NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
■OLSWARD EK WWSS&AB8S&
ra
gn
Kennisgeving.
1886.
Vijf en Twintigste Jaargang.
No. 3.
DE TRIEUR.
VOOR
DONDERDAG 14 JANUARI.
DONDERDAG 14 JANUARI.
BUITENLAND.
B1NN EN LAND.
JEW
ml
(Enkelvoudige trieur.)
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
^XX3CX:X5CXXDCXX:3CX:X:X:5OC'X^
ja
Er loopen nu ook te Berlijn geruchten, om
trent den gezondheidstoestand van den Duitschen
Keizer. Die geruchten hebben Zaterdag zelfs ter
Beurze nadeelig gewerkt. De Köln. Zeit. en an
dere Duitsche bladen maken geen melding van
slechte tijdingen, ofschoon het wel waar moet
zijn, dat de Keizer eene verkoudheid heeft opge
daan, die hem noodzaakt binnenkamers te blijven.
In den Rijksdag zijn Zaterdag de algemeene
beschouwingen geopend over het ontwerp tot aan
leg van een kanaal tusschen de de Noord- en de
Oostzee. In dezelfde zitting werd besloten, het
ontwerp te verzenden aan eene Commissie van
21 leden.
Het voorstel van Pruisen tot invoering van een
spiritus-monopolie voor het Rijk bevat, zooals
het door den Keizer is goedgekeurd, in hoofd
zaak de volgende bepalingenDe vervaardiging
van ruwen spiritus wordt aan de particuliere
nijverheid overgelaten, maar het Rijk koopt allen
inlandschen spiritus tegen een door den Bonds
raad te bepalen tarief en verwerkt dien (zoo noo
dig onder toevoeging van buitenlandschen spiri
tus), na de noodige zuivering, tot sterke dranken
van allerlei aard. Voor den verkoop daarvan in
het groot worden agenten, in het klein slijters
aangesteld. De prijzen, die daarvoor worden aan
gewezen, zijn niet bindend voor kasteleins, res
taurateurs, banketbakkers, enz. De bestaande
branderijen kunnen de hoeveelheid vervaardigen,
die zij tot dusver leverdenvoor nieuwe bran
derijen is eene bijzondere vergunning noodig.
Voor zoover de invoering van dit monopolie ver
kregen rechten schendt, wordt van Rijkswege
schadevergoeding gegeven.
Vorst Alexander van Bulgarije gaat rustig
voort met de vereeniging van Bulgarije en Oost-
Rumelië als een voldongen feit te beschouwen.
Zoo heeft hij thans ook in laatstgenoemde pro
vincie het Bulga.arsche wetboek van strafrecht
ingevoerd. Daarvan is aan de Porte kennis ge
geven en deze heeft daartegen totnogtoe niet ge
protesteerd, zoodat men moet aannemen dat de
Turksche Regeering daartegen geen bezwaren
heeft.
Meer en meer wordt dus het gerucht bevestigd
dat de Mogendheden zich bij de Bulgaarsche
Unie reeds hadden nederlegd, toen zij Vorst
Alexander tot het sluiten van den wapenstilstand
overhaalden.
De helft der Rtimelische reservisten is tot 19
Februari met verlof naar huis gezonden.
Dat Griekenland het wederom doet voorkomen,
dat de oorlog onvermijdelijk is, gelijk decorres
pondent der Daily News wil weten, vindt geen
geloof. Omdat de Regeering voortgaat met oor
logsmunitie en proviand aan te koopen, is het
toch zeer voorbarig, daarin een bewijs te zien,
dat de vrede zal worden verbroken.
De Koningin van Engeland zal ditmaal het
Parlement in persoon openen.
Tusschen Engeland en Spanje is thans ook een
protocol betreffende de Carolinen-eilanden getee-
kend, waarbij Spanje’s souvereiniteitsrechten op
de Carolinen en op de Pelew-eilanden door En
geland worden erkend. Spanje staat zijnerzijds
aan Engeland dezelfde voordoden van handel
en scheepvaart op die eilanden-groepen toe, als
aan Duitschland toeg'ekeud zijn, maar het ver
leent aan Groot-Brittannië niet het recht om
een maritiem station of kolen-depót op de eilan
den te vestigen, gelijk aan Duitschland verze
kerd is.
In het lersche graafschap Tyrone, en wel te
Carwickmore, heeft een ernstig oproer plaats
gehad, veroorzaakt door het verzet van eenige
inwoners tegen het op straat zetten van nalatige
huurders. De alarmklok werd geluid, de menigte
stroomde van alle kanten aan, de deurwaarders
werden mishandeld, en de agenten van politie
moesten tot de bajonet hun toevlucht nemen om
de menigte uiteen te drijven. Van beide kanten
telde men ernstig gekwetsten.
Lord Grosvenor, die als „the first whip” van
de liberale partij, d& leden zijner partij gepolst
heeft op verzoek; van Gladstone hoe zij
De COMMISSARIS des KONINGS in de
provincie Friesland,
Gelet op het besluit van Gedeputeerde Staten
dier provincie, van den 30 December 1885, no.
30, le afdeeling B, alsmede op art. 11 der wet
van 13 Junij 1857 (Staatsblad no 87)
Brengt ter kennis van de belanghebbenden:
lo. dat de sluiting der visscherij in deze
provincie is bepaald op Maandag den 1 Febru
ari 1886, met uitzondering van de palingvissche-
rij door middel van aalfuiken, waarmede voors
hands op den bestaanden voet zal kunnen wor
den voortgegaan
2o. dat de wederopening der visscherij is be
paald op Dingsdag den 1 Junij 1886, met uit
zondering van het visschen met de zegen, dat
niet vóór Woensdag den 1 September daaraan
volgende zal zijn geoorloofd.
En zal deze op de gebruikelijke wijze worden
afgekondigd en aangeplakt.
Leeuwarden, den 4 Januari 1886.
De Commissaris des Konings voornoemd,
Van HARINXMA thoe SLOOTEN.
schillend naar de grootte en samenstelling der
machines. Een enkelvoudige, kleine trieur voor
het sorteeren en zuiveren van onkruid, kost 60
mórk en zuivert per uur 1 mud graan. Groo-
tere machines zuiveren per uur 2, 3,5, 7,1020
mud en kosten f90, f 108, f 180, f270f500.
„Als men bij eene goede zuivering van’t zaai
zaad van 200 bunder land minstens 850 mud graan
meer verkrijgt, dan hebben deze 850 mud eene
waarde van ongeveer f5100 als we tarwe, rogge,
gerst en haver door elkaar rekenen en voor dit
bedrag kan men 100 stuks van de grootste trieurs
koopen, zoodat men ze alle tien in één jaar tijds
vrij heeft. Bij kleine machines verkrijgt men
overeenkomstige resultaten.”
Wij staan voor de zuiverheid dezer berekening
niet in, al hechten we ook veel waarde er aan,
maar zij geeft in allen gevalle een denkbeeld
van de voordeelen, aan de trieurs verüonden,
terwijl men er tevens uit ziet, hoe ook elders
deze werktuigen zeer terecht krachtig geroemd
worden. Dat dan, daar ieder particulier zich
geen trieur kan aanschaffen, de landbouwers zich
opgewekt mogen gevoelen om samen een werk
tuig te koopen. Voor eenigen te zamen of voor
eene landbouw-vereeniging is het zeer gemak
kelijk. Landb.-Kroniek.
Men zal zich wellicht herinneren, dat we nu
ongeveer anderhalf jaar geleden (16 Maart 1884)
een artikeltje schreven over „een nog te weinig
gebruikt landbouw-werktuig.” nl. de trieur, graan-
sorteerder of graanzuiveringsmachine. Gaven we
daarin meer of min eene beschrijving van het
werktuig, terwijl we slechts ter loops op het nut
wezen, thans zullen we trachten de voordeelen
er van in ’t licht te stellen.
Nog altijd wordt er veel te min op de hoe
danigheid van het poot- en zaaigoed gelet en
velen schijnen niet te kunnen inzien dat het beste
nooit te goed, het minder goede nooit goed ge
noeg is om voortgeteeld te kunnen worden. En
toch legt al wat in de natuur is dit voor ieder
openlijk bloot. Beste ouders in het dierenrijk,
zullen, als zij ook even goede voorouders hadden,
nooit (of hoogst zelden) een minder goed nage
slacht krijgen, gelijk ieder uit de ervaring weet.
Met zaaizaad is ditzelfde het geval. Le mieux
est ’1 ennemi du bon (het beste is de vijand van
het goede) mag op landbouwkundig gebied vol
komen worden toegepast Een niet onaardig voor
beeld moge dit ophelderen. Ieder weet, dat men
bij boonen en erwten, om goede oogsten te ver
krijgen, die welke midden in den dop zitten moet
verzamelen en dat nooit de uitersten voor het
doel om als postgoed te dienen, mogen genomen
worden. Pastmen ditjaar opjaar toe, dan verkrijgt
men ten slotte uitkomsten, waarover menigeen
verbaasd zal staan. In het jongste voorjaar na
men we zelven van stok-snijboonen (de zooge
naamde pronkers) de beide middelste boonen
uit eiken dop, vervolgens de beide volgenden
(aan weerszijden één) en daarop de beide uiter
sten. Aldus verzameld werden ze gepoot en thans
is duidelijk te zien, hoe van de uiterste boonen
eene minder goede vrucht is voortgebracht dan
door de anderen, daar menige peul slechts drie
of vier, de anderen meest zes boonen bevatten.
Hetzelfde is bij graanvruchten het geval. Naar
we meenen zoekt de keer Oost Elema te Mid-
delstum telken jare voor zaaizaad de beste aren
uit, wat wel veel moeite veroorzaakt maar onge
twijfeld die moeite dubbel loont. Wellicht, neen
zeker zou men nog betere uitkomsten verkrijgen,
wanneer bij tarwe, rogge en gerst de middelste
korrels uit de aren geplozen werden. Het is
nl. niet voldoende dat zaaizaad geen onkruid be
vat, maar de korrels moeten allen ook ongeveer
even groot zijn, en niet juist de grootsten, maar
de specifiek zwaarsten, de goed volwassenen zijn
het best geschikt om gezaaid te worden.
Onze graanvruchten hebben veelal drie ver
schillende grootten en dientengevolge vinden we
op de korenvelden gewoonlijk ook, tot zelfs bij
de beste bemesting en bestelling, drie verschil
lende lengten der halmen met verschillende,
volkomen ontwikkelde aren en korrels. De
aarvruchten hebben de beste, het eerst ont
kiemende en specifiek zwaarste korrels in het
midden der langste en sterkste aren, welke op
de langste en sterkste halmen staan, zegt de
„Westf. Bauer” en wij gelooven het ook. Bij
haver zitten de beste korrels aan ’t bovenste
eind der beste aren en deze vinden we op krach
tigste en beste halmen. Sorteeren we nu de
korrels van het zaaigoed niet naar hare ver
schillende grootten, dan verkrijgen we nooit best
zaaizaad en zonder dit kunnen we niet
de grootste opbrengst bereiken. Bij middel
matige oogsten is echter het graan verbouwen
‘niet rendeerend genoeg onder de tegenwoordige
omstandigheden.
Wat nu te doen De trieur geeft het antwoord.
Deze toch levert een zaaizaad zooals het moet
zijnalle onkruiden worden door dit werktuig
er uit verwijderd, zware en lichte korrels zoowel
als verschillende vruchten, b v. gerst en haver
zoo keurig gescheiden, dat ieder er verbaasd van
staat. We herinneren ons nog hoe verwonderd
alle leden van het departement van Nijverheid,
ftfdeeling Groningen, waren, toen de firma Boeke
en Huidekoper een trieur op een der vergade
ringen vertoonde en liet werken, waarbij alle
soorten graan, vruchten, steentjes en onkruiden
zuiver werden gescheiden.
Eene beschrijving wederom van het werktuig
te geven, achten we overbodig. De afbeeldingen
er van hieronder mogen voldoende zijn.
over een lersch Parlement te Dublin dachten,
heeft bijna zonder uitzondering ongunstige ant
woorden ontvangen. Niet slechts al de gema
tigde liberalen, maar ook een aantal radicalen
verklaarden zich tegen het denkbeeld van een
zelfstandig Parlement in Ierland. Het plan van
den heer Gladstone, dat méér en meer blijkt
een ballon d’essai te zijn geweest, zal dienten
gevolge eenvoudig niet ter sprake worden ge
bracht.
Men verzekert dat het Kabinet-Salisbury het
Lagerhuis zal ontbinden, indien het, bij de stem
ming over een amendement op het adres van
antwoord in de minderheid blijft.
Weinige jaren geleden was een der chefs
van den veiligheidsdienst, te Londen tevens het
hoofd van eene dievenbende, en bedreef jaren
lang ongestraft allerlei schurkenstreken. Iets
dergelijks is dezer dagen te Napels gebeurd.
Een commissaris van politie, Ciccio Romano ge-
heeten, is jaren lang een der chefs geweest van
de zoo terecht gevreesde Camorra, een geheim
complot van dieven en moordenaars, ’t welk zijn
zetel heeft te Napels en vertakkingen bezit over
geheel Italië. Toen eindelijk zoo duchtige be
wijzen in handen waren, dat de justitie zou over
gaan tot het arresteeren van den verdachte amb
tenaar van politie, nam deze zijne kans waar
om intijds aan de justitie de volgende streek te
spelen. De verzameling photographische portret
ten van misdadigers, waaronder zoovele leden
der gevaarlijke Camorra voorkomen, werd door
hem uit de voeten gemaakt, benevens een wa
genvracht acten en andere documenten betreffen
de een menigte beruchte misdadigers Tijdelijk
is de veiligheidsdienst te Napels daardoor in erge
verlegenheid gebracht.
De plannen voor den aanleg van een spoor
wegnet in China, zooals die door een Duitsch
consortium zijn ontworpen, zijn nog niet gewij
zigd. zegt de Fbss. Zeit., wat ook geruchten
daaromtrent anders mogen hebben verteld. De
deskundigen, afgevaardigd door de Berlijnsche
banken en de firma Krupp gaan wel degelijk
naar China. De definitieve afdoening der zaak
blijft aan het bedoelde consortium opgedragen.
Men moet zeer voorzichtig zijn, zegt de Loss.
Zeil, met geloof te hechten aan de geruchten,
over deze aangelegenheid in de Engelsche cou
ranten voorkomende Ze zijn enkel toe te schrij
ven aan locale concurrentie. Dit is ook het geval
met de agitatie, in de Chineesche pers aan den
dag getreden, die de heftigste aanvallen op de
Duitsche ontwerpen richt. De Chineezen worden
daarin aangespoord, zich geen voorschriften door
den Duitschen Rijkskanselier te laten geven.
Bevordert deze oppositie niet den rustigen gang
der onderhandelingen met de Duitsche huizen,
toch zal zij niet beletten dat ten slotte Duitsch
land overwint, meent genoemd Duitsch blad.
Wij hebben verteld, zegt het D. v. N., dat
op den dag, toen van Ommeren zijne straf moest
aanvangen, een man zich heeft aangemeld, voor
zien van eene volmacht van den veroordeelde,
om voor dezen te gaan „zitten.” Hieraan is nog
eene kleine guitenstreek verbonden, dien wij,
eerst later te weten kwamen.
De volmacht luidde aldus
„De ondergeteekende machtigt houder dezer,
J. Brouwer te Amsterdam, om, evenals dit on
langs te den Haag plaats gehad heeft, de den
ondergeteekende opgelegde straf in diens plaats
te ondergaan, daarvan kennis te geven aan den
Minister van Justitie en waar zulks verder zal
noodig zijn, en wijders ter zake als boven om
schreven alles te doen, wat de ondergeteekende,
zelf tegenwoordig zou kunnen mogen en moeten,
onder verband als naar de wet.”
Zooals blijkt namen deze heeren een loopje
mot den Minister van Justitie, die onlangs in de
Kamer verklaarde dat door de gevangenschap
van een onschuldig officier voor een schuldige,
„het recht zijn loop had gehad.”
Uit Zwolle wordt uit vertrouwbare bron
gemeld, dat nog dezen winter voor doorgaande
treinen de verwarming in de 3e klasse rijtuigen
op de Staatsspoorwegen zal worden ingevoerd.
Zaterdagnacht had een koetsier, die reizi
gers van den laatsten trein te Kampen had afge
haald en naar Zwartsluis moest brengen, het
ongeluk om tusschen Grafhorst en Genemuiden
met zijn rijtuig van den ongeveer twintig voet
hoogen zeedijk te vallen. De man meende reeds
bij den afweg te zijn, terwijl hij daarvan nog wel
200 pas was verwjjderd.
Het rijtuig is geheel verbrijzeld, terwijl de
reizigers zeer erge wonden bekomen hebben.
Volgens een ontvangen telegram zal de in
ternationale wedstrijd op schaatsen te Hamburg
plaats hebben op 16, 17 en 18 Januari a. s.,
waaraan o. a. zullen deelnemenAxel Paulsen
van Christiania, Pieter Bruinstna van Sneek,
H. Kingma van Grouw, W.Zjjlstra van Uitwel-
lingerga, A. Veeninga van Rinsumageest, W.
de Vries van Oenkerk en Arie v. d. Berg van
N.-Holland.
Zondagmorgen wilde een jongen opKrom-
boomsloot te Amsterdam een dienstmeisje met
een sneeuwbal werpen, waarin hij een steen ge
kneed had. Op het oogenblik echter, dat hij wilde
gooien, greep de dienstbode hem aan en wreef,
zonder te weten wat er in den bal was verborgen
den jongen daarmede zoodanig in het gelaat, dat
het bloed hem uit neus en wangen sprong,
(Een trieur, Krügers patent, eenigszins meer
samengesteld dau de bovenste.)
Daar ieder landbouwer voor zich zelf zich niet
de weelde kan veroorloven om een trieur te koo
pen, is het de plicht van landbouwvereenigingen,
om zich dit nuttig werktuig aan te schaffen, op
dat ieder lid zich er van bedienen kan tot het
bekomen van uitmuntend zaaizaad.
Gewoonlijk zaait men 1% tot 2l/2 mud rogge,
en 3 tot 4 mud haver en vrijwel even groote
hoeveelheden tarwe en garst per bunder en als de
vrucht opgekomen is staat zij dikwijls nog niet
te dicht. De vraag rijstwat is daarvan de oor
zaak en het antwoord luidtde slechte korrels,
die uitgezaaid werden en die öf niet ontkiemen
óf wier tengere kiem geen weerstand kon bieden
aan invloeden van buiten.
Later staat het koren ongelijkmatig; sommige
aren zijn uitmuntend, maar niet zelden is het
grootste aantal kort en zwak, en we allen weten
welke geringe opbrengsten aan graan en stroo
daarvan te verwachten is. Voor een groot deel
in de schade aan het zaaizaad te wijten. (Tus
schen twee haakjes voegen we hierbij, dat we
niet het onregelmatig rijp worden hier op ’t oog
hebben. Dit is voornamelijk te wijten, geljjk
we vroeger reeds opmerkten, aan het ongelijk
diep in den grond brengen. Om dit kwaad
te voorkomen is een zaaimachine onontbeerlijk.)
Een klein, ipaar toch niet te overziene we
zouden bijna willen schrijvenniet overzienbare
schade berokkent de landbouwer zich door
zijn verlies aan zaaizaad, tengevolge van het
te dicht zaaien, wat echter noodig is ter wille
van het slechte zaad dat zich er onder bevindt.
Daar de trieurs voor verschillende doeleinden
gebruikt worden, moeten zij ook verschillend
saamgesteld zijn, weshalve altijd dient opgegeven
te worden, waartoe men het werktuig hoofdzake
lijk gebruiken wil, want boven hadden we het
oog op de dure, saamgestelde trieurs, terwijl
enkelvoudige werktuigen meestal voldoende zijn.
Zoo heeft men eene soort, die de verschillende
vruchten scheidt, wat b.v. in Duitschland, waar
vele „gemengde” vruchten verbouwd worden, noo
dig is een ander soort die het onkruid afscheidt
en licht en zwaar koren sorteert, enz. De laatste
is bij ons de verkieselijkste.
In een buitenlandsch blad lezen we eene be
rekening van het voordeel aan een trieur ver
bonden, die we niet kunnen nalaten onze lezers
mede te deelen. Zij luidt als volgt
„Als in een streek tien landbouwers jaarlijks
te zamen 200 bunder koren verbouwen en men
verkrijgt door goede zuivering en sorteering van
het zaaizaad per bunder jaarlijks een meerdere
opbrengst van een kwart mud, dan wordt dit
samen ieder jaar 50 mudden. Daarbij bespaart
men ieder jaar per bunder aan zaaizaad y8 mud,
dus in ’t geheel 25 en in 10 jaar 250 mud. Als
men deze cijfers eens wat nauwkeuriger bekijkt
geen landbouwer kan ze te hoog genomen
noemen, want in de praktijk worden ze veel
hooger dan komt men tot de overtuiging, dat
het meer dan tijd is dat private personen of ver-
eenigingen zich een trieur aanschaffen. De voor
deelen, die men verkrijgt door zuiver en best
zaaizaad te kunnen verkoopen, laten we nog
blauw-blauw, maar zij zijn vrij groot, gelijk we
gewaar worden als we nu en dan nieuw eu goed
zaaizaad koopen. Hadden we ons eigen zaad
altijd goed zuiver uitgezaaid, dan behoefden we
niet half zooveel van zaaizaad te verwisselen als
thans. Bovendien is het zuiveren van graan voor
den verkoop van veel gewicht, daar voor de 50
Kg. zuiver graan gemakkelijk een mark (60 cent)
hoogeren prijs te bedingen is dan voor onzuiver
graan.
„Wat kost nu zulk een trieur?
De prijzen zijn, zooals van zelf spreekt, ver*
Bolswardsche Courant
!u A-/3SI
