NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
GI.SWAR» EN WOHSKAMEl
Ons BLOEMENFEEST nadert.
i
J
g
ir
1885.
Vier en Twintigste Jaargang.
No. 33.
J
uj
I
DE BRON VAN VEEL KWAAD.
VOOR
DONDERDAG 13 AUGUSTUS.
DONDERDAG 13 AUGUSTUS.
BINNENLAND.
KORT VERSLAG
Sa
BUITENLAND.
fil
I
1?
'£2:X:X2<2X3CXX2:X:X3£2XDX^
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
de laatste dagen
Ook te Berlijn slaat men geen geloof aan het
Het Bestuur van Floralia
M. E. van der MEULEN.
P. PEEREBOOM.
M. VAN DER FEEN.
A. BOUMA.
P. FENNEMA.
S. T. HIEMSTRA.
K. van RINGH.
J. HOMMES.
(Uit het Dagblad van 1 Aug. jl.)
Bols ward, 12 Augustus 1885. De vlieger
wedstrijd te Amsterdam, vindt ook op andere
plaatsen navolging. In den Helder zal nu een
vliegerwedstrijd worden gehouden, waaraan jon
gens beneden 16 jaar kunnen deelnemen.
Wanneer de Commissie voor Volksvermake-
lijkheden te houden in de a.s. Bolswarder Kermis
een dergehjke wedstrijd organiseerde, gelooven
we dat dit ook hier wel in den smaak, zoowel
van oud als jong zou vallen.
Men schrijft uit Groningen, dd. 9 Aug.
Een achtenswaardige familie werd hier gister
plotseling in diepen rouw gedompeld.
De ruim 66jarige mej. Catharina Holthuis,
wed. van wijlen den verlaatsmeester H. Swart,
en hare 40jarige dochter Anna Swart, echtgenoot
van den meubelfabriekant C. A. Fischer, beide
hier in de Oude Boteringestraat woonachtig,
gingen Vrijdagnamiddag jl. in goeden welstand
per trein naar Hoogezand, teneinde hunne familie
aldaar een bezoek te brengen.
Te Martenshoek waren moeder en dochter
gelogeerd bij den heer Rud. Staverman en wilden
des avonds te ongeveer 10 uur, naar men zegt,
aan den overkant een nieuwen winkel bezichti
gen, waartoe zij een zoogenaamd „hooge hout”
moesten passeeren.
De familie Staverman werd ongerust over het
lang uitblijven harer logée’s en ging ter onderzoek
uit, totdat men des nachts ten 1 ure de treurige
ontdekking opdeed, dat moeder en dochter waren
verdronken, daar de moeder nog dienzelfden nacht
en hare dochter Zaterdagmorgen in de nabijheid
van het Martenshoeksterverlaat levenloos werden
opgehaald.
Zeer waarschijnlijk zijn zij, door de volslagen
duisternis misleid, het „hooge hout” voorbij
geloopen en zoodoende te water geraakt, terwijl
zij door niemand zijn opgemerkt.
Eene zeer treurige geschiedenis voor den
meubelfabriekant Fischer, die op zoo’n onver
wachte wijze zijne geliefde echtgenoot en zijner
zeven kinderen trouwe en zorgdragende moeder
moest verliezen.
Donderdag kwam een jong paar in de se
cretarie te Hoogeveen om ter ondertrouw inge
schreven te worden. Eer de klerk daartoe ge
reed was kwam een vrouw, de moeder der bruid,
op ’t tipje en verbood de inschrijving, omdat zij
tegen het huwelijk is. Het baatte haar echter
bitter weinig, vooral, omdat zij nog getrouwd en
haar man met het huwelijk ingenomen is.
Men schrijft uit Finsterwold, d.d. 7 Augus
tus aan de Prov. Gr. Crt. het volgendeGis
teren avond had er met den tram van 9 uur 56 een
ongeluk plaats, dat betrekkelijk goed afliep. Bij
de aa nkomst aan de remise stoomde de machinist
in volle vaart met de machine in de ruim een
meter hooge diepte waarover do brug ligt om de
machine en de wagens te draaien. De schok,
daardoor teweeggebracht, was zoo hevig, dat de
glazen van den voorsten wagen verbrijzeld wer
den alle lichten eensklaps uitgingende reizi
gers, gelukkig slechts vijf in getal, als kaatse-
ballen door de wagens vlogen en de conducteur
over den weg tuimelde. Van de passagiers be
zeerde zich een der vrouwen aan den hals. Of
onbesuisdheid van de machinist, of het verkeerd
stellen van den wiseel, of van de brug er de
oorzaak van waren, kunnen we niet zeggen
maar zeker is het, dat het onvergefelijk is, dat
aan de remise alles zoo slecht in orde was. Geen
enkel licht brandde er en niemand van het per
soneel was aanwezig. Mevrouw Dalhuizen bood
dadelijk hulp, terwijl dr. Schónfeld de in zwijm
gevallen echtgenoote van den tolpachter Pot bij
stond en haar later met het rijtuig naar Oost-
wold bracht, ’t Onderzoek van den heer Dal
huizen zal zeker aan ’t licht brengen wie hier
de schuldige is om dezen de welverdiende straf
te doen ondergaan.
Door den landbouwer S. B. te Kolderveen
werd voor eenige dagen een nieuwe koe aange
kocht, welke, toen zij bij zijn andere koeien werd
gebracht, door deze zoo erg werd aangevallen
en toegetakeld, dat het beest nog denzelfden dag
aan de bekomen wonden is gestorven.
Eene „Vïlle Mortë'. Volgens een corres
pondent van ’t Hbl., die daar heet te wonen, is
Groningen op ’t oogenblik eigenlijk eene doode
stad. Hij beschrijft den treurigen toestand van
het doode Groningen aldus
„Wandel door de Groningsche straten, gij ont
moet niemand kuier door de nieuwere gedeelten,
huis aan huis zult gij gesloten vinden en be
dolven met eene in weken niet weggeveegde
laag zand en stof. Slenter door ons Sterrebosch,
gij vindt er niets dan kindermeiden aan wie de
badplaats bezoekende moeders hare kinderen
toevertrouwdendan oudere en jongere echtge-
nooten, die zelve, dikwijls onder verveling en
warmtelasten, zich kwijten van de taak hunne
kinderen frissche lucht te doen genieten. Alleen,
wanneer gij nog een groot getal kramen wilt
zien, bezoekt gij den Heereweg op Zondag, wan
neer burgerij en handwerkstand gaan luisteren
naar de schutterijmuziek in het Sterrebosch of
harmonie, wanneer Bekker’s orkest zijne program
ma’s ten gehoore brengt. Maar overigens doen
mode en behoefte ook hier het meerendeel den
tol betalen aan spoorweg-maatschappijen, bad
doctoren en hoteliers, waartegen zij het voorrecht
ruilen de sobere natuur dezer provincie in ver
gelijking te brengen met meer of minder trotsche
tafereelen in binnen- en buitenland.”
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
slechts één dag blijven maar, ofschoon Keizer
Frans Jozef den 18en verjaart, duurde het tot
den 19en eer Kalnoky over Berlijn en Dresden
te Weenen terug was.
Een Duitsch eskader, onder bevel van den
admiraal Paschan, en bestaande uit de kruisers-
fregatten Stosch^ Gneisenau, Elisabeth en Prinz
Adalbert en het kolenschip Ehrenfels, is den 7
dezer voor Zanzibar aangekomen. Bovendien
is de Bismarck ook in die wateren.
Men verwacht, dat deze demonstratie den Sul
tan van Zanzibar de overtuiging zal schenken,
dat het voor hem het beste is, indien hij de be
zittingen, waarop de Duitschers aanspraak ma
ken, vreedzaam in hun bezit laat en de wettig
heid er van erkent.
Den Engelschen raadgever Kirk mag hij dan
wel zijn ontslag geven. Duitschland bezit immers
wel degelijk oorlogschepen alleen voor Zan
zibar liggen er nu vijf of zes 1 wat zou de
Sultan daartegen kunnen protesteerenDe En-
gelschman heeft hem om den tuin geleid.
De Fransche Regeering moet hebben be
sloten, de eerste bezending van recidivisten ter
deportatie niet naar Nieuw-Caledonië, maar naar
Guyana te bestemmen, en wel naar Moroni. Er
zijn instruction gezonden aan den Gouverneur
dier kolonie, om de gedeporteerden te ontvangen
op eene wijze, welke zooveel mogelijk kan strek
ken in het belang van hunne gezondheid.
Voor misdadigers wordt er vaak beter bezorgd
dan voor de minvermogende bevolking het
bestuur der stad Marseille veronachtzaamt althans
schandelijk de regelen der gezondheidsleer. Om
slechts iets te noemenhet komt herhaaldelijk
voor, dat op de binnenplaats van groote en dicht
bevolkte huizen van vijf verdiepingen, elk gezin
zijn afval, zelfs de vuilste, op één hoop werpt,
alsof het zoo behoort. De Minister van Koop
handel, die Marseille verleden week bezocht, kon
zich van de waarheid dezer mededeeling over
tuigen. En het bestuur der stad doet niets, om
dergelijke toestanden door verordeningen, tegen
wier overtreding straffen worden bedreigd, te
bestrijden en uit te roeien. Het zegt, dat indien
de toestand van Marseille voor Frankrijk gevaar
oplevert, Frankrijk dien toestand dan maar moet
verbeteren! Wanneer de vuile steden in het Zuiden
zulke beschouwingen gaan voeren, zal er wel een
Rijkswet moeten totstandgebracht worden, welke
die onwillige besturen kan dwingen, de algemeene
bepalingen omtrent de hygiëne toe te passen.
Tot lid van den Franschen Senaat is in plaats
van Victor Hugo gekozen de radicaal Songeon
met 337 stemmen, terwijl de candidaat der ge
matigde republikeinen 257 stemmen verkreeg.
Tien jaargeleden warende Amerikaansche
Levensverzekeringmaatschappijen zeer ongerust
over de gevolgen eener levensverzekering van
ongeveer f 250,000, die door sommige harer was
gesloten met een zekeren kapitein Colvocorosses
uit Connecticut. Men had het lijk van den ka
pitein bij eene spoorwegbaan gevonden met een
ontladen pistool en een open, beroofden reiszak
naast zich. De maatschappijen beweerden, dat
de kapitein diep in de schulden stak, en hij
dezen zelfmoord verzonnen had. om hier den
schijn van moord te geven, teneinde zijn gezin
een aanmerkelijke fortuin na te laten.
Wij meenen ons te herinneren, zegt de Verzb.,
dat de erfgenamen voor eene geringe som tran
sigeerden. Doch ziehier, welk incident zich nu
voordoet. Een Amerikaansch kapitein zegt, op
het eiland Honolutie een Deenschen matroos te
hebben aangetroffen, die bekende zelf den kapi
tein Colvocorosses vermoord te hebben om hem
te berooven. Wat zullen de erfgenamen onder
deze omstandigheden doen En kan de tran
sactie, die tien jaar geleden gesloten werd, niet
worden aangetast?
"VLAHST 2D2E2UT Ja_A_A2D 2D ZE ZB,
Gemeente Bolsward,
op Dinsdag-11 Augustus 1H85,
’s avonds ten 3 ure.
Eigen schuld plaagt het meest, zeide de wijs
heid onzer vaderen. En de N. Zutph. Ct. brengt
dit in herinnering, overtuigd als zij is, dat die
waarheid in vele opzigten toepasselijk is op het
geen men in onze dagen „de sociale quaestie”
noemt.
In plaats van in den loop van zaken, waaruit
de toestand onzer dagen is ontstaan, reden te
zoeken om te morren over strijd tusschen kapi
taal en arbeid, over onderdrukking en exploitatie
van den laatste door het eerste, moet men, bij
verstandiger beschouwing van de feiten, daaruit
de gevolgtrekking maken, dat het kapitaal niet
langer in staat is om den arbeid te onderhouden.
Met andere woorden zou men het aldus kunnen
uitdrukken, dat in het bijzonder de handwerkende
bevolking te sterk is toegenomen en blijft toe
nemen. Alle pogingen der philantropen, al hun
palliatieven, al hun hulpmiddelen moeten blijven
afstuiten op overbevolking.
Om de oorzaak van het kwaad weg te nemen,
behoeft men echter zijn toevlugt niet te nemen
tot gedrogtelijke stelsels, zooals het door Annie
Besant aanbevolene. Men kan den weg tot de
oplossing vinden door te letten op de lessen
der praktijk. Terwijl uit de middenklassen,
ofschoon evenmin als die der arbeiders zonder
zware levenszorgen, slechts zelden een individu
„aan lager wal geraakt” en op de maatschap
pelijke ladder daalt, tenzij buitengewone rampen
daartoe medewerken, levert de arbeidende, zg.
lagere volksklasse bij voortduring nieuwe ele
menten aan het proletariaat, zonder anders dan
bij hooge uitzondering vooruit te gaan naar een
hoogere maatschappelijke positie.
„De oorzaak daarvan zegt de N. Zutph.
Ct. is niet geheimzinnig, maar ligt voor de
hand, voor ieder waar te nemen in de lagere
volksklasse trouwt men „er maar op los”, on
nadenkend, zonder berekening of „moral res-
traidt” (zedelijke zelfbeheersching), zooals Mal
thus het noemde, zonder te zorgen dat de te
verwachten nieuwe wereldburgers hun plaats
bereid vinden aan den dischterwijl in de
hoogere klassen der maatschappij eerder te veel
dan te weinig berekenende voorzigtigheid van het
huwelijk terughoudt, tot men zich voor alle
eventualiteiten voorbereid acht.
„Het komt ons voor, dat de arbeidende klasse
dus in zeer belangrijke mate in eigen hand het
middel heeft om haar lot te verbeteren, en dit
maal doortastend. Overbevolking is de kwaal,
of de oorzaak der kwaalhet produceeren van
meer arbeidskrachten dan waaraan behoefte be
staat en van meer monden dan men verzadigen
kan, dat moet worden tegengegaanvroegtijdige
huwelijken, die met moeijelijkheden beginnen en
met ellende en achteruitgang eindigen, die moet
ook de arbeidende bevolking dus leeren vermijden,
in haar eigen belang allereerst, zooniet uitsluitend.
„De heeren hebben mooi praten, luidt het
antwoord niet zelden, als men zulk een raad
geeft.
„Inderdaad Of ziet men niet, integendeel,
dat „de heeren” het voorbeeld geven Ziet men
in de middelklasse, ja zelfs in de hoogere stan
den, niet uiterst zelden een huwelijk op dien
jeugdigen leeftijd, waarop de meesten uit de
volksklasse reeds onder de lasten van een gezin
met eenige kinderen gebukt gaan Terwijl men
in de middelklasse slechts zeer zelden huwt al
vorens een positie te hebben, die voor komende
behoefte is berekend, en eerst dan als men voor
de eerste tijden gewapend is, zet de arbeider
veelal een huishouden op als zijn spaarpenningen
nauwelijks toereikend zijn voor de eerste instal
latie en het inkomen op zijn best voor man en
vrouw zonder meer.
„Wat de middelklasse doet, en wat haar voor
verval behoedt, moet de arbeidende stand dus
ook leeren doenniet vroegtijdig trouwen, daar
door eerst een spaarpot maken die kwade dagen
kan helpen doorkomen, en tevens geen kinderen
het leven geven zonder in staat te zijn om hen
te onderhouden en groot te brengen, waar
mede van zelf een natuurlijke beperking van de
nakomelingschap gepaard gaat.
„Vroegtijdige huwelijken zijn de bron, waaruit
tallooze rampen voor de arbeidende klasse voort
spruiten. Zedelijk zelfbedwang in dat opzigt is
het geneesmiddel tegen de kwaal.
„Kon men het besef daarvan ingang doen vin
den, men zou een grooten stap hebben gedaan
tot oplossing van het sociale vraagstuk”.
In waarheid mag het Bestuur van
FLORALIA schrijven ons bloemen-
feest nadert, want de dag der tentoon
stelling van de planten en bloemen,
in het gezin van den werkman ge
kweekt, is voor zeer velen een feestdag
en de avond in de Sociëteit „de Doele”
is voor de steeds in aantal klimmende
schare in de opvolgende jaren een
feestavond geweest. Zeer velen hebben
verklaard, dat het een der aange
naamste avonden van het jaar voor
hen is. De aanwezigheid van verte
genwoordigers van alle standen der
burgerij verhoogt het genot, omdat
’t zoodoende in waarheid een volks
feest wordt. Het zal dan ook onge
twijfeld een welkome tijding zijn, dat
dit jaar It Augustes
a.s. bestemd is voor de bloementen
toonstelling. Den vorigen dag, des
nam. ten vier ure wacht het Bestuur
de inzenders in de groote beneden
zaal der Sociëteit. Als er mochten
zijn, die overjarige planten hebben,
welke door zorgvuldige kweeking, in
vorm en bloemenrijkdom uitmunten,
zal de toezending daarvan het Bestuur
zeer aangenaam zijn. Met alle ver
trouwen doen wij een beroep op het
groote publiek en vragen, om ook
nu weer, een en ander te mogen
ontvangen tot opsiering der tentoon
stelling. Vooral zal ’t ons aangenaam
zijn, als deze en gene een prijs ter
beschikking van het Bestuur wil
stellen, waartoe elk der leden zich
aanbeveelt voor de ontvangst. Op den
dag der tentoonstelling zal de zaal
van des nam. 14 uur voor ieder
toegankelijk zijn, voor de leden op
vertoon van hun kaart, voor de niet-
leden tegen betaling van 25 Cts.
Des avonds hebben de inzenders van
af 7 uur, vrijen toegang, evenals de
leden en kunnen, zoolang er plaats
is, allen die 17 jaren oud zijn en
daarboven, voor 10 Cts. per persoon,
deelnemen aan het feest.
Punten van Behandeling
1. Rapport der Commissie omtrent het onder
zoek der gemeente- en schutterij-rekening over
1884.
Ter visie gelegd.
2. Missive Bestuurders der Stadswerkinrich
ting dat de rekening over 1884/5 gereed ligt.
De heeren Schoonhoff, v. d. Oever en Eisma
werden tot eene commissie van onderzoek be
noemd.
3. Behandeling van de concept-verordeningen
tot heffing en invordering van vergunningsrech
ten voor den verkoop in het klein van sterken
drank.
Beide verordeningen werden goedgekeurd. Het
vergunningsrecht bedraagt alsnu f 12,50 per
f 50,00 huurwaarde.
4. Behandeling van het adres der harddraverij-
vereeniging om eene toelage uit de gemeentekas.
f 50,00 toegestaan.
5. Behandeling van het voorstel van Burg,
en Weths. tot herstelling der bestrating door
de stad.
Besloten het werk onderhands aan te besteden.
6. Onderzoek der geloofsbrieven van de vier
benoemde leden van den Gemeenteraad.
Besloten tot toelating van alle benoemde leden.
Het bericht der Parijsche République Frang.
betreffende het totstandkomen van een of- en
defensief verbond tusschen Engeland en China
tegen Rusland, wordt door de Daily News een
fabeltje genoemd, dat dienst moet doen bij de
ophanden zijnde verkiezingen. De Republique
knoopt toch aan het verhaal eene beschouwing
vast, die daarop neerkomt, dat Frankrijk zijne
militaire inrichtingen in het verre Oosten moet
versterken, aan de koloniale staatkunde van den
heer Jules Ferry vasthouden, en alzoo dezen in
’t gelijk moeten stellen tegenover den heer Clé-
menceau, wiens invloed in de laatste dagen
zichtbaar is toegenomen.
Ook te Berlijn slaat men geen geloof aan het
bondgenootschap.
Gladstone bevindt zich thans aan boord van
de Sunbeam op de Noordzee. Hij maakt een
reisje van drie weken langs de kusten van
Noorwegenmaar men vooronderstelt, dat hij ook
Finland zal aandoen en daar eene samenkomst
zal hebben met Czaar Alexander.
Sir H. Drummond Wolff is Zaterdag naar
Konstantinopel vertrokken. In tegenstelling met
hetgeen eerst werd gemeld, zal hij zich nu we
der wèl te Weenen ophouden, namelijk drie of
vier dagen.
Zal Wolff den Minister van Buitenlandsche
Zaken graaf Kalnoky nog te Weenen aantreffen?
De laatste toch is voornemens, in het begin
dezer week naar Varzin te vertrekken, om daar
een paar dagen lang de gast van Bismarck te
zijn. Verleden jaar bracht de Oostenrijksche
Minister ook op Varzin een bezoek aan den
Duitschen Rijkskanselier. Den 15en Augustus
kwam Kalnoky op Varzin aan. Hij zou er
Bolswardsche Courant
1
DER VERGADERING