NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OtSWARO ESC WeiSSERAOEEE
Wettige Strijdkrachten
No. 24.
1885.
Vieren Twintigste Jaargang.
VOOR
BUITENLAND.
NEERLAND’S
DONDERDAG 11JÜNIJ.
BINNENLAND.
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. vanl7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
?n alzoo de oorzaak van het onheil
Alles was tegen brandschade ver-
MACHTIGEN VIJAND.
JFy verwijzen belangstellenden naar achter
staande Advertentiewaarin nadere bijzonder
heden voorkomen. Redactie.
Geruchten willen wederom, dat er weldra
eene wijziging zal komen in het Britsche Minis
terie Dilke en Chamberlain zouden bepaald wil
len aftreden, indien het Kabinet aan het plan
moord, is nog niet bevestigd.
De Zwitsersche Bondsraad heeft weder 21
anarchisten meest Duitschers het land uit
gezet.
De Spaansche Regeering moet, volgens ge
ruchten, die wel is waar officieel zijn tegen
gesproken, maar te Madrid toch eene ontstelte
nis teweegbrachten, welke bezwaarlijk haar ont
staan aan een bloot verzinsel kan te wijten heb
ben de draden in handen hebben gekregen
van een uitgebreide samenzwering door Zoiilla
en zijn vrienden op touw gezet. De vesting San-
tona in de provincie Santander zou vooral door
Zorilla’s vrienden bewerkt zijn en verscheiden
officieren heetten in het complot betrokken. Zij
zouden deels in hechtenis genomen, deels naar
andere garnizoenen verplaatst zijn.
Bij den benarden staat van de Spaansche finan
ciën maakt het een zonderlingen indruk, dat de
Minister van Financiën de Cortes plotseling heeft
verrast met het indienen van een voorstel, strek
kende om aan de ex-Koningin Isabella een jaar
geld van een millioen realen (p. m. f125,000)
toe te kennen, als vergoeding voor eigendommen
die haar in 1868 bij haar verdrijving ontnomen
zouden zijn. Een dergelijk wetsontwerp werd
ook in 1882, onder het kabinet-Sagasta, voorge
steld en verworpen. Thans zal het voorstel wel
hetzelfde lot deelen.
Te Ville-Mieva heeft men getracht, door mid
del van dynamiet de woning van het Senaatslid
Perrer te vernielen. Eene aanzienlijke schade
is aangericht en twee personen werden gekwetst.
De dader is gevangen genomen.
Te Museros, een dorp nabij Valencia, zijn 13
cholera-gevallen voorgekomen.
Dat in Egypte de cholera is uitgebroken,
wordt officieel tegengesproken.
Zaterdagavond is een zware brand in de
Turksche stad van Konstantinopel ontstaan. On
geveer 300 huizen zijn een prooi der vlammen
geworden. Daaronder zijn vijftig winkels en drie
moskeeën. Verscheidene personen zijn gekwetst
en één heeft het leven verloren.
Rusland. Aan de Daily News wordt uit
Sebastopol gemeld, dat de Russische Regeering
met on verpoosden ijver deze stad in een geduch-
ten staat van verdediging doet stellen. Aan de
zeezijde worden zware batterijen opgeworpen, die
met het krachtigste geschut worden bewapend.
Turkije. Gelijk voorspeld is, komt de bevol
king van Creta in verzet tegen Savas pacha, die
in strijd met hare wenschen is benoemd. Hij
was nog niet ontscheept, toen eene deputatie der
Nationale Vergadering hem kwam verwittigen,
dat zijn komst eene teleurstelling was. Of hij
daarop is geland, blijkt niet.
De Grieksche Regeering heeft haren vertegen
woordiger op het eiland bevolen, zijn best te doen
om eene uitbarsting te voorkomen.
Noord-Amerika. Reeds in de dagen van
den verkiezingsstrijd trachtte de New-Yorksche
Sun den candidaat der democraten Cleveland
allen mogelijken afbreuk te doen en zij stelde
zelfs den beruchten Benjamin Butler als tegen-
candidaat. Thans eischt hetzelfde blad, dat alle
republikeinsche beambten door democraten zul
len worden vervangen en dat de protectionistische
handelspolitiek zal worden gehandhaafd. Onlangs
hebben verscheidene hoofden der democratische
partij op eene vergadering te Washington het
programma der Sun aangenomen en besloten,
den president vriendelijk maar duidelijk te ver
klaren, dat hij alleen dan op hunne ondersteuning
kon rekenen, wanneer hij dat programma uit
voerde. In den laatsten tijd heeft de Regeering
inderdaad uitsluitend democraten tot staatsambte
naren aangesteld.
Frankrijk. Aan de Petit Centre van Limo
ges geeft de heer Jules Ferry in een brief uit-
gelegd, waarom hij niet in de Kamer verschenen
is, toen deze de in staat van beschuldiging-
stelling van het vorig ministerie behandelde. De
heer Ferry zegt, nooit eenige discussie geducht
te hebben en toont zich bereid nog meer rede
voeringen over Tongkin te houden, dan hij reeds
gedaan heeftmaar de voorstellen van het in
staat van beschuldiging stellen hebben een bij
zonder karakterniet slechts zijn zij ongerijmd
en hatelijk, maar zij zijn in hooge mate belee-
digend. Hij neemt niet aan, dat zulke voorstellen
het onderwerp kunnen zijn van een ernstige dis
cussie dat hij, zelfs voor eenige oogenblikken,
de rol van beschuldigde voor de Kamer kon
aannemen, om het niet-schuldig te pleiten, met
de ergste vijanden der Republiek als aanklagers.
Tot geen prijs wilde hij een rol spelen in deze
parodie, waardoor Frankrijk zich belachelijk ma
ken zou in de oogen van geheel Europa. Het is
toch te dwaas een ministerie te vervolgen, dat
de grondslagen heeft gelegd, waarop de vrede
thans gesloten wordt en dat geheel de expeditie
in Tongkin tot een goed einde heeft gebracht.
België. Het bezoek van den Koning der
Belgen te Berlijn is voorloopig uitgesteld. Hij
Onder bovenstaanden titel gaf de Maatschappij
tot Nut van ’t Algemeen in het jaar 1875 een
geschriftje uit met het doel om de „Wet tot
„voorziening tegen besmettelijke ziekten van den
„4 December 1872 (Staatsblad no. 134) in hare
„strekking en hoofdbeginselen nader te doen ver
duidelijken en toelichten”, m. a. w. om die wet
voor ieder begrijpelijk te maken en haar dus
meer populair te doen worden.
Tot hiertoe evenwel, dus 10 j aren later, schijnt
die wet nog bij lange na niet door allen te wor
den begrepen, althans niet nagekomen en in toe
passing gebracht.
’t Is toch van algemeene bekendheid, dat zij
vaak door velen, zoo niet geheel dan toch zoo
lang mogelijk wordt ontdoken en tot eene doode
letter gemaakt.
Allerlei oorzaken en redenen zooals vrees voor
nadeel in nering en handtering, zware onkosten
aan Doktor en Apotheker, van voeding, verzor
ging en verplegingen, wellicht nog meerdere van
anderen aard, schijnen daartoe mede te werken.
Toch is ’n menschenleven zooveel waard, hangt
er van één menschenleven vaak zooveel soms
zooveel geluk en voorspoed af en wordt op die
wijze het algemeen welzijn niet zelden in groot
gevaar gebracht.
Inmiddels als maar één persoon die aan eene
besmettelijke ziekte lijdt of één gezin waarin een
geval van besmettelijke ziekte voorkomt, de Wet
ontduikt of te lang verzuimt om geneeskundige
hulp in te roepen ten einde daardoor te voorko
men dat het kenmerk der besmettelijke ziekte
aan zijne woning wordt gehecht, dan kan die
persoon of dat gezin oorzaak worden, dat de
gevreesde ziekte zich inmiddels uitbreidt, waar
door tal van personen of gezinnen ongelukkig
kunnen worden.
Dit denkbeeld stond gewis den Heeren C. W.
Eisma en J. W. Tuinenburg te Bolsward voor
den geest bij de oprichting van hunne „Alge-
„meene Onderlinge Verzekering Maatschappij bij
„besmettelijke ziekten „de Philantroop” waar
van ondergeteekende de statuten en toelichting
heeft gelezen en tot kenschetsing waarvan hij de
vrijheid neemt dit geschrijf onder de oogen van
de lezers van dit blad te brengen.
Door deel te nemen in deze Maatschappij kan
men zich tegen de geringe jaarlijksche contri
butie van f 0,42, f0,60, f0,78, f 0,96, f 1,14, f 1,41
per persoon, eene wekelijksche uitkeering zoo
lang de ziekte duurt of vrees voor besmetting
bestaat, verzekeren van f 20, f 30, f 40, f 50, f 60,
f75, zoodat niet alleen alle extra uitgaven in
zoo’n tijd wegens voeding en verpleging of Doc
tors- en Apothekersloon, daarmede bestreden
kunnen worden maar ook schade en nadeel in
beroep of bedrijf daarmede kunnen worden ge
dekt.
Burgers van Nederlandgebruikt dan uwe
wettige strijdkrachten tegen zoo’n machtigen vij
and als de besmettelijke ziekte is.
Treedt als deelnemer toe tot de Maatschappij
„de Philantroop”. Niemand behoeft door de
vrees voor groote uitgaven daarvan afgeschrikt
te worden. Waarlijk de contributie is zeer ge
ring, en iedereen bedenke dat hij of zij door zijne
of hare deelneming mede werkt aan de bestrij
ding van een machtigen vijand en dus aan de
bevordering van het welzijn der menschheid in
haar geheel.
Reeds deelen de nieuwsbladen ons mede, dat
de met recht zoo zeer gevreesde cholera zich al
weer in Spanje zou hebben vertoond. Wie weet
hoe spoedig zij ook ons Vaderland en onze ge
zinnen zal kunnen bereiken en bedreigen. En
hoort men ook niet van tijd tot tijd hier of daar
van het heerschen van Typhus en Febris Ty-
phoïdea, van pokken (variolae of varioloides), van
Roodvonk, Diphterites (keelziekte) en Dysenterie
(bloedloop) gewagen die zoo menigmaal tal van
slachtoffers eischen
Draalt dan toch niet langer met uwe toetre
ding tot eene Maatschappij, die zich voorstelt
U in dagen van lijden en druk tegemoet te ko
men en daardoor zooveel mogelijk uw lijden, al
thans uwen druk en uwe zorgen, te lenigen, te
verminderen en te verzachten.
Reeds zijn op verschillende plaatsen in Neder
land Agenten aangesteld en worden Agenten ge
vraagd op plaatsen waar de Maatschappij nog
niet vertegenwoordigd is,
Ik heb gemeend het publiek een dienst te be
wijzen met deze opheldering.
Ds. v. d. TUUK ADRIANI.
tot verlenging van de dwangwet voor Ierland
vasthoudt, zonder tegelijkertijd maatregelen daar
naast te stellen, welke kunnen leiden tot eene
verzoening van het lersche volk.
De Pali Mali verzekert, dat de Koning van
Denemarken de opdracht om als scheidsrechter
in de Penjdeh-zaak op te treden reeds heeft
aanvaard.
Dat de Emir van Afghanistan zou zijn ver-
ontving een schrijven van den Duitschen Kroon
prins, waarin deze te kennen gaf, dat de Duit-
sche Keizer, ondanks hij nog herstellende was,
den levendigsten wensch koesterde, om den Ko
ning bij zich te zien, doch dat de geneesheeren
van Z. M. en de Keizerlijke familie het noodig
oordeelden, dat hij zich van elke vermoeienis
onthield. De Kroonprins verzocht daarom, dat
de Koning zijn bezoek tot het najaar zou uit
stellen.
Leeuwarden. Onze stad staat een groot
muzikaal genot te wachten. A.s. Vrijdag zal
een concert worden gegeven, waarvan het pro
gramma op zich zelf voldoende is om de muziek
liefhebbers te doen watertanden zouden wij zeggen
indien die uitdrukking hier, waar het een geheel
geestelijk genot geldt, niet zoo oneigenlijk moge
lijk ware. Dat de goede verwachting, die het
keurige programma wekt, niet zal worden teleur
gesteld, daarvoor waarborgt niet alleen de naam
van den heer Bekker, die het concert dirigeert
en wiens orkest de uitvoering steunt de so
listen zijn bovendien op muzikaal gebied zeer
gunstig bekend en voor velen, die half en half
het plan reeds hadden om het concert te bezoeken,
zal waarschijnlijk de naam van mevr. Joachim
den doorslag geven. Mevr. Joachim, de echtge-
noote van den uitstekenden violist is, zooals men
weet, na de opera, verlaten te hebben, die haar,
de uitstekende altiste, met name te Weenen zoo
vele lauweren schonk, eene eerste plaats gaan
innemen onder de oratoriumzangeressen.
Wij vestigen zeer de aandacht van onze mu
zikale wereld op dit concert.
Zaterdag is door de politie te Groningen aan
gehouden en gevankelijk naar Leeuwarden ge
bracht de kantoorlooper der Coöperatieve Han-
delsdrukkerij aldaar, die zich ten nadeele van
die instelling heeft schuldig gemaakt aan mis
bruik van vertrouwen.
Men leest in de Standaard:
„Te Arnhem zal men zich mogen haasten.
Dat men toeft, is natuurlijk niet, gelijk som
migen voorgeven, omdat er geen geschikt can
didaat zou zijn.
Hoe toch kan dit gezegd, waar nog kortelings
in tien districten de heer jhr. mr. de Savornin
Lohman, destijds van Assen, nu te ’s Graven-
hage gevestigd, de. algemeen gewilde candidaat
was, die nu, zelf in den Haag wonende, nog
lichter een mandaat zou kunnen aannemen.
Hoe kan dit gezegd waar, zoo men een mi
litair tegenover een militair wil, de heer Löben
Seis de aangewezen man zou zijn
Hoe gezegd, waar, zoo men liever in het dis
trict wilde blijven, de heer Scheidius uitnemende
kansen biedt
Dit kan het dus niet wezen.
Het kan er alleen in zitten, dat men naar het
systeem overhelt, om bij promotie niet mee te
strijden.
En dit stelsel nu, mag, tenzij er accoord besta,
door geen enkele partij worden aanvaard.
Aan één stem in de Tweede Kamer kan de
toekomst des Lands hangen. (1)”
Daar de anti-revolutionaire Kiesvereeniging
evenmin als de Katholieke een kandidaat gesteld
heeft, bestaat er geen zweem van kans voor de
drie heeren, wier namen de Standaard onge
vraagd en misschien ook zonder raadpleging
met de heeren zelven den kiezers aanbeveelt.
Zij had ze dus veilig achterwege kunnen laten.
Dat de heer Löben Seis in dat district de aan
gewezen man zou zijn, omdat er een bloedver
want van hem te Arnhem woont, is toch ook wel
wat al te krasse bewering. Men kan een mede-
ingezeten achting en sympathie toedragen, maar
daaruit volgt nog niet, dat men zijn neef tot
volksvertegenwoordiger zal verkiezen, omdat hij
denzelfden naam draagt.
Dit artikeltje bevestigt bovendien opnieuw,
dat de Standaard, slechts uit nood gedwongen,
vroeger den heer Schimmelpenninck steunde.
(1) Kort voor het afdrukken komt het bericht,
dat men toch tot onthouding besloten heeft. We
betreuren dit. Red. St.
Zondag had te Amsterdam het „admiraal-
zeilen” plaats, waaraan een aantal jachten en
boeiers deel namen. Zeer vele booten bewogen
zich op het Y, terwijl, eene tallooze menigte het
prachtige, levendige schouwspel bijwoonde, dat
door uitnemend weder werd begunstigd. De
Zeilvereeniging het Y, van wie het plan was
uitgegaan, had alle voldoening van dit water
feest, dat tot de eigenaardigste vermakelijkheden
der zeventiende eeuw behoorde.
Het admiraal-zeilen was indertijd noodig, toen
onze handelsschepen door vijanden werden be
dreigd. Toen zeilden zij te zamen onder het ge
leide van vier admiraals, twee voor en twee
achter. Zij moesten in elkanders gezelschap blij
ven en mochten elkaar niet ontzeilen, teneinde
steeds elkander te kunnen helpen en beschermen
tegen den vijand.
Later is deze manoeuvre, die reeds in de vijf
tiende eeuw bestond, eene uitspanning geworden.
Vrijdagmiddag ontstond in eene woning
onder Zoelmond brand, waardoor in weinige
oogenblikken het achterhuis af brandde en eene
geit in de vlammen omkwam. Men zegt, dat
eene kat, die vuur had gevat, in het hooi was
gesprongen, en
is geweest.
zekerd.
Voor eenige dagen vervoegde zich bij een
modemaakster te Dokkum een twee-en-twintig-
jarige schoone, voorgevende eene boerendochter
uit de gemeente Ferwerderadeel te zijn. Daar
eene harer zusters binnen kort in ’t huwelijk
zou treden en zij zelve bij die gelegenheid een
mooien hoed noodig had, wenschte ze zich van
zoo’n onmisbaar hoofdtooisel in tijds te voorzien.
Na hare keuze bepaald te hebben, drong ze er
op aan dat de hoed dadelijk werd opgemaakt
ze zou wel zoo lang wachten om hem te
kunnen meênemen. Haar zuster, die trouwen
zou en haar moeder, moesten ook een nieuwen
hoed hebben, doch die bestelling zon later volgen.
Met bekwamen spoed werd aan 't verlangen der
jonge dame voldaan. Ze vertrok, den hoed van
veertien gulden meênemendenatuurlijk zou ze
later wel betalen.
Toen de leverancierster echter niets meer van
de zaak hoorde en de verwachte bestelling uit
bleef, werd een onderzoek ingesteld, waaruit al
spoedig bleek, dat men hier weer te doen had
met eene brutale oplichterij. Een politiedie
naar uit Dgeadsisteerd door een collega uit
F. met een monster van het lint en van de
pluim, waarmee de hoed was versierd, in den
zak, stapten Zondagochtend de kerk te G. bin
nen, om hunne oogen te laten weiden över al
de kleurenpracht van linten, bloemen en veeren,
waarmee de hoofddeksels der schoone sekse
waren getooid.
Men meende toch te weten, dat de bewuste
dame de vorige week te F. in ’t huwelijk was
getreden en nu met haar jeugdigen echtvriend
de wittebroodsweken te G. doorbracht. Weldra
hadden de ijverige dienaars der wet het hoedje
gevonden. Bij ’t uitgaan der kerk volgden
zij de jonge vrouw en brachten haar vervolgens
in de echtelijke woning een morgenbezoek. ’t
Bleek nu ook, dat zij zich niet vergist hadden.
De gewaande boerendochter zal zich nu zeker
binnen kort te verantwoorden hebben voor den
rechter, die haar denkelijk wel aan ’t verstand
zal brengen, dat hoedenkoopen op zoo’n manier
niet in overeenstemming is met zekere artikelen
van het wetboek van strafrecht.
De sociaal-democratische vereeniging heeft
in eene onlangs te Amsterdam gehouden verga
dering het aan den Raad gedane voorstel be
sproken, om nog f50,000 toe te kennen aan het
comité voor de tentoonstelling van 1883. Een
adres werd vastgesteld, waarin de verwerping
van dat voorstel werd gevraagd. Mocht de Raad
toch tot eene uitgave van dat bedrag willen be
sluiten, dan zou, volgens adressanten, die som
kunnen besteed worden voor de oprichting van
een arbeidersbeurs, of voor den bouw van ar
beiderswoningen, of voor andere philantropische
doeleinden.
In het adres komt ook de opmerking voor,
dat wanneer er van schadevergoeding sprake is,
zeker daarvoor in aanmerking zouden komen de
winkeliers, die door de tentoonstelling in hooge
mate zijn benadeeld.
Dit adres werd zonder beraadslaging aange
nomen en de vergadering ging uiteen onder het
zingen van een lied op de wijze der Marseillaise.
Aangaande den schrikkelijken brand, die
verleden week in Papendrecht, woedde, deelt de
Dord. Ct. nog de volgende bijzonderheden mede.
Aan het Oude Veer nabij den Veerdam stond
eene houten schuur, met pannen gedekt, waarin
de heer Ph. C. v. d. Graaf eene hooiperserij uit
oefende. Omstreeks 4 uur bevond de heer v. d.
Graaf zich in het benedengedeelte der schuur,
toen een der werklieden hem opeens toeriep, dat
de hooipers in brand stond. Op hetzelfde oogen-
blik vertoonde zich dan ook eene vlam over eene
lengte van 3 a 4 meters, welke in korten tijd de
geheele schuur met al wat zich daarin bevond
had aangegrepen. Alleen twee paarden konden
nog gered worden.
Door de groote droogte en den Z.-W.
wind aangewakkerd, sloeg het vuur in weinig
tijds over naar de 7 daarvoor staande huizen
en een oogenblik later stonden ook de aan de
overzijde van den dijk staande woningen in
vlam. Wegens den lagen waterstand kon dein
het haventje liggende aak „De Vrouw Anto-
nette”, schipper A. Rosebrand van ’s Gravemoer,
geladen met 72,500 halve kilo’s hooi, zich niet
bergen en werd ook dit door het vuur aangetast.
Door dezelfde oorzaak kon de gemeentelijke
brandweer, die terstond met hare beide spuiten
aanwezig was, aanvankelijk weinig uitrichten,
zoodat gegronde vrees bestond, dat alle wonin
gen aan het Oude Veer een prooi der vlammen
zouden worden.
Omstreeks 10 uur des avonds was alle gevaar
geweken. De aangerichte schade is ontzettend
en nog met geen mogelijkheid op te geven. On
geveer 18 grootere en kleinere woningen, bene
vens diverse schuren, alsmede het aakschip, zijn
met hunne inboedels in asch gelegd, terwijl ver
schillende andere woningen en inboedels groote
schade bekwamen.
De oorzaak van den brand is onbekend. Een
gedeelte der werklieden van de hooipers was 7
a 8 meter boven den grond aan 't werk, doch
had geen vuur bij zich, terwijl het rooken streng
verboden was.
De spoorweg tusschen Hoorn en Enkhui-
zen is jl. Vrijdag geopend. De gebruikelijke ce
remoniën hadden daarbij plaats.
Bolswardsche Courant
TEGEN EENEN
OoSTERLITTENS.
