NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWARÖ EN WONSERABEEE
Het Jachtrecht
1886.
Vijf en Twintigste Jaargang
No. 30.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 22 JULI.
VOOR
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. vanl7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte
welker juistheid wij ons niet gerechtigd achten
te beoordeelen.
Met recht besluit dan ook de commissie „dat
er niets is, dat eene poging om uitvoering te
geven aan het plan in den weg staat” en met
blijdschap vernemen wij, wat ook niet anders te
verwachten was, dat reeds vele eigenaren het
Bestuur gemachtigd hebben, om in hun naam han
delend op te treden, behoudens de voorwaarde,
dat zij die machtiging intrekken, indien blijken
mocht, dat de verpachting niet aan de verwach
ting beantwoordt. Mogen allen zich aansluiten
en zoo deze aangelegene zaak tot een gewenscht
einde worden gebracht.
M. E. van der MEULEN.
Het tweegevecht tusschen den Franschen Mi
nister van Oorlog, generaal Boulanger, en den
senator baron de Lareinty heeft Zaterdagochtend
om 9 uur plaats gehad, bij Meudon in het Pare
de Chalais, de werkplaats voor de luchtscheep
vaart. De Minister wachtte het schot af van zijn
tegenstander, dat miste. Hij richtte, maar zijn
pistool weigerde. De getuigen verklaarden, dat aan
de eer was voldaan, beide partijen reikten elkaar
de hand en daarmede was de zaak afgeloopen.
Althans voor de Lareinty. Voor den Minister
is zij nog altijd een bron van ovaties, in verband
vooral met den schitterenden uitslag der groote
revue op 14 Juli, waarmede de President der
Republiek zijn Minister met een zeer vleiend
schrijven heeft gelukgewenscht. Het grootoffi-
cierskruis van het Legioen van Eer voltooide
de reeks van eerbewijzen.
De Köln. Zeit. laakt op scherpe wijze den Mi
nister, van wien men had moeten verwachten,
dat hij de zware beleediging ernstig genoeg had
opgevat om een ernstig duel te wagen. Nu het
tweegevecht zulk een belachelijken loop heeft
genomen, had de Minister beter gedaan met zich
niet aan de bespotting prijs te geven. Hoe men
ook over het duel denke, iemand die zich ge
noodzaakt gevoelt om eene ernstige reden te duel-
leeren, zal men zijn achting niet ontzeggen; maar
wel zal de schouders ophalen voor den man, die
den ernstigen strijd om het leven tot eene farce
maakt.
Tot gezant van Frankrijk te Konstantinopel
is benoemd de graaf de Montebello, thans te
Brussel; tot gezant te Weenen de heer Decrais,
thans te Rome; tot gezant te Rome de graaf de
Mouy, thans te Athene.
Volgens enkele bladen zou Bazaine voor
nemens zijn, vernietiging aan te vragen van het
tegen hem gevelde vonnis, op grond dat het ge
rechtshof, waarvoor zijn proces is behandeld,
niet wettig was samengesteld. Het besluit, waar
bij de naam van den hertog van Aumale is ge
schrapt uit de ranglijst van het leger, leidde tot
die overweging. Immers Aumale was voorzitter
van dat gerechtshof en voerde zijn titel van di-
visiegeneraal wederrechtelijk, gelijk nu gebleken
is. Zoo redeneert Bazaine, naar beweerd wordt.
Den laatsten dag, dien den hertog van
Aumale te Nouvion doorbracht, waar zijn land
goed gelegen is, besteedde hij met afscheid te
nemen van zijne 25 boschwachters. De bladen,
die dit meedeelen, begrepen wel, dat de lezers
zich bitter weinig om deze bijzonderheid zouden
bekommeren. Het voornaamste komt dan ook
nog: De hertog bezocht bij die gelegenheid de
beide oudste eiken in zijne bosschen, namelijk
den in 1553 bij de geboorte van Hendrik IV
geplanten eik en dien, welke ter herinnering aan
de geboorte van Frangois de Guise (1519) werd
geplant. Nadat de hertog een tijdlang deze beide
boomen had gadegeslagen, sprak hijWij zul
len elkander wederzien.”
Daarom is het de royalistische bladen te doen.
De agitatie in het kamp der royalisten moet
worden levendig gehouden. Gisteren door be
richten uit Engeland over de receptie bij den
Prins van "Wales ter eere van den graaf van
Parijsmorgen door die van Laeken over de ont
moeting tusschen den Koning van België en den
hertog van Aumale; dan weder door een duel
voor de eer van den banneling; heden door de
overpeinzingen in het woud van Nouvion en de
onder Hendrik’s eik afgelegde gelofte En zoo
zal het nog lang voortduren.
Het onderzoek naar den toestand, waarin
het werkvolk in België verkeert, gaat geregeld
zijn gang, al hebben de socialisten alles in ’t
werk gesteld, om de arbeiders te overreden, de
vergaderingen, voor het bedoelde onderzoek noo
dig, niet bij te wonen en geene inlichtingen te
verschaffen. Nu maar eenmaal het ijs is gebro
ken, volgen overal de aarzelenden. Te Gent o. a.,
waar de leden van de vereeniging „Vooruit"’
eerst weigerden voor de commissie te verschijnen,
omdat geen enkel werkman lid van deze was,
zijn Anseelen en van Beveren, twee der voor
naamste leiders, persoonlijk toegetreden, nadat
hun was verzekerd dat het wel degelijk in de
bedoeling der commissie lag, twee zetels aan hare
tafel in te ruimen voor afgevaardigden der werk
lieden. Thans zijn te Gent zeer belangrijke in
lichtingen ontvangen door de commissie.
De Regeering harerzijds heeft, teneinde het
voorbeeld van Gent navolging te doen vinden,
beloofd de wet op de vereenigingen te zullen ver
eenvoudigen, waarop reeds lang van de zijde der
■werklieden is aangedrongen.
ken, hebben juist aanspraak op een verlaging
van het tarief.
In vele andere landen is dan ook voor de pers
een tarief, belangrijk lager dan het gewone, in
gevoerd, waarbij mede de juiste overweging heeft
gegolden, dat de uitvoerige en spoedige openbaar
making van officieele bescheiden en van de han
delingen der volksvertegenwoordiging en andere
vergaderingen, als een zaak van algemeen belang
moet worden beschouwd en daarom van Rijks
wege behoort te worden bevorderd.
Blijft het verhoogd tarief gehandhaafd, dan zul
len de uitgevers van dagbladen genoopt zijn de
telegrafische verslagen te verkorten, waardoor aan
de gewenschte openbaarheid wordt afbreuk ge
daan.”
De wetsontwerpen tot herziening der Grond
wet zjjn onveranderd weder bij de Tweede Kamer
ingekomen.
Het wetsvoorstel tot invoering van een statis-
tiekrecht schijnt door de Regeering te zijn terug
genomen, het is althans niet onder de weder
ingediende ontwerpen.
Ook van den Raad van Heerewaarden is
het beroep op den Koning van de beslissing der
Gedep. Staten betreffende de onderwijzers-trak-
tementen ongegrond verklaard.
Voor de zooveelste maal is nu al de poging
van gemeenteraden, om de jaarwedden van in
dienst zijnde onderwijzers te verlagen, mislukt.
Wij zullen in het vervolg de beslissingen in dien
zin niet meer mededeelen. Wij vertrouwen ook
dat zij weldra niet meer zullen voorkomen. Het
wordt tijd dat de gemeeentebesturen inzien, dat
dergelijke pogingen niet baten en zij zei ven de
de overtuiging erlangen, dat eenmaal verleende
jaarwedden niet worden verminderd. Dit ge
schiedt niet in particuliere zaken, om redenen
die wel niet behoeven aangegeven te worden
en diezelfde redenen gelden tegenover hen, die
openbare betrekkingen bekleeden.
De vermaarde verordening van den Gemeen
teraad van Oldebroek tegen het gebruiken van
rijwielen, blijkt nog niet te zijn ingetrokken,
maar buiten werking gesteld door de invoering
van het nieuwe provinciaal reglement op de wegen
in Gelderland. Aan de Zw. Ct. wordt daarover
geschreven Vóór de werking der zooveel gerucht
makende gemeente-verordening werd het vleesch
per rijwiel van Elburg naar hier overgebracht
tijdens die werking was zulks, zeer ten onge
rieve van gewone burgers, onmogelijk, waardoor
men genoodzaakt was zijn middagmaal zonder
vleesch te nuttigen of een expresse te bezigen.
Nu door het nieuwe reglement deze verordening
buiten werking raakt, kan men weder per rij
wiel zijn vleeschje bekomen. Men zegt wel, dat
toch proces-verbaal zal worden opgemaakt, maar
de toekomst moet leeren, of men dit durft doen.
Bij gelegenheid van de kermis te Hein-
kenszand werd Maandagnacht bij een 84-jarige
weduwe door een beschonken persoon in de
achterwoning ingebroken. De oude vrouw, te
bed liggende, hoorde geraas, waarop zij toe
schoot en met een knuppel den indringer, na
veel moeite, verwijderde. De politie had den
dader spoedig in handen. Door het inslaan van
verscheiden glasruiten had hij zich ernstige won
den toegebracht. Als reden zijner daad noemt
men minnenmjd tegen de dienstbode der
weduwe, met wie hij vroeger verkeerde, doch die
thans niets meer met hem te maken wil hebben.
Is de Haagsche correspondent van de Midd.
Cour, goed ingelicht, dan zou onze regeering er
ernstig aan denken, om een soort van socialisten
wet in het leven te roepen.
Indien ik goed ben ingelicht, zegt de corres
pondent, dan zou reeds het gevoelen van den
Raad van State over een dergelijken stap zijn
ingewonnen. Het is te hopen, zegt hij verder,
dat men niet de onhandigheid zal begaan om
zulk een uitzonderingswet voor te stellen, want
het kan niet anders of zij zal werken als olie
in het vuur. Een repressief optreden kan noodig
zijn, maar daarvoor is onze strafwetgeving vol
doende, terwijl daarentegen het plaatsen van de
sociaal-democraten onder een bijzondere preven
tieve wet, dus buiten de gemeene wetgeving,
een tegenovergesteld gevolg zou hebben dan
men er door wil bereiken. Toch, zegt hij, is
mijn zegsman van zoodanig gehalte, dat ik vrees
weldra een stap in die gevaarlijke richting te
zullen zien doen.
De Tweede Kamer zal, volgens de Haag
sche correspondent van de (N. Gr. Ct.) vermoe
delijk slechts een 14 dagen bijeen blijven en na
het adres-debat, dat ettelijke dagen kan duren,
zich bezighouden met in de afdeelingen voorna
melijk de Grondwetsvoorstellen, die heden on
veranderd zijn ingekomen (natuurlijk zonder Hoofd
stuk X), te onderzoeken. Van afdoening van
zaken van eenig belang zal vóór September niets
komen.
Moet Nederland dan weder en wederom rede
voeringen zonder einde aanhooren over de „hooge
politiek” Laat de zes-en-tachtig heeren liever
eens denken aan hetgeen voor Indië noodig is,
wat onze financieele toestand eischt, wat de maat
schappij hier vordert en aan dat rammelen met
woorden nu eens een einde maken.
Ieder is doordrongen van den ernstigen toe
stand van het oogenblik, en intusschen zouden
de vertegenwoordigers van het volk maar weer
aan het praten slaan
Wij hopen dat althans ditmaal de Haagsche
correspondent van. de N. Gr, Ct, zich vergist
zal hebben.
Xllde Afdeeling van de Friesche Maat
schappij van landbouw en veeteelt.
Nadat wij in no. 27 van dit blad de circulaire
opgenomen hebben van het bestuur der Xllde
Afdeeling in zake het jachtrecht, welke aan de
eigenaren van gronden, gelegen inde gemeenten
Wonseradeel, Bolsward en Hennaarderadeel, is
toegezonden, heeft de commissie, bestaande uit
de heeren G. Ypma, Joh. Hilarides en A.
Draisma de Vries, ons het rapport ter hand ge
steld, door haar uitgebracht in de Afdeelings-ver-
gadering van 16 April jl. waarvan de conclusie
met op ééne na algemeene stemmen aangeno
men is en die aanleiding gegeven heeft tot de
vroeger meegedeelde circulaire. Zij verzocht
ons, met ’t oog op deze aangelegene zaak, een
en ander uit dat rapport nog te willen mede
deelen.
Aan dit verzoek voldoen wij gaarne, omdat
’t ook ons voorkomt, dat de verpachting van
dit recht juist in deze streek waar men geen
groote landgoederen vindt met bosch, bouwland
en heide, gelijk elders, maar tal van landeige
naren, corporatiën en stichtingen, in het bezit
zijn van of onder hun beheer hebben, grootere
of kleinere eigendommen van weiland of bouw
grond, welke niet zelden veel te lijden hebben
van jagers en stroopers, terwijl het toezicht te
veel ontbreekt en de jacht dus wel schade maar
geen voordeel afwerpt.
De zaak zelve is ongetwijfeld in het belang
van den echten jager, hetzij die het doe uit
liefhebberij of om den broode. Slechs de stroo-
per moet er tegen zijn. Immers tot heden heeft
deze een benijdbaar terrein. Wat toch zullen
de twee jachtopzieners, hoe ijverig zij mogen
wezen en hoe waakzaam, die in de brigade
„Bolsward” zijn, vermogen Men bedenke dat de
een woont te Schraard, de ander te Koudum,
dat deze brigade omvat de gemeenten Bolsward,
Wonseradeel, Hennaarderadeel, Workum, Hin-
deloopen, Stavoren en Hemelumer-Oldephaert en
Noordwolde, dat er duizende grensscheidingen
zijn der verschillende eigendommen, die de op
ziener onmogelijk kan kennen. Hoe veilig is
de brutale strooper, die soms vlak bij het boe
renerf zelfs de tamme eenden wegschiet of dood
knuppel!, vóór dat de echte jager opdaagt het
beste wild gekaapt heeft .en zelfs bij een mo
gelijke veroordeeling, de gëldboete of de gevan
genisstraf vrij getroost betaalt of ondergaatIs
daarentegen op dit uitgestrekt gebied, moge
het zijn met toestemming van alle eigenaren,
het jachtrecht in onderscheiden perceelen ver
pacht, dan kan overal de politie handelend op
treden en het toezicht met goed gevolg worden
uitgeoefend. Nog om een andere reden zal de
eigenlijke jager gaarne een of meer perceelen
pachten en zich daarvoor een geldelijk offer ge
troosten. Immers nu moet hij bij verschillende
eigenaren vergunning tot jagen vragen. De een
staat het toe, de ander, misschien van een naastge
legen eigendom, niet. En al heeft hij de vergun
ning, waar is zijn waarborg, dat niet een ander ook
vergunning vraagt en erlangt Is hij daaren
tegen pachter, dan heeft hij uitsluitend het pacht-
recht en behoeft niet te vreezen, dat een ander
zijn veld afjaagt, of hij ’t stuk wild zich ziet
ontsnappen op een verboden akker.
In verschillende provinciën wordt dan ook sints
lang het jachtrecht verpacht en brengt daar niet
onaanzienlijke sommen op. Dit is in deze, groo-
tendeeis van bosch ontbloote streken niet te ver
wachten. Toch wordt in den Z.-O. hoek dezer
provincie het jachtveld reeds met goed gevolg
verpacht en heeft dit ook reeds onder Dantuma-
woude, Murmerwoude en Akkerwoude plaats,
evenals in de Makkumer en Parrega’stermeer-
polders. Juist echter omdat men hier te doen
heeft met een zeer groot getal van eigenaars,
die ieder voor zich er niet aan kunnen denken,
om hun recht afzonderlijk te verpachten, is het
goed gezien van de commissie, dat zij voorge
steld heeft, dat allen hun paehtrecht overdragen
aan het bestuur der Xllde Afdeeling. Dit neemt
daardoor de verplichting op zich, om regelen en
voorwaarden te stellen, waaraan de jagers zich
zullen moeten houden en waardoor de belangen
der eigenaars ten opzichte hunne eigendommen
zullen worden gewaarborgd. Dat de geldelijke
voordeelen welke de verpachting afwerpen mo
gen in de kas der Afdeeling vloeien, is zeker
het beste wat men voorstellen kan. Wat toch
zou het iederen afzonderlijken eigenaar baten,
of hij zijn aandeeltje ontvangt van de hoofdsom
en waartoe zou een rekenmeester die centen-
quaestie voor elke hectare gaan becijferen? Nu
daarentegen zal het een afzonderlijk hoofdstuk
van inkomsten worden, een bate niet ten voor-
deele in ’t bijzonder van de leden der maatschap
pij, maar ten nutte van ’t algemeen, want ze zal
strekken, „voor een of ander doel om landbouw
en veeteelt in deze afdeeling tot meerderen bloei
te brengen” en zoo zullen de landbouwers in
dubbele mate van dezen maatregel vruchten
plukken.
Wij achten het niet noodzakelijk ons in bij
zonderheden te verdiepen omtrent de uitvoering
en stippen alleen nog aan dat de commissie voor
stelt de gronden onder deze afdeeling behooren-
de, in onderdeelen of sectiën te splitsen en daar
toe van 13 sectiën de grensscheidingen aangeeft,
Door hoofdredacteurs en uitgevers van
Nederlandsche dagbladen is een adres verzonden
aan de Tweede Kamer, waaraan wij het volgende
ontleenen
„Legt dit nieuwe tarief een belangrijken gelde-
lijken last nog wel in deze ongunstige tijden
op den handel in ’t algemeen, ook wat de vele
korte telegrammen van minder dan tien woorden
betreft nog veel bezwaarlijker is de maat
regel voor de uitgevers van dagbladen, die een
aantal berichten en verslagen uitvoerig geseind
krijgen en daarvoor thans de helft meer dan
vroeger hebben te betalen.
De telegrafische verslagen van de zittingen
der Staten-Generaal en van vele andere belang
rijke vergaderingen vorderden reeds volgens het
oude tarief een zeer belangrijke som. Door nu
onverhoeds, middenin het jaar, het tarief met de
helft te verhoogen, heeft de Regeering, zonder
noodzaak en in strijd met de billijkheid, groote
verwarring gesticht.
Zonder noodzaakwant de maatregel zal
het beoogde doel, hooger opbrengst der rijkste
legrafen, niet doen bereiken. Immers de dag
bladen zullen door beknoptheid of op andere wijze
er naar streven de uitgaven voor telegrammen
binnen de vroegere grenzen te beperken.
In strijd met de billijkheid 1 want degenen
die van de telegraaf een zeer ruim gebruik ma-
Er komen hier en daar treurige dingen aan
het licht. Een 66jarig mijnwerker te La Louvière
deelde mede, dat hij van zijn 10e jaar af in dienst
bij de mijnwerken was en dat hij nu 55 jaar
lang l‘/4 pct. van zijn loon had moeten laten
staan ten behoeve van de voorzorgkas, waaruit
oude werklieden een pensioen zouden krijgen. In
December van het vorige jaar werd hij bedankt;
hij was te oud, hij kon heengaan. Natuurlijk
maakte hij aanspraak op ondersteuning uit de
voorzorgskasmaar het antwoord luidde, dat er
geen geld was
Achttien personen zullen wegens het verwoes
ten van de fabriek des heeren Baudoux te Jumet
op 26 Maart 11. voor het hof van Henegouwen
terechtstaan. Uit de zeer breedvoerige akte van
beschuldiging verdient te worden aangestipt dat,
indien de voorstelling in dit stuk van den loop
der zaken gegeven juist is, die verwoesting het
werk is geweest van eenige belhamels behoorende
tot den Glazemakersbond, die zich van de bewe
ging ook onder de mijnwerkers bedienden om
hun persoonlijke grieven te wreken en hun wrok
te koelen.
Naar de Londensche Standard wil weten,
zal het Engelsche Ministerie aftreden. Gladstone
en de meesten zijner collega’s zouden van mee-
ning zijn, dat de uitslag der verkiezingen geen
andere oplossing mogelijk maakt.
Een Kabinet-Salisbury zal nu weder aan ’t
bewind moeten komen, zij het dan met of,zonder
medewerking van de unionistische liberalen. Men
zegt wel, dat Hartington niet wil; maar zonder
de 76 stemmen van de anti-homerulers onder
de liberalen, zullen de conservatieven niet kun
nen regeeren. Deze zijp wel 317 stemmen sterk;
maar de 191 Gladstonionen, met de 86 Parnel-
lieten en de 76 unionistische liberalen maken
te zamen een geheel van 353 stemmen.
In Ierland is men nogal tevreden, naar het
schijnt, met den afloop der verkiezingen. De
United Ireland althans laat zich in dezer voege
over den toestand van het oogenblik uit:
„Wanneer wij den heelen uitslag nagaan,
dan komen wij tot de overtuiging, dat de zaak
der home rule meer gevorderd is, dan wanneer
de heer Gladstone anders dan met een overwel
digende meerderheid weder voor het Parlement
gekomen ware. Thans zal hij natuurlijk bedan
ken en op een of andere wijze zullen zijn uit-
eenloopende vijanden het bewind overnemen.
Maar geen drie Parlementsverkiezingen, geen half
dozijn Midlothiaansche verkiezingsveldslagen zou
den beter effect kunnen hebben dan dat schouw
spel voor góden en menschen, als een schare drij
vers, dwarskoppen en markschreeuwers de hooge
verantwoordelijkheid van het bestuur in een der
verschrikkelijkste crississen van de Engelsche ge
schiedenis overneemt, enkel om de personen en
de macht. Het is een groteske aanblik als van
een gauwdief, die zich een priesterlijk gewaad
aantrekt om de heilige altaarvaten te stelen. De
eerstvolgende verkiezingen zullen naar een register
plaats vinden, dat een groote menigte liberalen
omvat, die. naar het thans geldend register uit
gesloten waren, zoodat zelfs, zooals de zaken nu
staan, de heer Gladstone verzekerd kan wezen
van de beslissende meerderheid. Wanneer de
lendenlamme combinatie, die thans bezig is een
plan van actie te formuleeren, zal hebben uit
gewerkt, zal de meerderheid niet alleen beslis
send, maar zelfs overweldigend zijn.”
Theophile Renard, de jonkman die onlangs
in een spoortrein, bij Versailles, een moordaan
slag pleegde, is nu door het Gerechtshof van
Seine-en-Oise ter dood veroordeeld. De door hem
aangevallen man, een opzichter van het museum
te Versailles, was niet aan de bekomen wonden
gestorvenhij was zelfs genoegzaam hersteld
om als getuige ter terechtzitting te verschijnen.
Maar het Openbaar Ministerie en de gezworenen
achtten het, ten behoeve van de openbare veilig
heid, noodig, dat in dit geval een afschrikkend
voorbeeld werd gesteld.
BolswarcLsche Courant
IN DE
