NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
I«ISWA»© EN W0NSERADEEE
Over Gevangenissen.
Herinnering.
1886.
Vijf en Twintigste Jaargang.
No. 5.
VOOR
DONDERDAG 28 JANUARI.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
KORT VERSLAG
g DONDERDAG 28 JANUARI.
Gemeente Bolsward,
■■■■■■■■■I
gadering te behandelen.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Op Dinsdaci 2<» Januari 1S8G.
Nederland en dat wordt weleens over het hoofd
gezien in vele berekeningen die men maakt, is
aanzienlijk in bevolking toegenomen. In deze
eeuw is het meer dan verdubbeld in zielental.
In de laatste jaren is die toename zeer aanzien
lijk geweest. Naar evenredigheid de bevolking
toeneemt zal ook bij gelijke omstandigheden het
aantal misgrijpen wel toenemen. Er zijn dus
zeer veel redenen die er ons op wijzen, dat het
getal gevangenissen niet noodeloos is vermeerderd.
Moge ons artikel er toe leiden om een billijker
oordeel te vellen in de bestaande toestanden. Wij
noemen het gelukkig, dat in een land een doel
matig rechtsbedeeling bestaat, dat de eene mensch
tegen den anderen wordt beschermd, dat alles er
op wordt aangelegd om als men het goede wil
veilig te kunnen wonen, men beschermd wordt
tegen willekeur en geweld. H. Adv. BI.
„de Vrijheid."
Van verschillende kanten zijn zoo vóór en na
de klaagtoonen vernomen, dat de gevangenissen
zooveel geld kosten, dat daaraan zooveel milli-
oenen zijn ten koste gelegd. Aan de uitbreiding,
die daaraan geschiedt, wordt de beteekenis ge
hecht, dat in de laatste jaren de misdaden zoo
schrikbarend zijn toegenomen, dat de Regeering
maar altijd weeraan nieuwe gevangenissen moet
bouwen. Of de gevangenissen niet eenvoudiger
konden worden gebouwd, of die meer dan een
half millioen ieder moeten kosten, wij vinden op
zijn zachtst genomen veel, wat ten dien opzichte
is geschied, zeer overdreven. Elke cel in Gro
ningen kost naar men daarvan mededeelt naar
berekening 3000 gld., zoodat elk die daarin wordt
opgesloten, tegen 5 percent gerekend, jaarlijks
150 gld. huur verwoont, een som ons veel te hoog
voor iemand, die als misdadiger tot celstraf is
veroordeeld.
Men zegt wel de Nederlanders brengen die
gelden gezamenlijk bijelkander, maar het moet
er maar komen en menigeen past het niet hooge
belastingen te betalen. Voor iemand, die om
zijn slecht gedrag van de maatschappij is afge
zonderd is de zoo even genoemde som ons dan
waarlijk ook veel te hoog. Betreffende het bou
wen der vele gevangenissen en dat dit zou ver
oorzaakt worden door de vele misdaden verkee-
ren in het algemeen de menschen in eene grove
dwaling. Sedert men in Nederland meer ver
betering verwacht van eenzame opsluiting
in de plaats van gemeenschappelijke
heeft men teer veel gevangenissen moeten ver
anderen en er nieuwe bij moeten bouwen. Het
veranderde stelsel van veroordeeling heeft uit
breiding van de gevangenissen en den aanbouw
van nieuwe noodzakelijk gemaakt.
Ingekomen zijn
a. Een schrijven van den Heer R. de Boer
Dz. waarin hij bericht, dat hij de functie van
boekhouder bij het Stadsarmenhuis heeft aan
vaard en dus volgens art. 25 der gemeentewet,
heeft opgehouden lid van den Raad te zijn.
b. Een schrijven van den Commissaris des Ko-
nings dat bij Koninklijk besluit van den 16den
Januari tot Commissaris van Politie te Gouda is
benoemd de heer J. W. Tuinenburg, thans com
missaris der rijks- en gemeentepolitie te Bolsward.
Werd aangenomen voor notificatie.
Punten van behandeling
1. Benoeming van vijf leden der plaatselijke
commissie van schooltoezicht.
Bij stemming werden de Heeren N. de la
Lande Cremer, N. L. J. Bruinsma, J. H. Kingma
en Mr. J. Boldingh Gz. achtereenvolgens met al-
gemeene stemmen benoemd, voor de stemming
van het 5e lid werden op den heer R. de Boer
Dz. 8 en op den heer H. Veen Pz. 2 stemmen
uitgebracht, zoodat eerstgenoemde gekozen werd.
2. Benoeming van een lid der Commissie voor
de verordeningen tegen wier overtreding straf is
bedreigd.
Gekozen de heer K. van Ringh met 7 stemmen.
3. Benoeming van een lid der commissie voor
de Gymnastiekschool.
Gekozen de heer P. J. de Boer met 5 stemmen.
4. Voorstel van Burg, en Weth. tot het ma
ken van een wachthuisje bij de Blauwpoortsbrug.
Wordt voor den raad met het bestek en tee-
kening ter inzage gelegd om in de volgende ver-
Nu zal niemand echter beweren dat het ge
tal misdadigers afneemt, integendeel het klimt.
Daarvoor zijn ook wel redenen. Meen echter
niet, dat we nu een relaas willen ophangen over
de slechtheid van het menschdom, in de veron
derstelling dat, zooals velen meenen, het zeden
bederf hand over hand toeneemt. Wij deelen
die gedachte niet en meenen nog altijd vooruit
gang op den weg der beschaving te ontdekken.
Maar het getal wetten neemt toehier is straf
op gesteld en daar is straf op gesteld, kortom
op veel waar vroeger geen straf op stond is nü
een veroordeeling te wachten. Waar geeue wet
is, is geene overtreding, tegenwoordig bestaat
schier op alles eene wet en dientengevolge straf,
zoodat het niet te verwonderen is dat het getal
misdadigers toe moet nemen. Het politie-toe-
zicht is verbazend in uitgebreidheid toegenomen,
zoodat een verkeerde handeling ook gemakke
lijker wordt ontdekt dan vóór 30 jaren.
In den Haag werden, bij vorst na sneeuw
of regen de ingezetenen aangezegd om, op grond
eener verordening, zand voor hunne woningen
te strooien. Vertrouwende dat eindelijk de bur
gerij dit uit eigen beweging doen zou, bleef de
aanzegging van de zijde der politie achterwege
en werden zij, die nalatig waren gebleven, bekeurd.
Vier duizend bekeuringen hebben nu plaats
gehad.
Dat er nu ook vier duizend vervolgingen zullen
worden ingesteld, is niet waarschijnlijk. Waar
schijnlijk zal men voortaan wel het vroegere
practische stelsel blijven toepassen om de men-
schen te waarschuwen.
heen, voortgedreven als wij worden, rusteloos
voortgedreven in de woelige wereld, voort, eeuwig
voort, van de wiege tot aan het graf.
De jaren gaan voorbij met ons leed en geluk,
onzen strijd en vrede, met onze daden en ge
dachten en hoop en teleurstelling, op arends
wieken snellen zij voort, een geheel menschen-
leven
Ondoorgrondelijk zijn voor ons de raadselen
der Schepping, ondoorgrondelijk is ook het
mysterie onzes levens! Wij zijn doch
wie wijst ons de Kracht, die Leven wekt in
de doode stof? De man der wetenschap zoekt,
en steeds meer geheimen ziet hij ontsluierd,
steeds schooner en volmaakter rijst voor hem
het beeld der Eeuwige Waarheid! Doch het
wenkt, in sluiers nog altoos gehuld, nog slechts
scheem’rend in de verste Toekomst, aan ’t einde
der eeuwen.
Nóg wandelt in raadselen de Mensch op aard!
Doch in ons sluimert de macht om tenminste
iets op te lichten van den sluier, die er ligt
over ’t doel van ons leven, ons Geweten zegt
het ons, dat wij den plicht des levens verzaken,
waar we ons laten verlokken door de zonde,
Verstand en Gevoel zeggen ons, dat wij beter
dat wij reiner en edeler moeten worden, en
God, die werelden schiep en leven gaf aan de
stof, gaf bij den Plicht ook het Middel om door
eigen kracht te naderen tot het ideaal, want,
ja! dat kunnen wij!
Wij moeten vooruitgaan in Deugd en Rein
heid door Strijd tegen onze gebreken, onafge
broken, onverbiddelijken strijden daarvoor is
noodig: Zelfkennis door Zelfonderzoek.
Goddankdat kunnen wij
De jaren gaan heen in arbeid en rust, strijd
®a vrede, lijden en genieten! De jaren gaan
Uit Renkum meldt men aan de N. R. Ct.
Door den heer H. A. van Ingen, landschap
schilder alhier, is uit sneeuw een buste vervaar
digd van Rubens. Kenners roemen als om strjjd
de juiste gelijkenis met den grooten schilder.
De buste, ter grootte van 1 meter, rust op een
voetstuk. Het gezicht is goed weergegeven en
fraai afgewerkt. De groote flaphoed met breeden
rand, die eenigzins schuins op het hoofd is ge
plaatst, is een waar kunststuk; de trekken in het
gelaat zijn getrouw nagebootst. De buste is zoo
fijn afgewerkt, dat men meent een uit marmer
gehouwen beeld te zien.
Verleden jaar heeft de heer van Ingen een
grooten jachthond, in slapende houding, uit
sneeuw vervaardigd.
Bij de kampritten op Zaterdag te Hamburg,
is Axel Paulsen overwinnaar gebleven op de
baan van 1600 meter.
Ziehier de uitslag Paulsen 3 min. 5% sec,,
de Vries 3 min. 6 sec., Bruinsma 3 min. 6%
sec.? van den Berg 3 min. 7 sec., Veninga3min.
173/5 sec.
Óp de baan van 3600 meter was de uitslag
aldus Paulsen 7 min. 143/5 sec., Kingma 7 min.
49 sec., Werner 7 min 32% sec., en Veninga 7
min. 30 sec. Bij den laatsten rit was Werner een
oogenblik voor.
De snelste rit die, zoover bekend, ooit gedaan
werd, was 1600 meter (met één draai) in 3 min.
8 sec. Thans heeft de Championrijder Paulsen
dien afstand (met 9 draaien), in 3 min. 5% sec.
afgelegd. Onze rijders hebben zich trouwens
kranig gehouden.
Op de baan van 1800 meter verloor Zaterdag
de Deen Groth het tegen Veninga en moest de
Duitscher Hansen het onderspit delven voor king
ma. Bruinsma verloor toen tegen Paulsen en
Zijlstra tegen de Vries.
Op de baan van 3600 meter overwon Kingma
weer zijn vorigen tegenstander te Christiania,
Werner; Bruinsma verloor tegen Paulsen en Zijl
stra werd afgereden door Veninga.
De Deen Groth werd geslagen door van den
Berg, die in den later gehouden wedstrijd met
hindernissen tegen vier Duitsche rijders den vlug-
sten van hen bijna een minuut voorbleef.
In den gemeenteraad van Amsterdam is
dezer dagen beraadslaagd over namen aan nieuwe
straten te geven. Voorgesteld waren o. a de
Maria van Reigersbergerstraat, de Elsje van Hou-
weningenstraat de van der Duyn van Maasdam-
straat en Cornells Trooststraat.
Te recht werd er op gewezen, dat die namen
vooral voor het telegrafisch verkeer te lang waren.
De Raad besloot ze te noemen d eReigerberger-
straat; Trooststraat achtte men een woord, dat
te lastig uit te spreken was en Troostkade was
misschien minder juist. Men zou de zaak nader
overwegen.
Van de hulde aan de beroemde vrouwen is nu
alleen de goede intentie overgeblevenmaar dit
is ie verkiezen boven die ellenlange namen, die
toch verkort worden. Ten bewijze strekke de
Pieter Corneliszoonhoofdstraat,die men Pécéstraat
noemt en aardige menschen in Pauvres Citoyens-
straat verdoopen.
Het plan der 321ste Nederlandsche Staats
loterij de eerste gehouden overeenkomstig de
nieuwe wettelijke bepalingen is thans vast
gesteld. Deze loterij bestaat uit 21,000 loten en
10,500 prijzen en premiën. De eerste helft van
’t geheel aantal loten wordt voor alle klassen,
de tweede helft van klassen tot klasse uitgege
ven. In de eerste vier klassen worden 160 nom-
mers en even zooveel prijzen getrokken, in de
vijfde klasse 4100 prijzen, de twee premien en
10,500 nieten. De trekking der eerste klasse
heeft plaats op 29, 30 en 31 Maart en 1 April
en de trekking der vier volgende klasse telkens
veertien dagen de een na de andere, terwijl de
laatste 100 nommers op Zaterdag 19 Juni 1886
zullen getrokken worden.
Twee vrouwen uit Renkum, die dezer dagen
te Wageningen waren gaan bedelen, hadden daar
zulk een grooten voorraad aan levensmiddelen,
geld enz. opgedaan, dat zij voor haar gemak met
de tram naar hare woningen terugkeerden.
S. Kdienstbode in de sociëteit „de Har
monie” te Dordrecht, meende een middel gevon
den te hebben om in deze dure tijden op goed-
koope wijze een uitzet bij elkander te krijgen
en daarna met den uitverkorene haars harten in
het huwelijksbootje te stappen. Tijdens zij nl.
van 1 Mei tot November in dienst was van den
kastelein J., ging zij op verschillende tijdstippen
de zakken van kleedingstukken van haren meester,
van diens dochters, ja zelfs van hare medebe-
dienden onderzoeken, en kwam zoodoende in het
bezit van behalve wat nog in het duister ver
scholen is gebleven 5 muntbiljetten van f 10,
van 6 gouden tienguldenstukken en van 2 gul
denstukken, voor welk geld zij verschillende goe
deren aanschafte, als kast, fornuis met toebehoo-
ren, ondergoed, muts en mantel, gouden en zil
veren sieraden enz., al welke goederen ter terecht
zitting aanwezig waren ja zelfs had zij aan haren
aanstaande f 10 gegeven om de huwelijkspapieren
te bekostigen. Doch helaasdie zouden voor
eerst nog niet gebruikt behoeven te worden want
de arm der justitie had haar vóór dien tijd omvat
en als diefegge, in loondienstbaarheid stond het
dienstmeisje jl. Vrijdag voor de Dordtsche recht
bank terecht. Volledige bekentenis werd door
haar afgelegd. De substituut-officier requireerde
3 maanden celstraf.
gebracht, waar zij, toen zij een poos wachten
moesten, tot groote ergernis van de aanwezige
beambten, opnieuw gingen kaartspelen. Toen zij
eindelijk voor den politie-cömmissaris verschenen,
zeide de eene Engelschman, mr. Cooper, eigenaar
van een steenkolenmijn in Straffordshire „Ik ben
zoo dol op whisten dat ik, toen ik naar de kerk
reed om te trouwen, met een mijner getuigen
een partijtje maakte en ik zou, toen in Novem
ber mijn brave vader stierf, zeker van verdriet
gestorven zijn, als ik, op weg naar het kerkhof,
in de volgkoets niet had kunnen whisten."’
„Ga maar heen”, antwoordde de commissaris,
„u hoort bij een dokter, die specialiteit voor ge
vallen van krankzinnigheid is, te huis, maar niet
aan een politiebureau.”
De correctioneele Rechtbank te Brussel
heeft Zaterdag uitspraak gedaan in het proces
tegen den burggraaf Edgar Dupleix de Cardig-
nan. Zij heeft hem schuldig verklaard aan op
lichting, vijfmaal gepleegd, en hem deswege
veroordeeld tot driemaal 3 maanden, tot 5 maan
den en tot 2 maanden gevangenisstraf, benevens
eene boete van 100 fr. en 5 boeten van 50 fr.
elk, te zamen derhalve tot 16 maanden gevan
genisstraf en 350 franc boete.
Men schrijft uit München, dat door bewer
king van de Koningin-moeder de Kabinetsraad
Klug belast is geweest met een onderzoek naar
de kas van den Koning van Beijeren. Het zou
toen zijn gebleken, dat verscheidene grondeigen
dommen, alsook de opbrengst daarvan, niet op
de civiele lijst waren geboekt, ofschoon zij daar
op werkelijk te huis behoorden. Ook bleek het,
dat verscheidene leveranciers voor de bouwwer
ken des Konings hunne rekeningen tot in het
ergerlijke hoog hadden opgevoerd. De waarde
der grondeigendommen, die bij de hypotheek-
en wisselbank voor 7 millioen worden beleend,
kon op minstens 12 millioen worden berekend.
De Klug wilde met dien waarborg eene leening
sluiten, waardoor de vroegere leening zal kunnen
worden afgelost en crediteuren worden voldaan.
Er is last gegeven een volledige inventaris van
het geheele Koninklijke eigendom op te maken,
terwijl de heer Klug in overweging heeft gegeven,
eenige eigendommen, ingeval daarvoor een goe
den prijs kan worden verkregen, te verkoopen.
De Koning heeft hem in een eigenhandigen
brief voor zijne bemoeiingen zijn dank betuigd.
Volgens berichten uit Londen, moet er een
aanslag zijn beraamd op het leven van den En-
gelschen Kroonprins. Tot nog toe kent men even
wel slechts eenige bijzonderheden.
De Prins van "Wales zou zich Vrijdagavond
per trein van Londen over Chester naar Eaton
hall begeven om een bezoek te brengen aan den
hertog van Westminster. Ofschoon de stad Chester,
waar de Prins korten tijd zou vertoeven, feeste
lijk verlicht was en velerlei aanstalten waren
gemaakt, om den Troonopvolger schitterend te
ontvangen, verscheen deze niet. Wat was er ge
beurd Óp aandringen van de politie, die be
weerde te zijn ingelicht omtrent een voorgeno
men aanslag, verliet de Prins aan het station
Waverton den trein. Hier werd een rijtuig ge
nomen en rechtdoor naar Eatonhall gereden, zon
der Chester aan te doen.
Volgens andere berichten keerde de Prins met
zijn zoons van hun bezoek bij den hertog van
Westminster naar Eatonhall terug.
Men wil, dat twee feiten aanleiding hebben
gegeven tot de achterdocht der politie. De ler-
sche politie was te weten gekomen, dat een ge
vaarlijk persoon, die sinds lang onder verdenking
stond, met de boot van Dublin naar Holyhead
was vertrokken. Vermoedende, dat hij naar
Chester wilde, werden twee detectives aan het
station geposteerd. Deze zagen hem inderdaad
te Chester uitstappen. Hij verdween echter on
der de menigte.
Verder waren ook Amerikanen naar het
uiterlijk te oordeelen te Chester aangekomen,
die met groote belangstelling allerlei informatien
inwonnen omtrent de ontvangst van den Prins.
Dat de hertog van Westminster onlangs zoo
heftig tegen de Parnellieten uitvoer in eene rede
voering bij den feestmaaltijd van den burge
meester van Chester, moet den lerschen nationa
listen zeer hebben verbitterd. Men brengt den
„aanslag” in verband met die verbittering.
De Fransche Kamer van Afgevaardigden
heeft Zaterdag de beraadslaging over de inter
pellatie, wegens de houding der ambtenaren in
bet dep. Lot tijdens de verkiezingen, voortgezet.
Dufaure voer zoo heftig tegen de republiek uit,
dat hij tot tweemaal toe tot de orde moest wor
den geroepen. De Minister van Buitenlandsche
Zaken verdedigde de maatregelen van het open
baar gezag. Ten slotte werd met 346 tegen 2
stemmen de gemotiveerde orde van den dag aan
genomen, welke de houding der Regeering goed
keurt en deze uitnoodigt, met nadruk op te tre
den tegen de pogingen der vijanden der Repu
bliek, om deze afbreuk te doen. De rechterzijde
nam natuurlijk geen deel aan de stemming.
De lijkkist met het stoffelijk overschot van
Louise Michel’s moeder is overgebracht naar een
eigen grafkelder. Deze plechtigheid werd slechts
bjjgewoond door een tiental geestverwanten der
bittere Louise, ofschoon zij alle vrienden had
uitgenoodigd. Louise sprak de aanwezigen toe
en deelde hun mede, dat zij met Krapotkin naar
Genève ging, om daar eenigeniijd te vertoeven.
Vervolgens zou zij naar Berlijn en naar Peters
burg gaan. Werd zij te Berlijn door bare geest
verwanten koel ontvangen, dan zou zij onmid
dellijk hare reis naar Petersburg voortzetten,
om daar als voorvechtster van de internationale
revolutie op te treden. In elk geval zou zij een
gestadige briefwisseling met hare vrienden in
Frankrijk onderhouden.
Omdat de Fransche componist de Saint-
Saëns een dergenen is, die het uitvoeren van
Wagner’s componisten te Parijs tegenwerken,
heeft een deel van het Berlijnsche publiek, dat
Vrijdagavond een concert bijwoonde, waarbij de
Saint-Saëns zijne medewerking verleende, een
kabaal gemaakt, dat niet eindigde vóór de on
ruststokers uit de zaal waren gezet.
Een zelfde moord, als op den prefect Bar-
rême heeft plaats gevonden, geschiedde den veer
tiende deze tusschen Bologna en Pistoria. Het
slachtoffer was een rijk koopman met name Pa-
doan uit het Venetiaansche. De dader werd ech
ter oogenblikkelijk na den moord aangehouden,
toen hij op eene verdachte wijze bij een klein
tusschenstation uit de coupé wilde stijgen. Naar
Bologna vervoerd, heeft hij bij het eerste verhoor
reeds zijne schuld erkend. Ook in Italië verlangt
het reizende gedeelte van het publiek de invoe
ring van het Amerikaansch systeem, dat ook in
Zwitserland is ingevoerd geworden en eene groote
zekerheid waarborgt.
Eenige dagen geleden wekten in de groote
opera te Parijs twee Engelschen zeer het mis
noegen van de andere toeschouwers op, doordien
zij in de pauseering een partij whist op hun hooge
hoeden speelden. Toen de gordijn opging, bleven
zij zelfs doorspelen tot de partij uit was. Aange
zien de beide heeren het verzoek der personen,
die in hun buurt zaten en zelfs der politie in
den wind sloegen, werden zij naar de prefectuur
Bolswardsche Courant
i S.
DER VERGADERING
TD2EIT RAAD ID IE ZR,
I
