NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
SOMWABB EN WONSERADEEI.
9
fel
1885.
BEKENDMAKING.
O-
Vieren Twintigste Jaargang.
No. 1.
BINNENLAND.
DONDERDAG 1JANUA BIJ. i*
VOOR
11e
vooral
1IH.
3 leden van het be
hield
m
le
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
e-
n.
n-
a-
s
t-
n
n
God de oplossing
mede in
Ons blad neemt met bescheidenheid
zijn taak weer op. Wij wenschen
voort te gaan met het bespreken van
allerlei onderwerpen, die land en volk
betreffen en daarbij den goeden toon te
bewaren. De belangen onzer stad
en der belangrijke gemeenten die haar
omringen zullen in de eerste plaats onze
aandacht trekken. Wij roepen al on
zen lezers een hartelijk welkom toe op
dezen eersten dag des nieuwen jaars.
Zij er voorspoed in landbouw en nijver
heid, levendigheid in ieder bedrijf,
eensgezindheid onder de burgers, vrede
in huizen en harten.
Wegens plaatsgebrek zijn svsj
genoodzaakt het Buiten la n <1
achterwege te laten.
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Bolsward. In onze stad is opgericht eene
Maatschappij van verzekering bij besmettelijke
ziekten, onder Directie der heeren C. W. Eisma,
kassier en lid van den gemeenteraad en J. W.
Tuinenburg, Commissaris van rijks- en gemeente
politie. Er is een raad van toezicht, bestaande
uit de Heeren: N. L. J. Bruinsma, Notaris
alhier, Dr. S. R. Coronel, Secretaris van den
Geneeskundigen raad, te Leeuwarden, Jhr. Mr.
J. H. F. K. van Swinderen, Burgemeester van
Gaasterland, lid der 1ste Kamer van de Staten-
Generaal te Rijs, C. W. C. T. Visser Fz., Bur
gemeester van Wonseradeel, lid der Provinciale
Staten van Friesland en Mr. C. Witholt, Griffier
bij het kantongerecht en arrondissementsschool-
opziener te Bolsward. Deze Mpy zal eene on
derlinge zijn en genaamd de Philantroop. Zij
zal in werking treden, zoodra er 500 deelge-
nooten zijn. Haar doel is om door geringe jaar-
lyksche bijdragen, wekelyksche uitkeeringen te
doen aan gezinnen, bezocht door eenige besmette
lijke ziekte, behalve mazelen. Zij is bestemd
voor meer en vooral voor mindergegoeden, op
dat deze allen door een gering offer schadeloos
zulk eene ziekte onafscheidelijk verbonden, ook
Over dit punt werd lang gediscusseerd. Dat
er gebreken aan kleefden erkende ieder. Tot
verbetering werden aangewezenHet fokken
met puike exemplaren, betere voeding van het
jong vee en niet verkoopen van, zooals helaas
veel gebeurdt, van de puikste kalveren en
het aanhouden van twenterstieren algemeener
te maken. Ook werd ter sprake gebracht om,
oven als in N.-Holland stierenvereenigingen op
te richten. Eene commissie werd benoemd om
in de eerstvolgende vergadering hierover rapport
uit te brengen.
Punt 5. Kunnen de Landbouwers in het al
gemeen ook iets doen om verbetering te brengen in
het lot der arbeiders?
Als dadelijk werkend middel werd niets aan
bevolen, voor het vervolg echter meende men
dat vlasbouw eenigzins de armoede zou te keer
gaan. Voor de toekomst geloofde men dat voor
schotbanken uitmuntend zouden werken en voor
al onderwijs in nuttige handwerken voor meisjes.
Punt 6. Benoeming van 3 leden van het be
stuur.
Werden benoemd de heeren R. H. Zijsling,
G. IJ. IJpma en J. v. d. Oudermeulen.
Punt 7. Benoeming van een Secretaris-Pen
ningmeester in de plaats van den heer J. v. d.
Wal Kz., die bedankt heeft.
Werd benoemd de heer D. Dijkstra te Kims-
werd.
Voor de volgende vergadering werd het vol
gende vraagpunt ingediend
Kan splitsing onzer afdeeling ook meer opge
wektheid, trouwer bezoek der vergadering enz.
en daardoor meerdere bloei geven aan onze stre
ken, direct of indirect werken in het belang der
Friesche Maatsch. van Landbouw en Veeteelt?
Vooropgesteld, onderlinge zamenwerking be
staan blijvendeis zulks uitvoerbaar en kan
zulks plaats hebben zonder bezwaar der Friesche
Maatsch. v. L. en V.
Sluiting der Vergadering.
moeten bezorgd worden, reeds (26 December)
aan het Postkantoor kunnen worden afgeleverd.
Die brieven enz., moeten behoorlijk zijn ge
frankeerd en in pakket gezonden worden aan het
Keizerlijk Postkantoor, enz.
Kan zulk een maatregel ook hier niet worden
ingevoerd vraagt het Hbl.
Woensdagavond was ten paleize op het Loo
Kerstfeest voor het Prinsesje en eenige kinderen
van ingezetenen van Apeldoorn, welke rijkelijk
met kostbare geschenken begiftigd werden. Don
derdagmorgen werd het Kerstfeest gevierd in de
kapel ten paleize, in eene godsdienstoefening in
de Fransche taal, in tegenwoordigheid van HH.
MM., het Hof en een 50-tal genoodigden.
Iemand, belast met het doen van herstel
lingen op de Brouwersgracht, in het pakhuis van
de distilleerderij de Ramenas, op den Haarlem
merdijk te Amsterdam, kon geen weerstand bieden
aan de verzoeking om zich eens te goed te doen
aan punch. Hij draaide de kraan van een fust
open, dronk, maar te veel, viel bewusteloos neder
en verloor het besef om de kraan van ’t vat
dicht te doen.
Dientengevolge vloeiden een 75 liter van dat
vocht weg. Na eenigen tijd vond men den lief
hebber badend in ’t heerlijke vocht en werd hij
naar het politebureau overgebracht.
Uit Hedel schrijft men aan het Dagblad:
Man en vrouw dronken samen koffie, maar
hadden geen brood. Nu ging de man brood halen.
Toen hij terugkwam, wilde de vrouw wel brood
eten, maar weigerde zij koffie te drinkende
koffie was voor den man alleen. Zoodra deze ech
ter een teug genomen had, meende hij een phos-
phorsmaak te proeven, kreeg achterdocht en gaf
dadelijk de politie kennis. Den rijksveldwachter
J. P. Letschert mocht het gelukken, nog lucifer
koppen in de koffiekan te vinden, en de vrouw
(Helena van Loon), niettegenstaande haar aan
vankelijk hardnekkig ontkennen, tot de beken
tenis te brengen, dat zij het voornemen had ge
had, zich van haar man te ontdoen.
Het kleine Enkhuizen is een Generaal rijk.
Het is een „Brandmeester Generaal’', die in de
Enkhuizer Courant van den 28sten December j.l.
zijne tevredenheid en dank betuigt aan den Bur
gemeester en alle verdere Autoriteiten voor hun
gedrag tijdens een brand
Als we weer in Maarschalken gaan doen, moet
men den Enkhuizer Generaal vooral niet vergeten.
Uit Ooststellingwerf in Friesland wordt be
richt, dat in die gemeente alweer een gezin is
teruggekeerd, dat twee jaren geleden naar Ame
rika vertrok. Het kleine kapitaaltje waarmee
men in de „nieuwe wereld” zoo mooi fortuin zou
maken, volgens de bekende voorspiegelingen
der heeren Prins Zwanenburg en hunne agen
ten, is thans opgeteerd. De menschen hebben
nu natuurlijk niet zooveel vooruitzichten in hun
vaderland als vroegerzij zullen minder goed in
staat zijn hun brood te verdienen dan voorheen.
Rijker in ervaring, armer in geld en goed, en
als een gevolg van alles waarschijnlijk voor
altoos ongelukkig en ontevreden. Maar de be
kende firma, die landverhuizers welke nog iets
te verliezen hebben, naar Amerika lokt, had
tweemaal het voordeel dat zij deze menschen
over den Atlantischen Oceaan verscheepte.
Men deelt mede, dat Maandagmiddag te
Joure een kind van 8 jaren door het ijs gezakt
en jammerlijk verdronken is.
Ten voordeele van de gemeente Opsterland
is door den heer R. baron van Lijnden te Beet-
sterzwaag eene schenking gedaan van pl. m. 35
are grond, om daarop in genoemd dorp eene
school voor openbaar onderwijs te stichten. Voor
eenigen tijd werd door hem 15 are grond aan
dezelfde gemeente geschonken voor de stichting
eener school te Lippenhuizen.
Verleid door het vrij hooge bod van f2000,
is de Raad van Monnikendam er met algemeene
stemmen op twee na toe overgegaan, om het
goudlederen behangsel van de trouwzaal op het
raadhuis te verkoopen. De kooper heeft de ver
plichting op zich genomen, de zaal van een nieuw
behangsel te voorzien.
Tegen vier wisselwachters aan de Holland-
sche IJzeren Spoorwegmaatschappij is proces
verbaal opgemaakt wegens diefstal van manufac
turen en galanterieën uit eenige goederenwag-
gonsze zijn naar de cel overgebracht.
Het ongeluk, dat op den eersten Kerstdag
onder Neede heeft plaats gehad, was van ern
stiger aard nog, dan men aanvankelijk meende.
Van de vijf personen in het rijtuig gezeten,
hetwelk door den trein van Hengelo naar Neede
verbrijzeld werd, is eene vrouw onmiddelijk over
leden eene andere vrouw werd zwaar aan het
hoofd gewondterwijl een der mannen nog
buiten kennis ligt en men vreest dat hij, evenals
de koetsier, weldra bezwijken zal, terwijl de
vijfde ernstig aan het been gekwetst werd.
Het ongeluk moet worden toegeschreven aan
het ontbreken van een sluitboom voor den over
weg, een publieke gemeente-hoofdweg, terwijl
wegens de kromming van de baan en het kreupel
hout de nadering van een spoortrein niet kan
worden bespeurd.
De bevoegde autoriteit moet reeds meermalen
gewezen zijn op de noodzakelijkheid, daar een
sluitboom te maken. Maar het gaat er mede
als met verlichting van het station te Eistwat
geld kost wordt nagelaten, ook al zijn er men-
schenlevens mede gemoeid.
De BURGEMEESTER van Wonseradeel;
Gelet op art. 21 der Wet van 4 December
1872, (Staatsblad no. 134);
Maakt bekend, dat in de week van ZONDAG
«1 tot en met ZATERDAG 33 DECEMBER
j.l. in deze gemeente één persoon aan MA-
ItELKiAI overleden is.
Witmarsum, 29 December 1884.
De Burgemeester voornoemd,
C. W. C. T. VISSER Fzn.
KORT VERSLAG
der VERGADERING van de XIIde AFD.
der FRIESCHE MAATSCHAPPIJ van
LANDBOUW en VEETEELT,
op fidilisting 3.S Becember 1884,
gehouden te Witmarsum.
Aanwezig 20 leden.
Punt 1. Lezing der notulen.
Punt 2. Idem ingekomen stukken.
Punt 3. Is er ook middel om de steeds min
der wordende veemarkt te Bolsward te verbeteren?
(Ingezonden door de Vereeniging „Handel en
Nijverheid” te Bolsward).
Besloten om aan de Vereeniging „Handel en
Nijverheid” te Bolsward te berichten, dat de
XIIde Afd. het wel betreurt, dat de veemarkt
geheel vervallen is .te Bolsward. Dat zij echter
geene middelen weet te beramen, die ter ver
betering kunnen leiden. De oorzaak meent zij
te moeten zoeken in het gemakkelijk vervoer
naar de hoofdmarkten, en de vele kleine koop
lieden, die bij den boer aan huis koopen; en dat
vooral deze de hoofdmarkten voor hun vee
zoeken.
Punt 4. Zijn er ook gebreken in onze wijze
van veefokken Zoo ja Op welke wijze dit te
verbeteren.
Het vraagteeken dat ik plaats aan
't hoofd van het eerste No. van dit
blad, dat in 1885 verschijnt, duidt
in genoegzame mate aan, dat ik dit
jaar beschouw, als een nieuw groot
vraagstuk, waarvan wij allen geza
menlijk de oplossing gaan beproeven.
Veel zal er geschieden, waartegen
niemand iets vermag. De Macht zal
zich doen gevoelen, „Die spreekt en
het is er”, of Die hare stem doet
hooren, zeggende„tot hiertoe en niet
verder” maar toch, wij zijn meer dan
de raderen en de veeren van een uur
werk, wij zijn zelfbewuste schepselen,
die gevoelen, weten, willen, kennen,
kunnen. Voor een goed deel heeft
van het vraagstuk
onze handen gesteld. Het
leven is geen gastmaal, waarbij elk
recht zou hebben op een aandeel, in
dien zin, dat de maatschappij de spij
zen zou moeten aanbrengen, maar
alzoo, dat elk met inspanning van
alle krachten voor ’t geen hij behoeft
moet arbeiden.
Gorden wij ons dan aan tot arbeid
en strijd, niemand late het hoofd moe
deloos hangen, we hebben de „slechte
tijden” ten deele zelve in handen.
Die klagen wil, beginne met dit te
doen over zich zelven. Een iegelijk
sla de hand aan den ploeg, werpe het
zaad in de voor en hij zal maaien,
naarmate hij gezaaid heeft. De zegen
blijft niet uit.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de Gemeente WONSERADEEL
Brengen bij deze in herinnering de volgende
bepalingen in de Wet van 19 Augustus 1861
(Staatsblad no. 72) betrekkelijk de Nationale
Militie:
„Art. 15. Jaarlijks worden voor de militie
„ingeschreven alle mannelijke ingezetenen, die op
„den Isten January van het jaar hun 19de jaar
„waren ingetreden.
„Voor ingezeten wordt gehouden
„1. hij, wiens vader, of, is deze overleden,
„wiens moeder, of, zijn beide overleden, wiens
„voogd ingezeten is volgens de wet van den 28sten
„Julij 1850 (Staatsblad no. 44)
„2. hij, die, geen ouders of voogd hebbende,
„gedurende de laatste, aan het in de eerste zin
snede van dit artikel vermelde tijdstip vooraf
gaande, achttien maanden in Nederland verblyf
„hield
„3. hij van wiens ouders de langstlevende
„ingezeten was, al is zijn voogd geen ingezeten,
„mits hy binnen het ryk verblyf houdt.
„Voor ingezeten wordt niet gehouden de vreem-
„deling, behoorende tot eenen Staat, waar de
„Nederlander niet aan den verpligten krijgsdienst
„is onderworpen of waar ten aanzien der dienst-
„pligtigheid het beginsel van wederkeerigheid is
„aangenomen.
„Art. 16. De inschrijving geschiedt:
„1. van een ongehuwde in de gemeente, waar
„de vader, of, is deze overleden, de moeder, of,
„zijn beiden overleden, de voogd woont
„2. van een gehuwde en van een weduwnaar
„in de gemeente, waar hij woont
„3. van hem, die geen vader, moeder of voogd
„heeft of door dezen is achtergelaten, of wiens
„voogd buiten ’s lands gevestigd is, in de ge-
„meente, waar hy woont
„4. van den buitens ’s lands wonenden zoon
„van een Nederlander, die ter zake van ’s lands
„dienst in een vreemd land woont, in de ge-
„meente waar zyn vader of voogd het laatst in
„Nederland gewoond heeft.
„Art. 17. Voor de militie wordt niet inge
schreven
„1. de ineen vreemdRykachtergebleven zoon
„van een ingezeten, die geen Nederlander is
„2. de in een vreemd Ryk verblyfhoudende
„ouderloozen fcoon van een vreemdeling, al is zyn
„voogd ingezeten.
„Art. 18. Elk, die volgens art. 15 behoort
„te worden ingeschreven, is verpligt, zich daar-
„toe by Burgemeester en Wethouders aan te
„geven tusschen den Isten en 31sten January.
„Bij ongesteldheid, afwezigheid of ontstentenis
„is zón vader, of, is deze overleden, zijne moeder,
„of zyn beiden* overleden, zijn voogd'tot het doen
„van die aangifte verpligt.
„Art. 2Ó. Hij, die eerst na het intreden van
„zijn 19de jaar, doch vóór het volbrengen van
„zyn 20ste ingezeten wordt, is verpligt, zich,
„zoodra dit plaats heeft, ter inschrijving aan te
„geven bij Burgemeester en Wethouders der ge
beente, waar de inschryving, volgens art. 16,
„moet geschieden”.
Naar aanleiding van bovenstaande bepalingen
maken zij de jongelingen, die geboren zijn in
1866 indachtig op hunne verpligting om zich in
de aanstaande maand January ter inschryving
voor de nationale militie aan te geven. Daartoe
zal alle werkdagen van des voormiddags 9 tot
des namiddags 1 uur ter gemeentesecretarie te
Witmarsum gelegenheid bestaan. Overigens zal
ter bevordering van regelmatigheid en in het ge
mak van de militieplichtigen expressehjk voor de
inschrijving zitting worden gehouden op
Maandag, 12 January, ’s voorm. 10 uur, inde
Hoofdwacht te Makkum, voor de jongelingen uit
Makkum Cornwerd Engwier, Idsegahuizum,
Piaam, Gaast en Perwoude
Dinsdag, 13 January, ’s voorm. 10 uur, in het
Gemeentehuis, voor die uit Kimswerd, Arum,
Lollum, Pingjum, Zurich, Exmorra en Allinga-
wier
Woensdag, 14 January, ’s voorm. 10 uur, in
het Gemeentehuis, voor die uit Witmarsum, Schet-
tens, Schraard, Longerhouw, Wons, Burgwerd,
Hartwerd, Hichtum, Olde- en Ugoclooster, Tjerk-
werd, Dedgum, Greonterp, Hieslum en Parrega.
Witmarsum, 20 December 1884.
De Burgemeester,
C. W. C. T. VISSER Fzn.
De Secretaris,
E. JANSEN.
gesteld worden, voor de geldelykc nadeelen
in nering en bedrijf.
In den nacht van den Eersten op den
Tweeden Kerstdag omstreeks half een bemerkte
de weduwe Gerritsen, in de Korte Kamperstraat
te Zwolle, dat er van buiten op straat pogingen
werden aangewend om een der ramen van haar
huis op te schuiven. Zij ontstelde niet weinig
en wekte haar dochter, die opstond en met kracht
tegen de binnenkant van het raam sloeg, waarop
de ongenoode gast afliet.
Tot nog toe heeft men geen spoor van hem
gevonden.
Het volgend woord van dank, door Nic.
Beets gericht „aan de Nederlandsche studenten”
die hem op zyn zeventigsten verjaardag een
winterstuk van Du Chattel aanboden, wordt in
Eigen Haard openbaar gemaakt
Rechtaarde jongelingschap der Nederlandsche
Athenen,
Ontvangt eens Grijsaaards dank voor gave en
eere betoon
Zyn Winter komt, zyn Zon heeft eerlang uit
geschenen
Ga de uwe blinkende op, en zij uw Lente schoon.
Men zal zich herinneren dat eenigen tijd
geleden drie ingezetenen van Meppel werden be
boet, doordien een wissel door hen werd uitge
geven, groot f 600, geschreven op een wisselzegel
voor f 500, dus met een zegel van 25 ets. in
plaats van zoo als de wet voorschrijft van 50 ets.
Op een door hen aan den Minister van Finan
ciën ingediend rekwest is aan de betrokken per
sonen dezer dagen de boete terug betaald.
Naar aanleiding van de gewone Nieuwjaars-
drukte aan de post werd aan het Hbl. een ken
nisgeving van het Postkantoor te Frankfurt a/M.
gezonden, luidende„dat bepaald is, dat Nieuw-
jaarswenschen (brieven, briefkaarten, kaartjes,
enz. enz.) welke op Sylvesteravond of Nieuwjaar
i
tan
3
'6
-p
Bolswardsche Courant.
1
ii 1 1 1 i aan
