NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
oiswab» sn wmmmi
1884.
Drie en Twintigste Jaargang.
No. 40.
VOOR
Uit Amsterdam.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 2 OCTOBER.
Sé
ml
i
danseressen
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
sie gevormd, die eene proef wil nemen met de
verstrekking van een warm middagmaal aan
schoolgaande kinderen, die dit werkelijk behoeven.
De commissie heeft zich daarbij de voorlichting
verzekerd van de hoofden der scholen. Reeds zijn
gelden bijeengebracht, voldoende om op een be
perkt getal kinderen de proef toe te passen. Het
plan bestaat, gebruik te maken van de volks
gaarkeukens van het Nut en van de kosthuizen
der Maatschapij voor den Werkenden Stand;
ook voor kinderen van den Isr. godsdienst zijn
maatregelen getroffen.
Te Zwolle doet zich het curieuse geval voor,
dat een huis, voor amotie bestemd, bijna geheel
is afgebroken en toch nog bewoond wordt. Onder
de dakgoot woont eene bejaarde vrouw, die, ge
wapend met een contract van den vorigen eige
naar om nog tot December te mogen wonen,
niet uit hare vesting te verdrijven is. Toch is
links en rechts, beneden en boven haar op
de trap en den zolder na alles weggebroken.
Alleen de zijmuren zijn blijven staan. Eene zeer
steile‘trap (de muren aan weerszoden zijn op
geruimd) geeft haar de gelegenheid haar dakka
mertje te verlaten. Hoe gevaarlijk deze weg ook
is, er bevindt zich ten overvloede nog eene
diepe kelder onder, de vrouw is niet te be
wegen, ook niet tegen schadeloosstelling, haar
kamertje voor den bedongen termijn te ontrui
men. Indien ze niet van gedachten mocht veran
deren, zal de eigenaar van het huis hierin moeten
berusten en, hoe noode ook, zijne bouwplannen
tot later moeten uitstellen.
Een onderwijzer te Eer werd heeft zich zoo
danig door zijn drift laten vervoeren, dat hij een
jongen over de bank wierp, waardoor het kind
een arm brak.
Een arbeider die te Doetinchem een gouden
horlogeketting ontvreemd had, ging daarmede
naar Arnhem, waar hij het gestolene verkocht.
Toen hij na verloop van een paar dagen in eerst
genoemde plaats terugkeerde, werd bij aldaar
aangehouden en mocht nu andermaal een reisje
naar Gelderland’s hoofdstad maken, thans echter
onder politiegeleide.
Te Amsterdam geraakte Zaturdag eene juf
frouw door een ongeluk met een petroleumtoestel
in brand. De ongelukkige was reeds hevig ver
wond voor een voorbijganger, die het ongeval
bemerkte, haar ter hulp kon komen en de vlam
men zoo goed mogelijk blusschen. Een paar brand
weermannen deden daarna, door inwrijving met
lijnolie, het mogelijke om haar hevig lijden te
verzachten, wat niet verhinderde, dat zij enkele
uren later onder vreeselijke smarten overleed.
Donderdagmiddag werd op eene bank in het
Lange Voorhout te ’s Hage gevonden eenroode
vlag met een gekroonde W. De vinder bracht
zijn vond naar het politiebureau, waar het bleek,
dat de vlag behoorde aan een der kompagnieën
schutterij, die des middags in het Voorhout was
aangetreden.
Zaturdag had te Gouda de reeds aangekon-
digde vliegerwedstrijd plaats de eerste in ons
land. Meer dan 200 knapen waren ingeschreven
en kwamen om hunne vliegers te laten keuren.
Daar waren er in alle afmetingen, een span
breed en ook van den omvang van meer dan
vier meter, vier- en zeshoekig, rond, ovaal, vier
kant en hartvormig, maar allen veelkleurig of
met allerlei figuren beplakt, ware kunststukken
soms van knip- en plakwerk. Enkelen droegen
namen. Een groote vlieger noemde zich Goliat.
Een ander droeg een Hulde aan de Commissie
ten opschrift. Ook was er een Millioenen-vlieger,
van onder tot boven beplakt met oude assignaten.
Duizenden volwassenen en kinderen waren op
gekomen om van het nieuwe schouwspel getuige
te zijn.
De N. R. C. schrijft in haar verslag o. a. het
volgende
De wind was in den beginne tamelijk sterk,
met het gevolg, dat er lijken vielen bij menigte,
tot groot gejubel van de omstanders. Nu is het
volkomen waar dat zoo’n ueertuimelende vlieger,
met zijn vreemde zwenkingen en buitelingen, een
potsierlijke figuur maakt, maar de kleine eige
naar heeft dagen, misschien weken aan de vlieg
machine gewerkthij was zijn trots en zijn hoop
tevens, en nauwlijks in het veld is alles aan
flarden gescheurd en ligt niets meer dan een
akelig geraamte aan zijne voeten. Den knaap
staan de tranen in de oogen. Het publiek merkt
het niet of wil het niet merken. Het wil zich
vermaken en dan wordt het wel eens onbarm
hartig.
Voor het overige bleek ook hier, dat wie te
snel eene zekere hoogte wil bereiken, zelden zijn
doel bereikt. Daar waren vliegers die langzaam,
met beleid en zonder horten en stooten zich wisten
te verheffen. Anderen die plotseling, met een
enkelen wilden sprong alle andere trachtten voor
bij te streven, werden van hun eigen succes, na
zekere hoogte bereikt te hebben, duizelig en
tuimelden bliksemsnel naar beneden, om voor
goed van ’t tooneel te verdwijnen, of, ’t gebeurde
meermalen, zich den kop vooruit in sloot of wete
ring te storten en zóó reddingloos te gronde tegaan.
Om vier uren moesten alle vliegers staan en
bovenbedoelde maatregelen. De leus der libe
ralen moet zijnKerk en staat gescheiden.
Hierna werd de zitting opgeheven.
Op de Beurs had te 3 uur eene manifestatie
ter eere van den burgemeester Buis plaats. De
zaal was eivol. Eene ovatie werd den burge
meester bij zijn binnentreden gebracht. De hee-
ren Crocq, Janson en Dew’ael hielden redevoe
ringen waarin zij den burgemeester geluk wensch-
ten, dat bij de vrijheden der gemeente beschermd
en de tusschenkomst der troepen belet had.
Onder de toejuiching der verzamelden vereerde
de senator Crocq den burgemeester eene eere-
sjerp en een buste van hem zelven. Buis be
tuigde zijn dank en zeide, dat deze blijken van
sympathie bestemd waren voor den vertegen
woordiger van de gemeentelijke autonomie en
het onderwijs. Na de plechtigheid ging de me
nigte bedaard uiteen er hadden geen incidenten
plaats.
Eene bijeenkomst van geheel anderen aard had
Zaterdagavond te Antwerpen plaats. Daar werd
een banket gehouden ter eere van den hoofd
redacteur van het clericale Handelsbloei van Ant
werpen. De Minister van Binnenlandsche Zaken
zat mede aan en hield zelfs eene speech, waarin
hij o. a. zeide
„De herziening der schoolwet maakt een deel
uit van ons verkiezings-programma. De herzie
ning is niet geschied zonder dat men tandge
knars vernam. Onze tegenstanders zouden echter
niet durven beweren, dat wij hunne vrijheids
rechten hebben aangerand. Zij richtten het onder
wijs in naar hun goedvinden in de gemeenten,
waar zij de baas zijn, doch zij zullen de ge
meenten, waar wij de meerderheid hebben, niet
meer beheerschen.
„Wij zullen geen misbruik maken van onze
macht. Wij zullen de vrijheid te baat nemen om
onze denkbeelden te verwezenlijken. Daarvan is
de nieuwe schoolwet het eerste voorbeeld. Aan
de Kamers is een wetsontwerp ingediend, dat
ons vergunnen zal, de provinciale- en de ge
meentewet in waarlijk liberalen zin te herzien.
Het zal onzen tegenstanders niet gelukken de
openbare meening op een dwaalspoor te leiden.
„Hoewel de plaatselijke belangen bij de ge
meentelijke verkiezingen eene groote rol spelen,
ben ik verzekerd, dat de machtige wind van 10
Junij en 8 Julij onze zeilen ook in de toekomst
zal doen zwellen.”
De „administrateur de la sureté publique”
heeft den burgemeester van Brussel uitgenoodigd
om de wetsbepalingen ten aanzien van de vreem
delingen ten strengste te doen toepassen, met het
oog op de geruchten, volgens welke te Brussel
een aantal buitenlanders van de tegenwoordige
gisting gebruik maken, teneinde ’s lands instel
lingen te bestrijden. Elk verdacht persoon zon
der bekend verblijf, die zijne indentiteit niet kan
bewijzen en geene middelen van bestaan heeft,
zal in hechtenis genomen en over de grens ge
bracht worden. Bovendien zal met ieder vreem
deling, onder manifesteerenden aangetroffen, ook
al blijkt hij niet van middelen ontbloot te zijn,
ingeval omtrent zijne indentiteit twijfel bestaat,
hetzelfde geschieden.
Maar er wordt ook veel werk gemaakt van het
decoratief. Zoo stelt een der tooneelen het be
kende café op het Rembrandsplein voor, een pa
neeltje om uit te snijden en achter een lijst te
zetten, zoo voortreffelijk is het geschilderd.
In Tivoli in de Nes is een café chantant ge
opend, waaraan veel moeite en kosten zijn be
steed. Ook al ter nagedachtenis van de kermis
kunnen ambachtslieden gedurende deze maand
den dierentuin bezoeken, en het Panopticum
geeft eveneens tot dien prijs toegang tot zijne
zalen.
Ziehier een greep uit de September-vermake-
lijkheden, en ik vraag u of het hier eigenlijk
niet altijd kermis is
Te Assendelft is veel gebrek aan werk. In
de afgeloopen week is daar door den Burgemees
ter in het huis „Assenburg” eene vergadering
bijeengeroepen, om hierin zooveel mogelijk te voor
zien. Een honderddertig arbeiders, waaronder
een dertig hoofden van gezinnen, zijn zonder werk;
de oorzaak ligt in den kwijnenden toestand der
zeildoekfabrieken te Krommenie.
De zon heeft den logementhouder W. Dij-
kinga te Baflo een kolossale kool gestoofd in
diens tuin, een die ruim 15 halve kilo’s weegt
In Zeeland is een visschersdorp, Arnemui-
den geheeten. ’t Ligt niet ver van Middelburg.
Wie naar laatstgenoemde plaats spoort, komt er
langs. Als ieder visschersdorp is ook Arnemuiden
zeer vast in de leer. Jl. Zondag moest een mo
dern predikant van Middelburg er een ringbeurt
vervullen. Arnemuiden is namelijk sinds lang
vacant. Een van elders komende familie wenschte
een kind door dien predikant gedoopt te zien.
Voor kerktijd werd echter door den kerkeraad
op eenigszins onheusche wijze den predikant de
onwettigheid van dien doop voorgehouden. Wat
meer zegt, den koster werd verboden water in
het bekken te doen, de eerwaarde broeders zetten
zich in het gestoelte der eere rustig neer, over
tuigd den leeraar het noodzakelijk middel om te
doopen ontnomen te hebben.
Inmiddels werden na de predicatie alle forma
liteiten verricht, die den doop voorafgaan. Alles
was in spanning, behalve misschien de hoofdper
soon het vriendelijk lachend wicht. Eindelijk
brak het oogenblik aan, dat de leeraar van den
predikstoel moest dalen om onder besprenkeling
van water den doop toe te dienen. Het effect
was verrassendde ader des toorns zwol op de
voorhoofden der kerkeraadsleden. De leeraar had
van den preekstoel zijn glas drinkwater meege
nomen en volbracht alzoo de plechtigheid.
Er heeft zich te Amsterdam eene commis-
September ’84.
De Septembermaand brengt een ommekeer in
het leven der Amsterdammers. Het is trouwens
eene eigenaardige maand. Oude lui zeggen im
mers, dat nu de „r” in de maand is, men baai
goed moet gaan dragen, een overjas aantrekken
enz. Tot nog toe waren deze maatregelen vrij
wel overbodig, daar de thermometer dagelijks
Juli-warmte teekent. Wij voor ons betreuren
dit nietwant, als het weêr omslaat, zeggen de
geleerden, kunnen wij wel eens plotseling in den
winter zitten, waarvan we nog lang genoeg ple
zier kunnen hebben, of verdriet, zooals men ’t
nemen wil. Ondernemers van publieke verma
kelijkheden denken er echter anders over. Zij
toch hebben alle hunne, lokalen met September
heropend. Zooals men weet was dit de aloude
Kermis-maand, en al is dat z.g. „volksvermaak”
nu als zoodanig van de lijst geschrapt, toch
worden nog hier en daar Kermis-stukken gege
ven, een licht kostje, hoofdzakelijk berekend op
de lachspieren der toeschouwers. Zelfs de Ko
ninklijke vereeniging „het Nederlandsch Tooneel”
doet aan deze traditie mede, en koos daarvoor
uit het blijspel „Een Damesdokter”. Het stuk is
allergrappigst. In een gesticht van adellijke da
mes moet een nieuwe dokter benoemd worden,
omdat de oude dood is. De preutsche juffers
stellen zich voor dat een man van rijpen leeftijd
zal verschijnen en natuurlijk getrouwd. Toen
echter de nieuwbenoemde een baardeloos jonk
man blijkt te zijn met een koket kort jasje aan,
brengt dit niet weinig sensatie teweeg, die echter
weer tot bedaren komt, toen de doctor vertelt,
dat hij gehuwd is. Maar dit is een verzinsel,
dat hem in een moeilijk parket brengt. Tal van
lachwekkende tooneelen vloeien hieruit voort,
totdat de nieuwe docter zich eindelijk eene beeld-
schoone freule tot vrouw kiest, die met haren
vader het gesticht kwam bezoeken. Hiermee is
de rust in het „klooster” hersteld.
In het Grand Theatre van Lier in de Amstel-
straat geeft men het kluchtspel „Haar korporaal,”
eene niet minder vermakelijke vertooning
waarin onder anderen de gevierde mevrouw Al-
bregt optreedt als barones Pompelburg, die ver
liefd wordt op een huzaar. Tal van aardige
„coupletten” luisteren de voorstelling op.
Ons aantal schouwburgen is sedert eenige we
ken vermeerderd met een naar den ouden trant,
n.l. den Salon des Variétés in de Amstelstraat,
waar Judels destijds zijne lauweren plukte.
Evenals toen is daar thans de entrée 75 cents,
in vertering, en een nieuw gezelschap, waaron
der de oude Bamberg, geeft er vaudevilles, die
volle zalen trekken. De komiek Charlier drukt
vrij wel de voetstappen van den vermaarden
Judels, terwijl ook een paar leerlingen der too-
neelschool zijn geëngageerd. Wij krijgen ook
een „Kermislied” te hooren, waarvan het refrein
is: „jij komt van avond de deur niet meer uit,”
dat in allerlei variaties op lokale toestanden door
den heer Charlier wordt gezongen, tot groot ver
maak van het talrijke publiek. De Park-Schouw-
burg maakt op deze „pret” eene uitzondering.
Een nieuw toóneelgezelschap (alsof we daaraan
nog gebrek hadden), gaf daar dezer dagen eene
eerste voorstelling, die niet bijzonder in den
smaak viel van het publiek. Men gaf daar Lise
Fleuron, een drama in zeven tafereelen, naar
den roman van George Ohnet, den schrijver van
„de Industrieel van Pont-Avennes,” waarmeê
goede zaken gemaakt zijn, hetgeen met Lise
Fleuron wel niet het geval zal wezen. Hier
worden ons een paar actrices voorgesteld die zoo
naijverig op elkander zijn, dat de eene een pis
toolschot lost op de andere, echter zonder het
„gewenschte” gevolg. De juffrouw blijft zoo
goed als ongedeerd, en de andere zegt, dat ze
het niet helpen kon
De groote opera (de fransche) in hetzelfde
gebouw, trekt meer publiek.
Bij de voorstelling van „la Juive” moest de
politie de orde aan de loketten handhaven en de
volgende keer was het in de zaal zoo warm, dat
men nog bij de laatste acte verplicht was de vier
groote gaskroonen uit te draaien, de verlichting
aan de elektriciteit overlatende, uit vrees dat er
anders menschen in zwijm zouden vallen.
Vervolgens moet ik gewagen van den schouw
burg Frascati in de Plantage, waar operettes in
het hollandsch gegeven worden, hetgeen eene
curiositeit genoemd kan worden. Voor dezelfde
stukken, die men hier voor een daalder te zien
krijgt, betaalt men in Frankrijk tien, twintig
francs.. Thans geeft men er „Buitenheer”, spe
lende in het fantastisch tijdvak van Karel IX,
dus 1570. Aan schilderachtige costuums en fraai
decoratief ontbreekt het dan ook niet. De eerste
zanger van dit gezelschap oefende tot vóór eenige
jaren het eerzaam bedrijf van schilder (verver)
uit, maar toen ontdekte de directeur van Fras-
catie in hem een zanger van niet alledaagsche
begaafdheid, en sedert is hij een sieraad van het
gezelschap.
Ook de directie van het Paleis voor Volksvlijt
heeft voor een kermisballet gezorgd. Hier komt
het voornamelijk aan op dansen, en steeds worden
danseressen van naam hiervoor geëngageerd.
Duitschland. De nationaal-liberale en con
servatieve bladen in Duitschland, die hunne hoop
hebben gevestigd op het tot stand komen eener
uit deze beide fractiën samengestelde regeerings-
partij, geven zich alle moeite om, met het oog op
de verkiezingen, de politiek der regeering in
een gunstig daglicht te stellen.
Rusland. De Keizer en de Keizerin van
Rusland zijn Vrijdag uit de voorstad van War
schau Praga, van de ceintuurbaan onmiddellijk
op den St. Petursburger spoorweg overgaande,
naar St. Petersburg teruggereisd.
De Czaar en zijn gemalin zijn Zaterdag avond
te Peterhof aangekomen.
Te Parijs was een gerucht in omloop, dat de
schorsing der vijandelijkheden tegen China een
gevolg zou zijn van de tusschenkomst van Duitsch
land en in politieke kringen werd het niet onwaar
schijnlijk geacht dat Bismarck het Fransche
gouvernement zijn bijstand leende, om van de
moeielijkheden te worden verlost, die het zich in
China heeft op den hals gehaald.
Te Napels is de cholera weder een weinig
toegenomen; men schrijft dit aan den sirocco toe,
die met kracht waait. Te Genau breidt de ziekte
zich uit.
De gewezen Noorweegsche Minister
Bachke en Holmboe, die bij besluit van het
Rijksgerechtshof zijn afgezet en onwaardig ver
klaard, om ooit weder eene staatsbetrekking te
vervullen, zijn toch door het Ministerie Sverdrup
aangesteld, de een tot raadsheer, de ander tot
kantonrechter.
De gemeenteraad te Lyon heeft besloten
50,000 fr. onder de noodlijdende werklieden te
verdeden, uitbreiding te geven aan de uitvoering
van openbare werken en eene deputatie naar de
regeering te zenden, om aan te dringen op het
nakomen der gedane beloften.
De deputatie van werklieden, die in eene bui
tengewone zitting bij den Raad toegelaten was,
heeft verklaard dat zij in last had werk voor de
arbeiders te vragen. Zij gaf voorts het verlan
gen te kennen, dat de Raad de middelen onder-
zoeke om te verhinderen, dat de ondernemers,
die niet te Lyon gevestigd zijn, belast worden
met de uitvoering van openbare werken. Voorts
was het nog eventjes de wensch der deputatie
dat het invoerrecht op bewerkt hout verhoogd
werd.
Te Wiener-Neustadt op het stadhuis is
weder eene bom gesprongen, welk feit aan de
anarchisten wordt toegeschreven. Al de vensters
der tweede verdieping zijn verbrijzeld, zoomede
dertien vensters van een hotel er tegenover.
Een andere bom, tegen de hoofdkerk geslin
gerd, heeft geen schade gedaan. De schuldigen
zijn nog niet ontdekt.
De burgemeester van Wiener-Neustadt heeft
een dreigbrief ontvangen, waarin stond„Steil*
macher en Kammerer zijn gevallen thans is het
uwe beurt, voor hen te boeten.” De groote
jaarmarkt, die anders in September plaats heeft,
zal dit jaar niet gehouden worden.
Welk eene macht de nieuwe, clericale on
derwijswet in België aan de gemeenteraden geeft,
die met haar instemmen, blijkt reeds. De Ge
meenteraad van Maaseyck heeft opgeheven de
bewaarschool, de jongensschool en twee herha
lingsscholen. De school der petits-frères zal als
gemeenteschool worden geadopteerd. De hoofd
onderwijzeres en de hulponderwijzeres der open
bare school zijn in dezelfde zitting door den Raad
afgezet en worden vervangen door de onderwij
zeressen der Katholieke school. Wel heeft men,
volgens de wet, een beroep op het provinciaal
bestuur gedaan, maar de permanente deputatie
is in Limburg, zoo mogelijk, nog fanatieker dan
de gemeentebesturen. Met 1 October zullen er
in geheel Limburg nog slechts openbare scholen
zijn te Hasselt en Tongeren, waar het gemeente
bestuur liberaal is.
De „Association libérale” te Brussel hield Zon
dag eene vergadering, om te overleggen, welke
wettige middelen kunnen aangewend worden,
om de nadeelen der nieuwe wet tegen te gaan.
Veel weten we nog niet omtrent het bespro
kene. De heer Janson spoorde in eene vurige
rede de liberale partij tot eendracht aan, met het
oog op de aanstaande gemeentelijke verkiezin
gen. De heer Goblet gaf een overzicht van de
Bolswardsche Courant
i
fl
