NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
mSW4W EN WWSS&A0M1
Bericht.
n
De prijs van elke Felicitatie
is 25 Ot.
p
a
r
Volksontwikkeling.
1885.
Vier en Twintigste Jaargang.
No. 52.
t
VOOR
DONDERDAG 24 DECEMBER
31
BUITENLAND.
BINNENLAND.
wordt de
December
DONDERDAG 24 DECEMBER.
Het volgende nummer
dezer courant zal verschijnen
den 1 Januari 1886, teneinde
Nieuwjaarswensclien
te kunnen opnemen.
Naar buiten
courant den
verzonden.
machtig veel bij
Verzoeke vroegtijdige opgave.
tn
■■■Mi
As
abonnementsprijs 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ei
i
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. vanl7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
gedrukt, dat tegenwoordig zoo
onderscheidene bladen te wenschen overlaat.
riep den begaafden kunstenaar, den auteur van
meerdere werken, den heldhaftigen en humanen
man, die meermalen met eigen levensgevaar an
deren het leven had gered, dan ook een harte
lijk „tot weerziens” toe.
Waarschijnlijk ziet men echter na dezen win
ter den heer Stot-Tai in Nederland niet weer in
deze qualiteit, daar hij naar alle waarschijnlijk
heid zich in Zwitserland hij is voor eenigen
tijd met een Zwitsersche dame gehuwd als
boekhandelaar en uitgever gaat vestigen.
’t Laat zich denken dat velen ook daardoor
genoopt zullen worden om hem in dezen win
ter nog eens een bezoek te brengen, nu hij, zoo-
als hij zich uitdrukte, „zijn leerjaren door zijn
zwerftochten in de wereld” gaat eindigen.
Het dreigen van de inwoners van Goes om
petroleum te zullen gaan branden, wanneer de
gasprijs niet verlaagd werd heeft geholpen. In
de sociteit „V. O. V.” brandt men reeds goed-
kooper gas, terwijl de eigenaren der gasfabriek
binnen 2 maanden eene verlenging van conces
sie zullen aanvragen en dan den gasprijs tevens
belangrijk zullen verminderen.
Reeds is het vroeger medegedeeld, maar
nu de noodlottige dag meer nadert, meenen
we onze tijdgenooten nogmaals op de hoogte te
moeten stellen van de voorteekenen tot het ver
gaan der wereld in 1886. De Romeinsche cor
respondent der N. R. C. heeft de welwillendheid
er aan te herinneren naar aanleiding van de vele
sneeuw die in Italië valt.
„Er zijn er, zegt hij, die beweren dat het de ver
vulling beduidt van Nostradamas’ bekende voor
spelling
Quand Georges Dieu crucifiera,
Que Mare le ressuscitera,
Et que Jean le portera.
La ftn du monde arrivera."
Dat wil zeggen als Sint Georg vallen zal op
Goeden Vrijdag, Sint-Marcus op Paschen en Cor-
pus-Domini op Sint-Jan.
Inderdaad zal dit noodlottige samentreffen in
het aanstaande jaar 1886 plaats vinden.”
Un homme averti en vaut deux. Helaaswat
helpt het of we al voor twee tellen; tegen het ver
gaan der wereld zijn wij toch niet opgewassen.
Het Leidsch Dagblad brengt hulde aan de
tegenwoordige inrichting van het postwezen en
vergelijkt de wijze van bestelling enz. met het
geen zelfs nog maar eenigejaren geleden bestond.
Het blad wijst echter op eenige leemten, bepaal
delijk in Zuid-Holland en meent, dat daar voor
het vervoer van brieven gebruik moest worden
gemaakt van den stoomtram. Het wenscht dat
nooit eene concessie voor eenig middel van ver
voer moest w-orden verleend, zonder uitdrukkelijk
beding dat de Staat postpakketten kon mede-
geven.
Als een proeve hoe het in sommige plattelands
gemeenten ook thans nog gesteld is, verhaalt het
blad het volgende
„De loopers op Katwijk, Voorschoten, Leid-
schendam en Oude-Wetering moeten te beginnen
met 1 Maart 1886 ’s nachts om twee uren van
hier vertrekken Zelfs Zondag gaat de looper
op Katwijk ’s morgens halfzes van hier, om di
rect weer terug te keeren en des namiddags
dienzelfden loop weer te ondernemen, ’t Is toch
verschrikkelijk
Melding makende van de adressen die in
verschillende steden worden opgesteld, waarbij
het behoud van art. 194 wordt gevraagd, her
innert de Standaard, dat „ons” adres in 1878
aan den Koning ingediend, 300,000 namen be
vatte. Zoolang dat cijfer niet bereikt is, zegtjde
Standaard, kunnen we ons stilhouden.
Dat cijfer geiooven ook wij met dat bereikt
zal worden. Evenmin echter geiooven we aan
de verwezenlijking der belofte van het blad om
zich „stil te houden.” Dat kan het niet.
Maar komen wij niet tot de 300,000, wij zullen
de voldoening hebben, dat we geen handteeke-
ningen of hetgeen hier voor moet doorgaan
verkregen zooals de leiders der driemaal hon
derdduizend ze inzameldeu. Uit vrijen wil en
eigen beweging worden de adressen geteekend
door meerderjarigen, die weten wat zij vragen
en waarom zij het vragen.
Aan die monsterpetities hechten wij geenerlei
waardemen weet hoe ze tot stand komen. De
adressen, nu opgesteld, moeten alleen ten bewijze
strekken, dat onze openbare school vele voor
standers telt onder hen, die een zelfstandig oordeel
over de publieke zaak kunnen vellen.
Wonseradeel, la December. In de heden
gehouden Raadsvergadering zijn benoemd tot arm
voogden, in plaats van de heeren J. 8. de Witte,
P. H. Boersma en K. 8. Heins, die voor de op
hen uitgebragte benoeming bedankt hebben, de
heeren 8. IJ. Jansen te Witmarsum, A. F. de
Jong te Burg werd en K. D. Reinsma te Gaast.
Besloten is
1. De armbesturen voor Arum, Kimswerd,
Pingjum en “Witmarsum te magtigen tot uitbe
steding van de geneeskundige dienst over 1886,
onderscheidenlijk voor f650, f 275, f 600 en f 600.
2. Niet goed te keuren een voorstel van de
armbesturen voor Makkum, Engwier, c. a., Fer-
woude c. a. en Cornwerd c. a., tot uitbesteding
van de genees- en verloskundige hulp aan den
arts te Makkum, tegen f 700, en aan eene vroed
vrouw tegen f300.
3. Bij de Nederl. Tram weg maatschappij aan
te dringen op het aanbrengen van veiligheids-
kettingen tusscheu de rijtuigen^
De algemeene volksontwikkeling is in Ne
derland in de laatste jaren vrij wat toegenomen,
doch nog zoo algemeen niet als mag worden
gewenscht. Toch gaan we vooruit, als is het
dan niet in die mate als men zich voorstelde,
dat het verbeterd onderwijs brengen zou. Had
men dadelyk verplicht onderwijs ingevoerd, even
als in Pruisen bestaat, we zouden oneindig ver
der zijn. Wat helpt het al ofhet Nederlandsche
volk de schooldeuren openzet en de kinderen
niet allen binnentreden, om het zoo nuttige,
noodige en onontbeerlijke lager onderwijs te ont
vangen. Allerwege zijn doelmatige en ruime
schoollocalen verrezen, de onderwijskracht is
vermeerderd, de onderwijzers en hoofden van
scholen kunnen vrijwel zonder broodzorgen zich
aan de taak wijden, die hen is opgelegd, dat
alles is zeer goed, op sommige plaatsen zelfs flink
ingericht, doch als al de kinderen van 6 tot 12
jaar, liefst 13 a 14 jaar er geen gebruik van
maken, dan wordt nimmer het doel eener alge
meene volksontwikkeling bereikt. Gelukkig
worden in Nederland weinig kinderen gevonden
die in ’t geheel geen onderwijs genieten, doch
zij die het wel genieten maken er gedeeltelijk
een slecht gebruik van, waarvan verschillende
oorzaken als redenen worden opgegeven. Men
moet maar eens nagaan welke redenen er al
bestaan. Om het nietigste wordt vaak het school
gaan belemmerd, waaraan een goed toezicht, met
macht bekleed, een einde zou kunnen maken,
zonder schade, zelfs in het belang der ouders,
tot zegen van het opkomend geslacht, dat één
maal onze plaats zal innemen. Moet dat nage
slacht bij den gedurig hoogeren eisch des tijds,
niet aanmerkelijk hooger staan dan wij Gewis
Daarom ligt het dan ook op den weg van ieder,
die het wèl meent met zijn volk er toe mede
te werken, dat de kennis worde vermeerderd,
de wetenschap verbreid, het verstand verhelderd,
de Regeering is in de eerste plaats geroepen
zoodanige wetten het aanzijn te schenken, opdat
de welvaart van ons gansche volk daardoor worde
vermeerderd.
Een der gezegendste vruchten van deze eeuw,
door sommigen de verlichte eeuw genoemd, is
de vrijheid van drukpers en de afschaffing
van het dagbladzegel in de laatste jaren. Dit
laatste heeft veel bijgedragen tot de verspreiding
der dag- en weekbladen. Sedert de afschaffing
zijn ze meer dan verdubbeld. Niet te ontken
nen valt het, dat de bladen veel hebben bijge
dragen tot de ontwikkeling des volks en dit nog
meer zouden doen als de meeste bladen wat
degelijker van inhoud waren. Het is een ongeluk
dat velen zoo weinig geven en zoo oppervlakkig
zijn, en zich niet bemoeien om het volk op de
hoogte te brengen met den maatschappelijken
en politieken toestand des lands, maar in plaats
daarvan nieuwtjes parodiëeren en aardigheden
verkoopen. In vele der laatst bijgekomen bla
den en blaadjes spreekt een opruienden geest,
die de gemoederen wel beweegt, maar het volk
op de baan tot ontwikkeling en beschaving geene
schrede nader brengt tot het doel. In plaats van
als echte vaderlanders volksbelangen te bespre
ken, worden personen en zaken gehekeld en
verdienstelijke mannen door het slijk gesleurd.
Om lezers voor een blad te winnen moge deze
manier van handelen wenschelijk genoemd wor
den, in het welbegrepen belang der maatschappij
is het zeker niet. De uitgevers van nieuwsbla
den laden dan ook eene groote verantwoordelijk
heid op zich als verbreiders van denkbeelden en
begrippen. Niet te veel kan dit door hen wor
den bedacht. Om de volksontwikkeling te be
vorderen zou een uniformport der dag- en week
bladen niet van belang zijn ontbloot. Thans moet
een uitgever zich tot het gewicht daarvan be
palen. Kon hij daarin vrijelijk handelen, zonder
verhoogde port, we hadden kans grooter bladen
te verkrijgen, waarin behalve advertentien ook
nog iets anders staat te lezen en hadden cou
ranten te wachten op steviger en beter papier
staan voor dadelijke uitvoering van verschillende
landswerken.
De berichten omtrent den gezondheidstoe
stand van den Paus loopen zeer uiteen. De Ca-
pitole zegt, dat Leo aan asthma lijdt, waarbij
een lichte bronchitis en een begin van ingewands-
ontsteking zijn gekomen. De Moniteur daaren
tegen verzekert, dat ’s Pausen gezondheid uit
stekend is.
Pas is het gevaar geweken, dat de oorlog
tusschen Servië en Bulgarije opnieuw zal ont
branden, of nu komen weder alarmeerende be
richten uit Athene. De oorlogstoebereidselen
worden in Griekenland op groote schaal voort
gezet: men eischt verbetering der grenzen. Vol
gens sommige berichtgevers zou Griekenland,
dat wel weet hoe sterk de landgrens is door
Turksche troepen, besloten hebben, een oorlog
ter zee te wagen.
De Grieksche vloot telde dit jaar, volgens den
Almanach de Gotha, 2 pantserschepen, 2 stoom-
korvetten, 4 kruisers, 6 kanonneerbooten, 2
oorlogssloepen, 1 transportschip en 16 kleine
schepen, te zamen 33 bodems. De bemanning
bestond uit 2784 man, waaronder ruim 200 offi
cieren. De Turksche vloot is veel sterker; maar
men weet, dat er niét veel kan worden gebouwd
op de statistieke opgaven uit Konstantinopel,
en dat Turkije in de Zwarte Zee en elders eene
vloot moet gereed houden. Er staan op de
lijst 15 pantserschepen, namelijk 7 fregatten en
8 korvetten, verder 46 houten schepen en 3
torpedo-booten.
In de Staten van Centraal-Amerika blijft
de geest van opstand als een zwarte wolk zwe
ven, en nu en dan schrik en wanorde teweeg
brengen. Uit Guatemala wordt aan de Kolri.
Zeitung geschreven, dat onlangs verscheidene
honderden politieke vluchtelingen op de kust
van Nicaragua landen en zonder vorm van pro
ces een nieuw bewind proclameerdenop de
nadering der troepen namen zij echter de vlucht
en werden later op het grondgebied van de Re
publiek Honduras ontwapend. Men beweert,
dat deze oproermakers door den President van
de Republiek Salvador met geld en wapenen
worden gesteund, teneinde de Regeering van
Nicaragua, die hem vijandig gezind is, ten val
te brengen.
Een derde middel tot volksontwikkeling zijn
de boeken, die tot zoo goedkoope prijzen den
menschen in grooten overvloed worden aange
boden. Moge er even als bij de nieuwsbladen
veel kaf onder het koren worden gevonden, vele
goede, nuttige, degelijke werken worden tot een
billijken, soms spotgoedkoopen prijs verkocht.
De aanbiedingen zijn legio. Die lust tot lezen
gevoelt, kan op ieder gebied zijnen geest verza
digen. Het voedsel is van geestelijken, zedelij-
ken, stoffelijken, maatschappelijken, wetenschap-
pelijken aard, zoek maar uit al naar ge behoefte
gevoelt, ge vindt bevrediging voor verstand en
hart. De mannen, die op deze wijze medewer
ken tot de verlichting, beschaving, vooruitgang,
veredeling en ontwikkeling des volks verrichten
een zeer verdienstelijk werk. Hun namen klin
ken dan ook in hunne advertentien door gansch
Nederland. Daarna te oordeelen maken zij nog
al goede zaken. Nu wie zou hun dat opk mis
gunnen, zij toch doen oneindig meer nut met
hunne affaire dan menig ander, die ongemerkt
rijk wordt. De scholen, de bladen en de boe
ken zijn de ware steunpilaren tot volksont
wikkeling. Dat dit besef ook in de onderste
lagen der maatschappij meer levendig worde in
het belang van volk en staat. Zonder die ont
wikkeling toch zal, om een voorbeeld bij te
brengen, het algemeen stemrecht moeielijk met
vrucht kunnen worden ingevoerd. EL. A. BI.
’S Hage, 21 Dec. Tweede Kamer. Bij het
voortgezet debat over hoofdstuk Oorlog heeft
de Regeering voor de instructie der schutterijen
alleen het bedrag gehandhaafd om evenals dus
ver in die instructie te voorzien. Dientengevolge
vervielen de amendementen.
Aangenomen is met 56 tegen 6 stemmen een
amendement van de commissie van rapporteurs,
om f 40,000 te schrappen voor den bouw van
stallen te Amersfoort.
Na eene korte discussie over de vestingbe-
grooting is deze aangenomen met 47 tegen 14
stemmen.
De oorlogsbegrooting is aangenomen met 45
tegen 19 stemmen.
De beraadslaging over hoofdstuk Waterstaat
is daarna aangevangen.
Men schrijft uit ’s Hage aan de Amst. Ct.:
„Nu de Regeering niet geneigd schijnt de leges
af te schaffen, wijst men op de bestaande schro
melijke onbillijkheid, om buitenlandsche aanne
mers en leveranciers van de betaling daarvan,
evenals van registratierechten, vrij te stellen.
In den regel is dit het geval, waar de zaak be
handeld wordt door niet leges trekkende per
sonen. De buitenlanders kunnen ook daarom
goedkooper leveren dan onze landgenooten. ’t
Wordt tijd, dat daaraan paal en perk worde
gesteld.”
Bij de veiling van het kabinet der familie
Alewijn is voor een portret, geschilderd door J.
A. Kruseman, f 4010 betaald, Het was het
portret van Chath. E. W. Snouck van Loosen.
De Amst. Ct. zegt
„Voor dit portret, hoogstens f 25 waard, werd
zulk eene hooge som betaald, daar het totiede-
ren prijs moest worden opgekocht, om te
worden verbrand. Die verbranding moet, naar
wij vernemen, geschieden ingevolge testamentaire
bepaling der onlangs gestorven zuster van de
afgebeelde, waarbij is voorgeschreven, dat alle
portretten der familie Snouck van Loosen door
het vuur vernietigd moeten worden.
De 79-jarige man, die verleden week zich
met een dienstbode van zijn 81-jarige vrouw
verwijderde, is na deze stap van jeugdige onbe
zonnenheid te Winschoten in zijn gezin terug
gekeerd.
Leeuwarden. De welbekende Stot-Tai gaf
verl. week in de zaal van Mej. de Wed. v. d. “Wie
len een séance, zeer tot het genoegen van het
publiek, dat door herhaald applaudissement van
zijn ingenomenheid blijk gaf. Zijn meesterljjk
jongleeren, zijn gedachtenlezen, maar vooral zijn
wonderen die hij in het geestenkabinet ten uit
voer brengt, wekten, en terecht, de bewondering
van het gezelschap.
Op de alleraangenaamste en afwisselendste
wijze hield hij het publiek in de meest prettige
stemming, niet het minst door de beschaafde
manier, waarop hij alles weet te vertellen en bij
het zien ook wat te denken geeft.
't Publiek was dan ook eenstemmig in lof en
De Belgische Kamer van Vertegenwoordi
gers heeft een voorstel behandeld tot wijziging
van de wet op de burgerlijke pensioenen, waarbij
het normale bedrag eenigszins wordt verhoogd.
De heer Jacobs stelde een amendement voor,
waarbij de onderwijzers, die in 1879 bij de in
voering der liberale schoolwet hun ambt hebben
neergelegd, in hunne rechten op pensioen her
steld worden. Daar de wet bepaalt, dat het
pensioen ingaat met den dag, waarop de bezol
diging van den ambtenaar ophoudt, en in elk
geval een verzoek om toekenning van pensioen
slechts ontvankelijk is binnen drie jaren na het
verlaten van den actieven dienst, maakt het amen
dement dus eene gunstige uitzondering voor de
onderwijzers, die geheel vrijwillig en zonder daar
toe door een lichamelijk of geestelijk gebrek
genoodzaakt te zijn, den dienst verlieten,
alleen omdat zij zich met de richting der onder
wijswet niet vereenigen konden. De Minister
Thonissen nam, namens de Regeering, dit amen
dement over. De linkerzijde protesteerde heftig,
en de heer Bara stelde de prealabele quaestie. Zulk
een voorstel, zeide hij, kan niet in behandeling
komen; wie tusschentijds vrijwillig den dienst
verlaat, doet afstand van zijn recht op pensioen;
in elk geval is eene machtiging noodig om, bij
eervol ontslag, zijn recht op pensioen te kunnen
doen gelden, en de afwijking van de wet, welke
dit amendement behelst, is als ware het eene
premie op plichtverzaking voor alle ambtenaren,
die hunne partijinzichten hooger stellen dan het
belang des lands.
Na een levendig en scherp debat werd de
prealabele quaestie verworpen met 65 tegen 30
stemmen, d. i. namelijk bijna zuiver rechterzijde
tegen linkerzijde. Hiermede is over het amen
dement en de daardoor gewijzigde wet beslist.
Bij de Kamer is een wetsvoorstel ingediend,
strekkende tot het heffen van een invoerrecht
alleen op vee en vleesch. Die rechten zouden,
naar het voorstel, bedragenvoor een paard 25
fr., voor een veulen 10 fr., voor een os 30 fr.,
voor een koe of een stier 12 fr., voor jong
hoornvee 6 fr., voor een kalf 3 fr., voor een lam
1 fr., voor een varken 6 fr., en voor een big 1 fr.
Verder zou het invoerrecht op versch geslacht
vleesch 6 fr. en op gerookt en gedroogd vleesch,
met uitzondering van spek, 8 fr. per 100 kilo
bedragen.
Men wil, dat de Regeering ook ditmaal het
voorstel dat 13 Januari in behandeling komt
zal bestrijden, evenals zij zich tegen de ver-
hooging der graanrechten verzette.
Waarschijnlijk zal eene algemeene enquête
worden ingesteld, ter juistere beoordeeling van
de vraag, in hoeverre de voorstellen betreffende
het invoerrecht op granen, peulvruchten, zuivel
enz. aannemelijk en in den lande gewenscht zijn.
De Deensche Regeering heeft bij de Tweede
Kamer een wetsontwerp ingediend om in de
Grondwet eene bepaling op te nemen voor het
geval, dat de staatsbegrooting door een der beide
Kamers wordt verworpen of buiten behandeling
wordt gehouden. Volgens het voorstel zou in dat
geval de beslissing zoowel over de onderdeden
als over de eindcijfers der verschillende hoofd
stukken worden opgedragen aan eene Commissie
bestaande uit tien leden van elke Kamer, die bij
gesloten briefjes zullen stemmen over de punten
van geschil en welke beslissing alsdan kracht
van wet zal hebben.
Voorts heeft zij een ontwerp ingediend om uit
de Staatskas een renteloos voorschot van mil-
lioen kronen toe te staan aan gemeenten ten be
hoeve eener bespoedigde uitvoering van gemeen
telijke werkenverder om alle gemeenten te
machtigen, uit hare middelen rechtstreeks on
dersteuning aan noodlijdenden te verleenen, en
een bedrag van opgeveer twee millioen toe te
Bolswardsclie Courant
F
rWRKgjWC
■w
I
J
I
