NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
©aSWARO EN WGRSRRAOSER
•J
T
t
Kennisgeving.
Spanje en zijn overleden Koning.
J
S
1885.
No. 50.
Vier en Twintigste Jaargang.
VOOR
DONDERDAG 10 DECEMBER.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
DONDERDAG 10 DECEMBER.
KORT VERSLAG
Gemeente Bolsward,
Op Dinsdag 8 December 1.885,
’s avonds ten ure.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
VJ^HNT ZDZEJNT EER
5. Benoeming van Bestuursleden van Gestich
ten en Instellingen tengevolge periodieke af
treding.
Al de aftredende leden herbenoemd.
6. Benoeming van een Voogd van het St.
Anthonij Gasthuis, ter vervulling eener buiten
gewone vacature.
De heer D. van der Werf Gz. benoemd.
7. Onderzoek van de geloofsbrief en verdere
stukken van den heer IJ. T. de Boer, benoemd
lid van den gemeenteraad.
Gerapporteerd tot toelating.
De COMMISSARIS des KONINGS in de pro
vincie Friesland,
Gelet op het besluit van Gedeputeerde Staten
dier provincie, van den 26 November 1885, no
32, 1 e afdeeling B, en op art. 11 der wet van den
13 Juni 1857 (Staatsblad no. 87);
Brengt ter kennis van de belanghebbenden
I. dat de jacht in de provincie wordt gesloten
a. op Donderdag den 31 December 1885, met
zonsondergang, voor zoover betreft de jachtbe
drijven, bedoeld in art. 15, letters a, b, c, d en
g der aangehaalde wet;
b. op Zaterdag den 13 Maart 1886, met zons
ondergang. voor zooveel aangaat de jachtbedrij
ven, in dat artikel, onder letters f en h, vermeld
II. dat het vangen van kemphanen met slag
netten zal vrijstaan, van Maandag den 29 Maart
1886, met zonsopgang, tot en met Maandag den
19 April daaraanvolgende, met zonsondergang
III. dat het weispel van kwartelen met steek
garen of vliegnet wordt opengesteld van Maandag
den 26 April 1886, met zonsopgang, tot en met
Zaterdag den 3 Juli daaraanvolgende, met zons
ondergang
IV. dat het jachtbedrijf met geweer en met
of zonder staande honden of brakken, genoemd
in art. 15, letter c, der wet, van Maandag den
28 December 1885 tot en met Donderdag den
31 en dier maand dagelijks zal mogen worden
uitgeoefend.
En zal deze op de gebruikelijke wijze worden
afgekondigd en aangeplakt.
Leeuwarden, den 30 November 1885.
De Commissaris des Konings voornoemd,
Van HAR1NXMA thoe SLOOTEN.
werd voor een spotprijs door den burgemeester
van laatstgenoemde gemeente ten behoeve der
geëxecuteerden weder ingekocht. De opbrengst
bleef ver beneden het bedrag van het verschul
digde. Uit Fur en Lime meldt een blad, dat bij
na alle grondbezitters weigeren belasting te bc-_
talen. De hoofden der plattelandsgemeenten op
het eiland Langeland hebben aan den ambtsraad
de volgende vraag gericht„Daar de ambtsraad,
volgens art. 47 der gemeentewet, de leden van
de gemeenteraden persoonlijk kan verantwoorde
lijk stellen voor onwettige uitgaven en daar nu
de aan de gemeente toekomende belastingen, niet
wettig kunnen worden uitgeschreven, wordt de
ambtsraad verzocht in te lichten, of die belastin
gen mogen worden geheven of niet.”
De berichten uit Bulgarije en uit Servië
behelzen geen nieuws van beteekenis. De Ser
vische legerbevelhebbers schijnen nu weder in
last te hebben, de vijandelijkheden niet te her
vatten, tenzij de Bulgaren weder aanvallenderwijs
te werk gaan.
De Turksche commissarissen te Philippopel
worden geenszins met blijdschap ontvangen door
de Rumeliërsdeze vreezen voor Rusland’s in
triges ten bate van Turkijeeen herstel van
het status quo ante is voor hen eene vernedering
en een teruggangzij willen geen Russische
heerschappijzij willen een Bulgaarsch Rijk uit
maken.
De liberalen in Engeland stonden Zondag
precies gelijk met de conservatieven en Parnel
lieten te zamende eersten hadden 311 candi-
daten zegevierend uit den verkiezingsstrijd doen
komen, de conservatieven 244, de Parnellieten
67. Er moeten thans nog 52 verkiezingen plaats
hebben, waarvan er, naar berekening. 13 ten
gunste der Parnellieten zullen uitvallen. De
liberalen zullen 338 leden moeten tellen, willen
zij de volstrekte meerderheid hebbenmaar dat
is dan slechts een weegschaal-meerderheid.
In weerwil van de overwinningen, door de
conservatieven in de steden behaald, zijn het juist
niet de candidaten geweest, welke het free-frade-
stelsel afvallig zijn geworden, om als fair-traders
op te treden, welke succes hadden met hunne
frontsverandering. Zoomin de heer Ecroyd, als
zijn vurigster aanhanger, de heer Lowther, zijn
gekozen. Andere, die zich minder hadden gecom
promitteerd, hebben zich in den laatsten tijd van
de verdediging van het vermond protectionisme
onthouden en nu zij zich met een verbond met
de gematigde liberalen vleien, komt het hun in
het geheel niet gelegen van beschermende rechten
te spreken, want de gewenschte bondgenooten
zijn allen voor den vrijen handel. Zooveel is in-
tusschen reeds nu zeker, dat het volgend Parle
ment geen stap zal doen om tot beschermende
rechten terug te keeren.
Volgens de Observer bestaat er reden aan te
nemen, dat zelfs als de verkiezingen, die nu nog
plaats moeten hebben, mochten uitvallen in een
voor de conservatieven ongunstigeren zin dan
men op het oogenblik verwacht, het Ministerie
toch in geen geval van plan zal zijn af te treden
voordat het Parlement zal zijn bijeengekomen.
Het Ministerie zal bereid zijn aan het Parlement
een programma voor te leggen van belangrijke
hervormingen op het gebied der wetgeving.
In de plaats van den overleden vice-pre-
cident der Vereenigde Staten van N.-Amerika,
Hendrickx, zal Sherman, die tot president van
den Senaat is gekozen, ex officio optreden.
len beweerd werd, niet gelukkig was. Twee
dochters zijn de vrucht van dezen echt. De
oudste is vijf, de jongste nog geen drie jaren
oud. Tot twee malen toe werd op ’s konings
leven een aanslag beproefd, eerst in 1878 en
nog eens in 1879. Beide keeren echter bleef hij
ongedeerd. Doch door al zijne tegenspoeden
werd zijn karakter gevormddaardoor werd de
knaap een man, de man een koning.
Alfonso’s pogingen om Spanje in het buiten
land hooger aanzien te verschaffen, slaagden
almede niet gelukkig. Door toedoen van Oos
tenrijk trachtte hij Duitschlands vriendschap te
verwerven en deed zelfs in 1883 eene reis naar
Berlijn, waar hij dan ook zeer hartelijk ontvan
gen werd. Maar juist de ontvangst en zijne
verheffing tot bevelhebber van een Duitsch
uhlanen-regiment wekte den haat tegen hem op
van de Fransche chauvinisten, die daarvan bij
’s konings doorreize door Frankrijk ondubbel
zinnige blijken gaven. Het bezoek van den
Duitschen kroonprins te Madrid vergoede eenigs-
zins de te Parijs ondervonden onheusche beje
gening en bezegelde de vriendschap tusschen
Spanje en Duitschland. Daar komt nu de pas
bijgeiegde Carolinen-kwestie die goede verstand
houding ernstig verstoren, en de koning had weer
al zijne vastberadenheid noodig om de dreigende
wolken, die zich eenigen tijd boven Spanje
samentrokken, te verdrijven, ’t Was alweer het
gepeupel, opgestookt door eenige raddraaiers,
dat zich tusschen hem en Duitschland plaatste.
Nu reeds geruimen tijd was de koning, die
klein en tenger van persoon was, sukkelend.
Zijn verzwakt gestel drong hem in Andalusië
op de goederen van zijn schoonvader, den hertog
van Montpensier, rust en herstel te zoeken.
Daar werd hij echter plotseling door een hevige
keelziekte aangetast, die binnen een paar dagen
zijne nog overige krachten sloopte. Woensdag
25 November overleed hij op het buiten te Pardo.
Natuurlijk zullen republikeinen en Carlisten
zich onmiddelijk opmaken om hun ontwrongen
gezag te heroveren, en zoodra ’s konings ziekte
eene ernstige wending nam, werden dan ook
dadelijk te Madrid de troepen in de kazerne
geconsigneerd. De oudste van ’s konings doch
tertjes, princes Mercedes wordt of is reeds als
koningin uitgeroepen, onder regentschap barer
moeder, en Sagasta is belast met de vorming
van een nieuw Kabinet met maarschalk Jovellar
voor oorlog, Comache voor financiën, Martos
voor buitenlandsche zaken, Gonzalez voor bin-
nenlandsche zaken. De oude Martinez-Campos,
die koning /Alfonso op den troon bracht, heeft
het bevel over het leger op zich genomen.
’t Is te hopen, dat door snelle maatregelen en
deze wijziging der regeering in liberalen zin de
eventueele plannen der revolutionairen in de ge
boorte worden gesmoord. Dat men hieromtrent
echter niet gerust is, bewijst de sterke daling
der Spaansche fondsen. Tot nog toe heeft echter
geen enkele beweging tot dit verschijnsel aan-
leidiiig kunnen geven.
De Fransche Kamer van Afgevaardigden
heeft de verkiezingen op Corsica vernietigd. Dit
besluit viel met eene meerderheid van 25 stem
men 255 tegen 231 stemmen, na een heftig
debat over de inmenging der geestelijkheid en
andere onregelmatigheden.
Volgens de Temps zal de Minister van Ma
rine, de vice-admiraal Galiber, zijne portefeuille
behouden omdat het geschil over de verkla
ring van generaal Brière de l’Isle in de commis
sie van 33 met zijn ambtgenoot van Oorlog,
generaal Campenon, weder is bijgelegd.
Uit Marseille wordt gemeld, dat voor de kerk
St. Martin eene manifestatie plaats had. Onge
veer 5000 manifestanten waren op de been en
hebben de priesters en geloovigen, die uit de
kerk kwamen, uitgejouwd en uitgefloten. Er
hadden verscheidene arrestatien plaats, een per
soon werd gewond.
Ter toelichting diene, dat deze kerk volgens
een besluit van den Gemeenteraad aanmerkelijk
zal worden verbreed en verfraaid. Toen eenige
dagen geleden op last van het Gemeentebestuur
met deze werkzaamheden een aan vang werd
gemaakt, heeft de geestelijke van St. Martin,
bijgestaan door den koster, zich tegen de uit
voering voor zoover zij het kerkgebouw7 be
dreigde verzet, waarop de heer Giry, een
conservatief gemeenteraadslid, met behulp van
een aantal agenten de werkzaamheden deed sta
ken. Het voorgevallene had een incident in
den gemeenteraad tengevolge, waarbij de heer
Giry de wettigheid van den maatregel bestreed
en het gedrag van den geestelijke trachtte te
verdedigen. Het manifesteerende volk nu wenscht
dat het besluit van den Gemeenteraad worde
uitgevoerd.
De parlementaire crisis in Denemarken
blijft haar stremmenden invloed op den gang
der administratieve werkzaamheden uitoefenen.
Zoo neemt het in Jutland gegeven voorbeeld, de
belasting te weigeren, meer en meer toe. Te
Darum in het ambt Ripen hebben 55 leden der
democratische vereeniging zich verbonden de be
lastingen niet te betalen en daarvoor een rech
terlijke uitspraak uit te lokken. Te Horsens
in Jutland zijn een aantal voorwerpen verkocht,
die in Sövind Gangsted wegens achterstallige be
lasting waren in beslag genomen. Het meeste
Joure. De tramboot van Sneek op Joure is
Vrijdag LI. door den storm op het land geworpen
en bleef den geheelen dag vastzitten. Door een
andere boot werden de reizigers afgehaald. Ook
de stoomboot van Akkrum werd door den wind
op het land geworpen.
Heerenveen, 6 Dec. De bejegening, den
heer Heldt aangedaan in de algemeene vergade
ring van den Bond voor Algemeen Stemrecht,
vindt hier algemeen afkeuring, zoodat reeds en
kelen voor hun lidmaatschap bedankt hebben.
Zelfs heeft de ijverige voorzitter van de afd. Hee
renveen zijne betrekking neergelend, en gewis zal
het ledental, dat thans ongeveer 160 bedraagt,
veel minderen, indien in de op Zondag a. s. te
houden vergadering niet met eene flinke meerder
heid eene motie van afkeuring over genoemde
bejegening wordt aangenomen. Naar we verne
men, bestaat het plan bij meerdere Friesche af-
deelingen om zich van den Bond af te scheiden.
Werd in de algemeene vergadering te Amster
dam geconstateerd, dat Friesland, wat het aan
tal afdeelingen en leden betreft, bovenaan staat,
door de socialistische drijvers is door de uit
werping van den heer Heldt aan de eendracht
een gevoeligen knak gegeven, daar vele gezeten
burgers, die zich met het beginsel van A. S. (met
noodwendige uitzonderingen) best kunnen ver-
eenigen, afgeschrikt worden zich verder aan te
sluiten bij een Bond, waarin de sociaaldemocra
ten den boventoon voeren.
Indien echter allen, die het in beginsel over
A. S. eens kunnen worden (dat getal is in Fries
land zeer groot), zich aaneensloten, dan kon er
misschien in deze provincie een krachtige provin
ciale vereeniging ontstaan. Men verwacht dan
ook, dat door de afd. Leeuwarden daartoe pogingen
zullen worden aangewend. Komt zulk eene ver
eeniging tot stand, dan heeft de „verrassing” te
Amsterdam voor Friesland in de gevolgen mis
schien iets goeds bewerkt.
Slechts nog een paar leden der Tweede
Kamer behoefden hunne stem aan het voorstel
van den heer Savornin Lohman gegeven te heb
ben om het te doen aannemen en het Kabinet
te doen vallen.
Het constitutioneel gevolg van die afstemming
zou moeten geweest zijn, dat een Kabinet uit de
rechterzijde optrad.
De Haagsche correspondent van de Zutph. Ct.
deelt nu mede, van een invloedrijk lid der Katho
lieke partij te hebben gehoord, dat verscheiden
zijner geestverwanten den heer Lohman niet in
den steek hadden willen laten, maar zeer ver
heugd waren, dat de liberalen op hun post waren
geweest, omdat zij de optreding van een Minis
terie uit de rechterzijde onmogelijk achtten.
Wij hebben geen reden om te twijfelen aan
de waarheid dezer mededeeling, maar is er dan
geen zeer gevaarlijk spel gespeeldmen werkt
mede om een Kabinet te doen vallen en verklaart
onmogelijk het te doen vervangen want van
een liberaal Kabinet zal nu toch wel in het ge
heel geen sprake meer zijn.
Men zou dus de Regeering omverwerpen, we
tende, dat er geene andere te vinden was.
Voor de eer van den invloedrijken Katholiek
en diens geestverwanten hopen wij, dat de cor
respondent hem niet goed heeft begrepen.
Terwijl de beweging over het stemrecht
het geheele land in rep en roer brengt, treedt
een weekblaadje, de Zoom met het denkbeeld op,
om aan allen het stemrecht te ontnemen, althans
wat de Volksvertegenwoordiging betreft. Het
wil de Kamers geheel afschaffen.
Wat er dan komen zou, zegt het blad even
min als de heer Douwes Dekker, aan wien het
dit idee ontleent, maar het is van oordeel, dat
het nooit erger kan worden dan thans.
Aan een dichter vergeeft men zulke opwellin
gen, maar een verstandig mensch moet, iets af
keurende, het betere kunnen aangeven.
Douwes Dekker beweert, dat betere te kennen,
maar zegt, dat de natie nog niet gereed is z’n
(lees zijn) antwoord nuttig te gebruiken,
Welnu, laat hij het dan maar voor zich houden,
totdat de natie gereed is, maar laten wij intus-
schen onze Vertegenwoordiging niet loslaten.
Waarlijk, het is beter geregeerd te worden naar
de beginselen eener Grondwet, dan naar de
ideeën van een dichter. Dichters kan men toe
juichen en bewonderen, maar men neme die
ziekelijke geesten nooit tot leidslieden, allerminst
in de staatkunde.
Een dame deelde Zaterdagmiddag op den
Nieuwendijk te Amsterdam aan voorbijgaande
kinderen prenteboekjes uit en hield hare porte-
monnaie in de hand, om den koopman, van wien
zij kocht, te betalen. Een jongen van ongeveer
9 jaar rukte haar de portemonnaie uit de hand,
Een der ongelukkigste landen der aarde is
gewis Spanje. Indien het waar is, dat de mensch
voor het grootste gedeelte de bewerker is van
zijn eigen geluk of ongeluk en dat dit op het
lot der volken ook van toepassing is, dan heeft
Spanje veel misdreven. Wie de geschiedenis
van Spanje kent zal ook niet tot eene andere
gevolgtrekking kunnen komen. De dwingeland
van Nederland, de Spaansche koning, die den
80 jarigen oorlog uitlokte, die ons volk met
schorpioenen kastijdde, heeft ook Spanjes ge-
lukzon doen ondergaan, zijne nijvere bevolking
uitgemoord, omdat ze van een ander geloof wa
ren en aldus den grond gelegd tot zijne diepe
vernedering, waaruit het zich tot den huidigen
dag niet heeft kunnen opheffen. Latere eeuwen
hebben niet goed kunnen maken wat toen is
bedorven.
Vele andere omstandigheden hebben bovendien
voor dien Staat steeds zeer ongunstig medege
werkt. Zwakke, doch wel geloovige vorsten
heeft het bij menigte gehad, terwijl somtijds
vrouwen aan de Regeering waren, die geheel
door gunstelingen beheerscht, het rijk al dieper
en dieper deden zinken.
Elke poging om het volk gelukkiger te ma
ken is mislukt en onder de volken van Europa
is het groote land, met machtig veel hulpbron
nen tot welvaart en ontwikkeling, slechts geteld
onder de mogendheden van den minderen rang.
Wij willen na deze korte schets als inleiding
eenige woorden aan de nagedachtenis van den
jeugdigen Alfonso XII wijden, die, pas tien jaar
aan de regeering, reeds zoozeer de achting van
de Spaansche natie verworven en zich zoo ver
dienstelijk voor land en volk gemaakt had, dat
allen hem zeker een langer leven onder gunsti
ger omstandigheden hadden toegewenscht.
Alfonso had zijn acht en twintigsten verjaar
dag kunnen vieren. Toen zijne moeder Isabella
ten zijnen behoeve afstand van den Spaanscben
troon deed, was hij dertien jaar oud. De partij
.evenwel, die Isabella verdreven had, had de re
publiek uitgeroepen en eerst in 1874 gelukte het
zijnen aanhangers, de Alfonsisten of gematigde
liberalen, den pretendent op den troon te bren
gen. Op 14 Januari 1875 hield de 17jarige vorst
zijne intrede in Madrid. Eene nieuwe constitu
tie werd ontworpen, waarbij Alfonso zich ook
den steun der geestelijken verzekerde. Allengs
wist hij zijne tegenstanders, de republiekeinen
en Carlisten, zoo niet met den toestand te ver
zoenen, dan toch te bedwingen, zoodat Spanje
onder zijne regeering een ongewone rust genoot.
Gelukkig was echter dit tijdperk voor Spanje
niet. Vooral de laatste jaren stond het aan
verschrikkelijke rampen bloot, maar juist de
deelneming van Koning Alfonso in het leed van
zijn volk verhoogde zijn aanzien en bevestigde
zijn gezag. Nog heugt ieder de groote over-
strooming in Murcia; vervolgens kwam de ge
duchte overstrooming in het Zuiden en nu in
het vorige jaar de cholera. Telkens was Alfonso
de eerste om, ook met eigen levensgevaar, de
gevolgen dezer rampen af te wenden of de lij
denden te troosten. Ook persoonlijk was hij niet
gelukkig, op den troon bijna evenmin als in
zijne ballingschap. Zijn eerste echt met zijne
nicht Maria de la Mercedès, een huwelijk uit
liefde, werd nog in het zelfde jaar, waarin het
met veel plechtigheid voltrokken was, door den
dood der jonge koningin ontbonden. Het vol
gende jaar (1879) hertrouwde hij met de Oosten
rij ksche aartshertogin Maria Christina, welk
huwelijk, uit staatkunde gesloten, naar door ve-
Ingekomen zijn
a. Resolutie van Ged. Staten, houdende goed
keuring der verschillende begrootingen over 1886.
b. Missive van het Collegie van Brandmees
ters, waarin zij het aanschaffen van een kleine
brandspuit ontraden.
Resolutie en Missive aangenomen voor noti
ficatie.
c. Adres van den heer G. J. Keilman en 79
medeonderteekenaren omtrent het dempen van
den Dylakker van de Waag tot de St. Jans-
poort.
Gesteld in handen van eene commissie, be
staande uit de heeren Eisma, Lunter en B. D.
Eerdmans.
Punten van Behandeling:
1. Voorstel van Burgem. en Weth. tot pu-
blieken verkoop van de huizen „Huilkenstein”
en „Hoptille” c.a.
Ter visie.
2. Aflossing van een aandeel in de geldleening
groot f 12000.
Het laatste aandeel No. 12 is met 1 Januari
aflosbaar.
3. Behandeling van het adres der commissie
voor de Zondagschool om localiteit voor het houden
dier, school, met advies van Burgem. en Weth.
Toegestaan.
4. Voorstel van Burgem. en Weth. in zake
de heffing van doorvaartsrechten aan de bruggen
over de Bols warderWorkumervaart.
Ter visie.
Bolswardsche Courant
DER VERGADERING
