NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWABD W«SB»A»BBI.
H
kl
No. 46.
1883.
Twee en Twintigste Jaargang.
j DONDERDAG 15 NOVEMBER.
n.
VOOR
BIWWLAND.
■IUITEWIjAIV».
ft
MAARTEN LUTHER.
allerlei
M. E. van der MEULEN.
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
I
„Ik ben te oud om groote reizen te doen
en daarom zend ik mijn zoon, als eene
attentie jegens u, die mij met een bezoek
hebt vereerd” schreef Keizer Wilhelm
aan Koning Alfonso van Spanje.
Veertien dagen zal de Duitsche Kroon
prins te Madrid logeeren en in dien tijd ver
scheiden groote steden des Rijks bezoeken.
De Burgemeester vanWon-
seradeel
Gelet op de uitnoodiging van
den heer Commissaris des Konings d d. 5
November j.l. 3e afd. No. 668 herinnert door
deze de veehouders in zijne gemeente aan
hunne verpligting, om van het heerschen van
„mond- en klauwzeer” onder hun vee, bij
hem aangifte te doen, zullende bij nalatig
heid hiervan, de strafbepalingen der wet
van20Julij 1870, Staatsblad No. 131, wor
den toegepast.
Witmarsum, 8 November 1883.
De Burgemeester voornoemd,
C. W. C. T. VISSER Fzn.
BOLSWARD, 13 November 1883.
De alhier in Julij opgerigte Koraalver-
eeniging tot verbetering van het kerkge
zang heeft zich Zondagavond 1.1. in de
St. Martinikerk voor het eerst doen hooren.
Gereede aanleiding bestond daarvoor in de
herdenking van Luthers 400-jarigen geboor
tedag. De talrijke toehoorders hebben zich
zeker verheugd in de oprigting der zang-
vereeniging, want hoe kort ook nog be
staande, gaf zij blijken van vooruitgang en
verschafte de uitvoering rein genot, vooral
het schoone Lutherlied. De zuiverheid liet
weinig te wenschen over en schoone gelui
den hoorde men onder allen, vooral onder de
sopranen. Den Directeur komt zeker een
woord van lof toe voor zijn onderwijs en
leiding. De Koraalvereeniging, steeds voor
uitgaande ook in ledental, voorziet waarlijk
in eene bestaande behoefte. De ontwikke
ling die er overal heerscht in alle vakken,
het meer en meer weten waarom men zus
en zoo werkt (niet omdat het vroeger zoo
geschiedde), het verbeterd onderwijs, nood
zakelijk voor ieder om zich in de maat
schappij te kunnen bewegen en daardoor
toeneming van beschaving ook onder de
lagere klasse, vordert volstrekt verbeterd
kerkgezang. We konden nu hooren en
voelen wat 4-stemmig gezang bij de gods
dienstoefening uitwerkt. Als men eerst
ernstig godsdienstig en dankbaar is gestemd
en gesticht door de woorden die we hoor
den uitspreken en daarna het schoone orgel
het preludium doet hooren, om straks den
zang der gemeente te begeleiden, dan volgt
bij do meesten veelal ontstichting. Het te
vreden, kalm gevoel, dat zich uitdrukt in
de woorden „het is mij goed hier te zijn”,
gaat dan verloren onder de vele dissonan
ten, die we moeten hooren. Wie merkte
het niet op, het onderscheid der zang van
de Koraalvereeniging en dat, hetwelk door
de geheele gemeente werd aangeheven. We
erkennen gaarne, dat het nog niet opgaat
om in Protestantsche kerken alleen ge
oefende koren te doen zingen, omdat er
nog te velen zijn die meenen dat zelf zingen
(al kan men er niets van) tot de godsdienst-
betrachting behoort. Maar laat dan toch
het gehoorde van de Koraalvereeniging
velen opwekken lid te worden. Dit is de
eenige weg om op den duur het kerkge
zang te verbeteren en het aangename en
nuttige van het kerkgaan te bevorderen.
We moeten ook in deze vooruitgaan. We
houden ons overtuigd, dat de teregt gehoorde
opmerkingen, dat het kerkbezoek er niete»
drukker op wordt, grootendeels zullen op
houden. Het kerkbezoek zal vermeerderen
als men daar niet meer na stichting, o n t-
stichting ondervindt. De mensch kan bij
brood toch alleen niet leven. De in ont
wikkeling en beschaving vooruitgaande
menschheid zegt en gevoelt met Luther,
dat na de godsdienst er niets is, dat met
de muziek te vergelijken is, daar zij, gelijk
deze, vrede en vroolijken moed geeft. Hij,
Luther schreef over de muziek„zij heeft
„mij dikwijls verkwikt en groote somberheid
„bij mij verdrevenvoor een bedrukt ge-
„moed is er geen geneesmiddel, dat zoo het
„hart weer stille maakt, verkwikt en ver-
„frischt”. Mogt ieder meer en meer gevoe-
een kwartier neen zegt men nu, maar
vijf minuten geduurd.
Elk woord moest in ’t Engelsch of in ’t
Nederlandsch vertaald worden.
„Breng uw pleidooi op schrift!” zeide
lord Derby.
Paul Kruger had echter nog wel zooveel
tijd, dat hij zeggen kon: bij ons heeft nooit
„slavenhouderij” plaats gehad en de con
ventie van 1881 hebben wij geteekend
maar onder voorbehoud, dat zij later zou
gewijzigd worden
Het is te voorzien, dat de deputatie niet
heel spoedig naar Transvaal terugkeert.
En ook kan het gebeuren, dat zij den
raad en de hulp van den heer Jorissen
broodnoodig heeft.
wordt aan de hartstochten van vleesch en
bloed ontleend indien maar nooit in schel
den en onwaarheid de kracht wordt gezocht;
indien men maar niet weer gaat meenen, dat
het zwaard en kanon in staat zouden zijn,
de waarheid op het gebied des geestes te
bewijzen. Voor wie daartoe de toevlucht
zou willen nemen, of eigenlijk, wie boos
aardig genoeg zou zijn, om daartoe de lagere
driften des volks op te zweepen, ten einde
alzoo voor eigen zaak een zege te bevech
ten, geldt het woord van den grooten
Meester: „Wie het zwaard wil trekken
moet zelf door het zwaard vergaan”. Neen,
niet met smidswapenen vechte de strijder
voor het Koningrijk Gods, niet met achter
laders en Kruppkanonnenhet recht van
den sterkste bewijst alleen dat de een ster
ker is dan de ander, niet het minst dat hij
gelijk heeft. Meestal zelfs is ’t een bewijs
van onmacht op ’t gebied van den geest.
Neen, ook geen brandstapels meer. Wat
hebben de moorden door Katholieken aan
Huss e. a., door Kalvijn aan Servetus ge
pleegd bewezen Er zijn geestelijke roof
vogels misschien die hunkeren en dorsten
naar menschenbloedzoolang ze in hun
nachtelijk duister blijven en boven de kerk
torens rondvliegen, zij hun die vrije beweging
gegund, maar als ze op kansels komen of
in onze huizen zich indringen, zorgen wij
dan dat ze terstond gevoelen dat we tegen
hen gewapend zijn, want voorwaar wij moeten
niet in den val loopen, maar zij. De eenige
wapenen waarmede wij strijden moeten zijn
de tong en de pen. Beide hanteerde Luther
op oorspronkelijke wijs. Zijn hart maakte
hem welsprekend. Hij hekelde, hij wondde,
maar ’t was ter genezing, niet om te dooden.
Er was geen „doodelijk venijn” onder zijne
tong. Hij doopte zijn pen evenmin altijd
in honig als in gal. Toch zouden we niet
gaarne ieder woord dat van hem tot ons
gekomen is verdedigen. Hij was vaak ruw,
hoewel in dezen een zoon van zijn tijd,
soms ook eenzijdig en onnoodig scherp.
Ons ideaal is echter ook niet de welsprekend
heid van Luther maar van Jezus. Bij hem
bovenal moeten wij ter schole gaan. Na
bijna 19 eeuwen moeten wij nog altijd
zeggen „nooit heeft een mensch gesproken
gelijk deze mensch”, zoo waardig en waar,
zoo verheven en eenvoudig, zoo zachtmoedig
en zoo krachtig. Hij heelt de gebrokenen
van harte en hij bestraft vol heiligen toorn.
Hij sleept niet alleen mee, maar wekt na
denken en overtuigt. Hij spreekt uit het
hart, tot het hart. Geen woord van boozen
hartstocht getuigend heeft de overlevering
bewaard. Hij brengt wel den strijd, maar
’t is den goeden strijd des geloofs en trekt
een zijner leerlingen het zwaard uit de
schede, dan klinkt aanstonds vermanend
zijn woord „steek ’t zwaard in de schede.”
Hij gebruikte de schrijfstift niet, wij wel.
Welnu doen wij dat immer alzoo, dat wij
zaken en personen scheiden, zonden en ge
breken gispen, meeningen, zoo wij dit noodig
achtenbestrijden maar niet opzettelijk
grieven, niet onedelmoedig kwetsen, gelijk
al te vaak geschiedt, nog onlangs in dit
blad. Bedenken wij, dat wij verantwoor
ding schuldig zijn, niet alleen van ieder
woord dat wij spreken, maar ook van ieder
woord dat wij schrijven. Moge alzoo bij ons
gevierde Hervormingsfeest geen onheilig
vuur op het altaar zijn gebracht, den geest
der waardeering, den geest der verbittering
uitdrijven en niemand meenen dat hij in ’t
volle bezit is der waarheid, want die is in
geen kerk, bij geen mensch, die is bij God
alleen.
Te Parijs zal door den eigenaar van de
New- York Herald, een Fransch blad wor
den uitgegeven.
Ook met een politiek doel?
Voor die onderneming is disponibel ge
steld drie millioen francs of dollars?
’t Engelsche bezettingsleger in Egypte
maakt tegen het einde dezer maand een
begin, met de ontruiming van dat Land.
De eerste bijeenkomst van de Transvaals
sche deputatie met Lord Derby heeft slecht-
Naar aanleiding van den 400sten gedenk
dag der geboorte van
Met volkomen gerustheid zet ik mij neder,
om een artikel van dit weekblad te wijden
aan het streven van den man, wiens naam hier
boven staat geschreven. Met genoegen her
inner ik mij, dat ik het groote Piusfeest
voor eenige jaren heb mogen bij wonen, in
de Parkzaal te Amsterdam en hoewel ik
mij niet kon vereenigen met alles wat ik
daar hoorde, kon ik mij zeer goed verplaat
sen op het standpunt der katholieken bij
de vereering van hun geestelijken vader.
Ik heb het voornemen niet iemand te erge
ren en vertrouw dat geen onpartijdige er
gernis nemen zal aan ’t geen ik schrijf.
Immers ’t geldt hier een man, wiens be-
teekenis door niemand kan geloochend
worden en dat de vierhonderdste gedenk
dag van zijne geboorte in heel het Prote-
stantsch Europa met zooveel geestdrift is
gevierd, mag niemand verwonderen. Hij
is een man geweest met een edelen geest,
een standvastig karakter, wiens open oog
liet lezen in zijne ziel, die ’t hart op de
tong had. Hij heeft de gebreken zijner
deugden gehad, hij was vaak heftig tegen
over zijne tegenstanders, wie deze mochten
zijn, Protestant of Katholiek, maar altijd
eerlijk als goud en ’t was zijn doel niet om
te kwetsen. Wie een smet op zijn karak
ter wil werpen, wie de eerlijkheid zjjner
bedoelingen in verdenking brengt, doet een
onwaardig werk en wederstaat de waarheid
in het aangezicht. Dat de Katholieke kerk
in zijne dagen door grove misbruiken ont
sierd werd, wordt door verschillende con
ciliën erkend en is even waar als dat b. v.
de Hervormde Synode van Dordt in 1618
en 19 zich on waardig heeft gedragen jegens
de Remonstranten. Treurig is het, als men
van beide zijden, zulke onloochenbare daad
zaken wil doodzwijgen of de zonden en ge
breken van het voorgeslacht wil vergoelijken.
De Hervormde kerkgenootschappen zijn
voorwaar niet „het koningrijk der Heme
len” op aarde, ik denk er niet aan, hunne
vele gebreken te bedekken, de godgeleerde
twisten van vroegere eeuwen en onzen tijd
te verdedigen, ze zijn zeer vaak bewijzen
van den hoogmoed dergenen, geleerden en
ongeleerden, die meenen de waarheid in
pacht te hebben, maar evenzeer is het af
keurenswaard, als van Katholieke zijde de
staf over hen en heel de hervorming en
Luther met zoovele andere geloofshelden
van zijn tijd wordt gebroken en als er, zoo-
als dezer dagen nog weer bij herhaling is
geschied, wordt geprofeteerd', dat die her
vorming den 400sten gedenkdag van Luther’s
geboorte wel niet lang zal overleven, dan
herinneren wij ons met kalmte, dat die pro
fetie reeds 400 jaren is herhaald en doen
een beroep op het late nageslacht, dat zeker
over eenige eeuwen nog wel eens glimlachen
zal over die voortdurende doodsaanzegging,
terwijl de kranke kerk zich dan, vertrouwen
we, nog veel gezonder voelen zal dan in
onze dagen. Onloochenbaar is er leven in
de Hervormde en Katholieke kerk. In beide
is gistingbrandende kwestiën worden met
hernieuwden ijver behandeld, het kan niet
anders of daaruit moet iets goeds te voor
schijn komen. Indien maar niet van eene
en andere zijde met wapenen gestreden
Ook zal ter zijner eere eene groote jacht
partij worden gehouden.
Zal, als de Prins vertrekt, Spanje even
als Italië en Servië onder de bescherming
zijn geplaatst van Oostenrjjk-Duitschland
Zal het dan verpligt zijn onder de wa
penen te komen, als de beide Keizers dat
eischen
Een gedeelte der Spaansche pers bestrijdt
met grooten ijver de meening, dat het be
zoek van den Duitschen Kroonprins aan
het Spaansche hof een politiek doel heeft.
„Spanje zeggen zij is een consti
tutioneel land en daarom heeft hier een per
soonlijk onderhoud van Vorsten, geen staat
kundig gewicht, zooals in rijken, waar een
persoonlijk gouvernement bestaat.
De vier jongere broeders van den Rus-
sischen Czaar te Parijs dit baart opzien
en is eene mild vlietende bron van allerlei
nieuwtjes en verzinselen.
De oudste, de Grootvorst Wladimir, is
36 jaar, generaal en opperbevelhebber der
garde.
De tweede, Alexis, 33 jaar, is schout bij
nacht en een bijzonder knap persoon.
De derde, Sergius, is 26 en de vierde,
Paul, is 23 jaar.
De dochter van den Graaf van Parijs,
die „men” met Alexis verlooft, is een 18-
jarige schoone.
Als sommige Parijsche dagbladen over
die Russische Vorsten, die op eene groote
jachtpartij bij den Hertog van Aumale ge-
noodigd zijn, spreken, is gewoonlijk het
einde van hunne betoogen„zeg zoo spoe
dig mogelijk, dat de Prinsen van Orleans
Frankrijk verlaten en, gaan ze niet vrijwil
lig, drijf hen uit
De heer Giers, Minister van Buitenland-
sche Zaken in Rusland, is naar het buiten
land vertrokken.
Onder de dingen van den dag die bijzon
dere aandacht verdienen, behoort ook het
jaarlijksche feestmaal door den Lord-Bur-.
gemeester van Londen gegeven.
De toast uitgebracht door den Franschen
gezant en het antwoord door Engeland’s
eersten Minister daarop gegeven, getuigde
van groote welwillendheid, ja van sympathie
tusschen de beide Regeeringen.
Dat was in waarheid voor Frankrijk eene
vertroosting, die te meer waarde heeft, nu
Duitschland’s Kroonprins naar Spanje ver
trekt.
’t Spreekt van zelven, dat John Buil,
nu Duitschland aan Spanje ’t Hof maakt,
denkt aan Gibraltar en aan Marokko.
Er zijn toch Spanjaarden die weder in
’t bezit van Gibraltar wenschen te komen
en ook Marokko willen bezetten.
Servie wordt op dit oogenblik van zijne
constitutionele vrijheden beroofd.
Afgeschaft of geschorst zijnde vrijheid
van drukpers en ’t recht van vergadering.
De hoofden der radicale partij zijn ge
arresteerd.
Zij, die tot den militairen stand behooren,
zullen voor een krijgsraad terecht staan.
Overigens wil de reactionaire Minister
Christies weder verkiezingen voor een W et-
gevende Vergadering uitschrijven, als hij
weet dat die zullen uitvallen ten gunste
van zijne politiek!
Christies durft wel, maar men kan ook
te veel durven.
i
l -
i
I
L
BOLSU ARDSCHE COUKAXT.
