NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
;®£SWAB» BH W4HSBHAHBBI
1
I
I
gl
I
I
No. 35.
I
1886.
Vijf en Twintigste Jaargang.
De Kermis.
DE BOLSWARDSCHE KERMIS.
DONDERDAG 26 AUGUSTUS.
VOOR
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
I
-
ml
en zij brengt de kinderen naar hun
Je bent
J
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
noodig aan een
Die wou
J
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
1
„Neen, maar, zie je, Sjoerd gaat nu binnen
kort naar de Fransche school en heeft me al
wel driemaal verteld, dat alle jongens daar een
schooltasch hebben.”
„Nu, dan koopen we voor het kwartje, dat ik
overhoud, nog iets voor de kleintjes. Dan zijn
die ook gelukkig”.
En als ze te huis gekomen, alles zoo hebben
neergelegd, dat het de kinderen den volgenden
morgen terstond in het oog moet vallen, gaan
ze in de gelukkigste stemming ter ruste. „We
zijn beide kaal weg gekomen man,” zegt de
vrouw lachende, „maar wat is zoo’n kermis toch
een prettige tijd.”
Den volgenden morgen schijnt er aan ’t gejuich
geen einde te zullen komen. En de beide jongsten
vliegen bij vader en moeder het bed in. En ze
zijn zoo blij en zoo dankbaar, dat vader het half
uurtje, dat hij er anders Zondags ’s morgens nog
wel eens van neemt, er maar aan geven moet.
Nu daar is het weer dan toch ook eigenlijk te
mooi voor. En hij steekt zijn kort doorrookertje
op en gaat, terwijl moeder het ontbijt klaar
maakt, eens even naar buiten. En als hij dan,
met het vooruitzicht op een welverdienden rust
dag, in Gods heerlijke schepping staart, dan uit
zich zjjn dankbaarheid in de zonderlinge uitroep
„heerlijke kermis
Bolsward Wordt er gedurig melding van
gemaakt, als aan onze stad een zijner verdien
stelijke burgers wordt ontnomen, omdat de plaats
van den man in de waereld is, terwijl die van
de vrouw is in huis, niemand zal minder ge
wicht hechten aan de taak, den arbeid van de
Vrouw, al is het waar
„Meest op d’ achtergrond van ’t leven
is haar schouwtooneel bereid,
In uw liefelijke scheemring,
dienende Bescheidenheid
Daarom te meer is en blijft de vrouw ’t type
der hoogste deugd, der zelfopofferende liefde!
Toch meenen wij de grenzen der bescheidenheid
niet te buiten te gaan, als wij een enkel woord
van waardeering wijden aan' de nagedachtenis
van Mej. Klazina Regnera Fockens. Dienende
bescheidenheid, bescheidene dienende liefde was
haar leven! Vele nuttige instellingen steunde
zij, voor velen was zij een toevlucht, in menige
woning een engel, die ongemerkt kwam en on
gemerkt ging, voor menig arme een hulpe.
Na een langdurig lijden bezweek zij, betrekke
lijk nog onverwacht! Zij gaat niet heen,zonder
begeerd te wordenEn waar bij haar heengaan
menige traan geschreid worden zal, om haar en
om haar liefdewerk, daar hooren wij een engel
Gods bij haar sterven der wereld als toeroepen
Zie, ik verkondig U groote blijdschap, deze n. 1.
„de liefde Sticht.”
Bolsward, 20 Augustus. Heden heeft de jaar-
lijksche tentoonstelling van Floralia plaats gehad in
de zalen der Sociëteit „de Doele”. 158 inzenders
hadden hunne planten ingebracht. Het geheel
maakte een zeer gunstigen indruk. Algemeen roem
de men het frissche aanzien der planten, terwijl de
meer dan vroeger verschillende soorten van bloemen
en planten, een aangename verscheidenheid bood.
Van onderscheiden zijden waren grootereen klei
nere verzamelingen, gewassen en bloemen ter op
luistering gezonden en veler sympathie openbaar
de zich door geschenken voor prijzen bestemd. Dit
alles werd door het bestuur ten hoogste gewaar
deerd. Des avonds waren omstreeks 300 men-
schen bijeen bij de uitreiking der prijzen, die op
geluisterd werd door de muziek der schutterij.
Menig goed woord werd daar gesproken, een aan
gename stemming heerschte en verre de meesten
keerden zekerlijk wel voldaan van dit echte volks
feest terug, waar alle standen en rangen elkander
ontmoetten.
Vooraf een kort woord over het ontstaan der
kermissen. We zijn er wel van overtuigd, dat we
in dat opzicht niets nieuws hebben mede te deelen,
maar er zijn meer oude dingen, die nog bij velen
onbekend zijn.
Het woord kerkmis, zooals het oorspronkelijk
luide, doet denken aan een godsdienstig feest.
En inderdaad, ofschoon het dit nu juist niet was,
het stond toch met kerkelijke feestdagen in ver
band.
Het ontstaan der kermissen dagteekent uit de
Middeleeuwen, den tijd van het gildewezen, waar
in door tal van belemmerende bepalingen elke
vrije concurentie werd belet. De uitoefening van
bijna alle handwerken en bedrijven was aan stren
ge regelen onderworpen en slechts geoorloofd aan
hen, die door de leden van het gild waren toe
gelaten. De macht hebbende, alle vreemdelingen
en niet-leden te weren, hadden zij onderling de
prijzen in handen en geen concurrentie te vreezen.
Slechts gedurende enkele dagen van het jaar
waren de bepalingen, althans voor sommige vak
ken, wat ruimer. Dat was bij gelegenheid van
de groote jaarmarkt of kermis. Bij de gebrek
kige middelen van verkeer dier dagen was het
noodig, dat kooplieden van Oost en West, van
Noord en Zuid, elkander op zekere tijden van
het jaar, op bepaalde plaatsen konden ontmoe
ten. Vandaar de instelling van jaarmarkten, waar
koopers en verkoopers heen togen, om met el
kander handel te drijven en zaken te doen. Bij
voorkeur koos men dagen, waarop het een of
andere feest een mis- of kerkmis tal van
personen naar een bepaald punt deed samen-
stroomen. Van die gelegenheid maakten ook al
lerlei soort van kunstenaars en potsenmakers ge
bruik om hun kunst en geestigheid te laten be
wonderen en betalen. Zoo ontstonden de mis
sen of kerkmissen, een tijd, waarin drukte en
gewoel in zulk een stad heerschten, waarin ieder
op de been was, om van de gelegenheid te pro-
fiteeren en inkoopen te doen, waarin men magen
en vrienden noodigde en bezocht, in een woord
een tijd van levendigheid en vreugde.
Men ziet het, dat de kermissen heden ten dage,
bij de bestaande vrijheid, ook op het gebied van
handwerk en bedrijf, bij de verbeterde verkeers
middelen, haar reden van bestaan verloren heb
ben. In de oostelijke deelen van ons werelddeel
en in vele streken van Azië mogen ze nog ge
heel of grooten deels aan hare oorspronkelijke
bestemming beantwoorden, bij ons zijn ze ’t
kan niet ontkend worden te eenenmale uit
den tijd.
Of we ze daarom afgeschaft zouden willen zien?
Wacht een beetjeAls het eenigszins kan, blij
ven we graag met iedereen goede vrienden en
we weten het, er zijn nog zoo veel neringdoen
den en ook nog zooveel vreugde- of laten we
liever zeggen pretminnenden, die ons dadelijk
met nijdige oogen zouden aankijken. Maar toch
nu ja, met den vinger tusschen de deur
genomen, bekennen we het: We zouden ze in
derdaad liever afgeschaft zien en zijn er van
overtuigd, dat door hare afschaffing vrij wat meer
gewonnen dan verloren zou worden.
Maar enfin, die kwestie is voor ’t oogenblik
niet direct aan de orde en kunnen we dus voor-
loopig in het midden laten. Ze bestaat nu een
maal en nu dunkt het ons nog maar het verstan
digst, er de goede zijde van te zoeken. Want
zeker die heeft ze ookGelooft gij het niet
Eilieve, meng u dan eens eenige dagen voordat
de kermis begint onder een troepje kinderen en
hoor hunne gesprekken eens aan. Wat al plan
nen! Wat illusion 1 Wat verwachtingen Hoe
veel onschuldige voorpretMij dunkt, de zwart-
galligste pessimist, de vinnigste kermishater moet,
hen hoorende, uitroepen „Nu ja, als allen zoo
onschuldig kermis hielden, dan ware er vrede
mede te hebben
En zie daar komt het ten slotte dan toch ook
eigenlijk op neder, op wat wijze kermis gevierd
wordt. Dat de kermis voor velen een ware vloek
is, we betwijfelen het niet. Maar evenzeer ge-
looven we, dat ze voor anderen een onschuldig
vermaak kan zijn, ja hen zelfs tot op zekere hoogte
ten goede komen kan.
Laten we onze meening door een paar voor
beelden duidelijk maken. We begeven ons in
onze gedachte naar een der straten, waar men
de woningen onzer handwerkslieden vindt en tre
den ongemerkt een dier woningen binnen. Het
ziet er armelijk en vervallen uit en ook de zin
delijkheid laat te wenschen over. Beschuldig ech
ter de nog betrekkelijk jonge vrouw niet, er kun
nen levensomstandigheden zijn, waarin zelfs ster
kere karakters den moed laten zinken. Haar ver
magerd, reeds verouderd gelaat en gebogen ge
stalte spreken van den last, dien zij te torschen
heeft. Een drietal kinderen van zes- tot veertien-
jarigen leeftijd zit of hangt aan den verveloozen
tafel. Ze zijn bezig een stuk roggebrood naar bin
nen te werken, waarop bij het somber schijnsel
van het haveloos lampje een paar korrels wit
vet glinsteren. Alles om u henen spreekt van ar
moede en ellende. Het is echter Zaterdag-avond
en kermis en de vrouw ziet met zekere spanning
de tehuiskomst van haren man te gemoet,inde
hoop, dat zijn werkloon en zjjn kermisgift
Maar hij moest reeds te huis zijn. Helaas, zou
hij weder Zij hoopt nog, hij kan nog
komen. Maar toch, als hij er nu niet binnen een
kwartier isEn het kwartier verstrijkt, het wordt
zeker velen, zoowel inwoners van Bolsward,
als vreemdelingen, dit zoo geliefkoosd volksfeest
met hunne tegenwoordigheid vereeren. Jammer
dat het voornemen door het bestuur opgevat,
om er tevens een Concours van Gymnastiekver-
eenigingen uit Friesland aan te verbinden moest
schipbreuk lijden.
Reeds in de maand Juni belegde het bestuur
der Kaatsvereeniging, eene vergadering, waarin
hij de bestuursleden van de alhier bestaande
Gymnastiekvereeniging „Lycurgus” uitnoodigde
ten einde door zamenwerking tot het doel te
geraken.
Na vele discussie, omtrent een en ander
werd besloten, een Concours te doen plaats heb
ben in vrije oefeningen, terwijl aan ieder der
vertegenwoordigde Vereenigingen, beurtelings
gelegenheid zoude worden gegeven aan ringen,
rekstok, brug enz. enz. te werken, tot opluiste
ring van het feest.
Het grootste bezwaar ons inziens echter, bleef
aanhangig n.l. hoe hiervoor de finantiën te ver
krijgen, aangezien er veel kosten meê zouden
gepaard gaan.
Echter nadat eenige werkende leden van de
Gymnastiekvereeniging „Lycurgus" alhier zich
bereid verklaard hadden aan de gegoede inge
zetenen van Bolsward een lijst ter teekening
aan te bieden ter bestrijding der kosten, was
dit bezwaar spoedig opgeheven, binnen enkele
dagen was, dank zij den goeden wil van Bols-
wards burgerij, er een genoegzaam bedrag in-
geteekend, zoodat men zich vleide ook hier een
Gymnastenfeest zou worden gevierd.
Evenwel, toen de tijd van aangifte tot deel
neming in de reeds verspreide circulaires be
paald, was verstreken, had zich slechts eene
vereeniging aangemeld n.l. de Harlinger Gym
nastiekvereeniging, reden waarom besloten werd
de termijn 8 dagen te verlengentoen ook na
dien tijd niemand meer zich bereid verklaarde
meê te werken, (er bestaan in Friesland ruim
20 vereenigingen, aan wien allen een circulaire
werd verzonden) zag het bestuur zich genood
zaakt van het voornemen af te zien en alles
aan te wenden om enkel de Kaatspartij zoo
luisterrijk mogelijk te maken.
Ik reken het mij echter tot een plicht aan
u dames en heeren inteekenaren, namens het
bestuur der Kaatsvereeniging „Bolsward” open
lijk onzen dank te betuigen voor uwe
ruime bijdragen, terwijl aan hen, die reeds
hunne inteekening hebben betaald in den loop
dezer week die gelden zullen worden geresti
tueerd.
Met de meeste achting aan u Mijnheer de
Redacteur voor de opname dezer regelen,
UEd. Dw. Dn.
Hs. SCHIEVINK,
President der Kaatsvereeniging „Bolsward.”
Vrijdag 27 Augustus a.s. zal van wege de
Kaatsvereeniging „Bolsward” de jaarljjksche
groote Kaatspartij worden gehouden, zie achter
staande advertentie.
Indien het weder dien dag gunstig is zullen
een half uur en zij brengt de kinderen naar hun
schamele rustplaats, niet echter zonder tegen
stribbelen van baar zesjarig dochtertje. Vader
had het vast beloofd, dat zij naar de kermis
zouden gaan en hij zou haar een nieuwe pop
koopen. Dan gemakkelijk laat ze zich paaien. Het
is niet de eerste maal, dat vader haar op deze
wijze teleurstelt.
En de vrouw blijft alleen en buigt zich zuch
tend over het verstelwerk henen. En ’t wordt
tien uur en elf uur, nog wacht ze te vergeefs.
Eindelijk, tegen middernacht wordt de deur door
een onvaste hand geopend en waggelend komt
de ongelukkige het schamele woonvertrek bin-
ben. Vloekend en tierend werpt hij het overschot
der zuur verdiende penningen op tafel.
„Mietje was erg bedroefd toen ze naar bed
ging. Ge had ze beloofd
Met een grjjnzenden lach tast de beschonkene
in de binnenzak van zijn jas en werpt eenige
stukken en brokken op tafel, die straks te za-
men een popje vormden.
Waartoe meer? Wie kan zich van die hui
selijke ellende geen voorstelling vormen En
als eindelijk een onrustige slaap aan het getier
van den ellendeling een einde maakt, verbergt
de rampzalige vrouw het bleeke gelaat schrei
end in het harde kussen en zuchtend is haar
laatste woord „die ellendige kermis
En den volgenden morgen Schreiend staat
de arme kleine bij de gebroken popzuchtend
verricht de moedelooze vrouw het hoogst noodige
huiswerkbrommend en vloekend zoekt de
half-zieke man in de buitenlucht eenige verade
ming. Zijn hoofd bonst, gloeit, zijn oogen staan
dof en mat! „Verkloekte kermis!” mompelt hij
tusschen de tanden.
Thans betreden wij de woning van zijn buur
man. Ook daar heerscht geen weelde, maar alles
getuigt van orde en netheid, alles blinkt ons
tegen en zelfs de meest eischende op het punt
van reinheid zou hier bevredigd worden. Een
flinke huisvrouw bedwingt lachend het ongeduld
van een viertal gezonde kinderen, allen in hun
zondagsplunje uitgedoscht. Daar wordt de deur
geopend en een luid gejuich gaat op Een krach
tig werkman treedt binnen, en na haastig zijn
werkpak tegen een beter verwisseld te hebben,
gaat hij met zijn geheele gezin welgemoed en
vrooljjk het huis uit.
Een paar uren later keert de bende juichend
weder, verzadigd en voldaan en dol gelukkig
met de kleine geschenken, die nog lang de her
innering aan den prettigen avond in herinnering
zullen houden. Vlug worden de kinderen te bed
geholpen. Nog eenigen tijd blijven poffertjeskraam
en draaimolen de onderwerpen van het gesprek.
Maar spoedig begint het te kwijnen en liggen allen
in een gezonden slaap.
„En thans,” begint de man, „thans wou ik,
dat je buurvrouw verzocht eenige oogenblikken
op het huis te passen. Ik wou nog even naar
de kermis terug.”
Met verbazing staart de vrouw hem aan.
„Hoe nu, heb je er nog niet genoeg van?”
„Ja, zie je,” en hij lacht zoo plezierig, „och,
ik zal het je maar vertellen, om je de waarheid
te zeggen, heb ik nog een klein zakduitje be
spaard om een kermisgeschenk voor moeder te
koopen. Ik dacht zoo een speld of een paar
oorbellen of zoo iets. Dat zal je nog best staan,
want waarachtig wijf, je ziet er van avond weer
uit of ie nog pas vijf-en-twintig waart, in plaats
van veertig.”
„Loop henen, malle vent,” antwoordt ze ter
wijl ze hem lachend afweert, met oogen, stra
lend van geluk. „Maar,” voegt ze er bij, je
bent een beste kerel. Doch ik heb jou ook niet
vergeten. Veel is het niet, dar ik van mijn
huishoudgeld heb over kunnen sparen, maar toch
wel genoeg om zoo'n groote moffenpijp voor je
te koopen, daar je al zoo lang over gepraat hebt.”
„Je bent een bovenst wijf,” juicht de geluk
kige man. „Vooruit dan maarEn als buur
vrouw de taak op zich genomen heeft een wakend
oog te houden op het huis en op de slapende
kinderen, slaat het echtpaar alweer den weg in
naar de kermis.
„Zeg eens, beste man,” begint de vrouw
opeens, „je hebt dat geld opgespaard om mij
plezier te doen niet waar
„Wel matuurlijk,” is het antwoord, „maar wat
zou dat?”
„Mag ik dan nu zelf eens een keus doen
„Wel zeker mag je dat?”
„Maar je wordt er niet boos om, he?”
„Boos? Wel waarachtig niet!”
„Och, zie je, Trijntje is zoo i
paar nieuwe, zondagsche laarzen toe.
ik zoo graag geven.”
„Ja, maar dat bedoelde ik niet,” is het ant
woord, terwijl zijn gezicht een weinig betrekt.
„Maar ’t is me nu eigenlijk niet te doen...”
„Om mij plezier te doen,” vervolgt ze. Welnu,
laat mij dan voor dat geld een paar laarzen
koopen.”
Een kwartier later zijn de laarzen gekocht en
het echtpaar staat voor een kraam, waar prach
tige Duitsche pijpen hangen.
„Nu man, zoek nu maar uitmaar denk er
om, erg ruim bij kas ben ik niet. Een daalder
kan je besteden.”
„Hoeveel kost die schooltasch,” klinkt de vraag
van den man.
„Vijf en twintig stuivers, vriend,” is het ant
woord.
„Maar man, dat is nu de bedoeling niet.”
Te recht wordt het jaar 1886 bijna voor de
geheele wereld een buitengewoon jaar genoemd,
door de belangrijke toestanden en gebeurtenissen
die men waar neemt en die er plaats hebben.
Om slechts alleen van die in ons eigen Va
derland te spreken herinneren wij onder meer
aan de Paneelzagerij, Palingtrekkerjj, Kerkefond-
senjachtmakerij, Hooibroeierjj met' al deszelfs
treurige gevolgen.
Voor de Bolswarders en hare bezoekers is
buiten dat alles, doch nu in goeden zin 1886
ook nog merkwaardig doordat de eerste dag der
kermis, Paardeuuiarkt, door prachtig we
der is begunstigd geweest, geen druppel regen
is er gevallen, zoo men zegt „nooit alhier ver
toond.” Blijft het schoone weder aanhouden
dan zal dit zeker onze kermis ten goede komen.
Bij de Harddraverij op Dinsdag gehou
den zagen we dat fraai weder velen uitlokte
tot bezoek van het terrein. Het feest kan als
goed geslaagd worden beschouwd. De prijs ad
f 100 werd behaald door het paard van den heer
Roorda te Berlikum de premie ad f 25 door het
paard van den heer Wassenaar te Hantum. De
schutterij muziek luisterde het feest op door
ijverig werkzaam te zijn.
Wat zullen nu de volgende dagen geven Dit
hangt veel af van de zin en de beurs der kermishou
ders, te hooren te zien en te eten is er voldoende.
In,de sociëteit „de Moele” Grand Spectacle
Varié onder directie van de HH. lleury
Hoos en Co. van Amsterdam, hetwelk in
de Leeuwarder en Sneeker kermis zooveel suc
ces heeft behaald. In de sociëteit illicit in”
het aldaar in de laatste jaren gewaardeerde ge
zelschap uit het nieuw Concordia
Felix te Rotterdam. In verschillende andere
localen mede gunstig bekende café chantants.
Tal van biljart-, Kegel- en Schutjaspartijen
zijn ook geannonceerd. Van de vertooningen
kunnen we noemen het Paardenspel van 11.
lllanus, welks goede renommé dezen zomer
op verschillende plaatsen verkregen, zeker veel
bezoekers zal trekken.
Het wassenbeeldenspel van denheer
C- Kpork waarvan verschillendecouranten met
veel lof gewagen. Prof. Hullens met zijn
Somnambule welke overal de gunstigste indruk
ken hebben achtergelaten, getuige de talrijke
getuigschriften, waarin een bezoek o verwaardig
wordt genoemd. Selvia. Wat is Selvia, vraagt
men. Een vrouw die uit een buste bestaat en
toch leeft. Geen door spiegels verkregen scha
duwbeeld maar op een open tooneel voorgesteld,
overal had zij dan ook vele bewonderaars. Het
ook hier vroeger gunstig bekende Panorama
van den heer van Caatcn met geheel nieuwe
voorstellingen, zal zeker vele bezoekers trekken,
het geeft degelijk kermisgenot. Een acroba
ten spel, en de onmisbare draaimolen zijn ook
aanwezig. Buiten tal van kleinere gelegenheden
bieden de salons van de HH. Wisser en de
Cirüs de meest gewenschte ververschingen
aan. De mensch kan bij brood alleen niet leven.
Deze uitspraak is ook van toepassing in be
trekking tot de ontspanning waar aan men be
hoefte heeft om zich op nieuw voor den arbeid
te sterken.
Na arbeid behoort rust en ook ontspanning
welnu zoo’n gepaste ontspanning en daartoe
geeft de Bolswardsche kermis ruimschoots gele
genheid wenschen we onze lezeressen en le
zers hartelijk toe en daarom
Pleizierige Kermis.
222 41
Bolswardsche Courant.
