NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOiSWABÖ EN W4H88BA&881
I
I
O
F
F
Si
SI?
T
i
3 APML i86M iPUl 1887.
1887.
No. 14.
K
X
X
X
X
X
X
X
X
l
X
X
X
X
I
De „Bolswardsche Courant”.
VOOR
BUITENLAND.
4
r
BINNENLAND.
Zes en Twintigste Jaargang.
DONDERDAG 7 APRIL.
e
4
6
jj tot het
61
6
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
iw
De gemeenteraad van Sneek heeft besloten
de kermis 3 dagen in te korten, zoodat deze in
het vervolg 7 dagen zal duren.
Op het terrein van de gistfabriek te Delft
zal weldra een aanvang worden gemaakt met
den bouw eener nieuwe inrichting voor het in
dikken en drogen van spoeling.
Naar aanleiding van het bericht omtrent
den bedroevenden toestand van een groot deel
der Scheveningsche visschersbevolking, schrjjft,
6
6
1
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
N J. L. de Wolff, op den grooten Dijlakker, stond de eenvoudige handpers, waarop het eerste "ƒ5
y blad verscheen, dat ooit hier het licht zagvijf bedienden waren werkzaam in de kleine
Frankrijk. De verstooting van den Elzasser-
afgevaardigde Antoine uit den Rijksdag heett
te Parijs groote verontwaardiging verwekt. An
toine zal bij aankomst te Parijs door de patrio-
tische Ligue worden verwelkomd.
De president der republiek heeft den gemeen
teraad van Saint-Ouen, die de manifestatie van
den raad te Marseille ten voordeele der commune,
goedkeurde, ontbonden.
DnitschlancL De Landhuishoudkundige
Raad heeft zich verklaard voor eene verplichte
kleuring van kunstboter met eene onschadelijke
kleurstof. De vergadering zag daarin het beste
middel om den kooper in staat te stellen, dit
product van den melkboter te onderscheiden.
Voor het geval dat de Rijksdag zich niet met dien
maatregel zou kunnen vereenigen, geeft zij in
overweging, het wetsontwerp op den handel in
kunstboter in dier voege te wijzigen, dat voor
alle vetten en vetpreparaten, die niet uitsluitend
uit melk van dieren worden verkregen, de be
naming „boter”'wordt verboden.
Het officiëele Regeeringsblad deelt tegen de
berichten, door de Berlijnsche bladen gepubliceerd,
mede, dat er geen quaestie is van opheffing van
het stadhouderschap, noch van opheffing van
den Provincialen Raad in Elzas-Lotharingen.
Men zegt, dat de onderhandelingen van Duitsch-
land met het Vaticaan omtrent de toelating van
geestelijke orden aldus geregeld zijn:
„De orden „in partibus infidelium”, d. i. de
Jezuïeten en Dominikanen, zullen niet mogen
terugkeeren.
De andere liefdadige orden zullen na hun te
rugkeer scholen en liefdadigheidsgestichten mo
gen bouwen, doch geen propaganda maken.”
De regeering heeft, nadat zij den Pruisischen
majoor von Roques een onderzoek had opgedra
gen, in hoeverre het rijwiel ten dienste van het
leger zou kunnen worden aangewend, besloten,
de velocipède voor den ordonnancedienst bij het
leger in te voeren.
Prins Bismarck heeft, ter gelegenheid van zijn
72en verjaardag (2 April) uit het buitenland on
geveer zeshonderd felicitatie-telegrammen ont
vangen, waaronder ook van regeerende Vorsten.
Petersburg, 4 April. De Nowoje Wremja
deelt mede, dat de Minister van Financiën bij den
Rijksraad een wetsontwerp heeft ingediend tot
belasting van de reizigers naar het buitenland.
Deze belasting zal in goudgeld moeten worden
voldaan.
De Russische Regeering moet in de Euro-
peesche steden van beteekenis, waar de nihilis
ten een schuilplaats zoeken of waar zij connec-
tiën onderhouden, ruime geldsommen hebben be
schikbaar gesteld voor de politie, om complot
ten op te sporen. Zoo zouden te Weenen alleen
309,000 roebels met dat doel zijn gedeponeerd.
Geruchten willen, dat de personen, die bij
den aanslag op den Keizer van Rusland gevan
gen zijn genomen, in de gevangenis gemarteld
worden.
De correspondent van de Daily News schrijft
hierover„Ik geloof, dat deze geruchten onge
grond zijn. Advocaten, die tijdens de laatste vijf
of zes jaren de politieke gevangenen bezocht
hebben en die met hen in de vesting mochten
spreken hebben mij verteld, dat de politieke
misdadigers steeds met hunne behandeling te
vreden waren. Wel-is-waar voegden zij er bij,
dat zij niets met zekerheid konden zeggen hoe
de behandeling was van de gevangenen, die ter
dood waren veroordeeld. Een Russisch Minister
zeide mij, dat de gevangenen vóór hun proces
goed worden behandeld, maar dat hetgeen de
ter dood veroordeelden in de gevangenis hebben
te verduren, veel erger is dan de dood.”
Omtrent de stoombooten „Fergusons special’
voor het vervoer der petroleum ingericht van
Batum naar Antwerpen deelt men mede
De boot wordt in Batum in 30 uur gevuld en
in Antwerpen binnen 4 dagen uitgepomptwordt
dezelfde lading in vaten geladen, dan is voor
het laden en lossen minstens drie weken noodig.
Sedert het gebruik dier booten worden belang
rijke kosten bespaard. Daȕ|^[comt nog dat voor
het uit- en inpompen slee. noodig is,
daar bij lading in vaten 3 weken \aug 25 man
noodig zijn. De boot kan verder 12,000 vat in
houden en in vaten slechts 7000 a 8000 vat.
Op de Atlantic en Pacific baan hebben de
goederentreinremmers hunne arbeid gestaakt,
omdat van hen verlangd werd, dat zij, onder
alle omstandigheden, op de aan de wagens zich be
vindende remkasten moesten blijven zitten. Nadat
deze order werd ingetrokken togen zij weder aan
den arbeid.
drukkerij. In het bescheiden formaat, waarvan de tegenwoordige firma, zich het eene
eer acht, een Exemplaar aan te bieden aan al hare abonnenten, verscheen zijde re
dactie wilde niet anders zijn, dan „een eenvoudige Bode, wekelijks door deze en om
liggende gemeenten uitgezonden”.
Sints dat tijdstip zijn 25 jaren voorbijgegaan en de lezers van ons blad zullen
het niet meer dan natuurlijk vinden, dat wij in eenige regelen hunne aandacht vestigen c
op dit feit.
Het verschijnen van dit blad had plaats in een voor de geschiedenis van Bolsward
in vele opzichten merkwaardig jaar en al heeft de wakkere uitgever toen niet kunnen
voorzien wat eerlang zou geschieden, toch was het een gelukkige gedachte, om juist
toen de uitgave te beginnen van een weekblad voor deze stad en omstreken en alzoo
ook deze te laten deelnemen in de beweging, die weldra algemeen zou worden op het
gebied der pers. Ons blad is een der eerste geweest dier menigte van bladen, in tal van
kleine steden en dorpen verschenen, die wel eens „de kleine pers” zijn genoemd, maar
die ongetwijfeld toch ook een zekeren invloed oefenen op de openbare meening.
Wij noemden het jaar 1862 merkwaardig met ’t oog op de geschiedenis onzer
stad en vertrouwen, dat onze lezers dit toestemmen zullen, als wij op eenige bijzonder
heden de aandacht hebben mogen vestigen.
De aarden wal met zijn groene zoden gedekt, met zijn weleer zoo schoone iepen
gekroond, omsloot nog bijna geheel de stad. Het oude Bolsward bestond nog.
De eerzame trekschuiten voeren nog geregeld, de in 1648 gestichte paerdestal
!7> buiten de St. Janspoort herbergde nog een aanzienlijk getal paarden, die als flinke
V, P) jaagpaarden beurtelings den weg naar en langs Uilkenstein afdraafdenhet Fabers- 6
X y geslacht, sints jaren met de Leeuwarder trekschuit vereenzelvigd, genoot nog het volle
vertrouwen der gansche burgerij en verheugde zich in betrekkelijke welvaart. De f
5 meeste poorten bestonden nog, al zaten er geen portiers meer in de reeds afgebroken A
A woningen er boven gebouwd, al luidde de stadhuisklok niet meer in het vroege mor-
7 genuur, ten teeken dat de poorten mochten worden ontsloten. Toen stond hier nog M
z de „Capelle van miraculen”, weleer gewijd aan „Onze L. Vrouwe uit de Seven- y
y Wolden”; hier en daar deed nog een oude poort in een eeuwenheugende muur
denken aan den tijd, toen de statige Jongema-, Heeroma- en andere aanzienlijke „Hui-
zen” zich verhieven binnen deze veste. fev
Toch was het ’t oude, deftige, kunstlievende Bolsward niet meer, waar enkele y
aanzienlijke familiën den toon aangaven, waar de burgerij onder de luifelen op haar
stoepbanken zat te keuvelen in het avonduur, dat met de duisternis van de buiten- V
wereld zich afsloot en waar na tien uur een vreemde niet dan met eenige moeite F
binnenkwam.
Neen, de „goede oude tijd” was voorbij, met al zijn geneugten en eigenaardigheden,
met zijn gezelligheid en bekrompenheid, met zijn poorters en gilden en keuren. De
oude iepen vermolmden, het bolwerk prangde als een keurslijf dat den wasdom belem
mert; de straatlantaarn, reeds een vooruitgang op het gebied der verlichting, mocht
haar lof nog bezingen, gelijk we daarvan op de 4e bladzijde van dit Nr. een proeve
A in herinnering brengen uit den eersten jaargang ’t baatte haar niet, de burgerij
had behoefte aan licht en lucht.
Reeds was sints eenige jaren de St. Janspoort met haar rondeelen weggebro-
7> ken en zoo een eerste bres in het bolwerk gemaakt. Juist in ’62 was de breede hel
ling daardoor ontstaan, in een liefelijk plantsoen herschapen, dat nu na het vierde eener
eeuw de vernieuwing volstrekt behoeft, welke het ondergaat.
Een inzender in een der eerste Nos. van ons blad wijst terecht op „de ledige
plek bij het nieuwe plantsoen die nog steeds in hem de hoop levendig houdt naar een
licht dat de akelighangende en slingerende reverbères met hun walmenden spijkerachtigen
glans zal verdrijven.”
Zijn hoop werd spoedig vervuld. In de laatste maanden van hetzelfde jaar stond y
op die „ledige plek” een flinke gasfabriek, de oude bodem der gansche stad, was tot
ergernis van niet weinigen, voor ’t eerst geheel onderwoeld geworden en nu stroomde
langs geheimzinnige wegen een kwalijk riekende stof tal van woningen binnen, maar èa
y om daar, aan de buizen ontsnapt, een heerlijk licht te verspreiden en met het nieuwe y
7S licht kwam de nieuwe tijd in huizen en harten. A
Xj Werkelijk sloeg in dat jaar het geboorteuur van nieuw leven, op menig gebied
y gewekt, ’t Oog werd geopend voor de nooden en behoeften van den werkmansstand èa
v en de „Ziekenbus” werd door eenige burgers opgericht, die sedert zoo heilzaam gewerkt y
heeft. Een andere groep begreep, dat ook voor het meisje de weg moest geopend worden <7
meer uitgebreid lager onderwijs en de school werd gesticht, die hoewel in ge-
wiizigden vorm, nog immer bestaat. De verkiezingen in het Staatkundige beginnen
belang, in te boezemen, de nieuwe richting op het gebied van den godsdienst, voor ’t
eerst in dat jaar hier gepredikt wekt verbazing, afkeuring, maar wordt besproken,
onderzocht.
.Zoo loopt dit merkwaardig jaar ten einde en ieder die heden ten dage rondom
zich ziet, zal erkennen, dat een groote ommekeer heeft plaats gehad in de stad onzer
inwoning Zij heeft haar gordel grootendeels verbroken, nieuwe huizenreeksen en straten
zijn aangelegd, de bevolking is vermeerderd van 4475 zielen op 1 Jan. 1862 tot 6036
op 1 Jan. 1887gas, stoom en electriciteit, de drie groote machten dezer eeuw hebben
ons haar zegeningen gebracht, we zijn met het Europesche spoorwegnet verbonden; de
veemarkt heeft zich grootendeels verplaatst, maar het nieuwe waaggebouw heeft den
aan voer van boter en kaas op een flinke hoogte doen blijven; het fabriekwezen is
uitgebreid, een wakkere burgerij streeft naar vooruitgang op het gebied van handelen
z nijverheid,de naam onzer stad is, in meer dan een opzicht, wij meenen dit met be-
7i scheidenheid te mogen schrijven, nog steeds met eere bekend.
A Ook ons blad is blijven bestaan niet slechts, maar is driemalen vergroot van
y formaat. De kleine handpers is vervangen door twee snelpersen, en op de drukkerij
7 zijn 13 personen werkzaam. Helaas! de oprichter is niet meer, twee redacteuren zijn
Ti na den heer Stratemeijer bezweken, Dr. G. Hamming en G. Fokkens, doch met
A onverflauwden ijver volgen wij het eens gebaande pad en trachten naar onze beste
y krachten, eene zoo we hopen, niet geheel onwaardige plaats in te nemen te midden
v der weekbladen die voor en na hier verschenen en verdwenen. Als een bewijs hoe
ook op dit gebied zich ter dezer stede een krachtige ontwikkeling heeft geopenbaard,
X\ laten wij de titels volgen der verschillende bladen, die hier voor korteren of langeren
7 tijd het licht zagen. Zij zijn: „De Negen Gemeenten"1, De Weekbode”, „Ons Noorden",
z „Westergoo”, „De Horlogemaker", „De Kruidenier", „De Nederlandsche Drankwet",
Ti „De Nederlandsche Politiegids", „De Photograaf", „Het Vaandel". c\j
71 Wij eindigen met den wensch dat het Bolsward steeds goed moge blijven gaan
en het voortdurend een waardige plaats moge innemen onder de kleinere steden des êa
z lands;.met een woord van dank aan allen, die ons blad willen lezen endoor hun aan- y
7> kondigingen ons steunen, met eene aanbeveling voor de toekomst. X
een onpartijdig beoordeelaar aan het Vaderland
„Ik houd het er voor, dat die lieden met op
zet willen leegloopen, want het is ook te Sche-
veningen zeer goed bekend, dat jaar in jaar uit
te Vlaardingen tal van Duitschers aankomen,
om voor de haringvisscherij op de loggers dienst
te nemen. De Scheveningers zullen daartoe toch
wel even goed in staat zijn Zij kunnen dus daar
plaatsing vinden.”
De opmerking is ten eenenmale onjuist. Wan
neer de haringvisscherij weer aanvangt, kunnen
de Scheveningers ook op hun eigen vloot te
recht; maar zij moeten tot zoolang, tot Mei of
Juni dus, leven. En thans is er evenmin te Vlaar
dingen als te Scheveningen gelegenheid om te
varen. De nood is dus tijdelijk.
Voor 10 plaatsen als surnumerair der poste
rijen hebben zich 80 candidaten aangemeld.
H. K. H. Prinses Wilhelmina maakte Zater
dagmiddag in eene kleine victoria, getrokken
door hare Shetlandsche paardjes, een rijtoer door
de stad. De prinses bestuurde zelf de paardjes.
Blijft de Nederlandsch Amerikaansche Stoom
vaartmaatschappij bewaard voor groote tegen
spoeden, dan bestaat er gegronde hoop, dat de
thans nog aanwezige verliespost in 1887 van de
belans zal verdwijnen, en is de kans op een divi
dend over dat jaar niet uitgesloten.
Men meldt dat de commandanten der schut
terijen zijn aangeschreven, hun schutters, die
vroeger in militairen dienst zijn geweest, in af
zonderlijke kompagnieën of sectien intedeelen,
opdat bij eventueele mobilisatie de schutterijen
terstond naar de grenzen kunnen worden ver
zonden.
Ds. P. Huet, te Goes, verklaart in het
Nieuws-en Advertentieblad van Utrecht
„Voortdurend ontvang ik geesten van afge
storvenen op de séances in mijn kleinen huise-
lijken kring.”
’t Is een onschuldig genot die visites te ont
vangen, en kostbaar is het ook niet.
Voor sommige menschen schijnt het onmo
gelijk te zijn het papier slechts aan één zijde te
beschrijven. Vooral dames hebben daar tegen.
Toen onlangs een uitgever een zijner medewerk
sters nogmaals ten dringendste uitnoodigde toch
deze gewoonte te laten, luidde het antwoord
„Maar gij drukt immers ook letters aan beide
zijden van het papier
In een der bladen komt een ingezonden
stuk voor, waarvan de schrijver het denkbeeld
aangeeft, „dat, zoodra een lid der Tweede Ka
mer den zestigjarigen ouderdom bereikt, hij daar
door ophield lid van dat lichaam te zijn en over
ging tot de Eerste Kamer. Zoodoende had men
in ons Huis der Lords niet uitsluitend de Ver
tegenwoordiging van het meeste geld, maar ook
die der meeste ervaring. Men zou dan kunnen
bepalen, dat de zestigjarigen den tijd van hun
mandaat voor de Tweede in de Eerste Kamer
„uitzaten” (men vergeve mij het woordwan
neer die nog langer was dan twee jaren, doch
in elk geval voor twee jaren zitting namen, en
dat zij daarna door de Provinciale Staten kon
den herkozen worden. Op deze wijze verkregen
ook de kiezers een meer dadelijken invloed op
de vorming van het hoogste vertegenwoordigend
lichaam, dat nu vaak alleen dient als rem aan
de toch al traag loopende karos van Staat.”
Van twee zaken één: of de zestigjarigen wor
den geacht door hunne ervaring boven hen te
staan, welke dien leeftijd nog niet bereikt heb
ben; of wel de „fijne puntjes” zijn bij hen er af
en en zij staan beneden jongeren.
In het eerste geval ware het te verkiezen, dat
zulke ervaren staatslieden de jongeren in de
Tweede Kamer voorlichtten; in het andere geval
zou onze Eerste Kamer samengesteld worden uit
leden, die eigenlijk voor hunne taak niet meer
zoo berekend zijn.
In elk geval gelooven we niet, dat het pres
tige van een staatslichaam er bij winnen zal,
wanneer het door de openbare meening, als een
soort van oude-mannehuis voor emeriti-volks-
vertegenwoordigers zal worden beschouwd.
Zaterdag 30 April e. k. wordt het monu
ment op het graf van mevrouw Kleine onthuld,
bij gelegenheid van de algemeene vergadering
van „het Nederlandsch Tooneelverbond.”
Een juffrouw in den Haag, die zich reeds
verscheidene malen tot de Tweede Kamer heeft
gewend met klachten over haar geneesheer en
miskenning van hare rechten op een erfenis,
heeft nu verzocht, dat de Kamer „baar ten ge-
hoore zal ontvangen.”
De Commissie voor de verzoekschriften, in wier
handen dit smeekschrift is gesteld, heeft nog
geen rapport uitgebracht. Het lijdt echter eenige
twijfel of haar wensch zal worden vervuld. Voor
eene enkele maal zou zulk eene samenspraak
met eene bejaarde dame over eene erfenis eene
opbeurende afwisseling geven met de soms wel
wat dorre redevoeringen over beginselen van
staatsrecht; maar als antecedent zou het gevaar
lijk zijn haar bezoek te ontvangen. Er zijn in ons
land talloos velen, die zich verongelijkt achten
en zoo die allen persoonlijk hunne belangen bij
de Vertegenwoordiging kwamen bepleiten, zou
deze het geheele jaar door kunnen bijeenblijven
en eiken dag avondzittingen moeten houden.
Een der verstandigste maatregelen van den
Grondwetgever is geweest de instelling van eene
griffie, waar de verzoekschriften worden gede
poneerd. Deze griffie is een onzer heilzaamste
staatsinrichtingen,
’t Was op de eerste dezer dagteekeningen, dat de Heer B. CUPERUS Az. den "T3
n moed had de uitgave te beginnen van een weekblad, waarvan hij de redactie opdroeg hx
(5 aan den Heer I. H. Stratemeijer, hoofdonderwijzer ter dezer stede en dat den naam
ontving van de „Bolswardsche Courant". In het huis, thans bewoond door den Heer AJ
i
I
f
B.
i.
B
3
B
V»
yj Vl VI v> MV/ViviAiX VLV/A ^CVJJLOVAJLV' OLCLVl^ Hilo LUI
’t eerst geheel onderwoeld geworden en nu stroomde
r
3
r
3
s
e
e
i
e
e
r
e
i
t
v
!S
f-
1S
;r
1.
JS
e
!S
Bolswardsche Courant
I
s
F
