NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD EN WOKSERABBEI.
h
f
F
FEBRUARI!.
Vieren Twintigste Jaargang.
No. 8.
1885.
VOOR
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 19 FEBRUA RIJ.
ft
heid gevoelt
d. T. van
den verkoop wel
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. vanl7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
j
4
rep en roer is, en zelfs de voorname standen met
groote hartstochtelijkheid zich aan die uitspanning
overgeven.
Wanneer ik niet vreesde, te veel van’t geduld
der lezers te vergen, door een onderwerp te be
handelen, dat velen misschien geen belang in
boezemt, dan zou ik hier verder kunnen spreken
over den invloed, dien die allereerste vertoonin-
gen later hebben gehad. Juist omdat in die dagen
vele jonge menschen er behagen in schepten zich
op allerlei wijzen te verkleeden en de woningen
hunner vrienden en bekenden op die wijze te be
zoeken, en allerlei grappen en zotternijen uit te
halen, gaf dit langzamerhand aanleiding tot wer-
kelijken voorstellingen, waarbij vervolgens samen
spraken gevoegd werden en zoo ontstonden onge
merkt de tooneelvertooningen. Maar dan zou ik
nog uitvoeriger over de vastenavondspelen en de
zoogenaamde Mysteriën moeten spreken en mis
schien viel dit niet in den smaak.
Deutichem. P. v. d. VELDE Mz.
zaak daarvan komen
terug.
De Duitschers noemen deze maand Hornung
en men zegt, dat de reden moet gevonden wor
den in de omstandigheid, dat de herten in deze
maand een nieuw gewei krijgen, en er dus op
’t woord horn wordt gezinspeeld.
February heeft in dit jaar.maar 28 dagen en
is niet wat men noemt een schrikkeljaar, waarin
de 24ste dag dubbel wordt geteld, en men daar
door 29 dagen bekomt. In zoo’n schrikkeljaar,
zoo zegt de booze wereld, mogen ongehuwde
vrouwen den gewonen regel omkeeren, en wan
neer ze vreezen ongehuwd te blijven, zelve een
echtgenoot vragen. In hoeverre dat zoo is, durf
ik niet beslissen, maar ik zou ’t bijna niet ge-
looven, daar ik in onzen tegenwoordigen tijd van
annonceeren wel degelijk huwelijksaanvragen van
dames heb gelezen in jaren, die geen schrikkel
jaren waren.
In deze maand wordt ook het Carnaval ge
vierd. Hoe verschillend die viering ook moge
zijn, ze komt toch uit dezelfde oorzaak voort.
Evenals Kerstavond en Oudejaarsavond den dag
of de avond vóór gewichtige feestdagen aanduidt,
zoo beteekent vastenavond de voorlooper van
den vastentijd, zijnde de veertig dagen, die daar
aan worden gewijd.
Sedert de zesde eeuw bestaat dit gebruik reeds.
Daar men nu voor den aanvang der vasten zich
gewoonlijk voorbereidde door een meer dan ge
woon gebruik van spijzen, zoo ontstond daaruit
volgens sommige geleerden, de naam Carnaval,
afgeleid uit de woorden carno, vleesch en vale,
vaarwel, omdat men zulke spijzen alsdan als ’t
ware vaarwel zeide. In zeer oude tijden vier
den de Christenen in die dagen eene soort van
feesten, waarbij voornamelijk aan Bacchus werd
geofferd, en die daarom den naam van Baccha
nalia droegen. Men schoor zich, deed maskers
voor, verkleedde zich als de grilligste en zonder
lingste spoken en bedreef allerlei dwaasheden en
moedwil.
Het Carnaval zelf was niets anders dan eene
nabootsing van de feesten, bij de Romeinen in
December gebruikelijk, waaruit later in de Mid
deleeuwen het Narrenfeest is ontstaan. Uit Italië
gingen ze over naar andere landen van Europa
en in den 13en eeuw gaven zij in Duitschland
aanleiding tot de eerste proeven op dramatisch
gebied, ’t Meest beroemd waren het carnaval
te Venetië en te Rome. Het eerste begint reeds
zeer kort na kerstmis en de feestelijkheden be
stonden in tooneelvertooningen, vermakelijkheden
op ’t beroemde St. Marcusplein, wedstrijd met
gondels enz. Later had men aldaar nog een twee
de carnaval, dat 14 dagen duurde en ongeveer
omtrent Hemelvaartsdag gehouden werd. Alsdan
mochten er maar gewone domino’s of eenvoudige
maskers gedragen worden en niet dezulken die
een bepaald karakter hadden en op bizondere
personen betrekking moesten hebben.
Het Carnaval in Rome duurt maar 8 dagen
en bestaat in gemaskerde optochten en wedren-
ren. In Duitschland behalve in Keulen heeft het
zijn oorspronkelijk karakter grootendeels verlo
ren en in ons land, waar de inwoners kalmer en
bedaarder zijn, moge men hier en daar bizondere
feestelijkheden hebben, maar langs de straten zal
men daarvan weinig bespeuren, terwijl in de ge
noemde steden in Italië de geheele bevolking in
Oostenrijksche consultant begaf. De Oostenrijk-
sche consul werd in zijn huis gedoodde Griek-
sche consul werd gevangen genomen.
Op verlangen van generaal Wolseley is aan
Hassan-pacha het bevel aangeboden over eene
afdeeling Egyptische cavalerie bij de Soedan-
expeditie. Hassan had eerst tot voorwaarde ge
steld dat 4000 Turken zouden worden aange
worven men meent echter, dat hij zich ten slotte
heeft tevredengesteld met den titel van gouver-
neur-generaal van Soedan.
Men verwacht, dat deze maatregel een goede
uitwerking zal hebben op de bevolking van Soe
dan, en zal toonen, dat Engeland het land niet
voor zichzelf wenscht te veroveren.
Van Soeakin naar Berber zal pen spoorweg
worden aangelegd. Met dit werk zal onmiddelijk
een aanvang worden gemaakt.
Belgie. De Kamer heeft eene interpellatie
behandeld van den heer Neujean over het begraven
van een vrijdenker in den schandhoek. De geeste
lijkheid gebruikt het begraven harer tegenstanders
in een niet gewijden hoek van het kerkof als een
middel, om op de levenden pressie uit te oefenen,
niettegenstaande dergelijke scheiding op het kerk
hof in strijd is met het decreet van Prairial.
Wanneer onder de liberale regeering clericale
burgemeesters daartoe medewerkten, werd ge
woonlijk het opgraven van het lijk gelast, dat
onmiddelijk op eene andere plaats en in de rij
der in gebruik genomen graven weder ter aarde
besteld werd. Het clericale kabinet daarentegen
opent een administratief onderzoek en onderzoekt
zoolang, dat verplaatsing van het lijk om
hygiënische redenen onraadzaam wordt. De
ultra-clericale burgemeester van Aalst, de heer
van Wambeke, beroemde in de Kamer er zich
op het decreet van Prairial te hebben geschon
den „ik heb de eer gehad, zoo riep hij uit, als
burgemeester door het Hof van appèl veroordeeld
te zijn 1” De heer Bara eischte van den voor
zitter, dat hij den heer van Wambeke wegens
deze beleediging der rechterlijke macht zou tot
de orde roepen, waarop de heer van Wambeke
zeide, dat hij niet de bedoeling had gehad de
magistratuur te beleedigen.
De consul van Frankrijk te Zanzibar heeft
in een brief aan het aardrijkskundig genootschap
te Parijs, verschrikkelijke bijzonderheden betref
fende den Afrikaanschen slavenhandel medege
deeld. Bijna overal in Midden-Afrika heerscht
thans zulk een hongersnood, dat de ongelukkige
negers, om aan den dood te ontkomen, zich troeps-
gewijze bij de Arabische handelaars aanmelden,
om hunne vrouwen, kinderen en zich zelven als
slaven te verkoopen. De menschelijke koopwaar
is zoo in prijs gedaald, dat krachtige mannen,
zooveel men maar wil, voor vier francs en vrouwen
voor negen francs per hoofd op de markt ver
krijgbaar zijn.
De commissie tot voorloopig onderzoek van
de plannen betreffende de wereldtentoonstelling
te Parijs in 1889 heeft haren arbeid voltooid.
Zij heeft de gezamenlijke kosten op 50 millioen
geschat.
Een particuliere brief van den Engelschen
Premier aan een vriend in Amerika, den heer
Smalley en met goedvinden van Gladstone zelf
gepubliceerd, maakt een onderwerp van bespre
king uit tussehen verschillende Engelsche bladen.
Gladstone spreekt in dien brief zijne overtuiging
uit, dat in de toekomst de Engelsch-sprekende
natiën de grootste rol te vervullen zullen hebben.
Honderd jaar geleden waren er ongeveer vijftien
millioen, die Engelsch spraken, thans zijn er
honderd millioen. Volgens sommigen zullen er
over honderd jaar duizend of ten minste zes- a
zevenhonderd millioen zijn. De toekomst, zegt
Gladstone, behoort aan het Engelsch-sprekende
ras, en niets, dan eene of andere gansch onver
wachte wending van gebeurtenissen, kan de ver
wezenlijking dier toekomst verhinderen. Indien
er tussehen die stamverwante, dezelfde taal
sprekende volken geene goede verstandhouding
bleef bestaan, dan zou dit alleen te wijten kun
nen zijn, meent Gladstone, aan een ellendig en
laag verzaken van een gemakkelijken plicht
een verzaken, dat zou neerkomen op een laten
varen van de edelste, weldadigste en vreed
zaamste superioriteit, die zich ooit kon voordoen.
De Daily News is van oordeel, dat deze woor
den met sympatieke bewondering zullen gelezen
worden overal, waar het Engelsche ras is ge
vestigd. De quaestie, die thans meer en meer
aan de orde komt, of eene door traktaten en
wetten omschreven federatie van Engeland met
zijne koloniën wenschelijk is, wordt van terzijde
door Gladstone aangevoerd, als hij zegt, dat hij
de eenheid tussehen de Engelsch-sprekende natiën
voornamelijk verwacht van een „geregelden en
natuurlijken groei”.
Gladstone is op zijn hooge jaren nog een
illusionist. De naaste buren van Engeland zijn
er toch ook nog om hem de oogen open te houden.
Zoolang de lersche nationalisten hunne vreugde
aan den dag leggen over de nederlaag der Engel
schen in Soedan, zoolang te Dublin hoera’s wor
den aangeheven ter eere van den Mahdi, zoolang
zal er aan de toekomst, dien Gladstone zich
droomt, nog te veel ontbreken, om iets anders
te zien in de uitingen in den brief aan den
Amerikaanschen vriend dan eene onpractische
opwelling van een man, die zijn vaderland boven
alles liefheeft en oud wordt.
Pas nog heeft de lersche home-rule-partij geant
woord op Gladstone’s sommatie met eene toelichting
van hare eischen betrekkelijk lerland’s zelfstan
digheid eischen, die vooreerst nog niet voor
verwezenlijking vatbaar zullen geacht worden.
De homerulers eischen het herstel van een Grat
tan’s Parlement”. Men herinnere zich, dat het
lersche Parlament tot in 1782 door twee Rijks-
wetten in zijne bevoegdheid was beperkt. De
eerste, als „Poyning’s wet” bekend, uit het jaar
1484, verbood het lersche Parlement zonder goed
keuring der Engelsche Regeering wetten aan te
nemen. De tweede wet, uit de dagen van George
I, machtigde het Engelsche Parlement, ook voor
Ierland, zonder toestemming van het lersche
Parlement wetten te maken. In 1782 werden
deze wetten afgeschaft en tot 1800 bestond in
Ierland een Parlement, dat als Grattan’s Parle
ment bekend is. Om aan zijne besluiten rechts
kracht te verleenen, was alleen de goedkeuring
van de Kroon, niet van het Engelsche Ministerie
noodig. Dit laatste had alleen invloed op de
benoeming van den lord-stedehouder en andere
ambtenaren. Zulk een Parlement was derhalve
bevoegd 1. voor Ierland wetten te maken, al
leen onder voorbehoud van de goedkeuring der
Kroon 2. het traktement van ieder ambtenaar
en rechter vast te stellen of te weigeren3. de
bezetting van Ierland door Engelsche troepen in
vredestijd te verbieden4. alle havens van Ier
land voor Engelsche waren te sluiten.
Tot den terugkeer tot dien toestand zal een
Engelsch Parlement niet zoo licht zijne toestem
ming geven.
De onderkoning van Ierland, graaf Spencer,
is Zaterdag terwijl hij op de jacht was van zijn
paard gestort. Hij heeft zijn sleutelbeen ont
wricht.
Generaal Wolseley telegafeerde aan zijne Re
geering een uitvoerig verslag van een ooggetuige
der inneming van Khartoem. De opstandelingen
drongen op 29 Januari], bij het aanbreken van
den dag, de stad binnen. Gordon werd door het
geweervuur der rebellen gedood dus niet door
dolksteken gedood terwijl hij zich naar het
We willen de maand, waarin we nu zijn, be
handelen. Bij ons is ze de tweede maand des
jaars, en gelijk we reeds vroeger hebben opge
merkt, schijnt het velen onzer eenige verlichting
te geven, wanneer die twee lange maanden ach
ter den rug zijn, en we in lengte der dagen en
zachtere temperatuur wat vooruit zijn gegaan.
Met die maand is meer voorgevallen dan met
de andere.
Wat beteekent het woord February Niets
anders dan doodenmaand, en de naam is afge
legd van Februus, den God der hel, die later
weer den naam van Pluto kreeg. Nu had men
vroeger tien maanden. De tweede koning van
Rome, Numa Pompilius voegde er twee maan
den bij, namelijk January, die haren naam ont
leende van den God Janus, die, zooals men weet,
met twee aangezichten werd voorgesteld, als
ziende zoowel in ’t verledene als in de toekomst,
en onze February. Zij was dus de twaalfde
maand. Om nu terug te komen op de benaming
doodenmaand, dan zien we hier ook weer een
overeenkomst. Werd de maand als de laatste,
aan de overledenen geheiligd, en werden er in
die maand zoen- en reinigingsoffers gebracht ten
behoeve van hen, die gestorven waren, dan vindt
men dit terug, daar de katholieke kerk de laatste
maand van ’t kerkjaar, namelijk November, ook
daarmede aanvangt, en de eerste dagen dier
maand Allerheiligen en Allerzielen aangeven.
Zij is daarenboven eene zonderlinge maand,
want nu eens telt ze 28 en dan weer 29 dagen,
terwijl hare zusters altijd even lang zijn. Zij is
evenwel niet altijd zoo grillig geweest. Bij de
Romeinen had ze oorspronkelijk wel degelijk 29
dagen. Daar werd op zekeren dag bij Senaats
besluit bepaald, dat de achtste maand des jaars
den naam van Augustus zou dragen. Augustus
telde maar 30 dagen en moest dus onderdoen
voor haar voorgangster, Julius, die er 31 had.
Dat ging niet aan en nu werd er van de arme
maand February, die er toch al niet veel had,
nog een afgenomen. Later heeft men daarvan
weer berouw gehad, en haar, doch slechts om de
4 jaar, er eenen dag bij gegeven. Op de oor
zaak daarvan komen we nog wel eens later
Witmarsum, 14 February. In de heden
gehouden vergadering van den Raad der gemeen
te Wonseradeel is o. a. besloten
1. Aan H. Sijbenga met ingang van 1 April
eervol ontslag te verleenen uit de betrekking van
onderwijzer aan de school te Zurich.
2. Naar aanleiding van een bezwaarschrift van
het armbestuur te Burgwerd, over verlaging zij
ner begroeting voor 1885, aan Gedeputeerde Sta
ten te adviseren, om het armbestuur een supple-
toire begrooting te doen indienen.
3. Aan den pachter der dorpsreiniging te
berigten, dat de Raad niet in de gelegenheid is
aan zijn verzoek tot overdekking van de mest-
verzameling te voldoen, omdat de eigenares daar
van, de Hervormde kerk, hiertoe geen toestem
ming wenscht te verleenen.
4. Aan den heer ds. W. Mekking te Arum,
ten dienste van eene door hem te houden Zon
dagschool, het gebruik van het schoolgebouw
toe te staan.
5. Burgemeester en Wethouders te magtigen
tot het aangaan van eene tijdelijke geldleening,
hoogstens tot een bedrag van f 15,000.
6. De resolutie van Gedeputeerde Staten,
waarbij wordt aangedrongen om in de schoolver
ordening de bepaling te schrappen, dat de grond
stoffen bij het onderwijs in de handwerken door
de leerlingen worden aangeschaft, om advies in
handen eener commissie te stellen. Tot leden
dezer commissie zijn benoemd de heeren Brand-
sma, Aukema en Jansen.
De wethouder, de heer H. de Jong, heeft een
voorstel ingediend, strekkende om uit te spreken,
dat de Raad zijn besluit, waarbij voor den poli-
ciebediende ter standplaats Parrega eene bezol
diging van f 225 is toegestaan, gehandhaafd
wenscht te zien. Dit voorstel zal in de volgende
vergadering behandeld worden.
’S Hage, 16 Febr. De Tweede Kamer heeft
hare werkzaamheden hervat. De heer Dirks
heeft zitting genomen.
Ingekomen is een ontwerp tot wijziging der
drankwet, strekkende om den verkoop wel, maar
het schenken niet te veroorloven bij gecombineer
de neringen.
Gekozen zijn tot voorzitters der afdeelingen de
heeren Schaepman, Keuchenius, Wijbenga, van
der Loeff en Vos de Waal.
Omtrent den toestand des Konings deelt
de Haagsche correspondent der N. G. Ct. het vol
gende mede, hetwelk wij overnemen, in het
vertrouwen, dat de correspondent geene mede-
deelingen omtrent Z M. doen zal, indien hij niet
overtuigd is, goed ingelicht te zijn.
De gunstige berichten omtrent ’s Konings ge
zondheidstoestand, die ik u, na de verontrus
tende verschijnselen van den laatsten tijd, geven
kon, houden gelukkig aan. Te betreuren is het
intusschen dat Z. M. ondanks het gebiedend
voorschrift van zijn lijfarts en ook van den Carls-
bader geneesheer dr. Loudon, geen opgewekt
heid gevoelt om zijn paleis te verlaten en van
de verkwikkelijke buitenlucht te genieten. Z. M.
wandelt zelfs niet in den tuin. Tot voor weinige
dagen althans zat hij geregeld bij den fel bran
denden haard, met een plaid over de beenen en
klaagde steeds over koude, zoo zelfs dat hij den
heeren van de hofhouding, die hem bezochten,
evenzeer een dekkleed meende te moeten aanbie
den. Maar overigens is Z. M. welvarend, waartoe
vooral ook bijdraagt de omstandigheid dat’ hij
sedert eenigen tijd heeft opgehouden te rooken.
Met betrekking tot Prinses Hendrik, deelt de
zelfde berichtgever mede
Dat Prinses Hendrik met haar verloofde hier
komt heeft men algemeen met genoegen verno
men. Het beste bewys hoe populair de Prinses
is, ligt wel hierin, dat ’t portret van den hertog
van Saksen-Altenburg hier ter stede terstond in
den handel gebracht is en druk wordt verkocht.
Het is een flink man van innemend, echter
militair uiterlijk, met forsche knevels en een
vriendelijken trek in ’t gelaat. De Prinses wordt
in het laatst dezer maand hier verwacht en men
vleit zich er mede haar met den hertog op ’t vol
gend Casinobal te zientoch is mij verzekerd
dat dit nog niet ontwijfelbaar vaststaat. Niet
zonder genoegen zal men zeker vernemen, dat
de Prinses ook na haar huwelijk het plan schijnt
te hebben ons land niet voorgoed vaarwel te zeg
gen. Het paleis in ’t Voorhout zal ter beschik
king der Vorstin blijven, teneinde bij eventueele
bezoeken aan Nederland zich daar te kunnen op
houden. Het wordt zelfs niet ónmogelijk geacht,
dat het vorstelijk echtpaar zich na korter of
langer tijd hier ter stede zou komen vestigen.
Zekerheid bestaat echter op dit punt nog niet,
wijl de toekomstige plannen verband houden met
de vraag of de hertog nog lang in Russischen
dienst zal blijven, dan wel, na voor eenigen tijd
in non-activiteit te zijn getreden, voorgoed de
gelederen zal verlaten.
De Tabaksplant komt bij eene uitvoerige
becijfering tot de slotsom, dat ons land 600,000
tabaksverbruikers telt op eene bevolking van ruim
vier millioen zielen. Er wordt tweemaal zooveel
rook- en pruimtabak als sigaren gebruikt, 20 KG.
tegen 10 KG., maar er zijn ook tweemaal zooveel
sigarenrookers als pijpenrookers en pruimers. Er
wordt dus evenveel tabak als sigaren, als in pijpen
en als pruimen verbruikt. Het gebruik per hoofd
bedraagt dus ongeveer 2 KG.
Naar aanleiding van hetgeen eenigen tijd
geleden voorkwam in de Standaard omtrent het
drankverbruik bij de Indische troepen, maakt het
Vaderland de volgende juiste opmerking:
„De betaling van den Indischen militair, al
thans te Atjeh, schijnt zoo heel slecht niet te
zoo men ten minste de Stand, mag geloo-
Deze toch verneemt, dat aldaar voor 300
in 5 dagen niet minder dan f2000 groo
tendeels aan jenever besteed wordtdat is dus
per man meer dan anderhalve gulden daags.
Weet men nu, dat het traktement der sol
en deze vormen toch de meerderheid
i, en
hij daarvan nog in zijne andere behoeften, tabak,
sigaren, zeep r
wij, dat vorenbedoeld bericht niet
enz. moet voorzien, dan gelooven
t van overdrij
ving is vrij te pleiten.
„Van volkomen vertrouwbare zijde wordt ons
trouwens medegedeeld, dat zelfs, toen het gar
nizoen te Kota-Radja en Voor werken meer dan
1000 Europeanen sterk was, nog geen f2000
aan jenever, wijn en bier per week werd be
steed.”
In de vorige week heeft, volgens de Hoogev.
Crt., te Kerkenveld een jonge weduwe zich op
gehangen. In plaats, dat de personen, die haar
het eerst ontdekten, het touw doorsneden, ijlden
zij, in de dwaze meening, dat alleen de politie
iemand, die zich heeft opgehangen, mag afsnij
den, naar den burgemeester van Zuidwolde. die
in de buurt met de schouw bezig was. Meer
dan waarschijnlijk had de vrouw gered kunnen
worden, indien zij bij tijds was afgesneden, maar
het leven was reeds gevloden, toen een meer
verstandig man, die intusschen was gekomen, het
touw had doorgesneden. De vrouw is het slacht
offer geworden van dwaze vrees.
Terwijl de landbouwer C. v.
Ooltgensplaat met zijn rijtuig de gemeente den
Bommel doorreed, waren twee knaapjes van on
geveer 5 jaar op de straat aan het vechten. Juist
toen v. d. T. de jongens was genaderd, werd een
van hen, een zoontje van den bakker Q. middenop
den rijweg geduwd, met het ongelukkig gevolg
dat het paard hem eerst ernstig aan het hoofd
kwetste en daarna een der wielen van het rijtuig
hem over de borst ging. Onmiddelijk verleende
geneeskundige hulp mocht niet meer baten; reeds
een halfuur na het gebeurde overleed het knaapje
onder vreeselijke pijn.
De familiebetrekkingen van den vermisten
mijn-ingenieur H. C. Stork hebben in het laatst
uitgegeven Politieblad zijn portret doen plaatsen.
Bolswardsclie Courant,
1
'II
i
zijn,
ven.
man
6
daten
ongeveer een gulden in vijf dagen bedraagt.
