NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OESWARB Ei® WOHSERABEEI.
i
a
I
b
g DONDERDAG 13 NOVEMBER.
No. 46.
Drie en Twintigste Jaargang.
1884.
i
3
VOOR
Brief uit Amsterdam.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
1
-
j
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Zij, die zich wenschen
te abonneren met 1 Janua-
op deze courant met Raads-
Bolsward en Wonseradeel,
num-
r®j
i S-
I
d
rij 1885,
verslagen
ontvangen de nog verschijnende
mers gratis.
Er heerscht tegenwoordig in de hoofdstad geen
bijzonder opgewekte stemming. Ondanks den
buitengewoon mooien zomer, de Landbouwten
toonstelling en andere veelbelovende omstandig
heden, zien velen tegen ultimo December een
heel leelijke balans tegemoet. De oplichterijen
en schurkenstreken van gewetenlooze lieden als
Tobias, Wijtmanen consorten hebben ondereen
zeer uitgebreiden kring van welgestelde, maar een
voudig levende burgers tal van slachtoffers ge
maakt, die met hunne zuurverdiende spaarpen
ningen ook wegens zeer verklaarbare redenen
den moed missen om als het ware weer van
voren af aan te beginnen. Men kan zich bijna
niet voorstellen, hoe donker en troosteloos de
toekomst is, die zich voor deze beklagenswaar-
dige lieden opent. Maandag jl. volgde weer voor
vele anderen een harde slag, toen ter beurze de
dépêche bekend werd, waarin de niet-betaling
van den November-coupon der Chicago en At-
lantic-Spoorwegmaatschappij gemeld werd. Waar
schijnlijk betreuren deze vele anderen nu met
bange zuchten, misschien wel met heete tranen,
hunne lichtgeloovigheid en hun zucht naar over
dreven winstbejag, waardoor zij, tegen de waar
schuwing van vertrouwbare deskundigen in, zich
moedwillig aan het grootste gevaar blootstelden.
Dat gevaar heeft hen nu werkelijk getroffen;
maar zullen anderen er zich bij eene volgende
poging tot begoocheling door laten afschrikken?
Helaas, waar zijn de gulden dagen, toen onze
kapitaliseerende grootouders zwoeren bij de vier
percents werkelijke schuld en de vanouds ver
maarde Metallieken
Het laat zich begrijpen, dat, bij dien gedruk-
ten toestand van handel en nijverheid, degroote
makelaars en magazijnhouders met een bezwaard
hart de toebereidselen gaan maken voor de na
derende feestdagen der Decembermaand. De
eigenaars van een der uitgebreidste en drukst
bezochte luxe-magazijnen in de Kalverstraat,
met wie ik dezer dagen de toenemende malaise
besprak, verzekerden mij ten stelligste, dat zoo
wel zij als het meerendeel hunner vakgenooten
zich dit jaar bijna niet durfden wagen aan het
exploiteeren van nieuwe artikelen, daar er dit
maal al zeer weinig kans bestond op een eenig-
zins geanimeerden omzet. De rage der „bestel
lingen uit Parijs” die in vorige jaren bepaald
mode waren is wel merkbaar aan het afne
men, maar de vraag op de binnenlandsche markt
is toch nog niet naar evenredigheid grooter ge
worden. „Het is of er geen geld meer onder de
menschen zitluidt de algemeene klacht, en
in plaats van met blijden moed de St.-Nicolaas-
en Kerstmisdrukte tegemoet te gaan, peinst nu
menigeen zich vruchteloos stomp op middelen,
om weer eens wat leven in de brouwerij te bren
gen. Enkelen denken hiertoe te geraken door
elkaar de loef af te steken in het bezigen van
de meest opzichtige en schreeuwerige reclames
vooral de kleerenmagazijnen leggen zich tegen
woordig hier bijzonder op toe. Ieder oogenblik
ontmoet men ’s avonds in de Kalverstraat, op
de Breestraat, op den Nieuwendijk en andere
punten van drukke passage de potsierlijkste ver-
tooningen, vergezeld van verlichte transparanten
en het noodige geschreeuw, om het publiek toch
vooral duidelijk te maken, waar de goedkoopste
jassen en de beste pantalons voor een prikje te
bekomen zijn. Een dezer kleerenfabrikanten
stuurt er een open landauer op uit, door Jockeys
gereden en waarin vier of vijf harlekijnachtig
gekleede schreeuwers zijn gezeten, die onder luid
misbaar hun magazijn aanbevelen en voortdurend
een regen van strooibiljetten om zich heen ver
spreiden. Een ander zendt een stoet mannen de
straat op, gekleed in de verschillende soorten
jassen van zijn magazijn en aan lange stokken
verlichte transparanten dragende, waarop met
reusachtige letters te lezen staat: „De jas, die
ik aan heb, kost f 10”, of: „De jas, die ik draag,
kost f 7,50”, en zoo afdalend of opklimmend.
Weer een derde wandelt doodbedaard tusschen
al het straatrumoer rond met een kolossale gele
parapluie, welker opschriften de strekking heb
ben om het publiek op een verkooping van ge
maakte goederen in een der venduhuizen op
merkzaam te maken. De politie schijnt tegen al
deze demonstraties geen bezwaar te hebben, en
wie weet welke verrassende uitingen van den
reclamegeest ons dus nog meer te wachten staan.
Ik durf echter niet zeggen, of zij voor de onder
nemers, meestal buitenlandsche kooplieden, wel
de gewenschte gevolgen zullen hebben ons volk
heeft het in den regel niet op dit kwakzalver
achtige marktgeschreeuw begrepen.
Daarbij kan ook niet een ieder van deze mid
delen gebruik maken om zijne belangen te be
pleiten. Zelfs het welsprekendste en schitterend-
De Association Libérale te Brussel hield
Zaterdagavond eene algemeene vergadering, waar
in de heer Janson het woord voerde. De ver
gadering sprak den wensch uit, dat de Belgische
Kamers zouden ontbonden en de clericale school
wet zou ingetrokken worden.
De oudste Minister van Staat, baron d’ Huart,
is op 84-jarigen leeftijd gestorven. Vóór 1830
was hij lid van de Provinciale Staten van Luxem
burg en districts-commissaris te Grevemacher.
In het constitueerend Congres gekozen, werd hij
reeds drie jaar later door Leopold I tot Minis
ter van Financiën benoemd in het Kabinet-de
Meulenaerelater was hij Minister zonder porte
feuille in het zoogenaamde Kabinet „der zes
Malou’s.” Bijna onafgebroken, tot 1880, was hij
lid van den Senaat, in welk jaar zijn zoon in
zijne plaats gekozen werd. In 1845 tot Minister
van Staat benoemd, heeft hij deze hooge waar
digheid dus bijna 40 jaren bekleed.
Een telegram uit Nieuw-York van den 8sten
zegtIn den Staat Nieuw-York moet Cleveland
eene meerderheid van 1000 stemmen hebben
zonder twijfel zal Cleveland tot President der
Republiek van de Vereenigde Staten gekozen
worden.
De republikeinen zullen den eisch stellen, dat
de stemmen, uitgebracht in den Staat Nieuw-
York, officieel worden geteld, opdat de uitslag
der verkiezingen ten volle worde uitgemaakt.
Zij nemen echter algemeen aan, dat Cleveland is
gekozen. Met de verkiezing staat het thans zoo
dat Cleveland 219 en Blaine 182 stemmen heeft.
Om benoemd te kunnen worden, moet de candi-
daat 201 stemmen op zich vereenigen.
De New-York Herald laat zich omtrent de
verkiezing aldus uit
De uitslag is een groote winst voor het land,
en voor de zaak der vrije regeering in ieder land.
De candidatuur van een man als de heer Blaine
met zijne omgeving was eene vernedering en eene
schande voor ons land. Door zijne verkiezing
zou de natie het zegel barer goedkeuring hebben
gehecht aan openbare oneerlijkheid en knoeierij
van allerlei aard. Die verkiezing zou iederen
„jobber” in ons land hebben schoon gewasschen
en een uitnoodiging zijn geweest aan alle jeug
dige ambtenaren om misbruik van het in hen
gestelde vertrouwen te maken.”
Wonseradeel, 8 Nov. De Gemeenteraad
heeft in zijne heden gehouden vergadering de
volgende besluiten genomen
1. Eervol ontslag te verleenen aan K. Roe-
dema als armvoogd te Longerhouw.
2. Afwijzend te beschikken op de reclame
tegen het schoolgeld van J. Postma te Pingjum
en op de verzoeken om eene gratificatie van den
veldwachter de Boer te Makkum en den policie-
bediende Reitsma te Pingjum.
3. Den gemeente-ontvanger te vergunnen, zijne
zittingen op den eersten Maandag in de maand
te Makkum in de hoofdwacht aldaar te houden.
4. Aan te nemen het aanbod van kerkvoogden
van Witmarsum, tot het verstrekken eener bij
drage van f 150 in de kosten van bevloering van
het terrein voor het kerkhof te Witmarsum.
5. In beginsel zich bereid te verklaren tot de
slatting van de Lortenvaart onder Greonterp.
6. Goed te keuren de begroeting voor 1885
en de rekening over 1883 van het beheer van den
kunstweg BolswardHarlingen, de laatste met
intrekking van een vroeger besluit tot verlangde
vaststelling.
7. Voor het onderwijs in de handwerken te
Makkum eene onderwijzeres op f 240 en eene
helpster op f 140 aan te stellen.
8. Aan de armvoogden te Kimswerd en Corn-
werd c. a. magtiging te verleenen tot uitbeste
ding van de geneeskundige dienst, respectivelyk
aan de heeren Bruinsma te Arum en Kremer te
Witmarsum, voor f 300 en f 270.
9. Te aanvaarden het aanbod van de kerk
voogdij van Hichtum tot ontbinding der huur
overeenkomst van school en woning tegen beta
ling van f 500.
10. Te ondersteunen het door den raad van
Franekeradee] aan de Prov. Staten ingediend
verzoek tot overname bij de provincie van de
ArumerFranekervaart.
11. Het hoofd der school te Parrega met zijn
verzoek om verhooging der vergoeding voor ge
mis van vrije woning naar Ged. Staten te ver
wijzen.
12. Goed te keuren de bestekken voor be
vloering van het schoolplein te Pingjum en het
uitvoeren van eenige werkzaamheden aan de
bestrating te Makkum.
13. Aan den heer T. de Roos te Wons te
berigten, dat er geen termen bestaan hem voor
afstand van een laan, ten dienste van den aan
leg van een kunstweg naar Cornwerd, naar lands-
waarde te betalen.
Ingekomen is het advies van de plaatselijke
schoolcommissie in zake de school te Wons. Dat
advies strekt tot opheffing der school en zal later
behandeld worden.
Een der onderofficieren, die dezer dagen met
goed gevolg het examen voor luitenant aflegden,
kwam vijf jaar geleden uit Duitschland hier aan.
Rusland. De politie te Petersburg aldus
wordt uit die stad aan de Daily Neivs gemeld
heeft nieuwe en belangrijke ontdekkingen gedaan,
die bewijzen dat de revolutionnaire partij eene
buitengewone werkzaamheid aan den dag legt.
Talrijke arrestaties hebben plaats gehad te Peters
burg, Charkoff, Saratoff, Kiew, Warschau en in
den Kaukasus. De staat van beleg is verlengd in
tien districten en in een groot aantal hoofdsteden.
Men weet nog niet, waarom Donderdag sterke
detachementen kozakken in het geheim gereed
gehouden werden in Petersburg.
Zondag hebben de kapiteins Renard en Krebs
te Parijs hunne proeven met den bestuurbaren
luchtballon herhaald. Zij zijn, gelijk vroeger, te
Meudon opgestegen. Op zekere hoogte gekomen
hebben zij den boeg gewend, en zoo zijn ze van
hunne luchtvaart, steeds in de richting welke zij
aan het luchtschip gaven, op dezelfde plaats neer
gekomen vanwaar zij de reis aanvaard hadden.
De proef is mitsdien volkomen gelukt. De tocht
heeft 45 minuten geduurd.
De Parijsche correspondent der N. Rott. Crt
schrijft omtrent het heerschen der cholera aldaar
het volgende
Fransche visschers, die van Newfoundland kwa
men en te Cette, in het Zuiden, aan den wal
waren geweest, hebben de epidemie van daar
overgebracht naar Nantes en van Nantes is zij
waarschijnlijk naar de hoofdstad gekomen.
Parijs is van al de steden van Europa, naar
evenredigheid zijner bevolking, de kleinste, dat
wil zeggen, dat de menschen nergens zoo benauwd
op elkaar wonen als hier. Voorts is het met de
hygiënsche voorwaarden alles behalve goed ge
steld. De toestand der privaten bij voorbeeld is
in een aantal huizen erbarmelijk, zoowel wat
aanleg als onderhoud betreft. Een aantal appar
tementen hebben gemeenschappelijke privaten
waarvan in de mindere buurten de zindelijkheid
natuurlijk veel te wenschen overlaat. Ditmaal
is de ziekte uitgebarsten in het elfde arrondisse
ment, dat is tusschen de Place de la Bastille en
Pére Lachaise, een der armste wijken van de
stad, waar voddenrapers in ellendige woningen
door de ziekte zijn aangegrepen.
De bevolking schijnt over het geheel de zaak
nog al kalm op te nemen. Men hoorde reeds het
geheele jaar over die ongelukkige cholera praten,
en men is er bijna aan gewend geraakt.
De wijk, waar de ziekte thans is, staat bekend
als de onzindelijkste van geheel Parijs. Men moet
hier de zaken niet beoordeelen naar den uiter-
lijken schijn. Omdat men hier niet, zooals te
Louden en te Berlijn, lieden op bloote vloeten
ziet bedelen, meen daarom niet dat er hier geen
verschrikkelijke ellende is. Bedelen is verboden;
daarom ziet men hier geen bedelaars in lompen,
die het publiek ook niet dulden zou. Maar er
wonen lieden in holen, waar de ziekte een gereed
brandpunt vindt. Is er heden ten dage nog geen
paniek, dat wil daarom niet zeggen, dat, als in
de rijkere standen plotseling een treffend geval
voorkwam, niet een aantal menschen de stad
verlaten zouden. De administratie heeft alle
mogelijke voorzorgen genomen. Men heeft zelfs
een choleralijk midden in den nacht begraven.
Maar hoe groot is niet het gevaar der besmet
ting in dat sterfhuis, waar, wie weet, hoeveel
menschen opeengepakt wonen Men woont hier
op verdiepingen gemiddeld zijn er bijna veertig
menschen in één huis. Afdoende maatregelen
der politie waren dus wel noodzakelijk. Er zijn
zalen in gereedheid gebracht voor de zieken, en
er is reeds voor geruimen tijd eene brigade van
agenten van politie onderwezen door den Parij-
schen hoogleeraar Brouardel, hoe te handelen
bij de eerste maatregelen ten opzichte van een
choleralijder. De begrafenismaatschappij is belast
met het ontsmetten der aangetaste woningen. Men
heeft voertuigen in gereedheid; in één woord,
men wacht den vijand af.
ste transparant zou niets baten voor de talrijke
menigte, gezonde en sterke mannen, die hier
vruchteloos werk en brood trachten te vinden.
Meerendeels hoofden van talrijke gezinnen, gaan
zij vol zorg en kommer den komenden winter
tegemoet. Allerlei plannen^ en denkbeelden, of
liever invallen, worden geopperd om die werke-
looze handen aan arbeid te helpende een weet
dit en de ander dat redmiddel, men praat of
men schrijft er eens wat over, maar men komt
er niet verder mee. Liefdadige vereenigingen
en inrichtingen zullen alle zeilen moeten bijzet
ten om te helpen wat zij kunnen en een buiten
gewoon dringend beroep moeten doen op de har
ten en de beurzen der meergegoeden. Inmiddels
laat het stedelijk bestuur door de politie onder
zoeken, hoe het in de verschillende wijken met
de werkeloosheid gesteld is en op welke wijze de
slachtoffers er van zich thans trachten te redden.
Men kan daaruit opmaken, zoowel dat de nood
inderdaad zeer hoog gestegen is, als dat bij het
gemeentebestuur plannen bestaan, om aan het
heerschende en toenemende gebrek aan arbeid
op de een of andere wijze tegemoet te komen.
Mogen deze plannen in de uitkomst doeltreffend
blijken. t. t.
Amstelaab.
Hij bezat niet het minste vermogen en kende
niet eens onze taal, maar hij verklaarde luitenant
bij het Indische leger te willen worden. Men
vond dit nogal aanmatigend, maar de toenmalige
luitenant J., die terstond ontdekte, wat er in den
jongen man school, nam hem onder zijne hoede
en raadde hem aan allereerst Hollandsen te lee-
ren. In weinige maanden sprak de jeudige
Duitscher onze taal vloeiendhij kweet zich uit
nemend van zijne plichten, volgde met den meesten
ijver den cursus voor onderofficier en daarna
dien voor officier en, dank zij zijn volharding en
zijn vlijt, gepaard aan zijn grooten aanleg, zal hij
nu weldra de epauletten dragen. Na vijf jaren
werd de jeugdige vreemdeling, die niets bezat,
officier.
De plotselinge verdwijning van den effec-
ten-handelaar Schouten heeft volgens een schrij
ven uit Den Haag aan de N. Schied. Ct. veel
gezinnen tot groote verslagenheid gebracht. Het
zijn meestal duur gewonnen spaarpenningen, tot
een bedrag van circa 80.000 gulden, die langs
dezen, helaas, meer en meer gebruikelijken weg,
den kleinen burger werden ontvreemd. Maar
zoo vraagt men ook hier Wederom hoe komen
de menschen er dan ook toe om gelden aan zul
ke insoliede, hun meestal onbekende en reeds
op dien grond wantrouwen inboezemende per
sonen toe te vertrouwen Het geval van zulk
een plotselinge verwijdering heeft zich in Den
Haag reeds meermalen voorgedaan en nochtans
hebben de beunhazen van den effectenhandel er
hun crediet nog niet verloren, getuige weer dit
nieuwe geval van oplichting op groote schaal.
Schroom om zich tot de soliede kantoren te
wenden, aan den anderen kant zucht naar groote
winsten schijnen hun nog maar altijd in de fuik
te doen loopen. Maar het meest zal er wel toe
bijdragen de manier, waarop die fuik door de
zwendelaars en gewetenlooze schurken wordt uit
gezet.
Zoo ontmoette ik een der slachtoffers van den
nieuwen Haagsche effectenramp. De man deel
de mij met nokkende stem mede, dat zijn laatste
f 600 gevlogen waren, en uit het verdere gesprek
bleek, tot mijn niet geringe bevreemding, dat het
niet de eerste keer was, dat de man op die ma
nier bedrogen was. Hij wilde er eerst niet goed
voor uitkomen, hoe hij er dan toch wel toege
komen was om zich zoo te laten beet nemen,
maar op mijn aandringen, dat zijn voorbeeld al
licht tot leering voor anderen zou kunnen strek
ken, verhaalde hij mij het volgende
Mijnheer zei hij ongeveer toen ik het
geld in mijn la had liggen en er geen rente van
trok, zei mijn vrouw„Frans, koop er een pa
piertje voorIk had daar aanvankelijk geen
ooren naar, omdat ik van de oneerlijke prak
tijken der handelaars in die papieren juist weer
zooveel leelijke noten in de krant had hooren
kraken. Maar toen mijn neef, die er ook heeft,
zei dat ik er volstrekt geen kwaad mee kon, als
ik de stukken zelf bij mij hield en hem naar
den koers liet kijken, besloot ik een solied papier
te koopen, en ging met mijn geld op zak naar
het kantoor van S. en Co. van wien mijn neef
ook effecten had.
De mijnheer op het kantoor had op dat oogen
blik het door mij verlangde stuk niet voorhan
den, maar vroeg, of ik een ander wilde hebben,
dat ook zeer solide was. Op mijn stellige ver
klaring, dat ik niets anders begeerde dan het
door mij genoemde, vroeg hij, of ik dan over
twee dagen terug wilde komen. Hij zou het dan
inmiddels op de Beurs voor mij koopen. Met die
afspraak nam ik natuurlijk genoegen en kwam
een paar dagen later met mijn geld terug. Tot
zijn groot leedwezen had de mijnheer van’t kan
toor het stuk nog niet los kunnen krijgen voor
den voordeeligen prijs, dien hij'op ’t oog had, en
om mij nu dat voordeeltje niet te doen misloopen,
vroeg hij of ik nog een paar dagen geduld zou
willen hebben en mij intusschen tevreden stellen
met een even solied papier. De man zei mij dit
met zulk een eerlijk gezicht, dat ik bet mij aan
geboden papier aannam in ruil voor de bank
noten en onder de stellige verzekering, dat het
uiterlijk over twee dagen tegen het door mij ver
langde zou zijn ingewisseld. Ik zou dan gewaar
schuwd worden. Werkelijk verscheen er reeds
den volgenden dag iemand van het kantoor, wat
mij zeer gerust stelde.
Hij kwam mij echter het stuk niet brengen
dat kon eerst den anderen dag, zooals afgespro
ken was, los komen, doch nu had had hij het mij
verkochte papier dringend noodig, omdat een
zijner cliënten juist dien dag er naar gevraagd
had. Meer denkende aan het stuk dat ik ver
langd had, gaf ik in vertrouwen het effect, dat
ik toch niet wilde hebben, aan den bediende
van 8. en Co. over. Den volgenden dag hoorde
ik van niets en toen ik den derden dag aan ’t
kantoor kwam, kreeg ik de boodschap, dat mijn
heer naar Amsterdam naar de Beurs was. Die
ongerustheid en dat gedurig niet thuis zijn duurde
drie dagen, tot eindelijk het gerucht zich in de
stad verspreidde, dat de chef van het kantoor
op de vlucht was.
Ziedaar het verhaal. Ik bespaar de jeremiades.
Gij kunt u die voorstellen. Moge dit voorbeeld
wederom velen tot een nuttige les strekken om
zich niet met den effecten-zwendel in te laten
althans hunne spaarpenningen niet toe te ver-
ADVERTENTIEFRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
1
Bolswardsche Courant,
