NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BO1SWARSJ EN WONSEBAOEEE
J
1
I
I
I
I
I
1
BBj.
Zes en Twintigste Jaargang
No. 6.
1887.
VOOR
DONDERDAG 10 FEBRUARI.
BUITENLAND.
BINNENLAN D.
DONDERDAG 10 FEBRUARI.
I
I
I
I
EBRBARI 1i
I
-
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Nieuw-York met hare 1,4 millioen inwoners
en hare zusterstad Brooklyn, met 800,000 in
woners, hebben op ’t oogenblik een kolenvoor-
raad die bij koud weder binnen weinige dagen
zou zijn uitgeput, maar waarmede men bij de
mildere temperatuur, die ook daar heerscht,
nog twee weken zal kunnen toekomen. De aan
voer van steenkolen is reeds sedert drie weken
geheel afgesneden. Aan de grenzen van Nieuw-
Jersey staan wel-is-waar duizenden spoorwagens
met 300,000 ton steenkolen beladen, maar de
Nieuw-Yorkers kunnen de onmisbare delfstof
niet over de Hudson krijgen, daar de arbeiders,
die met het overladen belast waren, het werk
hebben gestaakt. Wel trachten de kolenhande
laars nieuwe arbeiders te zenden, maar deze
werden telkens weer weggejaagd, waarbij het
dikwijls tot bloedige gevechten kwam. Men is
bijna algemeen van opinie, dat de gevraagde
loonsverhooging maar moest gegeven worden.
Wel heeft de politie het bevel gekregen om
iederen scheepskapitein neer te schieten, die het
waagt om de werkstakers aan de kolenwerven
af te zetten, maar ze zal zich bepalen met de
orde te handhaven. Gelukt het aan de kolen-
koopers om plaatsvervangers voor de werkstakers
te vinden, dan zullen deze laatsten trachten de
mijnwerkers van Pennsylvanië te bewegen, ook
hunnen arbeid te staken, en dan komen er in
’t geheel geen steenkolen meer, zelfs niet tot
aan de grenzen van Nieuw-Jersey, zooals dit
tot nu toe geschiedde. Nu kost een ton steen
kolen al tweemaal zooveel als vóór de werksta
king. Tal van fabrieken in Nieuw-York en in
Brooklyn staan stil wegens gebrek aan steen
kolen.
In Newcastle on/Tyne dreigt wederom eene
werkstaking van mijnwerkers. De eigenaars der
mijnen willen de weekloonen met 12% percent
verminderen en de mijnwerkers willen zich niet
aan eene grootere vermindering dan 10 percent
onderwerpen. Gaat de werkstaking door, dan
zullen binnen 14 dagen 13144 mannen en 1061
jongens het werk staken. Gelukkig bestaat er
hoop, dat dit onheil zal voorkomen worden. De
heer John Morley zal als arbiter optreden, en
daar hij vroeger bij eene werkstaking op de fa
briek van de heeren William Armstrong Co.
te Elswich met het beste gevolg optrad, hoopt
men ook thans het beste van zijne bemiddeling.
Te Marseille is een huis van twee verdie
pingen ingestort. Zes gewonden en het lijk van
een jong meisje werden onder de puinhopen te
voorschijn gehaaldtwee vrouwen worden nog
vermist.
tig jarig jubilee moge vieren, met een nieuwe
door Hem bezworen grondwet. Als daarin de
grondslag is gelegd, waarop het Nederlandsche
volk een nieuw tijdperk van ontwikkeling en
bloei kan tegemoet gaan, dan zal de regeering
van dezen Vorst een zeer gezegende kunnen
heeten en zal hij de teugels des bewinds met vol
vertrouwen, zoo noodig, tijdelijk in de hand
kunnen leggen der Regentes en den weg gebaand
hebben voor de jonge Koningin.
Opdat dit doel bereikt worde, wenschen wij
der volksvertegenwoordiging voortvarendheid toe
en zelfverloochening, den Vorst wijsheid en
kracht.
Voor ’t oogenblik zij de 19de Februari een
blijde feestdag, waarop het Nederlandsche volk
toone, dat het trots alle gisting en geschil, een
drachtig staat, rondom den Vorstelijken troon.
M. E. van der MEULEN.
Een blijde dag genaakt.
Willem III, Koning der Nederlanden, zal, naar
wij hopen, den 19den dezer maand, den leeftijd
van 70 jaren hebben bereikt.
Aan zijne zijde zetelt onze Koningin, de lief
tallige Prinses Adelheid Emma Wilhelmina
Theresia van Waldeck-Pyrmont.
Aan zijne knie dartelt, de bevallige Kroon
prinses: Wilhelmina Helena Paulina Maria, het
zesjarig kind, de hope van Nederland
Het gansche Nederlandsche volk gordt zich
aan ter feestviering, niet langs officiëelen weg
daartoe opgeroepen, maar door innerlijken drang
daartoe gedrongen.
Geen groote feestgeschenken zullen worden
neergelegd aan de voeten van den troon. De
natie gevoelt en weet dat Z. M. dit niet begeert.
Zij herinnert zich zoo menige daad van edel
moedige liefde, waaruit blijkt hoe het hart hem
drijft naar zijn noodlijdend volk, als tijdens de
overstroomingen in N.-Brabanthem dringt zijn
heerlijk landgoed Bronbreek, tusschen Arnhem
en Velp, te bestemmen tot een toevluchts- en
rustoord voor invaliden uit onze Indische be
zittingen. Zij heeft nog zoo versch in het ge
heugen, de koninklijke woorden, die hij sprak
toen zijn volk hem bijna twee tonnen gouds aan
bood, bij het 25jarig jubilee zijner regeering
„Indachtig aan den weldadigheidszin van het
zeer bereidvaardig Nederlandsche volk, wist ik
naar de inspraak van mijn hart geen beter doel
aan te wenden, dan het geschenk te bestemmen
voor het fonds van de gewapende dienst, ten
behoeve van de invaliden van de Land- en Zee
macht in Nederland en Nederlandsch-Indië, tot
nut der dapperen die hun leven voor Nederland
hebben veil gehad, en in den strijd zijn verminkt
geworden.”
Bij dit besef des volks en deze daden des
Konings, heeft men allerwege begrepen, het meest
te handelen in den geest van den koninklijken
vader zijns volks, als men zijn armen landskin
deren dien dag maakte tot een dag des over-
vloeds, den kinderen van alle scholen een feest
vreugde bereidde en arm en rijk, oud en jong te
samen bracht, opdat ze alle veeten zouden ver
geten en als de kinderen van één groot gezin
te samen genieten zouden. De vorst met zijn
volk, het volk met zijn vorst. Het kleine Neer
land groot, door eenheid van geest.
Geen onvermengde toon van vreugd kan ten
dien dage klinken in het koninklijk harte. Statig
maar eenzaam, zien wij hem, het eenig manne
lijk oir uit het beminde huis van Oranje Nassau,
nog betrekkelijk krachtig naar lichaam en geest.
Maar zijn broeders zijn bezweken, zijn zuster is
niet meer, zijn zonen vielen weg. Alleen bleef
hij over.
Met des te hartelijker liefde zal Hij zich hech
ten aan de edele vrouwe, die zooveel zonneschijn
doet vallen op zijn anders zoo droevig eenzamen
levensavond. Met des te blijder ingenomenheid
zal Hij zien op het beminnelijk kind, dat reeds
vroeg leert, als de Moeder, om Neerland lief te
hebben en dat eenmaal Neerland ten zege moge
zijn.
Voor ons is er alle oorzaak, met dankbare
opgewektheid dit feest mee te vieren, want de
bijna 38jarige regeering des grijzen Konings is
voor Nederland een zeer langdurig tijdperk ge
weest van vrede en veelvuldigen voorspoed en
al moge er nu een tijdperk aangebroken zijn van
tijdelijke kwijning in meer dan één opzicht, van
gisting op het gebied van maatschappij, staat en
kerk, al moge Atjeh een schrijnende wonde zijn,
toch blijft waar, wat P. H. Witkamp schreef bij
het 25jang jubilee, als geschied onder de re
geering van dezen vorst en brengen wij het hier
ook in herinnering
„Vergrooting des lands, met dertig duizend bun
ders; uitbreiding van het spoorwegnet met on
geveer veertienhonderd mijlen, waarbij in 1871 een
spoorwegbrug over de wateren aan den Moerdijk
werd gebouwd, die noch in Europa, noch
in de overige waereld een weêrga vindtveiliger
en korter waterwegen naar zee voor de beide
eerste handelssteden van NederlandAmsterdam
en Rotterdamvermindering der Staatschuld met
bijna drie millioen guldenvolledige afschaffing
der God onteerende slavernij in de Nederlandsche
koloniën binnen Oost- en West-Indië; uitbrei
ding der bevolking, waardoor de uitlegging der
meeste steden en dorpen niet alleen, maar ook
de stichting van geheel nieuwe dorpen een on
ontkoombare noodzakelijkheid werdverbetering
der gemeentewet en afschaffing der plaatselijke
accijnsenvoltoojing van grootsche havenwerken,
en daardoor uitbreiding van de stoombootvaart
naar andere werelddeelenaanleg en uitbreiding
van spoorwegen op Java”.
En behalve dat alles, wij eerbiedigen in den
grijsaard, den onberispelijken constitutioneelen
Koning, die het lange tijdperk der grondwet van
1848 bijkans geheel mee heeft doorleefd en die
eenmaal de gedenkwaardige woorden kon spre
ken „Ik heb de door mij bezworen grondwet
in alles getrouw gehandhaafd, zonder de gering
ste afwijking, zelfs ook daar, waar zij met mijn
persoonlijke overtuiging in strijd was.”
Wij staan nu voor de wordingsgeschiedenis
eener nieuwe grondwet. Geve Goddat het
dierbaar leven van onzen Vorst moge gespaard
blijven, zoodat hij den 12den Mei 1889 zijn veer-
Het werkje, dat dien titel draagt, is voor schaat
senrijders en over ’t geheel voor liefhebbers van
ijsvermaak even nuttige als aangename lectuur.
De heer Hijlkema is, gelijk men trouwens in zijne
qualiteit verwachten mocht, geheel op de hoogte
van zijn onderwerp en hij deelt in beknopten
maar zeer aantrekkelijken vorm al het belang
rijkste mede dat daarvan gezegd kan worden.
Hij spreekt van den overouden tijd, toen een
lang vergeten oudvader begon rond te scharre
len op eene beenderen schaats, en geeft eene
afbeelding van zulk eene primitieve schaats. Hij
beschrijft ook aan den anderen kant de nieuwste
modellen van schaatsen: de Friesche, de Noor-
weegsche, de Canadeesche en de rest en de be
schrijving wordt weder door een plaat toegelicht.
Men kan uit deze voorbeelden opmaken, dat de
aangename tekst door verschillende teekeningen
is geïllustreerd en dat is inderdaad het geval.
Het boekje ziet er sierlijk uit.
Zoo het eene aangename lectuur is voor de
liefhebbersvan nut kan het zijn zoowel voor
eerstbeginnenden wien het den besten weg
aanwijst als voor professioneele rijders, die
er uit kunnen leeren hoe zij zich voor hun vak
het best bekwamen. Natuurlijk zijn de groote
schaatsenrijders van vroeger tijd niet vergeten
en wordt van de belangrijkste wedstrijden mel
ding gemaaktde titelplaat vertoont eene af
beelding van de internationale hardrijderij te
Leeuwarden op 28 Jan. 1885. De beschrijving
van eene hardrijderij en wat daarbij en daarna
voorvalt is zeer levendig.
Met één woord: het boekje vereenigt alles
wat voor liefhebbers van ’t ijsvermaak goed is
te weten en men behoeft geen liefhebber van ’t
ijsvermaak te zijn om het met genoegen te door
lezen.
Het boek is daarbij in zeer net bandje, aardig,
geïllustreerd, gevat en de prijs is matig gesteld.
„Vóór het Kabinet mocht heengaanzegt
de Haagsche correspondent van de Midd. Ct.
wil het toch zich nog een gedenkteeken oprich
ten in den vorm van een nieuw octrooi voor de
Nederlandsche Bank. Een voorstel tot verlen
ging van het bestaande octrooi is bij den Raad
van State op dit oogenblik aanhangig, maar
daarbij worden voor den Staat vrij wat voordee-
liger voorwaarden bedongen dan tot dusver zijn
deel waren. De Minister Bloem moge bij zijn
aftreden niet veel verbetering in ons belasting
stelsel nalaten, het octrooi van de Nederlandsche
Bank zal hem aanspraak op erkentelijkheid
geven, behalve natuurlijk van de aandeelhouders
die minder tevreden zullen zijn met de voorge
stelde veranderingen.”
Dezelfde correspondent, de vervolging bespre
kende van het dienstmeisje van den heer Heine
ken, die door onvoorzichtigheid den brand in
het Kurhaus te Scheveningen veroorzaakte, zegt
dat het niet zoozeer te doen is, om het meisje
te straffen, dan wel om den heer Heineken aan
te spreken om vergoeding voor de brandschade.
Hij toch zou verantwoordelijk zijn voor de daad
zijner dienstbode.
In de Haagsche kroniek” der N. Gron. Crt.
lezen wij het volgende
De ongunstige verschijnselen, die zich tot vóór
acht dagen bij den Koning hebben voorgedaan
en Z. M., ten prooi aan de hevigste pijnen,
dwongen om zijn kamer te houden, zijn in zoover
geweken, dat de Koning zich weder minder pijnlijk
gevoelt en zich ook in ’t paleis verplaatsen kan. Al
begeeft zich Z. M. ook nu nog niet buiten het
paleis, er is, bij de vorige week vergeleken, merk
bare vooruitgang en gaat het zoo voort, dan kun
nen wij hem misschien ook nog bij het feest van
19 Februari persoonlijk zien. Ongetwijfeld zal dat
feest in den Haag met grooten luister worden ge-
vierd. Het hoofdmoment van de feestviering
door ’t gemeentebestuur aangeboden en door Z. M.
aanvaard zal de optocht van een 4000tal
schoolkinderen zijn de spes patriae zal voor het
paleis den Koning een aubade brengen en onge
twijfeld zullen bij die gelegenheid Koning, Ko
ningin en Prinsesje voor ’t jonge volkje, op
’s Konings uitdrukkelijk verlangen zonder eenige
kosten voor de ouders met sjerpen en vlaggen
getooid, verschijnen.
Van hetgeen ik u onlangs schreef over een
plan om op ’s koningsjaardag een daad van edel
moedigheid tegenover zekere veroordeelden te
plegen zal niet komen. Wel zal aan de gevan
genen in ’t algemeen bij deze gelegenheid een
vermindering of kwijtschelding van straf worden
verleend, maar laat ik ’t zonder omwegen
zeggen men zal de socialisten van die gunst
opzettelijk uitsluiten. En waarom Omdat die
heeren juist van hun kant pogingen schijnen aan
te wenden om het feestgejuich en de feeststemming
op 19 Februari te overschaduwen met hun markt
geschreeuw. Er zijn van hun zijde plannen ge
maakt waarover ik niet in nadere bijzonder
heden wil treden, maar die bij de politie en ju
stitie volkomen bekend zijn en zonder twijfel
zullen worden verijdeld, hier zoowel als elders.
Het spreekt van zelf, dat onder die omstandig
heden geen regeering de kroon kan adviseeren
tot een daad van grootmoedigheid als aanvanke
lijk wel in de bedoeling schijnt te hebben gele
gen. Men zal dit billijken.
De heer Fabius geeft in zijn jongsten Del-
venaar een hoofdartikel: „Onze gedragslijn”, en
kondigt een rede aan overAnti-revolutionaire
leer en practijk. Dat klinkt zeer fraai. Doch
hoe hij die practijk opvat, zegt de Delfts. Opm.
Op ’s Konings verjaardag zullen de departe
menten van algemeen bestuur in den Haag ge
sloten zijn. Ook de scholen in het geheele land
en waarschijnlijk ook de griffiën, secretarieën
enz. behalve voor de aangiften van den bur
gerlijken stand en de meeste andere openbare
en particuliere instellingen. De „pers” zal waar
schijnlijk dien dag ook wel rust nemen, ter wille
van het personeel van zetters en drukkers enz.
Zal, vraagt men, de posterij daarop eene uitzon
dering maken? De wensch wordt geuit, dat
voor dien dag de Zondagsdienst zal worden toe
gepast.
Onlangs bevatte het N. v. d. D. eene ad
vertentie, buiten kennisneming der redactie ge
plaatst, waarbij een prijsraadsel werd opgegeven,
dat ieder bijna voetstoots kon oplossen. Er was
een prijs uitgeloofd van f 10 en eene premie van
f 5, bij loting toe te wijzenmaar men moest
25 cents inleg betalen.
Thans deelt het V. v. d. D. mede, dat de po
litie zich met deze zaak heeft bemoeid en de
kopie heeft opgevraagd. Er waren 310 antwoor
den ingekomen, d. i. alzoo ongeveer f 80, en prijs
en premie bedragen samen f 15.
De vraag is echter, of deze speculatie op de
stomheid van het publiek strafbaar is? Wij ho
pen het, opdat navolging voorkomen wordt.
De prijsvraag „werkeloosheid” was heel gemak
kelijk. Had men nog die van Jacob van Lennep
opgegeven: 3 zit met 2 op 1 en steekt 1, 2, 3
in den zak
Wie deze raden wil, behoeft ons geen kwartje
en ook geen antwoord te zendenwij geven er
toch prijs noch premie voor. En als de politie de
kopie vraagt, kan zij die dadelijk krijgen en de
oplossing er bij. Arnh. Cour.
Eerlang zal een ondernemer ook te ’s Hage
in koffiehuizen, hotels en op druk bezochte
plaatsen houten kastjes of bussen aanbrengen,
waaruit, door mechanische werking, langs eene
opening eene sigarette van bekend merk te voor
schijn komt, zoodra men 2 centen in de bus heeft
geworpen.
De sigarettekisten werken naar hetzelfde stelsel
als de bekende weegtoestellen.
Bij den heer H. G. Bom te Amsterdam is ver
schenen „Het Nederl. Handboek voorIJssport”,
bewerkt door den heer 8. H. Hylkema, voorzitter
van den Frieschen Ijsbond. Het werkje is in
twee hoofdafdeelingende le bevat het verle
den, de 2e het heden; de le hoe men van de
oudste tijden af op ijs en sneeuw heeft geloopen,
geschoven, gereden, gezeild enz.; de 2e hoe men
het thans doet en welke de beste middelen zijn
tot bereiking van het meest volmaakte op dit
gebied, ook met het oog op de wedstrijden,
De Fransche Minister van Oorlog, generaal
Boulanger, kan, als hij de eerzuchtige man is
zooals men hem altijd heeft afgeschilderd, te
vreden zijn. Nog nooit, zelts niet toen hij dage
lijks patriottische redevoeringen hield, is hij zóo
algemeen besproken als nu nu hij zwijgt. Men
zou haast beginnen te gelooven, dat zijne vijan
den in en buiten de grenzen hem willen dwin
gen, een onvoorzichtig woord te doen spreken,
dat een einde moet maken aan den gespannen
toestand.
De Köln. Zeit. van Zondag wijdt een heele
kolom aan den man, die zooveel pennen in be
weging brengt. Het artikel is van eenen mili
tairen medewerker en geschreven vóór de jong
ste paniek. Het beschouwt den generaal als mi
litair en Minister van Oorlog, niet zoozeer als
politiek man. Boulanger wordt, ofschoon alle
hulde aan zijn organiseerend talent wordt ge
bracht, als een sluw man voorgesteld, wiens bij
zondere kracht gelegen is in het stelsel van zoo
ver mogelijk te gaan, maar niet verder dan tot
het uiterste, omdat hij keert, zoodra hij bemerkt
dat de boog te strak is gespannen. Boulanger
volgt met ijzeren wil zijn doel. En dat doel is,
het leger te reorganiseeren zoodanig, dat het
naar zijne zienswijze gereed is voor de revanche-
oorlog.
Van de pogingen door Boulanger in ’t werk
gesteld, om den officieren eigen casino’s te ver
schaffen, wordt met lof gewag gemaakt. Nu
beoordeelt men die plaatsen nog verkeerd meent
de schrijver; maar na eenige jaren zullen de
officieren vooral in de kleine garnizoensteden ze
niet willen missen. Over de maatregelen, die
de Minister neemt op het gebied der luchtscheep
vaart, van den postduivendienst, der vélocipède-
rijkunst enz. wordt mede zeer waardeerend ge
sproken. De schietoefeningen, de nieuwe bewa
pening enz. worden geprezen.
Het grootst is de verdienste van Boulanger
uit een moreel oogpunt. Hij heeft den offensie
ven geest in het Fransche leger krachtig doen
herleven.
De schrijver weet niet wat de generaal dit jaar
aan de verbaasde wereld zal te aanschouwen
geven. Hij gelooft niet, dat een nabuur het
kalm zal aanzien, als Boulanger gevolg geeft aan
zijn verleden jaar uitgesteld mobilisatie-plan en
het doel der mobilisatie is het in den koristen
tijd brengen van het sterkst mogelijke leger naar
de Oostelijke grens.
De Berlijnsche politie heeft 400,090 strooi-
billetten in beslag genomen, die door de sociaal
democratische kiesvereenigingen moesten worden
verspreid.
Volgens de Parijsche Temps, die het be
richt uit Weenen heeft, zou Bismarck een vier
voudig verbond hebben totstand gebracht. Wan
neer Rusland de Oostersche quaestie tot eene op
lossing zou willen brengen, zou hij Oostenrijk,
Engeland en Italië op zijn weg vinden, wanneer
Frankrijk dan Rusland te hulp mocht willen
komen, zou Duitschland daar een stokje voor
steken.
De Köln. Zeit. meent, dat het niet de moeite
waard is, dit bericht tegen te spreken.
Het geheele Italiaansche Ministerie-De-
pretis schijnt toch niet tevreden over den uit
slag der stemming in de Kamer van Afgevaar
digden over het votum van vertrouwen.
De Francassa vernam, dat Robilant en eenige
zijner collega’s hun vast voornemen hebben te
kennen gegeven om af te treden.
Een aantal gezinnen te Piacenza zijn in
diepen rouw gedompeld door het verdrinken van
24 knapen, die 31 Januari op een moeras buiten
de stad schaatsen waren gaan rijden. Van ver
scheiden familien vonden twee, van één zelfs
drie kinderen bij deze gelegenheid den dood.
Men heeft onlangs negen postduiven over
den Atlantischen Oceaan laten vliegen. Zij wer
den door hun eigenaar, te Boston, per stoomboot
naar Londen gezonden en daar losgelaten.
Drie van de negen duiven kwamen terug.
Een vloog rechtstreeks van Londen naai Boston;
de tweede werd bij Nieuw-York gevangen, en
de derde vond men, uitgeput, in het Alleghany-
gebergte (Pennsylvanië). De zes overige schij
nen gedurende de lange, vermoeiende reis be
zweken te zijn.
Bolswardsclie Courant.
