NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
£®E WONSRftA»££I.
1884.
Drie en Twi ntigste Jaargang.
No. 7.
KOOPEN ZONDER GELD.
VOOR
DONDERDAG 14 FEBRUARI!.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 14 FEBRÜARIJ.
P. van de Velde Mz.
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
1
kenis van het votum, alleen om het samengaan
van de conservatieven met het centrum te brand
merken.
ENGELAND.
Northcote, lid van ’t Parlement keurt de te
genover Egypte gevolgde politiek af.
Dit geeft Wilfrid Lawson aanleiding om de
volgende motie in te dienen „Het Huis wenscht
thans niet zijn gevoelen uit te spreken over de
Egyptische politiek, die de Regeering in de laatste
twee jaren volgde met goedvinden van het Huis,
maar vertrouwt, dat de Engelsche troepen in het
vervolg niet meer gebruikt zullen worden met het
doel de Egyptenaren in de keuze van hun eigen
heerscher te belemmeren De voorzitter van het
Lagerhuis, Brand, zal met het oog op de motie
van afkeuring nu vermoedelijk vooreerst nog geen
ontslag nemen, zooals verwacht werd, dat hij zou
doen.
De conservatieven rekenen bij de stemming op
den steun der lersch-gezinden.
Volgens een bericht is Cetewayo plotseling
gestorven, waardoor de Engelsche Regeering van
eene groote verlegenheid bevrijd is.
FRANKRIJK.
De groote kwestie van den dag geldt thans
de commissie van onderzoek naar den toestand
van de arbeid-crisis bij de nijverheid en den
landbouw.
Eene sub-commissie hield Zaturdag eene bijeen
komst, onder voorzitterschap van den heer Spuller,
met het doel om een plan van werkzaamheden
voor te bereiden.
Besloten werd, overeenkomstig het door de
Kamer genomen besluit, binnen den kortst moge-
lijken tijd een eerste rapport uit te brengen over
de industrieele crisis te Parijs. Het verdere onder
zoek, ook den landbouw betreffende, zal daarna
geopend worden. De bouwstoffen voor genoemd
rapport zullen verleend worden aan de door de
vertegenwoordigers der verschillende takken van
Parijsche nijverheid verstrekte inlichtingen.
Bij het onderzoek zullen de volgende vragen
worden voorgelegd: Wat is de algemeene toostand
uwer industrie Hoeveel werklieden houdt zij in
normale tijden bezig? Wat is het aantal werk
uren in normale toestand Hoever strekt zich
HARLINGEN, 11 February.
Eenigen tijd geleden heeft de heer Jac. Pos-
thuma, houthandelaar en architect alhier, door
middel van het plaatselijk nieuwsblad gewezen
op de omstandigheid, dat de bagger, welke uit
onze havens wordt opgemalen en weer in zee
geworpen, dezelfde specie is, waaruit de noord
en westelijke gedeelten van onze provincie be
staan hij gaf daarbij tevens de analyse op, door
de landbouwschool te Wageningen als resultaat
van een scheikundig onderzoek overgelegd. Se
dert zijn verscheidene belangstellenden uit de
provincie Groningen, die de waarde van het
zeeslib voor magere gronden kennen, hierheen
gekomen, om een locaal onderzoek in te stellen,
en dezer dagen deed een vermogend landbouwer
eene opzettelijke reis naar hier, naar Delfzijl en
naar Kampen, om de betrekkelijke waarde van
dezen bagger bij drie genoemde plaatsen te on
derzoeken. Hij heeft, na drie proeven van de
verschillende steden aan gloeihitte te hebben
blootgesteld, bevonden, dat de Harlinger bagger
14 pctdie van Delfzijl 8 en die van Kampen
5 pct. had verloren, waaruit is op te maken, dat
de hier gebaggerde specie van de drie soorten
voor den landbouw de meeste vruchtbaarmakende
deelen bevatte.
DONKERBROEK.
Dat dienstboden door hunne meesters of mees
teressen uit den dienst worden weggezonden is
geen zeldzaamheiddoch dat de „heer des hui
zes” de woning ruimt voor de meid is zeker een
niet alledaagsch verschijnsel.
Sedert Mei jl. woonde de landbouwer-rentenier
J. K. hier samen met eene vrouwelijke dienst
bode, en moeten buren getuigen, dat de verstand
houding tusschen hen in den laatsten tijd verre
van familiaar te noemen was.
Zaterdag jl. is J. K. met zijn inboedel vertrok
ken naar zijne dichtbijwonende kinderen, voor
de meid de woning, een hoopje aardappelen, een
bed, wat brandstof' en een kachel achterlatende.
zeker kan hij ’t doen en hij doet het ook wer
kelijk. Zonder geld Ja zonder geld van zich
zelven, met het geld van anderen. Men noemt
dat tegenwoordig gepast of ongepasthuizen met
zilveren daken, ’t Is eene akelige, droeve tegen
stelling. Terwijl de uitdrukking doet denken
aan overvloed, rijkdom en weelde, is gemis de
werkelijkheid.
Men zal mij tegenwerpen, dat deze hulp toch
ook zijne goede zijde heeft en ik beaam dit ook
ten volle. Wanneer een arbeidzaam jong mensch
vooruit wil in de wereld, toegerust is met de
noodige bekwaamheden en als ’t ware een kapi
taal in zijn hoofd bezit, dan is ’t hard, wanneer
gebrek aan de noodige geldelijke middelen ’t
hem ónmogelijk maken. Gelukkig dan, wanneer
hij iemand vindt, die hem in dit opzicht wil
helpen en ondersteunen. Voor hem zal ’t een
spoorslag zijn om zijn best te doen, om alles in
te spannen, ten einde dat voorschot te boven te
komen, die schuld uit te delgen en eindelijk ge
heel vrij te worden. De man van zulke begin
selen zal dankbaarheid gevoelen en dat gevoel
zal hem krachtig helpen, om aan zijne verplich
tingen te voldoen.
Zoo zou ’t kunnen, zoo zou ’t moeten zijn, maar
zoo is ’t helaas maar zeer zelden en als bij gunstige
uitzondering. De denkbeelden zijn niet meer zoo
bekrompen. Daarenboven is dat rustige, dat be
stendige, dat gestadige, meestal verdrongen door
rustelooze gejaagdheid, door begeerte om te wa
gen, om te winnen, welke aanspoort tot roeke
loosheid, ’t geweten zeer ruim en rekbaar maakt,
zoodat menigeen er zich niet over bekommert,
hoe hij leeft met het geld van anderen, met het
geen hem in werkelijkheid niet toebehoort.
Men zal ’t toch waarlijk niet kunnen ontken
nen, dat deze manier van handelen eene schrik
verwekkende uitbreiding heeft verkregen. Ge
steld nog, dat iemand met het geld van anderen
eene zaak begint, maar niettegenstaande zuinige
levenswijs en met inspanning van alle krachten
en vermogens, door ziekte, door tegenspoed, Üoor
onverwachte verliezen achteruitgaat, dan is dit
te bejammeren, dan is de man ongelukkig, maar
niet oneerlijkwanneer men daarentegen bijna
dagelijks ziet, hoe men stelselmatig, met bereke
ning, met het geld van anderen waagt, dan noem
ik dit gewetenloos. Zijn de voorbeelden niet aan
te wijzen van hen, die door begeerte naar winst
gedreven, op ’t altaar der bouwwoede offeren wil
len, en als hunne middelen dit niet veroorloven,
daartoe eens anders middelen gebruiken, en wan
neer dan de onvermijdelijke gevolgen komen en
de perceelen, door de al te groote menigte, niet
verhuurd worden, dan storten zij in den afgrond,
aan welks rand zij stonden, maar dien ze niet
zien wilden en slepen, helaas ook anderen daar
in mede
Doetinchem.
De ex-keizerin van Frankrijk, Eugénie, liet
den 6den February een lijkdienst houden in de
kerk te Chislehurst, waar het stoffelijk overschot
van haar gemaal en van haar zoon rust. Zy
woonde den lijkdienst, met haar gevolg, bij. Op
dienzelfden dag en op hetzelfde uur werd het
stoffelijk overschot van Eugéne Rouher te Parijs
ter laatste rustplaats gedragen of liever voorloo-
pig bijgezet, dewijl ’t plan bestaat om ’t lijk
later naar Auvergne over te brengen. De lijk
dienst, die in de St. Augustinuskerk plaats had,
werd door meer dan zesduizend personen bijge
woond.
De lijkkist was met een aantal kransen be
dekt, waaronder een door den ex-Keizerin Eugéne
gezonden. De plechtigheid liep zonder stoornis af.
De man die een groot heer in Spanje, de Her
tog van Albyna, onlangs met bier „besproeide”
is gepakt. Hij verontschuldigt zich, dat hij niet
den Hertog bedoeld had, maar een postiljon, die
bij het rijtuig stond, had hij dat buitenkansje
toegedacht. Met dezen had hij twist gekregen
en daar hij niet al te nuchteren geweest was,
kwam het bier op de Hertogelijke jas terecht.
Of ze hem die vergissing vergeven zullen
Wat zullen de dieven het land krijgen, als
zij het bericht lezen, van de oprichting te Luik
eener internationale onderneming, ten doel heb
bende om gestolene of verloren goederen weder
in ’t bezit te krijgen van de rechtmatige eige
naren Men kan zich abonneeren voor f 1.25
waarvoor men onder een letter en een nummer
ingeschreven wordt. Dezelfde letter en hetzelfde
nummer laat men op zijne goederen graveeren,
borduren of schilderen. Dewijl de maatschappij
tot exploitatie van slaapwagens en de politie
van verschillende landen hunne medewerking
hebben verleend kan allicht een gestolen of ver
loren voorwerp weer terecht komen. Als nu de
banken van leening bij het beleenen van voor
werpen maar een goeden bril op ’t kantoor heb
ben en ieder weldenkende meewerkt, dan zullen
de dieven van professie spoedig eene meeting
moeten houden over de wijze waarop zij hun
handwerk in ’t vervolg zullen uitoefenen.
Het kapitaal voor de tentoonstelling te Ant
werpen is geheel volteekend.
De werklieden in de kantoenspinnerijen van
Lancashire hebben eieren voor hun geld gekozen.
Zij hebben de werkstaking geëindigd en genoegen
genomen met eene loonvermindering van 5 pet.
Of de 3000 werklieden in de ijzersmelterij te Bel
fast, die thans hun werk hebben gestaakt, spoedig
het voorbeeld van hunne kantoenspinnende col
lega’s zullen volgen, zal misschien afhangen van
het al of niet kunnen gewennen aan honger
lijden.
thans in uwe industrie de werkeloosheid uit
Wat is het cijfer uwer loonen, en aan welke afwis
selingen is zij onderhevig? Aan welke oorzaken
schrijft gij dien onbehagelijken toestand toe,
waaronder uwe industrie gebukt gaat
De sub-commissie is Dingsdag ochtendopnienw
vergaderd, om kennis te nemen van de lijst der
vereenigingen en syndicaten, die de president
Spuller gemachtigd is aan de Regeering te vragen,
en om de volgorde vast te stellen, waarin de op
te roepen personen zullen worden gehoord. De
zittingen zullen doorgaan, ook al houdt de Kamer
zitting, ten einde de werkzaamheden der Com
missie zooveel mogelijk te bespoedigen.
Frankrijks eerste Minister heeft zich niet te be
klagen over de wijze waarop bovenbedoelde
commissie is samengesteld. Onder de 44 leden
dezer commissie toch zijn 35 Ministeriëelgezinden;
de 9 overigen behooren tot de uiterste linkerzijde
of tot de radicale linkerzijde, maar onder deze
tegenstanders van het Kabinet, althans in de
onderwerpelijke zaak, bevinden zich de invloed
rijkste woordvoerders Clemenceau, Lockroy, Fle-
quet, Andrieux en Allain-Targé. De heer Jules
kan nu bijna zeker zijn dat de commissie hem
niet in te groote verlegenheid zal brengen, en
dezen waarborg kan hij beschouwen als revanche
over de nederlaag hem door Clémenceau berok
kend, die het benoemen van de commissie voor
stelde en dit voorstel deed aannemen met de
hulp van de rechterzijde en eenige leden der
Republikeinsche Unie, die in dit geval het Ka
binet in den steek lieten.
De Minister van Marine heeft van admiraal
Courbet telegrammen ontvangen, nieuws meldende
tot 2 February. De expeditie in de provincie
Nam Dinh is afgeloopen. De opstandelingen
onder bevel van de Doc, die gekwetst is en in
Bac Ninh een schuilplaats gezocht heeft, werden
geheel en al verspreid, waarbij zij groote ver
liezen leden. Oonder de Chineesche en Anamie-
tische troepen in Bac Ninh heerscht oneenigheid.
De stemming aan het Hof vanHuéblijft uitstekend.
Dezelfde Minister heeft van den goeverneur van
Cohinchina het volgend telegram van 8 February
ontvangen. De twee gevolmachtigde Ministers,
die naar admiraal Courbet gezonden om dezen bij
de pacificatie des lands te helpen, zijn de Minister
van openbare werken van Annam en de Secretaris
van den Rijksraad. De twee gezanten, die vroeger
door Annam naar de Chineesche Regeering ge
zonden waren, zijn zeer teleurgesteld terugge
keerd. Generaal Millot zal 10 February in Mon-
kin aankomen.
DUITSCHLAND.
In de politieke kringen van Berlijn verzekert
men, dat het overleg, hetwelk de heer von Giers
te Weenen en te Berlijn heeft gepleegd, niet
zonder vredelievenden invloed is gebleven op de
staatkunde, welke Rusland volgt op het schier
eiland van den Balkan. Ook hoort meq niet
meer van eenige beweging der Russische garni
zoenen aan de Pruisisch-Russische grenzen, van
welke in de eerste helft van het vorig jaar
zooveel gesproken werd. Zelfs een poging van
enkele Fransche bladen, om die zaak opnieuw
aan de orde te stellen, is bepaald mislukt. De
heer von Giers heeft omtrent de vroeger door
Rusland genomen maatregelen de meest bevre
digende verklaringen afgelegd en tevens verze
kerd, dat in ’t vervolg van Russische zijde alles
zou vermeden worden, wat aanleiding zou kunnen
geven tot nieuwe grieven.
Wanneer dan ook (zoo besluit de Berlijnsche
berichtgever) door een bekend blad wordt be
weerd, dat, als gevolg der besprekingen met den
heer van Giers, de midden europeesche alliantie
tot niets is herleid, althans zoo goed als geheel
ontbonden kan worden beschouwd, dan behoeft
men die mededeeling niet ernstig op te nemen
dergelijke leugenachtige voorstellingen bewijzen
slechts, wat men het publiek al zoo op den
mouw kan spelden.
Aan de Nordd. Allg Ztg wordt uit Warschau
geschreven Men verhaalt hier dat de Regeerings
inspecteur der spoorwegen in Polen bevel heeft
ontvangen, het daarheen te leiden, dat alle spoor-
wegwerklieden, die nog niet officieel van hun voor
nemen hebben doen blijken om Russisch onder
daan te worden, binnen twee maanden moeten
ontslagen worden. Ook zullen zij, die wel aan
vrage om naturalisatie hebben gedaan, doch hun
eed als onderdaan nog niet presteerden, zoo zij
hem niet binnen een jaar afleggen, naafloop van
dien termijn uit den spoorwegdienst moeten wor
den weggezonden. De inspecteur zou de spoorweg-
directiën slechts mondeling van den inhoud der Mi-
nisterieele beschikking in kennis hebben gesteld.
In de liberale kringen te Berlijn is men zeer
ontstemd over de nederlaag, welke de Minister
van Gossler in het huis van Afgevaardigden
heeft geleden met betrekking tot de motie of
resolutie van den heer Stöcker, waarin gevraagd
werd dat des Zondags geen onderwijs op de
herhalingscholen zou worden gegeven op de uren,
waarin de openbare godsdienstoefeningen gehou
den worden. Men beschouwt, van den kant der
liberalen, het bewuste votum als een votum van
wantrouwen jegens den Minister von Gossler.
I Vermoedelijk overdrijven de liberalen de betee-
Onze tijd is in alle opzichten rijk aan nieu
wigheden en wel op allerlei gebied. Verbazend
onbegrijpelijk is de uitbreiding die aan alles
wordt gegeven en ’t is, alsof we nog eenmaal
zoo verre zullen komen, dat het woord onmogelijk
tot het verledene zal behooren.
Gezegende tijd voorwaar! Dankbaar moet
iedereen erkennen, dat we er vry wat beter aan
toe zijn dan onze voorvaderen, die zich met ge
brekkige middelen van vervoer, gebrekkige werk
tuigen in allerlei opzicht moesten behelpen, hoe
wel ze er toch ook kwamen, al ging het dan
langzamer.
Uitbreiding, vergrooting, uitzetting, zijn alle
zoovele kontrasten van inkrimpen, vernauwen
en van deze familie is ook bekrimpen en het
bijvoeglijknaamwoord bekrompen. Die goede,
eenvoudige voorvaderen hadden bekrompene denk
beelden in vergelijking van hunne naneven.
Wanneer we in oude boeken eene karakterschets
aantreffen van de Hollanders dan heet het daar:
ze zijn nijvere, eenvoudige menschen, wel wat
stijf, wat. stug, in zich zelven gekeerd, zich niet
gemakkelijk met vreemdelingen aansluitende,
maar dan wordt er gewoonlijk ook bijgevoegd: ze
zijn zuinig, eerlijk, gehecht aan hun geld, een
dubbeltje omkeerende, voor zij het uitgeven en
daardoor zeer geacht bij degenen, die met hen
handel drijven en zaken doen, daar men op hun
woord en hunne betaling kan vertrouwen.
Maar, zooals ik zeide, die goede menschen
waren daarbij zeer bekrompen in hunne denk
beelden. Ook in hunne daden Durfden ze niet?
Waren zij bevreesd, angstvallig Neen dat niet.
Wanneer het er op aan kwam, om de handen
uit den mouw te steken, om onbekende landen
op te zoeken, handelsondernemingen op groote
schaal maar op goede, solide grondslagen te
vestigen, voor hunne vrijheid en onafhankelijk
heid en godsdienst te kampen, dan waren ze niet
schroomvallig, niet bekrompen. Dan waren ’t
mannen van stavast, van moed, van kracht, van
vastberadenheid, van doorzetten, van overwinnen.
Maar waarin waren hunne denkbeelden dan
bekrompen
Och’t is zeer goed mogelijk, dat ik my ver
keerd uitdruk of den tegenwoordigen toestand
glad verkeerd begrijp, maar van de gewoonten
van die oude voorvaderen lees ik ’t volgende,
bijvoorbeeld
Iemand had door spaarzaamheid wat geld bij
een vergaard en wilde een huis bouwen. Maar
’t moest goed, solide zijn. De berekening kwam,
maar omdat het stevig moest zijn, viel de som
niet mee en ’t bleek, dat de voorhanden zijnde
gelden ontoereikend waren. Wat gebeurde
er nu Het bouwen werd doodeenvoudig uit
gesteld, met de hun eigene volharding werd het
sparen en bijeenbrengen op dezelfde wijze voort
gezet, totdat de vereischte penningen bijeen waren.
En al ging daarmee nog eenigen tijd heen en al
werd somwijlen ’t geduld op eene harde proef
gesteld, daar teleurstelling als anderszins niet
zelden een gedeelte der bezitting deden ver
smelten, toch niet opgegeven, doorgezet met taai
geduld, maar niet begonnen, voor men had
wat men moest hebben.
En als ik nu naga, in welk een tijd, in welke
toestanden wij tegenwoordig leven, wat er zoo
algemeen voorvalt en hoe er vrij algemeen ge
handeld wordt, dan moet ik wel uitroepen, wat
bekrompene denkwijze! Hoe naïf! Daartoe word
ik gebracht door de volgende vergelijking
Iemand wil eene zaak beginnen, daartoe een
huis bouwen. Zeer goed. Heeft hij ’t noodige
kapitaal, de vereischte gelden Neendat niet.
Dan kan hij ’t ook niet doen. Niet doen Wel
VERGADERING van den Raad der
Gemeente Wonseradeel op Zaterdag 16
February 1884, ’s voorm. 10 uur.
Punten van behandeling
1. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
naar aanleiding van het schrijven van den heer
J. W. Maas te Makkum, betreffende de keur
op de bruggen over het kanaal MakkumTjerk-
werd.
2. Idem op het adres van kerkvoogden van
Burgwerd inzake de overname van den toren.
3. Circulaire van de Commissie uit de ge
meentebesturen, die geïnteresseerd zijn bij het
Justitiehuis te Sneek, inzake de overdragt van
den opstal van dat gebouw aan de gemeenteSneek.
4. Benoeming van een onderwijzer aan de
school te Makkum.
5. Idem te Pingjum.
6. Resolutie van Gedeputeerde Staten, hou
dende nadere bedenkingen tegen de verordenin
gen op het schoolgeld.
7. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
tot yerhooging der bezoldiging van den brug-
draaier te Witmarsum.
Witmarsum, 9 February 1884.
De Burgemeester,
C. W. C. T. VISSER Fzn.
Bolswardsche Courant
