NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
SeiSWAftö EN WONSEB A.OESÏ,
M. KINGMA Hz.
Mr. S. WIJBENGA,
A. BUMA,
B. H. HELDT.
15 JUNI.
1886.
Vijf en Twintigste Jaargang.
No. 24.
VOOR
BINNENLAND.
BUITENLAND.
g DONDERDAG 10 JUNI. g
KORT VERSLAG
RAAD DER GEMEENTE BOLSWARD,
UIT DE PERS.
C.
1
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
£xxxxxxxxxxxxxxxxxx$
OP DINSDAG S JUNI 1SS6,
’s avonds ten T uur.
ADVERTENTIEPRIJS 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Ten gunste der verkiezing van den Heer
M. KINGMA Hz. als lid der Provinciale Staten
hebben wij voornamelijk dit te zeggen. Zij is
een plicht voor eiken kiezer, die het heengaan
van den kundigen, degelijken Fennema betreurt,
het offer, door hem gebracht waardeert en de
terugkeer van den sints jaren beproefden M.
Kingma Hz. verlangt. Nu vooral zijn wij in
dubbele mate verplicht, en aan de loijale daad
van den heer Fennema en aan de verdiensten
van den Heer Kingma, om onze stem uit te
brengen ten eerste en ten tweede om dit te doen
op niemand anders, dan den Heer
Een nieuw bewijs van den afkeer, dien ook
eerlijke antirevolutionairen voor dr. Kuyper’s
drijven gevoelen, geeft het Wageningsch WeelMid
in het volgende uit zijn jongste hoofdartikel:
„De schoolpolitiek der liberalen drijft het
grootste gedeelte der antirevolutionairen, om op
In den Zaterdag gehouden Franschen Mi
nisterraad is beraadslaagd over het concept-ont-
werp der commissie voor de voordracht tot ver
banning der prinsen. Dat ontwerp luidt
Art. 1. Het grondgebied der Fransche Repu
bliek jis en blijft ontzegd aan al de leden der
familiën, die over Frankrijk geregeerd hebben.
De Regeering kan evenwel tijdelijk op het
grondgebied der Fransche Republiek een of meer
leden der familiën toelaten, doch niet de hoofden
of hunne rechtstreeksche erfgenamen bij recht
van eerstgeboorte.
Art. 2. Indien een prins, met overtreding van
het verbod, in Frankrijk, of in Algerië, of in
een der koloniën zich ophoudt, dan zal hij ge
straft worden met eene gevangenzetting van twee
tot vijfjaren, en na het verstrijken van dien ter
mijn over de grenzen worden gebracht.
Met de tweede alinea van het eerste artikel
meende men een concessie te doen aan de Re
geering, die, gelijk men weet, in hare voordracht
de uitzetting der prinsen facultatief gesteld had,
maar aan de commissie wel had willen beloven,
dat zoodra de voordracht wet zou zijn geworden,
de maatregel dadelijk door haar zou worden toe
gepast op den graaf van Parijs, prins Jéróme
Napoleon en prins Victor.
De ministerraad heeft desniettemin het ontwerp
der commissie verworpen. Zij vereenigde zich
met het denkbeeld om de prinsen, die recht
streeks pretendenten zijn, het land uit te zetten,
maar wenscht overigens eenvoudig de machtiging
der Kamer, om ook de andere prinsen te ver
bannen.
Bij de behandeling in de Kamer van Afgevaar
digden van het wetsontwerp tot vaststelling der
rekening tot en met 1875 heeft de heer Rivière
geconstateerd, dat er ergerlijke misbruiken bij de
comptabiliteit aan den dag zijn gekomen in ver
schillende dienstjaren. O. a. is een tekort van
37 millioen ontdekt op den post voor de militaire
kleeding. Dat tekort is nooit opgehelderd kun
nen worden. Bij de regeling van de uitgaven
voor de verbouwing van het paviljoen-Marsan
is gebleken, dat de toegestane som van 2% mil
lioen willekeurig is overschreden met niet min
der dan 8 millioen. De oud-Minister Caillaux
is daarvoor verantwoordelijk. Reeds in 1881
heeft de Kamer hem daarvoor aansprakelijk ge
steld; in 1882 werd dat besluit herhaald en er
behoort alsnog gevolg aan gegeven te worden.
staatkundig gebied met radicale gereformeerden
ja zelfs mei Roomschen op te treden.
„Helaas, de liberalen hebben niet gewild. En
met wat gevolg voor ons en onze vrienden? Dat
we opnieuw genoodzaakt worden min of meer in
de kaart der radicale gereformeerden te spelen,
en contre cour met hen saam ter stembus op te
trekken. Wij weten dat al het roepen van dr.
Kuyper over scheiding tusschen kerkelijke en
politieke belangen een doekje voor ’t bloeden
is, indien zelfs niet pure misleiding. Het even
tueel optreden van een ministerie Lohman
Schaepman achten we een nationale ramp te
zijn. Krijgen de radicale anti-revolutionairen
en roomschen de macht in handen, wee dan
onze volkskerk, door beiden evenzeer gehaat
Wij zijn het draaien en wenden van de Stand.
moede, die gisteren nog onze tactiek, om bij de
stembus ons met de beide anderen fracties der
rechterzij te verstaan, hoogelijk afkeurde, om
reeds heden volte vace te maken en met volle
zeilen op ons vaarwater aan te sturen, natuur
lijk zonder te erkennen gedwaald te hebben en
met groote woorden haar Principiënreiterei ver
dedigende.
„En toch, niettegenstaande dat alles en zooveel
meer moeten wij, om nog grooter kwaad te hel
pen weren, meegaan met mannen tusschen wie
en ons op theoretisch en practisch gebied o zoo
weinig homogeniteit bestaat. En waarom moe
ten Omdat de liberalen geen gelijk recht voor
allen willen.”
„Welk een bondgenooten laat het Hbl. op dit
citaat volgen. De antirevolutionairen, die Kuy
per vreezen en schuwen, gaan met hem en de
Roomschen ter stembus, om een Ministerie Loh-
man-Schaepman op het kussen te brengen, dat
ze terecht „een nationale ramp” achten.
„Zij weten dat dr. Kuyper’s scheiding tusschen
kerkelijke en politieke belangen eene pure mis
leiding is. Het hoofd der kerkpartij wordt hoofd
der landregeering.
„Wee dan onze volkskerk!” roepen ze. Maar
toch willen ze tot den ondergang der kerk en
tot een nationale ramp medewerken, omdat de
liberalen hun scholen niet willen subsidieeren
„Maar is de neutrale school zoo slecht, dat een
nationale ramp en ondergang der kerk te ver
kiezen zijn boven die school.
„Hebben de ouders zoo weinig vertrouwen in
hun eigen godsdienstig onderwijs en voorbeeld
en in het onderwijs van hun predikant, dat ze,
liever dan de neutrale school onbestreden te
laten voor eene wijle, Kuiper „die zwaait en
wendt” volgen en het „landverderflyk quaadt”
helpen
Zeker, den schoolstrijd is ons land moede, die
brave burgers dus verkeerd doet redeneeren. Er
ware een einde aan gemaakt als de antirevolu
tionairen gestemd hadden voor het verzoenend
voorstel-de Beaufort, dat hun gaf wat zij zelf
verlangd hadden, gelijk recht voor de Grondwet!”
Mededeeling dat de brug bij de St. Janspoort
is verpacht aan J. J. de Jong voor f 64.
Kennisgeving dat den 22en Juni een verkiezing
voor een lid van den Raad dezer gemeente zal
plaats hebben.
Punten van behandeling
1. Behandeling van de rekening der Bank van
Leening over 1885.
Goedgekeurd.
2. Aanbieding der staten tot af- eh overschrij
ving van- en op posten der gemeente-begrooting
over 1885.
Goedgekeurd.
3. Behandeling van het voorstel tot wijziging
der gemeente-begrooting over 1885, met rapport
der raadscommissie.
Goedgekeurd.
4. Behandeling van het voorstel van Burgem.
en Weth. tot het vervullen der vacature van on
derwijzer in de school voor minvermogenden.
Onveranderd goedgekeurd.
5. Behandeling van het adres om verminde
ring van den gasprijs, met rapport der Gascom
missie.
De voorstellen der gascommissie goedgekeurd.
6. Rapport van de raadscommissie omtrent
het adres tot demping van den Dylakker.
Met de plannen ter visie.
Benoeming van een plaatsvervangend wet
houder.
De heer van den Oever gekozen. Deze ver
klaart voor de benoeming te moeten bedanken.
Daarna de heer G. Schoonhof? gekozen, die 24
uren beraad vraagt, alvorens zich te verklaren.
De Kamer besloot in dien zin en uit een ant
woord van den heer Rivière aan den heer Frep-
pel, bleek, dat de wet zal bepalen, voor welk
gezag de heer Caillaux zich zal hebben te ver
antwoorden.
Het Pruisische Huis van Afgevaardigden
heeft Zaterdag eene korte zitting gehouden en
daarin het wetsontwerp betreffende de onder
wijzers in de Oostelijke provinciën des Rijks
definitief aangenomen.
Men wil, dat het ontwerp betreffende het Rijn-
Eemskanaal in het Heerenhuis op ernstigen te
genstand zal stuiten en wel van de zijde der
conservatieven, die door het afstemmen der wet
wraak willen nemen op de industrieelen, die de
brandewijn-belasting der agrariërs wisten ver
worpen te krijgen.
In den Duitschen Rijksdag zal de belasting
op de spiritualiën weder aan de orde komen.
Nadat de commissie van rapporteurs uit den
Rijksdag ook bij tweede lezing de voorstellen
aangaande belasting op sterken drank had ver
worpen, heeft de Pruisische Minister van Finan
ciën verklaard, dat de Rijksregeering er op staat,
hare voorstellen toch in den Rijksdag opnieuw
in discussie te brengen. Van verschillende zijden
wordt dit echter onraadzaam geacht, dewijl het
zich toch niet laat aanzien, dat zij eene meer
derheid er voor zal kunnen verkrijgen.
De regeerende Vorst van Waldeck-Pyrmont
ligt sedert lang overhoop met de "Waldecksche
Landsvertegenwoordiging over de bestemming
van de inkomsten uit zekere Staatsdomeinen. De
Vertegenwoordiging wil die inkomsten aanwen
den tot delging der Staatsschuld, ten nadcele van
de vorstelijke civiele lijst. De Duitsche Bonds
raad, wiens tusschenkomst door de Waldecksche
Vertegenwoordiging is ingeroepen, heeft thans
bepaald, dat de zaak langs den weg van rechten
zal worden beslist door het Rijksgerecht te
Leipzig.
De rechtbank te Nieuw-York deed Woens
dag uitspraak in de zaak van Most en twee an
dere anarchisten. De rechter Smyth deed dit
in de volgende woorden
„Het spijt mij geducht dat de wet mij niet
toestaat u zwaarder te straffen dan ik doen ga.
Gij spoordet aan tot moord, brandstichting en
vergiftiging waarin gij onwetende vreemdelingen
aanzettet om hun toevlucht te nemen tot moord
en brandstichting. Gij hebt een boekje uitge
geven om de dienstboden te leeren hoe zij ver
gif konden bereiden om de gezinnen uit te moor
den waar zij dienden. Er leeft op aarde geen
grooter schelm dan gij. Maar het is onnoodig
om meer woorden aan u te verspillen. Het Hof
veroordeelt u tot een jaar tuchthuisstraf en een
boete van 500 dollars of anders voor eiken dol
lar één dag gevangenis”.
Most wilde antwoorden maar mocht niet. Hij
greep krampachtig de leuning der voor hem
staande bank vast, met vlammende oogen, ter
wijl al de kleur uit zijn gelaat week. Toen hij
weggevoerd werd, riep hij in het Duitsch „En
dit is nu, wat men hier gerechtigheid noemt
Zijn mede-beschuldigde Shenck kreeg 9 maanden
gevangenis en Braunschweig 3 maanden en 250
dollars boete.
Te Parijs zijn thans reeds 2 Nederlanders
uit den gegoeden stand, eene dame en een heer,
aangekomen, die door dolle honden gebeten zijn
en zich aan de operatie van Pasteur wenschen
te onderwerpen.
Te Parijs wordt in de elegante kringen druk
besproken het verdwijnen van den baron de X.,
behoorende tot een der oudste Fransche geslach
ten en zoon van een generaal, voor wien in eene
stad in het Oosten van Frankrijk een standbeeld
is opgericht. Deze baron sinds negen jaren ge
scheiden levende van zijne vrouw, woonde met
eene jonge dame samen, die eene vriendin is
van de tooneelspeelster Léa 8. Gebruik makende
van eene afwezigheid van deze laatste, heeft de
baron bij haar ontvreemd drie groote parelen en
een stuk van een halssnoer van edelgesteenten.
Hij schreef de bestolene, dat hij de voorwerpen
aan een vriend wilde laten zien maar tot nog
toe beeft hij ze niét teruggebracht. Hij is ver
dwenen. Öe politie meent, dat de dief naar
Amerika is gevlucht met een jong meisje, waar
op hij smoorlijk verliefd is geworden.
Oosterwolde, 6 Juni. Niettegenstaande
den Zondag had de jeugd heden alhier weder
hare gewone bezigheid. Deze werkzaamheid
bestaat in het werpen van steenen geen en
kele, maar behoorlijke vrachtjes in de haven
en het bombardeeren van de een of andere
schutting. Dit is een der geliefkoosde spelen
in de laatste dagen. Menig burger ziet dit
aan en ergert zich, doch niemand heeft veel
lust met die jeugdige menschen in gesprek te
komen, omdat dan soms alles behalve liefelijke
woorden vloeien. Heden had daarbij weder
een treurig ongeluk kunnen plaatshebben. Eenige
kleine kneuters, pas den kinderstoel ontwassen,
zitten als gewoonlijk op den rand der vaart het
een of ander uit te voeren, den grooteren navol
gende. Honderdmaal wordt gewaarschuwd, maar
er wordt niet naar geluisterd. Een der knapen
werd topzwaar en plompdaar stort hij in
de haven neer. Trots het veelvuldige steenen-
werpen bleek het der jeugd, dat er w'ater genoeg
stond om te kunnen verdrinken. Spoedig werd
de knaap weder op het droge gebracht. Dit was
voor de anderen op moment een afschrik. Mocht
’t dit blijvenanders zou het niet van belang
ontbloot zijn, dat de politie zich met het volkje
bemoeide.
De geschorste kerkbestuurders der Ned. Her v.
Gemeente te Amsterdam, die in de eerste week
dezes jaars, op de bekende wijze, de Nieuwe
Kerk hebben veroverd, zijn thans naar wij
vernemen overgegaan tot een daad, die niet
minder verbazing zal wekken.
Op last van dr. Rutgers namelijk, die als
ouderling en dus ook als kerkmeester voorloopig
geschorst is, werd jl. Zaterdag 5 Juni, de brand
kast van de kerkelijke commissie in de Nieuwe
Kerk opengebroken. De deur bevindt zich thans
bij den smid, die er nieuwe sluitingen aan zal
maken.
Tot deze handeling is de heer Rutgers zeker
niet overgegaan, dan na overleg met de andere
voorloopig geschorste kerkbestuurders, die zich
in het bezit van de Nieuwe Kerk en het daar
aanwezige hebben gesteld. Dat dit feit geschied
is, alvorens de beslissing van het hoogere kerke
lijk bestuur over de schorsing is genomen, be
wijst wel dat de geschorsten volharden in hun
verzet. (Hbl.)
„De puriteinen van ouds zijn altoos rond
koppen geweest en de geesteskinderen der pel-
grimvaders zijn er de mannen niet naar, om voor
een dreigement uit den weg te gaan.
„Het zal niet geduld, dat op dezen met het
bloed der martelaren gedrenkten bodem de be
lijders van den Christus duurzaam als bijwoners
achteruit worden gezet.
„Over anderen te heerschen begeeren we niet,
maar we willen evenmin, dat anderen over ons
zullen heerschen
„En daarom, laat ze razen de dwingelanden
van ouds, laat ze tieren, de tyrannieke lieden,
wij blijven weigeren ons zelven de boeien aan te
leggen.”
Zoo schrijft de Standaard. Misschien zou de
„taal der fiere geuzen” meer indruk maken
wanneer ze niet gevoerd werd tot verdediging
van een verbond met de Katholieke partij,
de eenige aan welke gedacht kan worden, wan
neer men over het hier te lande vergoten bloed
der martelaren, over de overheersching en de
dwingelanden van ouds hoort uitvaren.
De Standaard laat hare tegenstanders razen
en tieren haar eigen taal bewijst dat ze toch
nog eenig geraas en getier tot eigen gebruik
overhoudt, Arnh. Crt,
In dubbele mate is voor het kiesdistrict Sneek
en het kiesdistrict Franeker, de dag van 15
Juni van groote beteekenis. De kiezers die tot
deze districten behooren, worden ten dien dage
geroepen, om drie leden te kiezen, voor de 2e
Kamer der Staten-Generaal en één lid voor de
Provinciale Staten. Door de kamerontbinding
treden onze drie volksvertegenwoordigers af
en een gevoel van ridderlijkheid, dat velen zul
len weten te waardeeren, deed den heer H.
Fennema besluiten, zijne herbenoeming niet aan
te nemen, omdat het hem hinderde, dat de heer
M. Kingma Hz., sinds zoovele jaren lid van
Provinciale en Gedeputeerde Staten, in Sneek
is gevallen en hij nu hoopt en vertrouwt, dat de
kiezers in het Franeker district zullen herstellen,
wat die in Sneek hebben bedorven. Hij be
dankt alzoo alleen, opdat in zijn plaats de heer
M. Kingma Hz. worde gekozen.
De keuze der drie volksvertegenwoordigers
heeft in ons district tot geen moeielijkheid aan
leiding gegeven. .Het oudste en het jongste ka
merlid komen uit ons district en het zal nog
de vraag wrezen, wie de meeste werkkracht ont
wikkelt, Heldt of Wybenga. Waarlijk, onze
„old man” moge geen Gladstone wezen, hij is een
echte Standfries, een koene zoon van het Noor
den en het pittig woord, waarmee hij reeds een
en andermaal, als oudste lid in jaren de zitting
opende, zijn flinke uiteenzetting van gevoelens,
dezer dagen openbaar gemaakt, alles getuigt,
dat er nog frissche kracht is in dien oude van
dagen.
Onze beide andere vertegenwoordigers zijn
echte volksmannen. Het is goed dat wij een
kundig rechtsgeleerde afvaardigen, maar het is
van niet minder beteekenis, dat in Buma de
handelstand, in Heldt, die der werklieden wordt
vertegenwoordigd. Zoo vormen zij tegadereen
goed geheel, een afdruk van de onderscheiden
hoofdbestanddeelen des volks. Wie Bumakent,
weet dat ’t nooit zijn eerzucht is geweest als
redenaar te schitteren, maar evenzeer dat hij
weet wat hij zegt en volhardend is in het stre
ven naar een doel, dat hem voor den geest staat.
Getuige zijn plan tot onderzoek van de droog
making der Zuiderzee. De val van zijn voor
stel in de kamer,, de ietwat minachtende spot
der kamerleden, niets houdt hem terug en wat
in de vergaderzaal der uitverkorenen niet lukt,
dat brengt hij aan de orde voor de ooren der
natie zelve en uit alle provinciën stroomen ze
samenzijn doel is aanvankelijk glansrijk be
reikt.
Dat onze keuze van Heldt eerst met eenige
verbazing in den lande werd vernomen, is niet
te ontkennen, maar evenzeer is het waar, dat
zij spoedig als een verstandige daad is gestem
peld. Zijne bescheiden houding in de Kamer
heeft, een uitstekenden indruk gemaakt en meer
dan één woord, gesproken op zijn pas, heeft
gunstig gevolg gehad. Als de tegenpartij het
nog weer mocht wagen, wat we voor haar zelve
niet wenschen, om hem voor sociaal-democraat
te schelden, dan zal zij zich zelve blootstellen
aan een hernieuwd vonnis van laster, dat ieder
onpartijdige over haar heeft geveld.
Met volle vrijmoedigheid bevelen wij dus ons
degelijk drietal aan alle kiezers aan en vertrou
wen, dat ditmaal althans ieder kiezer op zijn
post zal zijn en allen die prijs stellen op grond
wetsherziening, op onveranderde handhaving van
het beginsel onzer openbare lagere school, op
flinke uitbreiding van ons kiesrecht, op beper
king onzer oorlogsuitgaven tot het degelijke en
noodige, op behartiging onzer volksbelangen,
altemaal zaken waarvoor onze mannen met
warmte in de bres springen, hunne stem zullen
uitbrengen op
Ingekomen zijn:
a. Een adres van den heer A. Banning, arts
te Pingjum, waarin hij verklaart zich te Bolsward
te zullen vestigen en voor de gemeentelijke prac-
tijk verzoekt in aanmerking te komen.
Ter visie.
b. Missive van de Zuiderzeevereeniging, hou
dende goedkeuring op de voorgestelde wijziging
in het benoemen van bestuursleden.
Goedgekeurd.
c. Afschrift van het voorgesteld huishoudelijk
reglement der plaatselijke commissie van school
toezicht.
Ter visie,
Bolswardsche Courant
en
I
f
VAN DEN
