NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWA.RD EN WOMSERADSEI.
f
1
1886.
Vijf en Twintigste Jaargang.
No. 39.
VOOR
DONDERDAG 23 SEPTEMBER.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
1
Langs den meer en meer
gebruikelijken weg.
ml
I
e>
zalig
I
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
manages
bestaan
>t
!-
e
V
UUA UTjIUJAVI 60 öTiF ITjilLDLiIi, y
21 Aug. gepleegd brandmerkte. Daarna werden
de vaandels van de school en van het regiment
Stromki aan de vlammen prijsgegeven.
De Russische consul heeft eene nota overhan
digd, waarin wordt gevraagd, het proces tegen de
samenzweerders te verdagen totdat de gemoe
deren meer tot kalmte zullen zijn gekomen.
Duitschland ondersteunt dit verzoek.
Den Franschen Minister Boulanger maakt
men nu toch al te zwart. Te Parijs zou het
gerucht loopen een telegram in de A’. B. C.
uit Berlijn zegt, dat het Deutsches Tageblatt zich
dit in den vorm van een Parijschen brief laat
schrijven dat de Minister van Oorlog voor
nemens zou zijn, op het einde der manoeuvres
van het Fransche leger met 200,000 man plot
seling, zonder oorlogsverklaring, Straatsburg en
Metz te overvallen. Reeds zou een begin zijn
gemaakt om de troepen in het geheim te ver
plaatsen, alle schikkingen zouden getroffen zijn
om den aanslag in één nacht te doen plaats
hebben, De Fransche wet op het spionneeren zou
geen ander doel hebben dan deze troepenbewe
gingen te uoenpl <ats hebben, zonder dat vreemde
oogen het bemerken enz
Hoe is het mogc'ijk, dat een serieus blad als
iet Deutsches 1 'ageblatt, dat nogal den naam heeft
van met de Pruisische Regeering en met de
militaire kringen te Berlijn „in de vriendschap-
jehjkste betrekkingen” te staan, zich er toe
eent, zulk een onzinnig gerucht te verspreiden.
1 'en Minister Boulanger moet men tochal voorzeer
dom en roekeloos houden, om hem zulk een
onmogelijk plan toe te dichten.
Ter gelegenheid van het eeuwfeest van 1789
meft de Parijsche Gemeenteraad de uitgave be
volen van eene bibliografie der geschiedenis van
Parijs in het omwentelingstijdvak. Dit werk is
opgedragen aan den heer Tourneux, vooral bekend
meen proza, dat geen enkel oogenblik van
herdenken ooit opleveren kan.
En toch, wij vreezen
De „weg” verdient inderdaad den naam van
„den meer en meer gebruikelijken.” Zie daar
onze nieuwsbladen maar op na.
.Zou dat wel het geval kunnen zijn, indieu hij
niet ook van den kant der vrouwelijke sekse
al meer betreden werd
I ’s Hage, 20 Sept. Tweede Kamer. De heer
I Blussé, als oudste lid injaren, opende de zitting
I met hulde te brengen aan de nagedachtenis van
I den heer Wijbenga, aan wiens nederigheid, een-
I voud, oprecht karakter en trouwe plichtsbetrach
ting hij warmen lof toezwaaide. Men kon vast
I op hem rekenen. Voor velen zij hij een voor-
I beeld ter navolging.
De heer Smeele is beëedigd.
Bij de keuze voor de vervulling van het voor-
I zitterschap werd tot eerste candidaat gekozen de
I heer Cremers met 61 van de 72 stemmen, tweede
I candidaat werd de heer Gleichman met 44, derde
I de heer Reuther met 40 stemmen.
Deze candidateniijst zal den Koning schriftelijk
I worden aangeboden.
I Het roodvonk onder de militairen te Leeu-
I warden schijnt tot staan te zijn gekomen. In
I de afgeloopen week is er althans geen enkel ge-
I val bijgekomen van de vroeger aangetasten is
I niemand nog aan de ziekte gestorven.
De oude boer van de Dijkenzoo schrijft
I men aan de P. G. C. uit Tolbert hoopt den
I 21 sten dezer zijn 103den verjaardag te vieren.
I Tolberts schooljeugd viert dien dag feest. Be-
I reidwillig als altijd, hebben de landbouwers
I paard en wagen voor het jonge volkje beschik-
I baar gesteld, en als nu het weder goed blijft,
I zullen ruim 200 kinderen den oude een bezoek
I brengen.
Uit de Haagsche Kroniek van de N. Groh.
I Ct. nemen wij het volgende
Het schijnt bij de Regeering vast te staan, dat
men een belangrijk verlaagden census als basis
voor het kiesrecht bij de samenstelling der nieuwe
kamer voor de tweede lezing der grondwet zal
moeten aannemen, terwijl men dan, als ’t zijn
moet, de definitieve regeling van het kiesrecht,
bij' de grondwetsherziening, geheel aan de gewone
wet kan opdragen, ’t Cijfer voor den tijdelüken
census zal f 12 bedragen, maar de heer Heemskerk
persoonlijk moet, naar men mij verzekert, nog van
meening zijn, dat dit cijfer voor de groote steden
behoort te worden verhoogd. Toch zou ook een
uniformcensus van f 12 bij ’t kabinet, als over-
gang-maatregel, geen ernstig bezwaar ondervin
den. Is dit inderdaad zoo, dan moet erkend
worden, dat de Regeering een zeer belangrijke
schrede beeft gedaan in de richting van hen, die
een uiterst laag belastingcijfer als criterium van
het kiesrecht vragen en zelfs van de voorstanders
van algemeen stemrecht. Bij een aanslag van
f 12 in de directe belastingen, in hoofdsom en op
centen nog wel, zou inderdaad de groote stroom
van den gezeten werkman in het kiezercorps
worden opgenomen.
Overigens wordt algemeen verwacht, dat de
verschillende partijen, terstond na de bijeenkomst
der kamer, zich zullen beraden omtrent de bij
de grondwetsherziening verder aan te nemen
houding. De liberale partij zal vermoedelijk reeds
Maandag een bijeenkomst houden, terwijl
ook de vereenigde anti-revolutionnaire en Ko-
tholieke rechterzijde nog in de eerste zittingweek
zal bijeenkomen om de toekomstige gedragslijn
vast te stellen.
Tot zoolang zal ’t kalm blijven in de politiek.
De Ministers zijn dan ook stillekens op reis
gegaan om zich voor de naderende campagne te
versterken en de Koning blijft vooreerst rustig
op Soestdijk en ’t Loo.
Het heeft mij verwonderd, dat in geen der dag
bladen melding is gemaakt van een ongeval, dat
een paar weken geleden, op den jaardag van onze
kleine Kroonprinses, op het lustslot Soestdijk,
plaats had.
Terwijl de gasten met de koninklijke familie en
de leden der hofhouding aan den feestdisch waren
gezeten, deed zich eensklaps een hevige slag,
gevolgd door een oorverdoovend geraas van bre
kend glas, hooren. Ontsteld zagen de aanwezi
gen elkander aan, maar zwijgend, wijl de
hofetiquette verbiedt bij zulk een gelegenheid
van eenige aandoening blijk te geven. Zelfs de
lieve kleine prinses sprak geen woord, maar zag
haar „vader”, gelijk zij Z. M. gewoon is burger
lijk eenvoudig te noemen, min of meer angstig
aan. Weldra bleek, dat een zeer kostbare en
artistieke kroon, in de vestibule van het paleis
opgehangen en met tal van lampen bezet, van
den haak gevallen en verbrijzeld was. Geen
half uur te voren waren H. M. de Koningin met
het Prinsesje onder die kroon door naar de eet
zaal gegaan. Gelukkig had er geen persoonlijk
ongeval bij plaats en het feestmaal werd er geen
- -- -D—B oogenblik door verstoord.
plaats gevonden van het vaandel der kadetten- I Na een vrij langdurig stilzwijgen vroeg Z. M.
---J I omtrent het feit ingelicht zeer kalm of ’t
midden jder Jrweekelingen dier school, waarna I niet de firmate A was, die deze kroon
eene toespraak hield, waarin hij I had geleverd en opgehangen. Men begrijpt het
de daad door de kweekelingen in den nacht van I overige
ADVERTENTIEPRIJS: 50Cts. vanl7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Men vraagt ons, of er dan geen „i
de raison”, geen „verstandshuwelijken”
en bestaan moeten?
Dat zij bestaan is zeker.
Of zij bestaan moeten, weten wij nog zoo da
delijk niet.
Maar wij willen zelfs wel erkennen, dat een
verstandshuwelijk onder zekere omstandigheden
betrekkelijk gelukkig kan zijn.
Ook willen wij erkennen, dat bij menig huwe
lijk uit liefde de „raison”, het verstand, wel wat
meer mocht zijn en worden gehoord.
Maar daarom behoeft men nog zijn toevlucht
niet te nemen „langs den meer en meer gebrui
kelijken weg.”
Die weg is en blijft een profanatie, een ont
heiliging.
Wie langs dien weg gaat, schaamt er zich dan
ook voor.
Waarom anders wordt van weerszijden be
lofte van vertrouwen, discretie en geheimhouding
verzocht en gegeven
Zou men zich niet dood schamen, wanneer het
eens uitkwam, dat „langs dien weg” óf de vrouw
aan haar man, of de man aan zijn vrouw ge
komen was
Worden niet, indien het eens ruchtbaar wordt,
zulk een paar menschen op straat als het ware
met de vingers aangewezen „kijk, dat is nu die
man en vrouw, die mekaar gevonden hebben,
op een advertentie in de krant
Zou een vader of moeder in later dagen het
aan hun zoon of dochter durven vertellen, hoe
het gekomen was, dat zij vereenigd het leven
doorgingen
Immers neen.
En is dit laatste niet de scherpste veroordee-
ling van „den meer en meer gebruikelijken
weg?”
Wjj herhalen wat wij in den aan vang zeiden.
Is het drukker gebruik van dien weg ook al
een teeken des tijds, dan schijnt het ons een
zeer bedenkelijk teeken toe.
Getuigen wij er dan tegen uit alle macht
Beter geen huwelijk, dan zulk een
Liefde zij en blijve het wachtwoord!
Zij alleen is poësie
Zij alleen maakt sterk, bindt saam, geeft
geduld
Zjj alleen maakt gelukkig
Zij is de eenige weg, die „de meer en meer
gebruikelijke” worden mag en worden moet
Oostergoo).
Inderdaad de omschrijving schijnt ons niet
onjuist gekozen.
De in deze uitdrukking aangewezen weg schijnt
werkelijk hoe langer zoo meer betreden te zul
len worden.
De een of andere dwaas plaatste zelfs dezer
dagen in een courant een advertentie van onge
veer anderhalve kolom lengte. Hij had er dus
wel wat geld voor over-
Ook andere dag- en weekbladen wemelen van
advertenties van dat soort, al zijn zij dan ge
woonlijk vrij wat korter.
Zeker, er loopen heel wat zoogenaamde aar
digheden en fopperijen onder doordikwijls zal
het er om te doen zijn om dezen of genen er
in te laten loopen, maar ook na aftrek daarvan
blijven er ongetwijfeld nog heel wat werkelijk
„ernstig gemeende” over.
Is dat ook al een teeken des tijds
Dan schijnt het ons een zeer bedenkelijk tee
ken toe.
Wij zullen zeggen waarom.
Gewoonlijk wordt als reden, waarom men
„langs den meer en meer gebruikelijken weg”
gaat, aangevoerd het hebben van drukke bezig
heden en daardoor veroorzaakt gebrek aan tijd
en gemis van gelegenheid om met het schoone
geslacht in aanraking te komen.
Wel is het mooi zoo
Een prettig vooruitzicht voor haar, die met
zulk een man trouwen zalna zijn huwelijk
toch, indien hij er ten minste in slaagt eene te
vinden, die haar leven aan het zijne verbinden
wil, zal hij dan ook wel geen tijd hebben om
zich met zijne vrouw en, zoo hij ze krijgt, met
zijne kinderen te bemoeien.
Wat doet hij dan met een vrouw?
Waarom begeert bij er eene te bezitten
Is het alleen om zoodoende een huishoudster
te krijgen, die goedkooper is en meer vertrouwd,
daar zij persoonlijk bij een goeden gang van
zaken belang heeft?
Of is het nog iets veel lagers en voor de vrouw
veel meer vernederends, dat wij hier maar niet
bij name zullen noemen
In elk geval pleit het tegen dien man, die
den „meer en meer gebruikelijken weg” inslaat,
zoowel als tegen den geest van een tijd, waarin
zóó vaak van dien „weg” gehoord en gelezen
wordt, dat ieder, ook zonder nadere aanduiding
begrijpt, wat er mede bedoeld wordt.
En wat te denken van haar, die op zulk een
advertentie zich komt aanbieden
Wij gaan mede met hen, die der vrouwe
meerdere rechten willen toekennen. Toejuichin
gen laten wij hooren, wanneer wij zien, hoe zij
er al meer in slaagt, om op allerlei let wel,
wij zeggen niet op ieder gebied te worden
de evenknie des mans. Ja, wij willen niet alleen
toejuichen, maar door daden toonen, dat wij haar
helpen willen om de haar sinds lang toekomende
plaats in de samenleving in te nemen. Wij er
kennen, dat het noodig is een onrecht goed te
helpen maken, waaronder zij maar al te lang
geleden heeft.
Maar dat zij aan zulk een verzoek gehoor
geeft, neen, dat is bijna de grootste smaad, die
zij zich zelve kan aandoen.
Waar blijft de poësie des huwelijks, dat nood
zakelijkerwijze in den gang des dagelijkschen
levens toch al zooveel proza meebrengen moet,
wanneer de eenige herinnering, die men gemeen
schappelijk mede ten huwelijk brengt, bestaat
in een dagblad-advertentie en oen ontmoeting,
waarbij men zich aan elkander kenbaar maakte
door het afgesproken sein van een zakdoek in
de rechter- of linkerhand, terwijl van weerszij
den wantrouwen heerschte, of men wel „de rechte
voorhad”, en of er soms fopperij in het spel”
was.
Abah, kan het wel akeliger dan „langs den
meer en meer gebruikelijken weg?"
Wat te denken van haar, die op zulk een
advertentie zich komt aanbieden
Waar blijft dat in het maagdenhart allengs
ontwaken van dat zoete gevoel eener teedere
liefde.
Waar dat verlangen, dat haar liefde zal wor
den beantwoord, gepaard met die vreeze, dat zij
haar geheim soms onwillekeurig zal verraden,
een verraad, dat juist gepleegd wordt door de
groote zorg om het te voorkomen
Waar de maagdelijke schuchterheid, die de
onbeduidendste aanleiding, het meest onbeteeke-
nende woord slechts noodig heeft, om een bloed
rood en blos te brengen op de wangen
Waar blijven de gelukkige oogenblikken,
wanneer men dan elkanders geheim heeft ge
raden en, zonder dat de lippen gesproken heb
ben, de harten elkander hebben verstaan, de
oogenblikken der toevallige ontmoetingen, der
inniger handdrukken, der gestolene kusjes en
wat al meer de zaligheid der jong ontkiemende
liefde helpt vormen
In plaats van al dat onbeschrijfelijk genotvolle,
dat geheel het huwelijksleven kleurt en kleuren
blijft tot in den laten ouderdom toe met een
gulden gloed, een plat en dor» een laag en ge
il isschien kan deze of gene zich wel niet be
grijpen, dat wij deze zaak zoo ernstig bespreken.
Het is mogelijk, dat een ander het zoo niet
gevoelt, maar elke advertentie van dien aard
doet ons pijn en baart ons walging. Ja, in den
grond der zaak vinden wij dien weg onzedelijk.
Een huwelijk is niet maar blootweg een over
eenkomst, een afspraak, een koopmanschap, een
handel.
Worat het dat al meer, dan zal onze samen
leving er de schadelijke gevolgen van onder
vinden.
Er is nog wat meer en wat hoogers noodig,
om een man en een vrouw voor eeuwig aan
elkander te binden, dan alleen maar „een adver
tentie in de krant.”
I door zijne studiën betreffende Diderot. Het zal
I bestaan uit vier deelen. De kosten voor elk deel
I worden geraamd op 10,000 fres.
De hertog van Sevilla, die uit Mahon, waar
hij door de Spaansche Regeering was geïnter-
I neerd, is ontvlucht, is te Bagnères de-Bigorre,
I departement Opper-Pyreneeën, aangekomen.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
I heeft van den heer Paul Bert een telegram uit
I Hué van den 17 dezer ontvangen. Dit, zegt de
I Temps, maakt een einde aan het gerucht, dat
I de resident-generaal zou zijn vermoord.
De Duitsche Keizer heeft Straatsburg ver-
I laten en zich naar Baden-Baden begeven. De
I Kroonprins naar Metz, om daar den Keizer te
I vertegenwoordigen. Zaterdag heeft de Keizer
op het terrein der manoeuvres Nimwersheim af
scheid genomen van de troepen.
Graaf Herbert von Bismarck is door den
Keizer benoemd tot plaatsvervanger van den
I Rijkskanselier, nam. voor zooveel aangaat het
I Departement van Buitenlandsche Zaken.
I De Duitsche Rijksdag heeft Zaterdag het
I handelsverdrag met Spanje bij tweede lezing
I zonder discussie aangenomen.
Indien de socialistische afgevaardigden van
I den Rijksdag, die, als zij allen tegenwoordig zijn,
I 25 leden tellen, er in kunnen slagen, 30 hand-
I teekeningen bijeen te brengen, dan willen zij
I de Regeering interpelleeren over de Duitsche
I staatskunde ten opzichte van de Bulgaarsche
quaestie.
Zij verlangen te weten, of te Kissingen en te
Gastein tot de verwijdering van Vorst Alexan
der is beslotenof de Duitsche Regeering zich
er tegen heeft verzet, dat de samenzweerders te
gen den Vorst, „die naar monarchale begrippen
zich aan hoogverraad hadden schuldig gemaakt,”
werden gestraft, en wat zal worden gedaan om
de Duitsche belangen tegen de voortdurende uit
breiding der Russische macht te beschermen.
Daarenboven vestigen zij de aandacht op de her-
haalde schendingen der grenzen door Russische
beambten, die op Pruisisch gebied Pruisische
onderdanen gevangennemen en eerst na betaling
van losgeld weder in vrijheid stellen.
Zaterdag mislukte de poging, om den steun
van het vereischte 30tal leden te vinden, zoodat
men verwacht, dat de sociaal-democraten met hun
interpellatie plan fiasco zullen maken.
De Rijksdag zou, naar het zich aanvankelijk
liet aanzien, reeds Zaterdag zijn geslotenmaar
de sociaal-democraten hebben met obstructie ge
dreigd, indien zij niet in de gelegenheid werden
gesteld nog een paar dagen langer met elkander
te confereeren. Dit toch is voor hen alleen mo
gelijk als de Rijksdag zitting houdtoveral el
ders vergaderende, buiten de zittingperiode en
buiten het Parlementsgebouw, worden zij door
de politie achtervolgd en met een proces bemoei
lijkt. Dat de overige partijen in den Rijksdag
aan den wensch der sociaal-democraten hebben
toegegeven, is in zooverre opmerkelijk, dat er
uit blijkt, in welke richting de laatsten invloed
op den geheelen Rijksdag kunnen uitoefenen.
Het Engelsche Lagerhuis heeft al de posten
van de begrooting van uitgaven goedgekeurd.
Bij de discussie over de uitgaven voor de be
zetting in Egypte, is Ohurchil zoo beleefd ge
weest, Gladstone verantwoordelijk te stellen voor
de tusschenkomst van Engeland in Egypte, maar
nu de Engelschen er eenmaal zijn hoe groot
ook de plichten zijn, welke die tusschenkomst
oplegt nu is de Regeering vast besloten de
taak van Engeland niet te laten varen, vooral
eer het al zijn verplichtingen trouw is nageko
men, met andere woorden, vóór het de hervor
mingen heeft ingevoerd, welke de basis kunnen
zijn van een beter financieel beheer.
Als Engeland dit doel bereikt, behoeft Glad
stone zich de verantwoordelijkheid voor de En- I
gelsche tusschenkomst niet als een grief te laten I
aanleunen.
De Engelsche pers blijft schroomvallig de I
ontwikkeling der gebeurtenissen in Turkije be- I
oordeelen. Zij gevoelt, dat Rusland met on- I
weerstaanbaren drang den Engelschen invloed I
voor zich uitdrijft, om ten slotte alleen meester I
te blijven van het terrein maar zij hoopt altijd I
nog op eenige gebeurtenis, welke plotseling den I
Russischen beer zal doen afdeinzen. Inmiddels I
levert zij bespiegelingen, zooals de Pall Mall die I
leeraart
„Baron Kaulbars keert naar Sofia terug. Wij I
vreezen, dat de Russische Regeering hier een I
fout begaat. Het waren de fouten door de Rus- I
sische de agenten te Sofia gemaakt, voordat I
Vorst Alexander voorgoed met den Czaar had I
gebroken, die de aanleiding waren van alle moei- I
lijkheden Een dezer oud-gedienden opnieuw te I
zenden is eene herhaling van de vroegere mis- I
lukking.”
Madrid. 20 Sept. Een militaire opstand is I
te Madrid uitgebroken.
Barcelona, 20 Sept. De gendarmerie heeft I
te Sindavala wapenen, ammunitie en vaandels I
van de Carlisten in beslag genomen. Er had- I
den onderscheidene arrestatiën plaats gehad.
Sofia, 19 Sept. Heden heeft de vernietiging I
school. Een bataljon troepen vormde eeh carré te I
dingen dier school, waarna I
toespraak hield, waarin hij
majoor Popoff
Bolswardsche Courant
1
