NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OE SWARD EN WONSERADEEL
Dinsdag to 8sto Jiilij
t'-i
HUURPLAATSEN.
1884.
Drie en Twintigste Jaargang.
No. 27.
VOOR
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 3 JULIJ.
WAT IS HUMANITEIT
J
r
en
L®.
manufacturen en anderen weinig aftrek van hunne
goederen of waren onder hen vonden.
n
n
e
t
It
e
;e
ct
:e
FRANKRIJK.
De schending van het tractaat van 11 Mei jl.
en het voorgevallene bij Lang Soa hebben bij de
Chineesche legatie te Parijs groote verslagenheid
verwekt.
Zij verklaart, dat hare Regeering er volkomen
onschuldig aan is.
De Temps gelooft, dat de aanvallers, die zich
niet ontzagen om het tractaat te schenden, niet
zijn geweest geregelde Chineesche troepen, maar
deserteurs en stroopers, die zich tot een ongeregel-
den troep hebben vereenigd, benden van Loe Viuh
Phoe, die het niet wagen op Chineesch grondge
bied terug te keeren, maar het door hen in bezit
genomen terrein trachten te behouden.
Het Napoleontische familie-schandaal blijft nog
steeds de aandacht trekken van dat gedeelte der
Fransche Natie, dat, tuk op nieuwtjes, vooral als
het familie-aangelegenheden geldt van lieden, nog
al van politieke beteekenis, niets onbeproefd laat,
om al die nieuwtjes met denoodigeen onnoodige
commentaren wereldkundig maakt.
Dat al die publiciteit den jongenheer Victor
Napoleon minder goed bevalt, spreekt van zelf.
De geheele wereld wist te vertellen, dat hij zijns
vaders huis had verlaten; dat hij moeielijk een
eigen huishouding zou kunnen bekostigen; dat
hij zóó en zóóveel kreeg van dezen en genen, en
meer dergelijke onkiesche „wetenswaardigheden.”
Enfin, Victor heeft een brief geschreven aan
den heer Jolibois, d.d. 26 Junij, waarin hij ver
klaart dat hij zich genoopt ziet iets te doen dat
hem pijnlijker is dan het verduren van onrecht-
Die steeds honger huren bij het weder inhuren
hebben voor den landheer of de landvrouw zelf
en daar wordt vaak niet genoeg aan gedacht
een gewichtig nadeel, wijl het den huurder niet
mogelijk is, al wordt het hem bij huurcontract
ook voorgeschreven, aan de bemesting van dat
land de vereischte zorg te besteden, hoe gaarne
hij het ook zou wenschen, omdat hij wel weet,
dat hij alleen op die wijze de zuivel kan ver
meerderen want een waarheid is het dat wat de
boer aan zijn land ten koste legt, hij in de melk
emmers terugvindt. Doch hoe zal hem dat mo
gelijk zijn, waar de landhuurhem te zeer drukt?
Voor een groote dertig jaren nog werd eene
boerderij in Friesland met 60 hectaren land voor
f9000 te koop aangeboden. Dien hoogen prijs
durfde men niet aan. Ettelijke jaren later werd
die boerderij voor f13,000, weer eenige jaren
daarna voor f36,000 verkocht. Zoo de laatste
kooper diezelfde woning thans publiek verkocht,
zou ze, ofschoon de prijzen der landerijen in de
laatste jaren eenigszins dalende zijn, toch nog
wel f90,000 opbrengen.
Menig eigenaar zag alzoo de waarde zijner
landerijen in de laatste dertig jaren aanmerkelijk
stijgen. Zij genoten jaarlijks de voordeelen van
het gebruik huns lands en hun kapitaal ver
meerderde bovendien belangrijk. Van allen die
vroeger voor eene geringe som eigenaar werden
van eene groote hoeve, heet het dat ze slapende
rijk zijn geworden.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Damas bespreekt in het Vaderland de gevol
gen, die een huwelijk onzer aanstaande Koningin
op ons land zou kunnen uitoefenen; Hij zegt
daaromtrent o. a.
„Wat den Vorst-Gemaal betreft, het eenvou
digst gezond verstand zal er hem toe leiden,
zich zooveel mogelijk in de denkbeelden van de
natie te verplaatsende geheele verandering van
standpunt zal hem de zaken, zelfs die, waar zijn
eigen buitenlandsch geslacht in betrokken is, op
geheel andere wijze doen inzien. Het Holland-
sche volk heeft daarenboven een zeer sterke ab-
sorbeerende kracht. De geschiedenis geeft daar
van tal van voorbeelden. Wanneer we zien, hoe
duizenden Franschentegelijk in Holland
gekomen, in merg en been Hollanders geworden
zijnwanneer we nagaan hoeveel Duitschers
opgenomen zijn in ons midden en de naturalisa-
tielijsten met hun namen bedekkenwanneer
we het Hollandsch element in Zuid-Afrika aan
Toen die „betere” tijden voor den landman
aanbraken, dat de zuivelproducten zoo zeer in
prijs stegen, verkregen ook de landerijen hooger
waarde. Wie sedert moesten huren, moesten ook
eene hoogere som opbrengen. Zoolang de zui
velproducten hoog in prijs bleven, konden de
huurders die hooger landhuur ook wel voldoen.
Doch niet altijd bleven de huren in rechte even
redigheid met de waarde der zuivelproducten. De
eersten werden, na het verstrijken van den huur-
tijd, veelal opgeslagen, ook zelfs toen de prijzen
der zuivelproducten gemiddeld dezelfde bleven of
wel verminderden. Zoo kwam het dat menige
huurboer, die door zuinigheid en noeste vlijt een
klein kapitaaltje had verworven of wel eene erfe
nis had ontvangen, zijn bespaard of verkregen
geld weer inteerde.
Kan het dan wel verwonderen dat de prijzen
van boter en kaas voor den landman in het al
gemeen, maar voor den huurboer in het bijzonder
van zoo overwegend belang zijn dat zoo zij hoog
zijn en blijven, hij nog aan zijne verplichtingen
kan voldoen, maar zoo ze dalen of minder hoog
blijven, hij met zijne handen in het haar zit, niet
wetende hoe hij de landhuur zal betalen
Werd niet tot maatstaf van de regeling der
landhuur een jaar genomen, waarin de prijzen
gestaag hoog bleven zooals bijv, het vorig
jaar maar gerekend naar den gemiddelden
prijs van de zuivelproducten, zoolang de vorige
huurtijd liep, dan zou eenige variatie in die prij
zen voor den huurboer niet een dreigend spook
zijn. Wie zal ontkennen dat eene zoodanige
regeling meer met de billijkheid zou overeenko
men
Niet naar steeds hooge prijzen dient de land
huur geregeld te worden. Waar dit plaats heeft
zijn de huren veel te hoog. Deze moeten zoo
worden geregeld dat een huurboer bij een voor-
deelig jaar eenig geld kan overhouden. Dat is
hoogst noodig, omdat hij bloot staat voor verlies
of sterfte van vee. Hij is kan hij eenig geld,
bij niet te hooge landhuur, overleggen in
staat weer uit eigen middelen ander goed melk
vee aan te koopen. Worden de huren te hoog
opgevoerd, dan kan hij niet alleen onmogelijk
iets overhouden, maar bij geleden verlies dan nog
aankoopen te doen, kan, zoo hij zelf geen eigen
middelen bezit, niet anders geschieden dan door
zijn veestapel te bezwaren, waardoor hij nog
meer achteruit werkt.
Poot zong:
„Hoe genoeglijk rolt het leven
Des gerusten landmans heen,”
i velen onzer landlieden wenschen hem dat
van heeler harte te kunnen nazeggenmaar hoe
is dat genoegelijk leven bij steeds drukkender
zorgen mogelijk Teruggang in het verschiet
de woning te moeten verlaten, als de huren
hooger worden en de prijzen, naar verhouding,
niet hoog zijn; neen, dan nog genoeglijk te kun
nen leven is waarom het verbloemd eene
onmogelijkheid. Ziet de landman, dat hij wat
vooruitgaat, ja dan kan hij gerust zijn. Hij kan
de boereplaats blijven bewonen, en niet door
angstige zorgen gekweld, zich in zijn schoon
bedrijf verlustigen. Tevreden gestemd zal hij dan
zal van voormiddags 9 tot ’s namid
dags 5 uur de verkiezing plaats heb
ben van een Lid voor den gemeen-
o
teraad alhier. De Kiesvereeniging
„Vooruitgang” heeft daarvoor als can-
didaat gesteld den Heer K. VAN RINGH.
Met volle gerustheid ondersteunen wij
deze candidatuur. De Heer VAN
RINGH is reeds sints vele jaren bur
ger in onze stad, volkomen op de
hoogte om hare belangen te beoor-
deelen en in staat om ze te behar
tigen. Het is het recht der Kiezers
om zelfstandig hun candidaat te kie
zen, maar het is hun plicht een keuze
te doen en hun stem uit te brengen
op wien dan ook. Moge het dan
blijken, dat allen, die niet op goede
gronden verhinderd zijn, ook niet
achterwege blijven en men zich de
geringe moeite getrooste om ter stem
bus op te komen, de verschillende
richtingen haar krachten meten en
toonen dat het beginsel waarvoor men
opkomt op den voorgrond trede en
geen persoonlijke overwegingen.
Op den klank afgaande kunnen wij zeggen
Humaniteit is de samenvatting van al het hu
mane, d. i. van al het menschelijke, van alles
wat den mensch deels als zoodanig en op zich
zelf beschouwd, deels in zijne betrekking tot
alle overige menschen aangaat, hem betaamt:
en met zijne waarde en bestemming strookt.
Zij is de menschelijkheid, die God den mensch
in het hart heeft gelegdopdat zij hem een
onverdroogbare bron van deugd, d. w. z. van
alle goede, schoone, edele en der menschheid
waardige dingen zou wezen.
De humaniteit omvat in zoo ver alles, wat
den mensch eerst waarachtig tot mensch stem
pelt, het zuiver, algemeen menschelijke. Zij is
de tegenvoeter van onbeschoftheid en beestach
tigheid, en daardoor de eenige macht, die den
mensch uit den staat van wilde barbaarschheid
verlossen en op de zonnige heuvelen der zede
lijke volmaaktheid voeren kan.
De humaniteit is de machtige drijfveer, die
den mensch uit de enge en benauwende banden
van eigenliefde en zelfzucht vrijmaakt, en hem
met achting voor zijn medemensch en met ver
draagzaamheid voor diens zoeken en streven be
zielt welke eigenschappen hij onmisbaar moet
bezitten en aan den dag leggen, zal hij van zijne
zijde op een gelijksoortige erkenning zijner ver
diensten, en op eerbied en ontzag voor zijne
waarde als mensch aanspraak kunnen maken.
Verder openbaart zich de humaniteit als de
kracht, welke het diep in iedere menschenborst
verborgen en sluimerend medelijden wektme
delijden, de goddelijke vonk, die onweerstaan
baar in het hart der menschen dringt, om daar
de heilige vlam der allenom vattende menschen-
liefde te ontsteken welke weder op den mensch
de stempel drukt van het hoogste en edelste
schepsel in de groote en rijke schepping Gods.
En zoo vinden en erkennen wij in de humani
teit de echte, ware en zuivere beschaving van
’s menschen geest en hart.
Haren weldadigen invloed bespeuren wij in
de welwillendheid en voorkomendheid, die in
het kleed der minzaamheid gedoscht, den naasten
worden bewezen, alsmede in de achting en den
verdraagzamen eerbied voor elke oprechte mee-
ning en ieder ernstig streven.
Ook ontdekken wij haar in hetgeen wij de
gevolgen der menschenliefde mogen noemen, in
alle uitingen van het medelijden, van de belang
stellende deelneming aan, door alle openbaringen
der milddadigheid en barmhartigheid heen, tot
hare laatste en hoogste verheerlijking toe, in de
blijmoedige toewijding en de onverschrokken
zelfopoffering voor het algemeen welzijn der ge
heele menschheid.
Om kort te gaan, wij begroeten in haar de
moeder van alle ontwikkeling, beschaving, lijd
zaamheid, verdraagzaamheid, de bron der werk-
dadige liefde, der heldhaftige edelmoedigheid, de
kweekster van al wat waar, schoon en goed,
grootsch en verheven is de wortel van alle
menschelijke deugden en alle ware verdiensten.
Onder de landlieden zijn eigenaars en huur
ders. De eersten verkeeren in een gunstigen
toestand, zoo zij, of wel hunne voorzaten, lang
vóór de stijging der landerijen, ze kochten.
Tegenwoordig staat men verbaasd over de
lage prijzen, die eertijds voor sommige landerijen
besteed werden. Zoo werden eens, voor vijftig
jaren, bij publieken verkoop dertig Hectaren land
tegen een kwartje de hectare gemijnd. In het
hartje van Friesland gebeurde dat. Voor het
houtgewas op een gedeelte lands kon alleen de
koopsom wel voldaan worden, mits men de moeite
deed het te kappen. Dat met houtgewas begroei
de land behield de kooper. De overige vier en
twintig Hectaren verkocht hij weer tegen den
koopprijs van al dat land, zoodat hij zes hecta
ren land, met het houtgewas er op, voor niemen
dal had. Anderen kochten land tegen een veel
hooger prijs, maar besteedden daarvoor nog zoo
weinig dat een twintig Hectaren niet meer kostte
dan nu één hectare van datzelfde land opbrengt.
Het zijn geen sprookjes, die fabelachtig lage
prijzen, welke nog in dien tijd voor sommige
landerijen besteed werden. De polder- en andere
lasten waren zoo hoog dat bet land niet meer
kon. opbrengen.
Het spreekt van zelf dat de huren eertijds, bij
nu vergeleken, ook gering waren. Toch kon
menigeen niet aan zijne verplichtingen voldoen
en leidde een kommerlijk bestaan. De prijzen
der zuivelproducten waren nl. in dien tijd zeer laag.
De boter gold 2 dubbeltjes, de kaas 8 cent het
■pond. Vetweiderij bracht ook geringe voordeelen
op. Het vleesch van vette runderen bracht 12,
van koeien van mindere soort 8 cent op. Voor
Sommigen dezer huurders wisten evenwel door
goede bewerking en bemesting de vruchtbaarheid
jiunner landerijen, dikwijls door verwaarloozing
uitgeput, te bevorderen. Zij begrepen zoo de
voordeelen te verkrijgen, waardoor ze in staat
werden gesteld aan hunne verplichtingen te vol
doen. En dat ze te gelijk hunne eigene belangen
goed behartigden, jhiervoor vindt men het bewijs
in de omstandigheid dat zij eindelijk een kapi
taaltje overlegden dat toereikend bleek om de
hoeve, toen ze te koop kwam, te kunnen koopen.
Zij beleefden daarna betere tijden en werden
rijk, terwijl ze later, door splitsing hunner groote
boereplaats, er twee of meer van maakten, waarop
hunne kinderen wonen, die thans in goeden doen
verkeeren.
„Mijn éénigc gedragslijn was die, welke Keizer
Napoleon I en Keizer Napoleon III ons nalieten.
„Deze groote erfenis zal ik ongeschonden bewa
ren, want zonder de Napoleontische overlevering
heb ik geen reden van bestaan.
„Het is waar, ik schreef een brief uit Monca-
lier, maar ik heb de overtuiging, niet te hebben
gebroken het woord dat gegeven werd onder voor
waarden welke niet zijn nagekomen.
„Wat mijne eer betreft, haar beste bewaker
ben 'ikmeer dan iemand zorg ik er voor, en mijn
geweten verwijt mij niets.
„Ik heb besloten mij te onttrekken aan het
verkeer met lieden, wier omgang mij in opspraak
brengt.
„Ik geef u deze opheldering ’voor u en uwe
vrienden en heb het vaste besluit genomen op
nieuwe aanvallen niet meer te antwoorden maar
het zwijgen in acht te nemen dat mijn toestand
mij gebiedt.”
Niet onaardig was het, dat juist toen Victor
dezen brief schreef, in het orgaan van zijnen
vader een scherpe aanval gedaan werd op de han
delingen van het ongehoorzame zoontje. „Wat
toch heeft Prins Victor gedaan zoo vraagt le
Peuple, zoo heet het blad.
„Hij ontving een delegatie aangevoerd door
een politiek persoonhij hoorde eene politieke
toespraak aan, verklaarde zich te vereenigen met
eene politieke motie, en betuigde zijnen dank aan
degenen, die deze motie hadden aangenomen.
Wat is dit alles anders, dan het verrichten van
politieke handelingen
„Eerst wilde ik niet gelooven dat die feiten
waar zijn, maar thans kunnen wij er niet meer
aan twijfelen, en dus moeten wij een smartelijke
plicht vervullen, waarvoor wij niet zullen terug
deinzen.
„En deze plicht is te verklarendat Prins
Victor Napoleon zijne goedkeuring hecht aan de
politieke uitlegging, welke men aan zijn vertrek
uit de ouderlijke woning gegeven heeft
„hij verwijdert zijnen vader uit de Napoleon
tische overlevering en stelt zich in ’s vaders plaats.
Door die daad van muiterij heeft Prins Victor
niet slechts te kort gedaan aan zijne plichten als
zoon, die plichten welke niet in brieven of oor
konden zijn voorgeschreven, maar hij schendt
tevens eene verbintenis van eer.”
Hoe meer wij van den twist tusschen vader en
zoon lezen, zoo meer beginnen wij te gelooven aan
eene reclame voor de Napoleontische dynastie.
ITALIË.
De zitting der Italiaansche Kamer, die op een
votum van vertrouwen is uitgeloopen, vertoont
zeker een bijna eenig geval in de parlementaire
geschiedenis.
Des morgens had, na eene rede van Depretis,
de afgevaardigde Mordini „eene orde van den dag”
voorgesteld, waarmede het Ministerie verklaarde
zich te vereenigen. Hoofdelijke stemming werd
gevraagd, waarop Zanardelli, de leider der oppo
sitie, verklaarde, dat deze den aangeboden strijd
niet aannam en met de geheele partij de zaal
verliet. Toch werd gestemd, maar het bleek, dat
de Kamer niet in voldoend aantal aanwezig en
dus het votum nietig was.
Den volgenden dag was de toestand onveran
derd. Het was in Rome te warm voor de volks
vertegenwoordigers een dertigtal leden ontbrak
aan de vereischte hoeveelheid. In de couloirs
dwaalden de leden der oppositie, wachtend tot
de stemming afgeloopen zou zijn. Had de oppo
sitie een reden om met de zaken voortgang te
willen maken? Hoe het zij, Zanardelli sprak
eenige woorden met Depretis, riep daarop dertig
zijner getrouwen binnen, en de oppositie ver
leende hare hulp om het votum van vertrouwen
in de Regeering te doen aannemen.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
kocht men de beste runderlappen bij de slagers.
Dezen maakten betere zaken dan de vetweiders.
Dat aan artikelen van weelde bij den boeren
stand in dien tijd niet te denken viel, laat zich
begrijpen. De landlieden konden weinig koopen,
zoodat het wel te begrijpen is dat kooplieden in
verdedigen.
In dien brief leest men o.a.:
„Niet dan na rijp beraad heb ik mijns vaders
huis verlaten, hoeveel eerbied ik ook voor mijn
vader heb en steeds hebben zal.
„Maar ik heb het recht vrijelijk te denken.
„Hoe genoeglijk rolt het leven
Des gerusten landmans heen”
en niet aarzelen er bij te voegen
„Die zijn nedrig lot, hoe kleen,
Voor geen koningskroon zou geven.”
Bolswardsclie Courant
3
8
i
i
t
i
i
i
3
3
r
e
e
e
n
1
H
11UI AJll^UlöUllU LA luimauiuilj IV AlVL 11VV1U Zjltiu. U1U'
den en in school, in kerk, in Staat zijn plaats
heroveren, evenals het Vlaamsche element dat
in Belgie heeft gedaan; wanneer de historie zoo
luide spreekt, dan behoeft de lafhartige vrees
ons niet te bekruipen, dat we onthollandscht
zullen worden om een enkelen vorstelijken
viwvvv/ivjvu V/AA CUJ11O lAU^ V vvl 111111 VA UI
