NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
O1SWARB EN WONSERA.DEEE
HERSTEMMING
VOOR REN GEMEENTERAD.
i
1
I
i
n
1884.
Drie en Twintigste Jaargang.
No. 29.
VOOR
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 17 JULIJ.
-w
i
h
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
maanden in de gelegenheid was, dit wapenmuse
um in al zijne bijzonderheden te zien, zal het
uwen lezers wellicht niet onwelkom zijn, daarom
trent eenige bijzonderheden te vernemen.
Ik geloof niet, dat er eenig wapenmuseum op
de wereld bestond rijker dan dit. Het maken
van stalen wapenen in sedert eeuwen inheemsch
in Spanje, of ook wel in de zestiende eeuw kreeg
men aldaar de wapenen uit Milaan en uit Augs
burg als geschenken van half cijnsbare naburen.
In den aanvang der negentiende eeuw zijn een
aantal dier oude wapenen te loor gegaan, daar
het volk ze plunderde om er de Franschen mede te
beoorlogen. Dat is echter niet het geval ge
weest met het museum te Madrid, dat ongeschon
den was gebleven, zoo als Philips II en zijne op
volgers het hebben bijeengebracht.
De verzameling is uitgestald in eene groote,
lange zaal. Zooals gij daarbinnen treedt, is het
of gij plotseling in eene spokenwereld verplaatst
zijt. Een drom van ridders met gesloten vizier,
met gevelde lans, met het wapenschild op den
linkerarm, rent op de getuigde strijdrossen op u
los en omsingelt u, te midden van tropeeën van
glimmend staal en veroverde banieren. Die aan
blik is werkelijk grootsch en treffend. Al die
wapenrustingen zijn slechts de holle schil, waar
uit het levende lichaam reeds lang tot asch en
stof vergaan is. Ijdelheid der ijdelheden staat
er in het boek van Salomo. Dit is alles wat er
overbleef van het groote Spanje der zestiende
eeuw eenige ledige wapenrustingen. Ziehier
het harnas van Karel V, en hier dat van Phi
lips II, dat hij waarschijnlijk niet dikwijls aan
gehad heeft. De koning vond het gemakkelijker
zijn vijand te doen omhals brengen door een
sluipmoordenaar, dan om zelf te verschijnen in
het veld. En hier is de wapenrusting van Chris-
tophorus Columbus, den ongelukkige, die toen
hij Spanje met zijn genie verrijkt had, zoo rijk
als nooit een Staat was geweest, tot dank in de
gevangenis werd geworpen. En ziehier het har
nas van Don Juan, den halven broeder van Phi
lips II, die de Turken versloeg bij Lepanto, en
die als tropee de wapenrusting medebracht van
Ali, den aanvoerder der muzelmannen. Daar
hangt zij. Ook Don Juan had geen genoegen
van zijne overwinning, want hij stierf in de Ne
derlanden van verdriet over de wijze, waarop hij
miskend werd door den koning, die afgunstig
op hem was. Maar hij kon zich troosten met
de gedachte, dat aan den ijzeren hertog van Al
va, die vóór hem te Brussel was geweest, een
niet veel beter lot ten deel gevallen was.
Ook diens harnas staat hier te pronk. En dan
nog zoovele andere zwaarden en helmetten en
schilden van bekende personen, van Gonzalvo,
van Cordova, van den Cid, van Pizarro, van
Cortez, van Boabdil, laatsten koning van Grenada,
van Franz I, en van zooveel meer. Het is mo
gelijk, dat er rijker verzameling van wapenen
bestaat, maar zeker is er geen, die zooveel wa
penen van beroemde personen bevat.
En nu alwat geen metaal was, is verbrand.
Alle pluimen, alle veroverde vaandels, alle Moor-
sche paardentuigen, alle rijk ingelegde geweer
kolven, alle kleeding en wapenen van de inlanders
der Spaansche koloniën in Amerika, in Afrika,
in Indië, dat alles is verbrand. En de Hemel
weet, hoeveel kostbaar gedreven metaal er be
schadigd en gekneusd is! Want al die wapen
rustingen uit de zestiende eeuw waren versierd
met de rijkste dessins van Medusahoofden en
monsters en ineengestrengelde bladeren en krullen.
Zonderling van vorm zijn sommige der Moorsche
wapenen. Ziehier een Moorsche adargue, dat is
eene korte speer, op wier midden een klein eenig-
zins bol schild bevestigd is, en midden op dat
schild, rechthoekig op de speer, is het lemmet
van een ponjaard bevestigd.
De wapenrusting van Gonzalvo van Cordova
is geheel gedemasceerd met vruchten, bloemen,
bladeren en heraldische versieringen. Het schild
van Karel V heeft een Medusahoofd in het midden,
en in het rond zijn vier medaillons met mytho
logische voorstellingen. En nog een ander schild,
de graveerstift van Benvenuto Cellini waardig,
stelt den val van Carthago en de stichting van
Carthagena voor. Al die schatten van het Ar-
meria Real zijn thans misschien vernield of ver
loren.
En weet gij, hoe die heillooze brand is ontstaan
Ik zal het in weinige woorden mededeelen.
’s Nachts, klokslag twaalf, toen de tiende Juli
1884 aanbrak, waarop men te Delft den drie-
honderdsten treurdag van den verraderlijken
moord ging herdenken, toen is het ijzeren har
nas van Karel V in het heldere schijnsel van
de maan van zijne plaats gekomen, en met zijne
ijzeren vuist heeft hij den arm gegrepen van
Philips II, die naast hem staat, en hij heeft ge
zegd „Mijn zoon, wat hebt gij gedaan met
Willem van Oranje, op wiens schouder ik steunde,
toen ik de kroon overdroeg En toen het har
nas van Philips II terugbeefde onder dien spo-
kengreep, trok de ijzeren Karei zijn zwaard uit
de scheede, en sloeg op den steenen vloer met
zooveel kracht, dat er een vonk als een bliksem
straal uit te voorschijn schoot. Die bliksemstraal
verbrandde het gebouw, en al de harnassen stort
ten inéén, en alles was als vergaan tot pulver
FRANKRIJK.
De Minister Waldeck-Rousseau heeft op het
voorstel om kwijtschelding van straf te verleenen
aan personen, die wegens het tot plundering,
moord, brandstichting enz. aanzetten, veroordeeld
zijn, geantwoord, dat de Regeering niet geneigd
is kwijtschelding te verleenen.
Wel neemt zij den toestand der gemoederen in
aanmerking en verleent daarom amnestie of ver
mindering van straf aan velen, maar niet aan de
veroordeelde anarchisten.
Het voorstel werd dan ook met 283 tegen 120
stemmen verworpen.
Deze verklaring werd in de Kamer van afge
vaardigden algemeen toegejuicht.
Rusland blijft streng tegenover de pers.
Sedert 1 Juli is de Neue Freie Presse in geheel
Rusland verboden.
Naar de Piccolo verzekert, heeft de Italiaan-
sche Regeering plan, hetzij het spoorwegontwerp
wordt aangenomen of niet, vóór het einde des
jaars tot eene Kamerontbinding over te gaan.
Uit nadere inlichting van de Parijsche bladen
schijnt te blijken, dat het cholera-geval in Frank
rijks hoofdstad voorgekomen, sporadisch is. De
man zekere Budron, een 65-jarige, leefde onmatig,
en had op den dag waarop hij ongesteld werd
bijzonder copieus gedineerd.
Volgens een telegram uit San Francisco
zou den lOen Julij een opstand uitgebroken zijn,
te Thao-Shing-Fu. Deze Chineesche stad zou in
de handen der opstandelingen zijn. Men zal met
soortgelijk bericht van Fransche zijden tot ons
komende voorzichtig moeten zijn.
Prof. Virchow heeft in de laatste aflevering
der Nation zijne denkbeelden over de cholera,
het overbrengen der ziektekiemen, de maatregelen
tot afweering enz. uiteengezet. Aan het slot van
zijn betoog wijst hij op de gebrekkige maatrege
len in Indië en Egypte, en stelt daarvoor in hoofd
zaak de Engelsche Regeering verantwoordelijk.
Hij hoopt dat ter conferentie, welke thans te
Londen wordt gehouden, de bepalingen, welke
thans op het Suez-kanaal van kracht zijn, de
aandacht zullen trekken.
Een gezantschap van Japansche officieren,
dat reeds verschillende hoofdsteden van Europa
heeft bezocht, bevindt zich thans te Berlijn, om
de legerinrichting en andere zaken, welke met
de defensie in betrekking staan, te bestuderen.
Wij achten onzen lezers een dienst te doen,
door het overnemen van de volgende „Particu
liere Correspondentie” uit de N. R. C. van 13 Juli.
dat tot het doel werd afgeschroefd. Hij is ge
vankelijk naar Amsterdam overgebracht.
De commissaris van politie te Haarlem ver
zoekt opsporing en bij ontdekking bericht van
een jongeling van 16 jaren, tamelijk lang van
gestalte, blozend aangezicht en blond haar, ge
kleed met zwart luster jasje, donkergestreepte
broek en vest, marinepetzijn ondergoed is ge
merkt T. J.
Deze jongeling heeft in den morgen van 7 Juli
jl. te Haarlem de woning zijner moeder, die we
duwe is, verlaten.
Hij was voorts nog in het bezit van studie
boeken voor de handelsschool, ongeveer f 7, een
zilveren horloge met dito vestketting, en gouden
manchetknoopen, gemerkt T. J.
In het Dagblad wordt geklaagd dat in de
kerk te Delft de agenten van politie de eerste
viool speelden. Ieder die maar even opstond,
werd op bevelenden toon gelast te blijven zitten.
Aan sommigen zelfs, die wat lang waren en den
schijn hadden te staan, werd hetzelfde bevolen.
Vermeldenswaardig acht de berichtgever ook,
dat tijdens de uitvoering van het Te Deum een
jongmensch op luiden toon den heeren en dames
vermaande, niet op te staan vóór de Ministers de
kerk hadden verlaten.
Waarlijk, de burgemeester van Delft mag na
afloop van deze plechtigheid wel zeggen tout
est perdu fors l’ordre.
Naar aanleiding van het bericht, dat het
Wageningsch Weekblad 15 cent port moest be
talen voor een aflevering van een vervolgwerk,
waarop stond „ter recensie”, schrijft een onzer
lezers, ter gerustelling voor andere bladen, dat
niemand daarvoor strafport behoeft te betalen.
De Postgids 23c bepaalt uitdrukkelijk, dat
„toegelaten” is, op een afgedrukt werk te schrij
ven de woordenPresent-exemplaar van den
schrijver” of dergelijke.
Indien dit woord „dergelijke” eenigen zin heeft,
dan is het zeker om o. a. aan te duiden het
doel der zending van het p. p. verzonden werk.
Nog curieuser staaltje van dienstijver verna
men wij uit zeer goede bron.
Voor den boekhandel bestaan zoogenaamde be-
stel-kaarten. Wanneer deze zijn goedgekeurd door
het betrokken postkantoor, kan de boekhande
laar die als drukwerk voor 1 cent verzenden en
er op schrijven welk werk hij bestelt.
Nu was er een boekhandelaar die een exem
plaar van eene courant afbestelde gelijk men het
noemt. Hij schreef er op: „Een exemplaar min
der.” De postbeamte calangeerde, omdat de kaart
eene af bestelling, geen bestelling was.
(Arnh. Cour.)
Eene Rotterdamsche dame, die in het koor
te Delft medegezongen heeft, zegt dat het met de
ververschingen zoo erg niet gesteld was als wel
beweerd wordter was ook spuitwater te bekomen.
Zij voegt er echter niet bij, dat er ook glazen
te bekomen waren. De drenking van den troep
zangers doet thans denken aan de manier, waarop
dit met doortrekkende soldaten gebeurt.
Als bij het doortrekken van een dorp de com
mandant het noodig acht dat de troep een poos
rust, luidt zijn bevel
Sergeant, geeft den mannen water, maar
zorg dat ze niet te veel inkrijgenneem maar
vier glazen en Iaat ze om beurten drinken.
De sergeant volgt het bevel op, maar in het
burgerlijk leven overgegaan want niet ieder
blijft eeuwig sergeant zal hij wel nooit die
methode toepassen. Althans dit mag men ver
wachten.
Wat bij de Delftsche drenking ook opmerking
verdient is, dat een der leden van de commissie
den naam draagt van een wijnhandelsfirma, die
met lof bekend is. Kon deze geen flesch of wat
beschikbaar stellen voor hen, die zoo belangloos
medewerkten, en zonder wie de plechtigheid
geheel zou zijn mislukt
De directeur der Ned. Centraalspoorweg-
maatschappij heeft eene circulaire gericht aan de
stations- en haltechefs, om voor het zuiver hou
den en disinfecteeren van lokalen en privaten te
zorgen en goed drinkwater voorhanden te heb
ben. Carbolzuur wordt hun op aanvrage verstrekt.
In eene mergelgroeve te Canne bij Maastricht
is gevonden een volledig, versteend geraamte van
een reusachtig dier, gelijkende op een krokodil.
De kaak heeft eene lengte van 50 centimeter en
is bezet met zware, zwarte tanden, die 5 centi
meter lang zijn. Het geheel is vervat in vijf
groote mergelblokken, die met moeite aan het
daglicht werden gebracht. Deze vondst is voor
geologen zeer belangrijk.
Een 16-jarige knaap te Terschelling zou
gaan baden, en niet kunnende zwemmen, geraakte
hij in de diepte. Zijn hulpgeschrei werd opge
merkt door het 12-jarig zoontje van den heer T.
R., die, steunende op zijne zwemkunst, zich van
zijne bovenkleeren ontdeed en te water ging, om
den drenkeling te redden. Bij dit pogen tot redden
is hij zelf verdronken, terwijl de andere knaap
gered werd door den jongeling Pieter Doekser.
Een Amsterdamsche straatjongen, die achter
op eene vigelante geklommen was, kreeg van
den koetsier eene zweepslag, die in het rechter
oog terecht kwam, waardoor hij dit waarschijnlijk
zal verliezen.
PARIJS, 11 Juli.
Door eene van die wonderlijke toevalligheden,
zooals er soms in de wereldgeschiedenis voor den
dag treden, is juist op den dag dat de driehon
derdste verjaardag werd herdacht van den tra-
gischen dood van Prins Willem I, van den Vader
des Vaderlands, het wapenmuseum te Madrid af
gebrand, waarin de wapenen en de staatsie-
wapenrustingen werden bewaard van den hertog
van Alva en van Philips II, die, op raad van
Granvelle, op ’s Prinsen hoofd een prijs gesteld
had en oorzaak van zijn gewelddadigen dood ge
weest is. Dat wapenmuseum te Madrid lag nabij
het koninklijke paleis, en was daarvan geschei
den door een open plein, dat dient voor militaire
inspecties en wachtparades. Uiterhjk had het
museum geenerlei bouwkundige waarde, evenmin
als het paleis die heeft. Beide gebouwen liggen
op den rand van een heuvel en zien uit op eene
kale vlakte, welke niets anders te zien geeft dan
een verren horizon. Het museum is van de da
gen van Philips II, het paleis daarentegen van
het midden der vorige eeuw, en ziet er volmaakt
uit als eene groote kazerne. Madrid als hoofd
stad heeft niet veel merkwaardigs in zijn uiterlijk.
Het mist het deftige, het eerwaardige, dat een lang
verleden aan eene groote stad geeft. Madrid is
nauwelijks drie eeuwen oud. Maar het wapen
museum bevat de schatten, die getuigen van ’s
Spanje’s verleden, en aangezien ik voor een paar
WONSERADEEL, 12 Julij.
In de heden gehouden Raadsvergadering is
mededeeling gedaan van de goedkeuring van het
besluit tot verhooging van het schoolgeld voor
het meer uitgebreid lager onderwijs. Een in
verband daarmede door Burgemeester en Wet
houders gedaan voorstel, naar aanleiding van
eene opmerking van den Minister van Binnen-
landsche Zaken, dat de leerboeken voor dat on
derwijs door de gemeente moeten worden ver
strekt, tot wijziging van de betrekkelijke bepaling
der verordening, werd verworpen.
Aan Zijne Majesteit den Koning zal een adres
van rouwbeklag wegens het overlijden van Prins
Alexander worden toegezonden.
De aangeboden gemeenterekening, die sluit met
een totaal van ontvangsten van f 140.452.30 en
van uitgaven van f 138.863.60, zal in de afdeelin-
gen worden onderzocht.
De verbouwing van het schoolgebouw te Wit-
marsum is gegund aan R. IJ. Boschma aldaar
voor f1433.
ARUM, 12 Julij.
De Kaatspartij, hier Zondag met 23 parturen
aangevangen, werd heden morgen te 10 ure
voortgezet.
Te 7 uur traden als overwinnaars uit het
strijdperk 8. de Wal, van Dronrijp8. Banning,
van Pingjum, en D. v. Wier van Arum, met den
prijs van f 42, terwijl de premie van f 12 gewon
nen werd door A. Hiemstra en T. v. d. Veen,
van Arum, en P. Knoll, van Midlum.
GORREDIJK, 14 Julij.
De conducteur v. d. Z., op den tram alhier, liet
gisteren de doos met plaatskaartjes vallen. Daar
hij geen seinhoorn bij zich had, riep hij den con
ducteur om te stoppen. Vóór dat de tram stil
stond sprong hij naar buiten, met gevolg, dat hij
werd overredenzijn hoofd werd verbrijzeld. De
oppassende man laat eene weduwe met twee jeug
dige kinderen na.
Het ongeval had plaats met den laatsten tram
van Beesterzwaag naar den Driehoek.
Zaterdagmiddag had te Amsterdam in de
Barentsstraat een treurig ongeval plaats. Een
vrouw die nu en dan aan verstandsverbijstering
lijdt, begoot zich met petroleum, en stak daarna
hare kleederen in brand; met zware wondenaan
armen en borst is zij naar het gasthuis vervoerd.
Te Hilversum heeft zekere G. de J. zich
schuldig gemaakt aan geweldadig verzet tegen
en verwonding van een politieagent. Hij maakte
daarbij gebruik van het houten been zijns vaders,
„Ons Noorden” schrijft in een
Hoofdartikel over „de herstemming
te Bolsward”, tusschen de Heeren
van Ringh en de Boer op den 22ste
Juli a. s.„Het komt ons voor dat
bij de herstemming de noodige sa
menwerking nog wel te verkrijgen is,
mits de antirev. volkomen ingelicht
worden omtrent de ware beginselen
van den heer de Boer in zake onder
wijs. En die inlichtingen zijn gemak
kelijk te geven. De heer de Boer
is krachtig tegenstander van de open
bare, en ijverig voorstander van de
bijzondere school en hij zal er gewis
niet toe medewerken, dat de uitgaven
voor het staatsonderwijs boven het al
lernoodzakelijkste worden opgevoerd.”
Zoo staat daar geschreven en men
moet aannemen, dat hiermede de of-
ficiëele overtuiging van den heer
de Boer wordt uitgedrukt. Het is
een bewijs dat de Kiesvereeniging
„Vooruitgang” goed gezien heeft met
het stellen van een tegencandidaat in
den heer VAN RINGH. Wel is het
treurig dat men degelijke medeburgers
niet kan steunen, die in menig op
zicht een waardige plaats in onzen
raad zouden innemen, maar „krach
tige tegenstanders van het openbaar
onderwijs”, die aanstonds denken aan
het „opvoeren van uitgaven”, zoo-
dra er sprake is van iets dat „boven
het allernoodzakelijkste” gaat, in den
raad te brengen, is toch onmogelijk.
Daarom moeten wij den heer VAN RINGH
blijven steunen en is het te hopen,
dat de kiezers, die meenen dat het
op .hun „enkele stem” niet aankomt,
nu gezien zullen hebben, dat het juist
op iedere „enkele stem” aankomt.
4
Bolswardsche Courant
i
4
t
