NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD wonseradeed
I
I
1883.
Twee en Twintigste Jaargang.
No. 45.
VOOR
BIWONLAWD.
$xxxxxxxxxxxxxxxxxx$
DONDERDAG 8 NOVEMBER.
e
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
De Internationale Tentoon
stelling te Amsterdam,
(Slot.)
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Burgemeester en Wethouders van Won
seradeel brengen ter kennis van de ingeze
tenen, dat het door hen vastgestelde sup
pletoir kohier van belasting op het houden
van Honden over 1883 heden aan den ge-
meente-ontvanger ter invordering is overge
geven en dat de aangeslagenen alsnu ver-
pligt zijn, de aanslagen binnen den in het
aanslagbiljet vermelden termijn te voldoen.
Witmarsum, 3 November 1883.
De Burgemeester,
C. W. C. T. VISSER Fzn.
De Secretaris,
E. JANSEN.
Onlangs heeft de justitie te Almelo een
onderzoek ingesteld in zake het vinden van
een kinderlijkje onder het stroo in het bed
eener woning te Ambt Almelo. Een onge
huwde vrouw wordt gezegd van dit kind
bevallen te zijn.
Te Arnhem verschanste zich een dronken
tapper, die zich verbeeldde door het publiek
belegerd te wordenin zijne woning. Hij
gooide successievelijk al zijn huisraad op de
hoofden zijner vermeende bestokers, zoodat,
toen de man nuchter was, hij zijn inboedel
kort en klein op den weg zag liggen.
pleiziertochtjes maken, de hutten, want huis
jes kunnen ’t waarlijk niet heeten, zien er
vreemd en eenvoudig uit, zijn zeer laag bij
den grond gebouwd en met gevlochten bam
boesriet bedektook de bevolking ziet er
zeer vreemd ja zelfs onbevallig uit en ’t is
hun aan te zien dat zij zeer weinig met de
kleederdracht op de hoogte zijn. Links van
hier afgaande komen wij in de koloniale
afdeeling waarin wij tal van schatten en
voornamentlijk vele oudheden vinden en
wanneer wij nog een blik hebben geslagen
op ’t Atjeh Monument en het kloeke beeld
van Jan Pieterzoon Koen, zien wij ons weer
voor ’t hoofdgebouw geplaatst.
Het hoofdgebouw ziet er zooals ik reeds
bij ’t begin even heb aangestipt zeer ele
gant en netjes uit, en niemand zoude het
op eene kleinen afstand U kunnen betwisten
dat het, zooals oogenschijnlijk het geval is
niet van groote marmersteenen is opgetrok
ken en toch vergist gij U hierin, daar gij
bij nader onderzoek tot de overtuiging
zult komen dat alles eenvoudig doek is, en
daardoor het kunstmerk eens schilders
draagt. Wij treden er thans binnen en
onbeschrijfelijk is de kleurenpracht die ons
hier in het oog valt, wij gevoelen hier eerst
hoe moeijelijk het valt hierover eenig oor
deel en beschouwing te maken. Ondenkbaar
zijn de uitstallingen van groot tot klein
welke hier worden tentoongespreid zelfs
de grofste tot de fijnste artikelen zijn in
smaakvollen en bevalligen trant uitgestald.
Van eenvoudige klosjes garen, flesschen en
manufacturen, zijn prachtige figuren ge
maakt. Zoo goed als Nederland, België
het hoofd biedt, eveneens biedt België ook
het zijne aan Nederland en waarlijk zij tot
eer van beide landen gezegd, dat zij ruim
schoots alle vakken vertegenwoordigen
ook de rijtuigen door beide landen zamen-
gevoerd zijn smaakvol gefabriceerd en meer
dan de moeite de bezichtiging waard.
China en Japan vertegenwoordigen voor
den liefhebber van porselein en alle moge
lijke met Perl d’ Amour, of anderzins inge
legde voorwerpen, voor eene onnoemelijke
waarde en hoewel de kooplust van velen
misschien niet groot is, is ’t bezoek dezer
afdeelingen overstelpend druk, ook de be
volking dezer afdeelingen ziet er zeer be
schaafd en netjes uit, bij het binnentreden
der afdeeling.
Bij ’t aanschouwen der fijne collectie
pelzen, de ijsbeeren en verder gedierte uit
Rusland, welke zich in die landstreken op
houden worden wij terstond herinnerd dat
wij ons in een alles behalve warme land
streek bevinden, ook op het gebied van
kunst en nijverheid is in deze afdeeling veel
waar te nemen. Frankiijk evenaardt in
vele opzichten België en Nederland. Reeds
bij het aanschouwen der Fransche Kamer
valt het den bezoeker duidelijk in het
oog. Duitschland verschijnt tegenover
andere landen als een donkere wolk, alles
bezet met Machinerieën en moordtuigen,
’t geeft den bezoeker lang niet zoo’n aan-
genamen indruk dan andere landen. De
Goud- en Zilverwerken meest allen in den
hoofdgang geplaatstzijn onverschillig
van welk land allen even kostbaar en met
de meeste zorg bewerkt, vele der goederen
zelfs voor den kenner onbegrijpelijk gefabri
ceerd. Thans begeven wij ons naar de cel
voor den arbeid en hoewel het ons bij al
’t geen wij reeds zagen aangenaam aandeed,
brengt het ons hier in eene verrukkelijke
stemming. In onderscheidene vakken vindt
men hier werklieden bezig met de uit
voering van hun bedrijf. Vooral trekken
hieronder de glasslijpers onze bijzondere
aandacht, ook de bewerkers der edele me
talen, waaraan drie meisjes en een jonge
ling zich wijden, en zich bezig houden met
het fabriceeren van gouden kettingen, wor
den druk bezocht. Hoewel dit voor den ken
ner van ’t vak meer fantasie dan werke
lijkheid mag genoemd worden ook voor
hen die zich een souvenir der tentoonstel
ling willen aanschaffen, wordt hiervoor eene
goede gelegenheid gevonden. Vele koop
lieden voor een groot deel bestaande uit
Transvaalsche volken zijn hier met eene
Franekeradeel 5 Nov. Wie zich
in den avond van den 4 November in het
zuidelijkste dorp onzer gemeente, Achlum
had bevonden, had daar een kluchtigschouw-
spel kunnen gadeslaan. Ouden van dagen,
mannen en vrouwende laatste zelfs met
kinderen op den arm, jongelingen en jonge
dochters, allen stroomden, trots regen
en wind, naar de consistoriekamer, om te
stemmen voor vrij beheer of floreenstelsel.
Al de genoemden, van den tachtigjarige tot
den zuigeling, mochten stemmen, als ze het
persoonlijk konden doen en Ned. Herv.
waren. Er werden 462 stemmen uitge
bracht 244 voor vrij beheer, 218 voor
floreenstelsel.
Aldus vrij beheer De voorstanders
van het floreenstelsel hadden het met eenige
meerdere krachtinspanning gemakkelijk
kunnen winnen, ofschoon na de stemming,
waartegen protest is aangeteekend, de pre
dikant verklaarde, dat deze stemming slechts
voor den vorm geschied was.
Omtrent de moord in de kazerne te
Amersfoort verneemt men nader
Een huzaar zat in de kazerne-keuken
soep te etentoen een ander huzaar hem
betaling vroeg van 35 cent, die deze van
hem te vorderen had; de andere zeide„straks”
te zullen betalen. De vrager bleef op da
delijke betaling aandringen; de ander bleef
uitstellen. Daarop greep de vrager, door
den ander ongezieneen koksmes, hield
het in een zijner handen achter den rug
verborgen stootte met zijn anderen arm
weder om de 35 cent vragende, den zif
tenden huzaar aan, die hem toeduwde, „stoot
niet met je arm!” waarop na herhaald
duwen en woordenwisseling de vrager, het
koksmes van achter den rug te voorschijn
brengende, daarmede den ander onverhoeds
een diepen steek in den buik gaf, aan de
gevolgen waarvan deze Vrijdag ochtend in
’t militair hospitaal is overleden.
De dader heeft bekend.
Thans begeven wij ons in eene oostelijke
richting over ’t terrein, bezien eenige uit
stallingen van kramers, de groote Dioge-
neston met zijn vier uitgangen, waarin men
de zeldzaamheid ondervindt, in ’t vat, op
’t vat en uit het vat te worden bediend, de
De Burgemeester en Wethouders van
W onseradeel doen te weten, dat door
den Raad dier Gemeente in zijne vergade
ring van 27 October 1883 is vastgesteld de
volgende Verordening:
Verordening op het gebruik der
v Stoomfluit op de Stoombooten.
Eenig artikel.
Het is verboden op de stoombooten stoom
te laten vliegen of de stoomfluit te gebrui
ken wanneer een ingespannen paard zich
op minder dan 100 meter afstand bevindt.
Overtreding zal worden gestraft met eene
geldboete van drie tot vijftien gulden en
gevangenisstraf van een tot drie dagen, te
zamen of afzonderlijk.
Zijnde deze verordening aan de Gedepu
teerde Staten van Friesland volgens hun
bericht van den 2den November 1883, no.
24, in afschrift medegedeeld.
En is hiervan afkondiging geschied, waar
het behoort, den 5den November 1883.
De Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
C. W. O. T. VISSER Fzn.
De Secretaris,
E. JANSEN.
De BURGEMEESTER van
WONSERADEEL
Overwegende, dat door personen, die op
de openbare weldadigheid geen aanspraak
hebben, nu en dan misbruik wordt gemaakt
van den liefdadigheidszin der ingezetenen,
door deze, onder het voorwendsel van ram
pen of werkelijke ongelukken, tot het doen
van liefdegiften te bewegen, voorgevende,
van den Burgemeester mondelinge vergun
ning te hebben bekomen tot het houden
eener collecte aan de huizen, van welke
personen sommigen het zelfs zoover drijven,
dat zij hiervoor hun werk verlaten, omdat
het loopen met een lijst langs de huizen of
het op andere wijze inzamelen van giften
voordeeliger en gemakkelijker is
Maakt de ingezetenen van Wonseradeel
opmerkzaam, dat door hem nimmer mon
delinge vergunning wordt gegeven en dat
niemand gerechtigd is eene dergelijke col
lecte te houden, tenzij voorzien van eene
schriftelijke autorisatie van het ge
meentebestuur overeenkomstig de wet,
welke machtiging echter hoogst zelden wordt
verleend.
Hij verzoekt aangifte waar overtreding
wordt opgemerkt.
De Burgemeester van Wonseradeel,
C. W. O. T. VISSER Fzn.
zeer keurige Sigarenkiosk van de heeren
Boele Zoon, en zetten ons even
neder bij de groote Muziektent met de
bijna ontelbare stoelen om onder ’t aan-
hooren van eenige Muzieknummers een
weinig van de vermoeijenis uit te rusten. Van
hier begeven wij ons naar de beeldenga
lerij waar bijna de oogen verblinden
van de keurig met leven bezielde schilde
rijen die hier zijn te aanschouwen, en al
worden op vele plaatsen onze lachspieren
in beweging gebracht, ook op zeer vele
weten zij ons een traan uit het oog te per
sen, een .oogenblik toeven wij bij de uit
stalling en verkooping van voorwerpen, wel
ke verdiensten strekken ten voordeele eener
weesinrichting, en ontwaren een paar zeer
keurige portretten, door Galvano-plastiek
vervaardigd, voorstellende de binnenkomst
van Willem Ite Scheveningen in 1813, en
den slag bij Waterloo in 1815, wij vervolgen
onzen weg verder en mogen niet nalaten nog
een blik te werpen op ’t gebouw, waarin
zooveel schoons wordt tentoongespreid.
De tuinbouw-tentoonstelling liet echter
buiten eenige uitmuntende gereedschappen
veel te wenschen over, de meeste der prach
tige bloemen was ’t aan te zien, hoe diep
zij ’t gemis van hunne kweekers gevoelden
terwijl reeds enkelen het hoofd geheel had
den gebogen. Ruim werd echter onze te
vredenheid bij ’t binnentreden der reusach
tige machinen-galerij welke als een der
hoogst geroemde gebouwen der tentoon
stelling mag worden genoemd, ‘t spreekt
echter van zelf dat wij ook gelijk op an
dere plaatsen, hier niet alles nauwkeurig
konden beschouwen, hoewel wij hierin meer
dan al onzen tijd hadden kunnen slijten,
wij bepalen ons echter bij eenige hoofdpun
ten en komen bij ’t binnentreden bij een
papiermachine die de fabricatie van af de
grondstof tot de volmaakste bereiding, lini-
eering en het vervaardigen van enveloppen
op zeer waardige wijze tentoonspreidt.
De timmerman ziet eveneens vol bewon
dering op hoe de kolossaalste stukken hout
als nietige plankstukken worden geschaafd
en gezaagd, eveneens trekken kurken- en
speldenmakers tal van bezoekers tot zich. Het
is kostelijk te zien in de weverijen hoevele ma
len in ééne minuut zich de spoel van den
eenen naar den anderen kant spoedt, snel-
jersen van prachtige construetiënbreid- en
rrachtmacbines alles zonder onderscheid
everen den bezoeker eene oogverblinden
de en smaakvolle tevredenheid, in ’t midden
der galerij vindt men eene stokerij waar
door alle machines, behalve zij die elec-
trisch worden gedreven, in beweging wor
den gebracht, daarnaast bevindt zich eene
luchtmachinedie onvermijdelijk de on
zuivere dampen door de stokerij aangebracht
uit het gebouw verdrijft. Voorts vindt men
allerkeurigst alle van uit Amsterdam varende
stoombooten, onverschillig naar welk land
of plaats op ys0 der ware grootte uit palis
sander- of mahoniehout vervaardigd, prach
tige uitstallingen van alle mogelijke losse
machinedeelen, krijgsartikelen en verder te
veel om te noemen.
Zoowel buiten ’t gebouw als daar binnen
worden er op het terrein nog zeer beziens-
waardige werktuigen gevonden als pracht
volle locomotieven en spoorwagens, mest
en baggermachines, de in elke afmeting
zijnde brandspuiten mogen waarlijk door
den bezoeker niet worden voorbij gegaan
verder vindt men hier op het terrein eenige
inzendingen van aardewerk waaronder voor
komt eene inzending van onzen stadgenoot
den heer Cremer. Van hier vervolgen wij
onzen weg langs het terrein en komen thans
bij de Indische Volksstammen, welke hier
een paar hutten ter hunner bewoning heb
ben opgeslagen, en hoewel het hier niet net
en bevallig uitziet kunnen wij toch niet na
laten ook eens de vreemde bouworde der
Indische bewoners gade te slaan. Voor wij
tot aan de hutten zijn genaderd, komen
wij aan eene brug die ons weder over het
water leidt. Deze brug is geheel en zeer
bewonderenswaardig vervaardigd uit bam
boes, daarbij liggen een paar zeer kleine
schuitjes waarmede de inboorlingen hunne
zeer groote en goede keuze geëtaleerd, en
thans waarschuwt de tijd ons dat wij aan
’t einde van ons bezoek zijn genaderd, nemen
tot besluit nog een kijkje in de Neder-
landsche afdeeling bij de welluidende Ka-
binet-orgels en verlaten thans met een har
telijk „dankbaar en voldaan” het tentoon
stellingsgebouw.
Meer dan vermoeid keeren wij nu naar
het logement terug, alwaar wij onder
een smakelijk en maaltijd eenigzins konden
uitrusten, de korte tijd die wij thans nog
hadden te besteden werd aan het Nederl.
Panopticum gewijd. Wonderlijk zagen
onze oogen op tegen de groepen en beelden
die zich als ’t ware als levende wezens
vertoonden en hoe aangenaam en tevreden
ons de tentoonstelling moge stemmen, toch
kunnen wij niet nalaten ook hierover eenigen
roem uit te spreken- Niemand dan ook ver-
gete bij een bezoek aan onze Amstelstad
een bezoek te brengen aan het Nederland-
sche Panopticum en hiermede hebben wij
onder hartelijke dankzegging aan hen die
ons hiertoe in de gelegenheid stelden, het
bezoek aan de tentoonstelling en onze Am
stelstad afgelegd.
Namens alle afgevaardigden naar de
Amsterdamsche Tentoonstelling,
(geteekend) J. T. WIERSMA.
BOLSII'ARDSCHE COURANT
B