NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
0I.SWARB BH WONSERAÖEBI.
Drie eeuwen
1887.
No. 24.
Zes en Twintigste Jaargang.
I
g DONDERDAG 16 JUNI. g
VOOR
IJST EELT TD-A.G--
BUITENLAND.
BINNENLAND.
J
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
vroeger tijdperk. Tegenover uwe nuchtere op
merking, dat gij wel beter weet, want dat ze allen
in de laatste maanden van hout zijn opgetim
merd, wijs ik op die verscheidenheid van ge
vels, groot en klein, oud en nieuw, met en zon
der tegels en opschriften en luifels, ’t Is waar,
gij hebt gelijk, „schijn bedriegt”, maar gij be
wondert een Springer als ontwerper, de schilders
die het uitvoerden, ’t Is zoo, die verweerde,
afgebrokkelde steenen, die gebakken tegels, dat
ijzerwerk, op een enkele uitzondering na, ’t is alles
bedrog, ’t is hout, wel zeker, toch zoudt gij u
bijna verplicht rekenen, huiswaarts keerend, te
Hoorn even uit te stappen, om te zien of de
waag er nog wel staat. Zóó bedrogen te worden
is een genot en ik dank mijn vriendelijken leids
man die mij telkens op nieuwe kunststukken in
dit opzicht opmerkzaam maakt. „Past op uwe
neuzen”, is meer dan eens gezegd, ik zeg niet
„past op uwe oogen”, neen laat U brengen in
den zoeten waan, dat gij óók voor drie eeuwen
leeft, ziet het schilderachtig perspectief, dat gij,
voor de „herberg” staande hebt, als gij over de
scherpe daken en sierlijke topgevels, naar de
spitsen en torens het oog richt van het Rijksmu-
seum, dat den hoogen achtergrond vormt en gij
vergeet al de stijve gaspalen, de leelijke muziek
tent, die het plein bedekt en bederft en komt
eerst weer tot U zelf, als een hartige teug U
tot bezinning brengt, de liefelijke tonen der mu
ziek U verkonden, dat onze eeuw, juist in dit
opzicht haar heerlijke verdienste heeft en in ons
gemoed de fijnste snaren doet trillen.
M. E. van der MEULEN.
Victoria, den
geschenk
st met
Bolsward. Met blijdschap merken wij op,
dat meer en meer het besef ontwaakt, dat men,
nu de heesters weer bloeien en geuren, de bloe
men in het plantsoen ons genot verschaffen, dit
alles te zamen genieten moet. Menige vader
en moeder leert zijn kinderen, dat zij eerbied
moeten hebben, voor wat vaak met zooveel zorg
gekweekt werd. Toch ziet men nog weer nu en
dan, kinderen loopen met afgescheurde takken
van een of andere bloeiende heesters en zelfs
ouders gaan daarin voor. Zulke ruwheid is te
betreuren, laat ons allen elkander helpen, om
ze te bestrijden. Kweeken wij het gevoel voor
natuurschoon op, of laat ons het wakker roepen
waar het sluimert.
f Den 14 Juni 1887 zijn te Wons verkozen
tot Kerkvoogden Tjitze de Roos en Rommert
Politiek, in de plaats van de doleerenden G.
Burggraef en S. S. de Witte en tot Notabele
Hk. Elzinga in de plaats van R. M. v. d. Weide.
Deze wettig benoemden zullen nu zeker zorg
dragen voor de opening van de kerkgebouwen,
het verkiezen van een Predikant die recht heeft
den kansel te betreden en het brengen der zaken
in het rechte spoor.
Zaterdag den 11 Juni jl. werd te Sneek,
in de Buiten Sociëteit „de Harmonie”, de eerste
jaarvergadering gehouden van de Algemeene
Verzekering Maatschappij bij besmettelijke ziek
ten „de Philantroop” gevestigd te Bolsward, in
bijzijn van Commissarissen en Aandeelhouders,
samen voor 29 aandeelen.
De door de Directie overgelegde rekening en
verantwoording over 1886 werd op advies van
Commissarissen door de vergadering vastgesteld.
Zij deed zien dat in het afgeloopen jaar f 8540
werd uitgekeerd aan 16G' gezinnen, in verschil
lende klassen,
ouden Tokayer, den lievelingswijn der Engelsche
Koningin. Aan Tokayerwijn zijn voor Victoriazeer
vriendelijke herinneringen verbonden en dit ver
hoogt niet weinig de waarde van het geschenk.
Met Tokayer dronk de Koningin hare verloving
met den prins-gemaal en sedert heeft zij dezen
wijn als dessertwijn behouden. Maar de Tokay
er, dien „onze Koning” zendt, schrijft de Pester
Lloyd, is natuurlijk iets extra-fijns.
Bij gelegenheid van een feest, is te Padua een
onheil voorgevallen. Des avonds werden de paar
den voor het rijtuig eener dame, mevrouw Ma
riana, door het vuurwerk plotseling schichtig en
sprongen in de dichte menschenmassa. Dertig
personen geraakten hierbij onder den voet, van
welke er een gedood en negen zwaar gewond
werden. Mevrouw Mariana, eene oude dame
van zeventig jaren, overleed, thuis gekomen,
tengevolge van den schrik aan eene beroerte.
Vroeger was zij onder den naam Goldberg eene
beroemde zangeres-
Hoe goed zijn toch de beschikkingen des
Hemels! schrijft de Edinburger correspondent der
W. Allg. Ztg. Een paar jaar geleden had de
jonge millionair Mario Stevens het ongeluk op
de jacht beide oogen te verliezen door een schot
van zijn geweer, dat ontijdig afging. De arme
man leefde sedert eenzaam en treurig op zijn
slot als een ware kluizenaar. Maar onlangs kreeg
de blinde lust zijn half vergeten muziekstudie
weder op te vatten en een Londensch plaatsing-
bureau zond hem een arm weesmeisje, dat op
het conservatorium hare opleiding ontvangen had,
als leermeesteres. Bij de piano-les moest de kleine,
die zich mis Ella Werdann noemt, natuurlijk
dikwijls de ongeoefende vingers van den jongen
man te hulp komen en bij deze gelegenheid deed
de millionair de ontdekking, dat zijn leerares
zeer teedere, fijngevormde handjes had. Op deze
handjes is de arme blinde nu verliefd geworden
en wel zoo smoorlijk, dat hij voornemens is ze
niet weer los te laten. Zondag aanstaande wordt
de bruiloft gevierd. De jonge bruid is volstrekt
niet mooi, maar ze heeft warme, zij-zachte hand
jes en die handjes hebben den verlatene het ge
luk gebracht.
Elk jaar, vóór de opening der opera, wordt
in de „Monnaie” te Brussel het geheele personeel
bijeengeroepen, om brand-repetitiën te houden.
Ieder wordt dan op zijn post geplaatst als de
artisten, het ballet en de koren op het tooneel en
de musici in het orkest. Dan wordt „brand” ge
roepen en ieder haast zich weg te komen, alsof
er werkelijk brand ware.
Alles is er behalve de brand zelf en de
schrik en de angst en de vrees en de verwarring
en het hulproepend en naar buiten dringend pu
bliek, al de onverwachte gebeurtenissen en om
standigheden, die zich bij elk onheil voordoen.
De generale brand-repetitiën zullen dus geen
afdoenden waarborg geven, maar kwaad kunnen
ze toch zeker niet, om te onderzoeken of alles
naar behooren is geregeld.
De bekende magnetiseur Hansen deelde de
zer dagen als eene bijzonderheid mede, dat hij de
beste mediums had gevonden in Midden-Frank-
rijk, Engeland en in Schotland. Onder de Zuid-
Duitschers, de Oostenrijkers en in ’t algemeen
onder de bergbewoners trof hij veel dankbare
sujetten aan dan in Noord-Duitschland. Maar
met geen enkel volk voegt hij er bij heb
ik zooveel bezwaar, zoo erg veel moeite onder
vonden om ze te biologeeren, als met de Hollan
ders
Duitschland. Dato 11 dezer verneemt men
uit Berlijn dat men zich over den toestand des
Keizers zeer ongerust maakt; een groote menigte
is onder het bekende raam van het paleis te
Berlijn en bewaart de diepste stilte als zij te
vergeefs wacht om Z. M. aan het raam te zien
verschijnen. De reis van den Kroonprins wordt
misschien uitgesteld.
De Regeering is vast besloten Donderdag
de zitting van den Rijksdag te sluiten.
Bismarck heeft persoonlijk zijn warmsten ge-
lukwensch aan Dr. Mackenzie gebracht, dat deze
door zijne kunst den Duitschen kroonprins be
waard heeft voor eene reeds voorgenomen ver
schrikkelijke operatie, die misschien zelfs het
leven van den Kroonprins in gevaar had kunnen
brengen.
Een fabrikant van pijpen te Nancy, die
eenige producten zijner vinding, waarvan de kop
het hoofd van generaal Boulanger voorstelde,
uitgestald had, is tot een boete van 40 Mark
veroordeeld. De Boulanger-pijpen werden ver
beurd verklaard.
Rusland. Een keizerlijk bevel zegt dat bin
nen 14 dagen alle vreemdelingen, die in de pro
vincie Polen betrekkingen op de grenzen be-
kleeden, weggezonden moeten wordenhet zijn
meest Duitschers.
De Fransche Kamer van Afgevaardigden
verkeerde Zaterdag alweder in eene eenigszins
opgewonden stemming. De algemeene beraadsla
gingen over de legerwet werden voortgezet. De
Minister van Oorlog, generaal Ferron, zette uiteen,
dat het doel van de wet is, de weerbaarheid van
het land te brengen tot het uiterste punt, waar
zij zonder de krachten der natie uit te putten,
gebracht kan worden. Daarbij is het vooral noo
dig, de positie der onderofficieren beter te maken.
Teneinde daartoe te geraken zullen onderofficiers-
tafels opgericht worden, zullen aan de onder
officieren eenige voorrechten toegekend, en zal
hun een smaakvoller uniform gegeven worden.
De Minister bestreed hetgeen beweerd is omtrent
den achteruitgang van de verstandelijke opleiding
der natie, welke het gevolg zou zijn van de wet.
Twee jaren exerceeren in de open lucht zullen
geen kwaad doen aan de algemeene ontwikkeling.
Ieder zal ingelijfd worden, maar de kweekelingen
van de seminarien, de onderwijzers en de andere
studeerenden zullen zoo kort mogelijk aan hunne
opleiding onttrokken worden. Des winters kunnen
zij hunne studiën voorzetten, wanneer zij maar
zorgen present te zijn bij de algemeene leger-
oefeningen.
De Minister eindigde met een beroep op de
vaderlandsliefde der afgevaardigden.
Na nog eenige bestrijding der wetsvoordracht,
werd door den voorzitter der leger-commissie
de urgentie voorgesteld, welk voorstel de heer
Clemenceau ondersteunde. Hij riep ook de Re
geering op om er zich voor te verklaren, doch
deze had vóór de zitting eenvoudig besloten,
zich niet te verzetten. De Minister Ferron zeide
dan ook, dat hij de beslissing aan de Kamer
overliet, terwijl de andere Ministers het stilzwij
gen bewaarden, waarover een groot tumult ont
stond. Laisant verdedigde nogmaals de urgentie,
doch twee andere sprekers konden tengevolge
van het rumoer zich niet verstaanbaar maken.
Te midden van de verwarring werd het ontwerp
met 359 stemmen tegen 20Ö urgent verklaard,
waarna de beraadslaging over de artikelen aan
ving.
Keizer Frans Jozef zendt, ter gelegenheid
van het jubileum van Koningin Vict 1
Kroonprins Rudolf met een kostbaar ges<
naar Engeland, Het ia een reusachtige kis.
Terwijl niemand voor de le maal dividend
verwachte, werd besloten het saldo van reke
ning a f 19.74 op het nieuwe boekjaar batig te
plaatsen.
Uit het door Directeuren uitgebracht verslag
bleek dat de sympatie voor de Mij groot is, daar
einde December reeds 15168 leden waren inge
schreven, in onderscheidene plaatsen en vele
agenten steeds met vrucht werkzaam zijn. Het
nut der Mij tegenover den druk der epidemiewet
kwam als van zelf aan het licht en zal, vertrou
wen zij, spoedig meer algemeen blijken en ge
waardeerd worden.
De Directie werd een woord van lof toege
bracht voor den ijver en de nauwgezetheid, waar
mede de belangen der Maatschappij door haar
zijn behartigd.
De Heer Jhr. Mr. J. H. F. K. v. Swinderen,
wiens beurt het was af te treden, werd herko
zen als Commissaris, en liet zich die benoeming
welgevallen.
Oosterwolde, 10 Juni. Zondagavond a. s.
zal hier in de „Gouden Klok” eene vergadering
worden gehouden van den directeur der room
boterfabriek te Elsloo en de landbouwers uit ons
dorp en omstreken, teneinde met elkander de
vraag te bespreken of het wenschelijk mag ge
acht worden te Oosterwolde eene natuur-boter-
fabriek op te richten.
Het initiatief wordt in dezen weer genomen
door den heer Mr. J. Verwet te Wateren, van
wien ook de stichting te Elsloo is uitgegaan.
Let men er op dat Oosterwolde het middel
punt is van onderscheidene andere dorpen, die
op betrekkelijk niet zeer grooten afstand liggen,
dan gelooven wij, dat eene dergelijke fabriek
hier meer reden van bestaan kan hebben dan
in het afgelegen Elsloo. Uit Oosterwolde zelf,
uit Appelscha, Fochteloo, Donkerbroek, Haule
enz., zou genoeg melk kunnen aangevoerd wor
den, maar eene andere vraag is het of de vee
houders er wel direct belang in zien en of zij
zich zullen willen verbinden tegen gezette prijzen
de melk te leveren. Te Elsloo is voorloopig de
prijs der melk vastgesteld tegen 2 cents de liter,
onder voorwaarde evenwel, dat de leveranciers
4/s gedeelte der geleverde hoeveelheid als afge
roomde melk terug ontvangen. Men ziet het, de
prijs is zeer laag en de boeren zullen dus hun
grootste voordeel moeten zoeken in het mesten
van varkens, kalveren, enz, iets waarmede men
zich in den laatsten tijd al meer begint bezig te
houden nu de boter zoo goedkoop is. In het
bedrijf zal eene boterfabriek derhalve eene
groote verandering geven en nu leert de onder
vinding maar al te goed, dat vele boeren met
hand en tand aan het oude vast houdenzij
moeten wel degelijk van het nut overtuigd zijn,
voor zij aan „nieuwigheden” steun willen ver-
leenen.
Voor de zoogenaamde keuterboeren zou de
zaak, indien zij tot stand kwam, de meeste
voordeelen afwerpen. Zij moeten wegens de ge
ringe hoeveelheid, welke ze maken, hunne boter
geheel als stukboter in de winkels verkoopen
en deze kost hier thans slechts 22% cts. per
kilo een grijs die in verhouding tot de vatboter
veel te laag is.
De vergadering op Zondag zal het gevoelen
der meerderheid nader leeren kennen, doch wij
hebben niet veel verwachting van de zaak.
Beter zou het misschien gaan, indien men eerst
van de fabriek te Elsloo gunstige resultaten
kon zien.
Voor eene te stichten kerk der doleerenden
te Middelburg is aan schenkingen en inschrij vin
gen reeds bijeen f 9800, terwijl het aangekochte
huis in de Bogardstraat ook reeds uit geschon
ken gelden is betaald.
Een kind van een schipper te Wilhelmina-
dorp dronk, tijdens de ouders op dek waren, uit
een ketel kokend water en brandde zich inwen
dig zoo ernstig, dat opname in het ziekenhuis
te Tiel noodig was. Drie dagen later bezweek
de kleine onder hevige pijnen.
Vrijdag arriveerde een Poolsche familie,
bestaande uit man, vrouw en vier kinderen, te
Rotterdam, met het doel Zaterdag van hier met
het stoomschip Edam naar New-York te ver
trekken. Te Rotterdam geraakten man en
vrouw, waarschijnlijk door drukke passage, ge
scheiden, ieder met twee kinderen, en zochten
elkaar te vergeefs. De vrouw reisde met haar
zuigeling en het 4jarig zoontje naar Amsterdam,
in de hoop haar man en kinderen aan de ver
trekkende boot te zullen vinden. Zij werd daar
in echter deerlijk teleurgesteld. Haar echtge
noot en de twee kinderen waren niet te vinden.
Daar de man de plaatsbiljetten in zijn bezit had,
moest de bedroefde vrouw wel achterblijven'
Door de policie werd zij medegenomen naar het
bureau, waar zeker geen moeite gespaard zal
worden om den verdwaalden man en kinderen
op te sporen.
Door den timmerman J. van Drunen, te
Oostendam, is een windmolen vervaardigd van
geheel nieuwe constructie. Deze molen heeft dit
voor op de tot dusver bjj de vlasboeren in ge
bruik zijnde molens, dat hij niet alleen de bol
len maalt, maar ze ook zift, terwjjl hij tevens
gebruikt kan worden om het zaad te malen en
te muilen. In minder tijd wordt zoo door twee
man hetzelfde werk gedaan, waarvoor anders
vier man noodig zijn.
Vrijdagavond is de zoon van eene weduwe
in de Beemster, terwjjl hij aan tafel zat, plotse
ling overleden.
Afstanden verdwijnen, het verleden herleeft,
het verloren geachte wordt teruggevonden, het
verspreidde wordt bijeengebracht, de kunst neemt
haar tooverstaf ter hand, de wetenschap ontsluit
haar schatkameren, de nijverheid brengt haar
wonderen voort en zoo is het mogelijk dat
men in één dag aanschouwen en genieten kan,
wat drie eeuwen hebben voortgebracht in veel
voudig opzicht.
In vier uren tijds zijt gij uit ons rustig stedeke
midden in het drukke gewoel onzer hoofdstad en
waarlijk het is een genot op een vriendelijken
zomermorgen door onze grasrijke beemden te
stoomen, op het ruime verdek der keurige salon-
booten een wijle den blik te laten weiden over
de breede wateren, die Oost- en West-Friesland
scheiden en langs de vruchtbare bouw- en wei
landen, de welvarende dorpen en steden van het
eens met het onze vereenigd gewest, Amstelsveste
binnen te snellen in vlugge vaart. Dat is een
zege onzer eeuw en ook een zegen voorzeker
men leeft tien levens minstens in de korte spanne
tijds onzes aanzijns.
Zet U neer in een der gemakkelijke wagens die
ieder oogenblik gereed staan en gij glijdt langs
straten en pleinen en grachten heel de stad door,
met haar werkelijk belangwekkende afwisseling
van een haastig en talrijk publiek in de woelige fa
briek-en winkelstreken, langs oude en vele smaak
volle nieuwe gevels, keurige winkels en maga
zijnen aan paleizen gelijk; gij doorsnijdt de
grachten, omzoomd met de onvergelijkelijk schoone
ijpen, bebouwd met de statige en deftige woon
huizen waar de machtige fortuinen zijn opge
stapeld sints eeuwen en waar binnen fijne weelde,
goede toon en echte gezelligheid zoo vaak ver
eenigd zijn.
Heel die stad ligt weldra achter U, gij bestijgt
in den rechtervleugel van het majestueuse Rijks-
museum eenige treden door geheimzinnige, half
duistere ruimten en als gij dan om U heenziet,
is gansch het heden verdwenen.
Waar ge hier zijt, dat heet: „Het Nederlandsch
Museum voor Geschiedenis en Kunst,” dat is
geheel afgescheiden van ’t geen in het overige
deel des Museums te zien is en is geopend den
12den dezer. Aan het samenbrengen van’t geen
hier vereenigd is, arbeidde de kundige Directeur
D. van der Keilen sints 11 jaren met noeste
vlijt. Uit allerlei oorden des lands kwam hier
bijeen wat ons in staat stelt, ons te verplaatsen
in het kerkelijk en huiselijk leven onzer voor
vaderen. Sterk in het oogvallend is de voor
liefde, waarmede de referendaris Jhr. Victor de
Stuers en Dr. P. H. J. Cuypers, die dit gedeelte
voornamelijk onder hunne hoede namen, het
kleurenrijke en kunstvolle van den Katholieken
eeredienst doen uitkomen, tegenover het armoe
dige van het Protestantsche kerkgebouw met
zijn naakte wanden en enkele koperen kronen.
Voorts vindt gij hier bijeen de eenvoudigste
gereedschappen voor kamer en keuken, maar
ook het fijnste glaswerk en kostbaar porselein;
schilderachtige kleederdrachten der aanzienlijken
des lands en edelgesteenten bij menigte, in fijn
cantillegoud gevat. Gij wandelt door de ver
trekken, wier plafonds en wandbedekkingen hier
zijn aangebracht, waar eens onze vlootvoogden
en staatslieden woonden, herkent het Chinesche
kamertje uit het vorstelijk paleis, waar oudtijds
de Friesche Oranjes in Leeuwarden resideerden.
Of uw oog valt op den gouden keten eens aan
de Ruyter vereerd, die op zijn Bijbel ligt en gij
ziet hem geknield vóór en vol leeuwenmoed in
den slag.
Doch, ik zie het U aan, kind dezer eeuw, ’t
is U hier te kil, te somber. Dat donkere eiken
hout, die massieve kisten en kasten en bedsteden,
zelfs die deftige raadzaal waar ik U doorleid,
zij trekken U niet aan, gij wilt nog wel van
vorige eeuwen iets zien, maar dan liefst bij zon
neschijn en warmer lucht.
Ik begrijp het. Volg mij langs de donkere
gangen en zie, nauwelijks zijt gij op den bega-
nen grond, de breede zuilengang doorgegaan
waarop het Museum gedeeltelijk rust, of, nadat
gij eerst een blik hebt geslagen op den schilder-
achtigen gevel die daar voor ons verrijst, leid
ik U door een klein wachthuis op een zonnig,
maar vriendelijk marktplein, waar gij met ver-
_bazing en, ’t kan niet anders wezen, met wel
gevallen rondziet.
Juist heden is in gindsch gebouw op welks
gevel gij zaagt en op dit marktplein, eene ten
toonstelling geopend van voedingsmiddelen, van
spijzen en dranken, in den uitgebreidsten zin
des woords. Geen vreemdeling, als Agostini in
1883, nam nu het initiatief, eenige van Amster
dam’s aanzienlij kste en degelijkste burgers ver-
eenigden zich samen, verschaften aan een aan
tal handen werk gedurende vele maanden en
brachten een geheel tot stand dat duizenden bij
duizenden naar de hoofdstad lokken zal.
Over de tentoonstelling zelve wil ik, althans
ditmaal niet spreken, wij blijven op het markt
plein en hier ziet gij, gansch anders dan in het
Museum, waar het heden uit ons oog verdween,
heden en verleden, broederlijk vereend. Vooral
de zeventiende en onze eeuw reiken elka&r de
hand. Al de huizen die gij ziet, zijn uit een
Al» men voor het Masemn staat* ga men dus links.
I
Bolswardsche Courant
i
I
