op Zondag 11 November,
des voormiddags.
Aan de daartoe bevoegde kerkelijke auto
riteiten blijft het overgelaten, de liturgie,
den prediktekst en de dankzegging voor de
godsdienstoefeningen voor te schrijven. De
Koning acht het wenschelijk, dat in boven
genoemde groote godsdienstoefening het lied
„Ein feste Burg ist unser God” worde ge
zongen, en het in de dankzegging blijke, dat
het feest niet ten doel heeft den lof van een
mensch te verkondigen, maar God te loven
voor de genade, die in de Hervorming aan
het Duitsche volk is ten deel gevallen.
Aan de kerkelijke autoriteiten wordt het
overgelaten, te bepalen of er bij deze gele
genheid kerkelijke collecten zullen worden
gehouden en welks bestemming aan de op
brengst daarvan zal worden gegeven.
’s HAGE 29 Mei.
Heden morgen te 5% uur is Prinses
Marianna der Nederlanden te Erbach (Hes
sen Darmstad) overleden. Zij was geboren
9 Mei 1810.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
storm steekt op, maar ’t is, als in de schep
ping, een zuiveringsstorm. Gelukkig is het
groote kwaad ontdekt, 't Zit in het libe
ralisme en daarom moet er een strijd op
leven en dood gevoerd worden tegen de li
beralen. De eerste en tweede kamer, de
staten onzer provinciën, vooral ook de ge
deputeerde staten, de gemeenteraden, alles
moet gezuiverd worden. Wonden moeten
geslagen worden, schijnbaar degelijke man
nen moeten uit onderscheiden besturen uit
gebannen worden, dat moge pijn doen, maar
’t kan niet anders, de nood is opgelegd.
Een schoon verbond is gesloten, de antire
volutionairen en Roomsch-Katholieken heb
ben alle onderlinge veeten ter zijde gezet
gelijk nog onlangs leerrijk in „eene fabel”
werd aangetoond en gezamenlijk doen zij den
storm opsteken, binden zij den strijd aan,
tegen het vreeselijk monster, genaamd „li
beralisme.” Is diens kop eenmaal vermor-
seld, is dat na feilen strijd gedood, dan zal
er, althans op het kleine plekje, dat Neer
land inneemt op den aardbodem, een nieuwe
schoone lente aanbreken, de boom des vre-
des zal geplant worden, zijn kruin met lie
felijke bloemen getooid, zal een heerlijke
belofte voor de toekomst bevatten en de
vruchten van vrede en eendracht worden
ter zijner tijd geplukt. Dan zal er harmo
nie wezen, ook in dit deel der schepping,
waar menschen als broeders samen wonen,
van hoe uiteenloopende richting zij ook we
zen mogen op menig gebied.
Vraagt gij, wat er dan geschied zal zijn?
Wel, hoort het en leest het bij de woord
en penvoerders der verbonden mogendheden.
En vergenoegt U voor ditmaal met enkele
mededeelingen.
Welnu, allereerst en allermeest zal het
dit wezen, dat aan de ondragelijke tyrannie
van het liberalisme een einde zal gemaakt
zijn, de Staatsalmacht zal gefnuikt zijn, aan
alle gemoedsbezwaren zal een einde komen.
Geen dwang meer in Staat en Kerk, in
huisgezin of school, ’t Kind zal aan de
ouders toebehooren in waarheid. Geen
vaccine meer, dan voor wie het begeeren.
Geen leerplicht, die vermomde slavernij. De
centralisatie d. i. zelfregering overal. Geen
staatsonderwijs meer, dan als aanvulling
hoogstens. Maar daartegenover, niet alleen
een „vrije universiteit” maar in heel Ne
derland de „vrije school”, voor lager, mid
delbaar en hooger onderwijs. De meest
onderscheiden richtingen zullen hun scho
len hebben, want de echte vrijzinnigheid
der anti-revolutionairen en Roomsch-Ka-
tbolieken zal daardoor zich van de valsche
der nu zoogenaamde vrijzinnigen onder
scheiden, dat zij alle partijen en richtingen
zullen eerbiedigen waardeeren tegemoet
komen. De meest tegenstrijdige voorstel
lingen zullen gegeven worden van de ge
schiedenis onzes vaderlands, van de geschie
denis der kerken en godsdienstengeen
algemeen godsdienstige en christelijke be
ginselen zullen den kinderen ingeprent wor
den, ontleend aan dien onzin, die een Chris
tendom boven geloofsverdeeldheid wordt ge
noemd en juist uit al dat tegenstrijdige zal
de heerlijkste harmonie geboren worden.
Zij die nu nog in hun onnoozelheid bewe
ren, dat het zoo dringend noodig is dat al
onze kinderen op de schoolbanken leeren
dat zij tot één volk behooren, die met
elkander spelen en later met elkander
blijven verkeeren en samen den harden
levensstrijd strijden, die samen opgevoed
worden en steeds hooren, dat liefde ’t hoofd
gebod is van Jezus’ godsdienst en van die
van Israël evenzeer, ze zullen genezen wor
den van bun dwaling en de dwaasheid, de
oppervlakkigheid van hun beweren leeren in
zien.
Wat mij betreft, ik kan niet zeggen dat
ik geloof in de schoone beloften, die ons
gedaan worden, ik erken de zonden van
vele liberalen, hun overmoed, hun onver
schilligheid, hun gebrek aan eenheid, hun
gemis aan heiligen ernst vaak en als ’t we
zen moet, dat zij voor korter of langer tijd
de macht in de handen der verbonden te
genpartij zullen moeten overgeven, dan mo
ge mijn vrees beschaamd worden, het heil
De Kroning van den Czaar is in volkomen
orde afgeloopen.
Alle booze voorspellingen zijn dus geluk
kig beschaamd geworden.
Dat er waren die geloofden aan den vas
ten toeleg der Nihilisten om, op welke wijze
dan ook, het groote feest te verstoren, is
zeker en er was reden toe.
Door de pers hadden zij in der tijd ver
kondigd „de Czaar zal niet gekroond wor
den” en die aanzegging, hoe vermetel ook,
was geenszins belagehelijk, immers wat de
Nihilisten durven hebben zij getoond.
Maar laten wij er geen bespiegelingen
over maken, niet vragenom welke rede
nen onthielden zich de Nihilisten van elke
poging tot stoornis van het groote feest
laten wij ons verheugen dat de Czaar, nu
voor het Russische volk de gezalfde des
Heeren, nu door Gods gunst ook het Hoofd
eener Kerk, die liefde predikt, eens tot zich
zelven inkeere en er op peinzehoe zal ik
voortaan te midden mijns volks gerust kun
nen verkeeren, zonder de Ignatieff’s en
consorten en de sabels der kozakken en de
karwatsen van politie-agenten, openbare en
geheime. Nieuwsgierig zijn wij of de Czaar
die nu als Allerheerscher uit zijn Kremlin
treden mocht, ook in een manifest aan den
volke getuigenis zal geven, dat hij die sterk
is, edelmoedig en vergevensgezind kan zijn.
Dan zou hij ook verstandig wezen, en die
verklaring is nog niet vernomen, trouwens
het is ook moeijelijk gewaar te worden, wat
een monarch weet.
Meest altijd is hij een werktuig, dikwerf
een speelbal in de handen van hen, die hij
vertrouwt en helaasdoor het volk worden
gewantrouwd.
Men vreest, en zijn er luchthartigen, ook
wandelen er onder de menschenkinderen
zwaarmoedigen rond men vreest dat de
Fransche expeditie naar Tongkin aanleiding
zal geven tot onaangenaamheden met China.
Geen der Europeesche Mogendheden pro
testeert tegen die militaire wandeling naar
Tongkin en Amman de Engelschen wrij
ven zich misschien van pleizier in de han
den, want volgens hen steken de Franschen
de handen in een wespennest en zelfs von
Bismarck lacht in weerwil van rumathiek-
en aangezichtspijn, maar Ammon is het
voorportaal van China en dat de Chineezen
daar den Franschman gaarne in vrijheid en
in glorie zouden zien huishouden zou wel
wat vreemd zijn.
De Franschen ondervinden reeds, dat ko
loniale lusten niet zoo heel gemakkelijk zijn
te bevredigen.
Zoo waren zij reeds verplicht om op Ma
dagaskar de stad Majanga te bombardeeren,
zoo wat op de manier als Engeland dat op
Alexandrie uitvoerde.
De Hova’s verloren hierbij veel volk
de Franschen geen enkel man.
Was het dus slachten?
En wat de kennismaking met dat Am-
mansche voorportaal betreft, bij eene poging
van den Franschen commandant Rivière,
om in Tongkin een fort te verlaten, waarin
hij opgesloten zat, verloor die krijgsman, na
met moed tegen de overmagt te hebben ge
streden, zijn leven.
Met liem vielen Perirn en Delafosse, wiens
kwaliteiten niet gemeld worden.
De bataillons-commandant de Villers werd
gevaarlijk gewond.
Die Jobs-tij dingen, door de Regeering in
de Kamer medegedeeld, werden in stilte
aangehoord, maar veroorzaakten toch eene
onaangename stemming.
Werd er niet gesproken men dacht
ernstig over die tijdingen.
Dat de Kamer het geld toestond, voor
de expeditie gevraagd, spreekt van zelven.
De BURGEMEESTER van Wonseradeel
herinnert de ingezetenen, dat de Gemeente
ontvanger dit jaar zitting houdt op den
eersten Vrijdag inde maanden Junij
Julij, September en October te
Arum ’s voorm. van 1012 uur;
Kimswerd ’s nam. 12
Pingjum 4— 6
Witmarsum, 26 Mei 1883.
De Burgemeester,
C. W. C. T. VISSER Fzn.
•t
BOLSWARDSCHE COURANT
8
