NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VACANTIE.
1887.
Zes en Twintigste Jaargang.
No. 29.
DONDERDAG 21 JULI.
VOOR
BUITENLAND.
ft
ft
ft
ft
BINN ENLAND.
VOOR T LAATST.
AVI
ADVERTENTIEPRIJS 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
isj
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
Bolsward. Men schrijft ons
Dank zij het flink optreden van den burge
meester van Wonseradeel te Wons, heeft de gods
dienstoefening, geleid door den wettigen ringpre-
dikant, den 17flen dezer zonder verstoring der
orde plaats gehad.
Dat optreden op krachtige wijze der politie wordt
dan ook dringend geeischt. Den lOden toch werd
de wettige predikant, toen hij optreden zou, in
de kerk bij den schouder gegrepen door een do-
leerende. Den löden trachtten de doleerenden
zich weer van de kerk meester te maken, werd
een kerkvoogd uit de kerk gesleept, een achtens-
waardig burger door een drietal mannen mis
handeld; een hooier die zijnen meester helpen
wilde, moet de vlucht nemen. Men verwacht,
Engeland. Te Windsor heeft koningin Vic
toria den eersten steen gelegd voor het voetstuk
van een standbeeld van den Prins-Gemaal, dat
daar wordt opgericht ter herinnering aan haar
gouden regeeringsfeest.
Duitschland. Volgens eene authentieke me-
dedeeling in het „Britsh Medical Journal” zijn
de verschijnselen der keelziekte van den Kroon
prins van zulk een hoogst bevredigenden aard,
dat hij eene volledige genezing te gemoet gaat.
Zijne stem heeft in kracht en klank gewonnen.
Hij is bijna geheel vrij van heeschheid.
Oostenrijk. Volgens de „Liberté“ te Parijs,
zou Oostenrijk aan Frankrijk gevraagd hebben
bij Rusland aan te dringen op goedkeuring der
keuze van de Bulgaarsche Sobranje. Frankrijk
moet echter een dergelijke tusschenkomst heb
ben geweigerd.
De Berlijnsche politie heeft Zaterdagnacht
het centraal comité der socialisten, bestaande uit
zeven leden, in hechtenis genomen. Dit comité
stond aan het hoofd eener geheime organisatie
der sociaal-democratie te Berlijn. Ieder lid had
bijzondere functiënde een was belast met de
regeling der verspreiding van het blad Social
democrat eene tweede voerde de administratie
een derde was belast met de zorg voor geldelijke
ondersteuning aan verbannen partijgenooten, enz.
Het comité hield zich niet alleen bezig met de
geheime uitgifte van kleine socialistische geschrif
ten, maar fungeerde ook eenigermate als com
missie van toezicht over de socialistische afge
vaardigden in den Rijksdag en over hunne werk
zaamheden, zoowel buiten als binnen het Parle
ment. Verscheidene artikelen en berichten in de
Züricher Socialdemocrat met de onderteekening.
„De gemachtigden” waren ook blijkbaar van
dat comité afkomstig. Tot leden van het comité
werden alleen dezulken gekozen, die nooit in
het openbaar waren opgetreden. De geheime
partijorganisatie was zoodanig geregeld, dat uit
elke der talrijke kleine afdeelingen een ver
trouwd persoon in een convent werd benoemd
en daaruit weder een gemachtigde werd gekozen
voor eene andere corporatie, aan welke hoogere
bevoegdheden waren toegekend.
dat de plegers dier gewelddadigheden niet onge
straft zullen blijven, als hun schuld wordt bewezen.
In de pastorie woont de onderwijzer der Chris-
telijk-nationale school. Door de van hun lid
maatschap ontzette kerkvoogden is deze verhuurd
aan het hoofd dier school, dat zich laat gebrui
ken om dat pand voor de doleerenden te be
waren.
De man en vrouw, die er van wege de syno
dale kerkvoogden woonden, zijn er floor de do
leerenden uitgedreven.
Het ware te wenschen, dat de pastorie onzij
dig terrein kon verklaard worden, zoodat zij door
de politie bewaakt wordt, totdat blijkt welk
wettig predikant haar zal moeten betrekken, en
dat door geen der beide partijen menschen er
in geplaatst werden. Dat zou een uitstekende
maatregel van rustbewaring zijn.
Arum, 15 Juli. Aan de gisteren hier ge
houden harddraverij werd door 8 paarden deel
genomen. De 70 gl., als prijs uitgeloofd voor
paarden onder den man, die niet meer dan één
prijs, uitgezonderd in het driejarige, mochten
hebben gewonnen, behaalde de heer J. B. de
Boer te Burgwerd, die zelf zijn paard bereed
evenals zijn laatste tegenstander de heer D.,
Schat te Minnertsga.
Parrega. Heerschten in de laatste beide
jaren in de omgelegen plaatsen algemeen vele
ziekten onder grooten en inzonderheid onder
kleinen, ons dorpje bleef steeds genadig ver
schoond.
In de laatste weken zijn er echter niet weinigen,
die „aan de koorts zijn“, hoewel de gezondheids
toestand overigens over het algemeen weinig te
wenschen overlaat. Dit verschijnsel is te op
merkelijker, daar hier gewoonlijk niet vele koorts
lijders gevonden worden. Zou het ook in ver
band gebracht moeten worden met gebrek aan
zuiver drinkwater, dat zich vooral in dit voor
jaar zeer deed gevoelen P
In ieder geval zouden onze Kerkvoogden deze
plaats eene groote dienst bewijzen, indien zij in
navolging van naburige dorpjes, een groote re
gen waterbak bij de Kerk lieten maken, waar
van allen tegen betaling gebruik konden maken
en die vooral bij langdurige droogte zeer ge
waardeerd zou worden
Oosthem. Ook in onze gemeente schijnt het
doleerbedrijf een aan vang te zullen nemen. Vol
gens zeggen der „vrienden” komt men tot de
overtuiging, dat de Synode „onwettig" is, waar
voor men tot nog toe blind was. Eene lijst
wordt ter teekening aangeboden, om andere
predikanten in de gemeente te laten optreden,
natuurlijk tegenover den Leeraar. Hieraan wordt
ijverig deelgenomen ook door een enkele, die
indertijd meewerkte aan de beroeping van onzen
tegenwoordigen predikant.
Gelukkig, dat onze kerkeraad niet mee doet
deze gemeente op den weg der doleerenden te
voeren! Dat de aanslagen en pogingen der scheur
makers en verwoesters van gemeenten, in deze
gemeente althans schipbreuk mogen lijden
Leeuwarden, 16 Juli. In de heden na
middag 2 uur gehouden zitting der Rechtbank
is het vonnis uitgesproken tegen Bernardus van
der Heide, mast- en pompmaker alhier, die den
15 Mei 11. den steenhouwersknecht J. Brik op
zettelijk van het leven heeft beroofd, door hem,
terwijl hij in den post der deur van zijne wo
ning stond, met een lang scheedemes moedwillig
vier steken toe te brengen. De Rechtbank ver
klaarde hem schuldig aan moord en veroordeelde
hem tot 20 jaren gevangenisstraf.
Westergoo, 16 Juli. Het verschijnsel heeft
zich voorgedaan, dat door den milden regen in
het begin der vorige week de zoogenaamde ne-
genwekers onder de vroegrijpe aardappelen, die
reeds begonnen te sterven, weder zijn opgegroend.
Bij het roeien dier soort bemerkt men nu, dat
de reeds volwassen nieuwe aardappelen weer
nieuwe hebben voortgebracht en heele pruiken
op den kop vertoonen.
Te Venendaal zijn door eenen Engelsch-
man pogingen aangewend om aldaar eene af-
deeling op te richten van het leger des Heils.
De bevoegde autoriteit heeft hem dit evenwel
verhinderd.
Uit Wons wordt aan de „N. R. Ct." gemeld
„De toestand wordt hier langzamerhand ern
stiger. De bedreigingen, deze week geuit, dat
er bloed zou vloeien, zijn werkelijkheid gewor
den. Terwijl de kerk in het bezit der synodaal-
gezinden was en door een twintigtal mannen be
waakt werd, waagden de doleerenden Zaterdag
middag eene poging om de kerk in bezit te krij
gen. Twee hunner begaven zich in de kerk om
3e klok te luiden, doch werden door de bewa
kers daarin verhinderd, waarop een tiental do
leerenden, die buiten stonden te wachten, hunne
broeders te hulp kwamen om de kerk te be
stormen. Dewijl allen met knuppels en andere
voorwerpen gewapend waren, ontstond er spoedig
een bloedig gevecht, dat al meer algemeen werd,
daar van buiten het dorp, op het sein van eene
witte vlag op de schuur van een der doleeren
den, anderen kwamen aangevlogen om deel te
nemen aan den strjjd. Zelfs vrouwen, met lui
wagens en bezems gewapend, vochten verwoed
mede. Een man, die een slag met een knuppel
op het hoofd had gekregen, werd bewusteloos
weggedragen. Men heeft dezen (een arbeider uit
Seksbierum) echter ’s namiddags weder op het
land gezien. Een ander werd de wang geheel
ingescheurd, een derde baard uit het gezicht ge
trokken. Verscheidenen zag men met bebloede
gezichten. De doleerenden hadden gebruikt ge
maakt van het oogenblik dat er in ’t geheel geen
politie aanwezig was, terwijl de gansche week een
paar agenten de wacht hadden gehouden”.
Er heerscht tegenwoordig in de Drentsche
en omliggende venen allerwege brand. In het
„Eekhoutsblok" te Smilde, en te Hijker Smilde
in het boekweitveen stijgen de vlammen hoog op
en richten aanzienlijke schade aan. Bij Dalen,
waar het vuur onlangs de Vossebelt bedreigde,
heeft het nu de turf in het boven veen aangetast. In
het Annermoeras, bij Zuidlaren, heeft het vuur
het vaste veen bereikt en reeds menige stobbe
baggerturf vernield.
Aan de visschers van Texel die door het
overnemen van lading uit het stoomschip „George
Littman" het stoomschip hebben afgebracht, is
een hulploon van ƒ6000 toegekend, wegens be
houd van schip en lading.
Een ontaard elfjarig meisje te Vlaardigen
heeft in de koffie voor haren vader en moeder
bruine verf gemengd met het doel om hen ziek
te maken en dan in een gesticht te worden op
genomen.
Zondagnamiddag, omstreeks 6 uur, viel op
den straatweg bij Diemen een man flauw. Later
bleek dat geeuwhonger daarvan de oorzaak was.
Toen hem door inmiddels toegesnelde lieden brood
werd gegeven hapte hij zoo gretig dat hij tege
lijk in den vinger van zijn weldoener beet. Ver
scheidene boterhammen at hij nog op doch men
moest ze hem toereiken, tusschen de stokken van
twee parapluien.
Als gerucht kwam aan het Nbl. v. Ned.
een vreemd voorval ter ooren. Een kruier te
Amsterdam had in last eene dienstmaagd, die
nende op de Brouwersgracht aldaar, te helpen
verhuizen naar de Ou3e Schans. De gewone
équipement stukken waren reeds op de kar ge
laden, toen als laatste vrachtje de ladetafel zou
afgedragen worden. Naar aanleiding waarvan
meldt men ons niet, maar een der kruiers
vond dat verhuizen niet pluis en werd achter
dochtig. Na een praatje over en weer wenschte
de dienstmaagd zich te doen verhuizen door
een ander. Toen het afladen niet zoo vlot plaats
had en men wat scherper was geworden, kwam
het hooge woord er uit en men tartte de meid om
de lade te openen. Inmiddels was politie aangeko
men; men maakte het uitgesproken vermoeden
tot zekerheid en vond in eene der laden een
behoorlijk gekleed meisje, gezond en frisch. De
dienstmaagd verloor bij het ontdekken niets van
hare bedaardheid.
Twee beruchte kwartjesvinders te Amster
dam Barend Vet en Salomon Franschman, zijn
door de politie nagenoeg op heeterdaad betrapt
bij het berooven van een paar grasmaaiers in
een herberg. Eerstgenoemde is vroeger reeds
veroordeeld. Beiden zijn in arrest.
Zaterdagnacht is op de Prins Hendrik
kade te Amsterdam inbraak gepleegd in het
tabakspakhuis van de firma Ankersmit. Terwijl
de dieven bezig waren met zoeken naar ‘t
geen van hun gading was, bespeurde de po
litie onraad. Onmiddellijk werd de e igenaar
van het pakhuis gewaarschuwd. Bij ingesteld
onderzoek werden de drie daders, die naar het
dak waren gevlucht, daar gearresteerd.
Hoewel ’s Konings lijfarts, dr. Vinkhuizen,
Z. M. na zijne terugkomst uit het buitenland
een paar maal te Soestdijk is komen bezoeken,
is de gezondheidstoestand des konings alleszins
bevredigend, daar de koning bijna dagelijks in het
park van Soestdjjk wandelt.
H. M. de koningin en het prinsesje maken bij
na eiken dag rijtoeren door Baarn en omstreken,
soms tot Amersfoort en Hilversum, of speleva
ren in de vijvers van het koninklijk lustslot.
(A. v. d. 1).)
Te Bedum, waar vóór veertien dagen zekere
Harm Plas, bij het rietdekken, het leven verloor
door een val van het dak, is thans de broeder
van den ongelukkige. Klaas Plas, van hetzelffle
dak gevallen en met hetzelfde noofllottige gevolg.
Hij laat, evenals zijn broeder, een weduwe met
vier kinderen na.
De leden van het Leger des Heils begin
nen nu ook al te genezen door middel van het
opleggen der handen.
Eene vrouw, die drie jaren lang niet had
kunnen loopen, werd door den majoor van het
Leger des Heils door het opleggen van de hand
genezen.
Dit wordt in een, volgens het Hbl. „ernstig14
blad verhaald.
De ernst van het blad belet, meenen we noch
tans de vrijheid niet om zulke verhalen al of
niet te gelooven.
Naar wij vernemen wordt eene groote salon
boot aangebouwd, om als spoorboot dienst te doen
tusschen Enkhuizen en Stavoren vice versa. De
booten „Holland” en „Friesland”, die sedert een
jaar tusschen genoemde plaatsen in de vaart
zijn, zullen door het nieuwe stoomschip in grootte
worden overtroffen. Men beweert, dat laatstge
meld vaartuig eerst in het volgende jaar zal
worden in de vaart gebracht.
Door den steun van eenige invloedrijke
personen uit Leeuwarden is thans, naar men ver
neemt, de aanleg eener waterleiding aldaar zoo
goed als zeker.
wijzers. De leerlingen gevoelen doorgaans niet,
hoe zwaar de taak, hoe groot de inspanning is
van deze mannen (waarbij wij ook de onder
wijzeressen geenszins vergeten), wanneer zij zich
met belangstelling wijden aan hun edel beroep.
Zij moeten zich geheel in den toestand hunner
kweekelingen weten te verplaatsen, om te be
seffen, hoe zij het onderwijs op het doelmatigst
zullen inrichten, zij moeten de leerstof zoo
danig weten te verwerken, dat zij de meeste
geschiktheid heeft om in de jeugdige hersenen
te worden opgenomen. Zij moeten tevens letten
op de zedelijke vorming, op die van gemoed en
karakter. Degenen, die zich daarmede vele
maanden achtereen hebben afgesloofd, mogen
ten volle aanspraak maken op een onbezorgflen
vacantietijd, waarin zij zich door eene streelende
herstelling van kracht kunnen voorbereiden op
het hervatten van hun gewichtigen arbeid.
Daarom wenschen wij van ganscher harte
eene „aangename vacantie met frissche lucht
en helderen zonneschijn” aan de kinderen,
en aan hunne onderwijzers evenzeerA. C.
Daar het voor de zaak zelve van luttel betee-
kenis is, wie een zeker artikel schiep en ’t zelfs
uiterst moeilijk is, met juistheid de bedoelingen
op te geven, waarmede de maker bezield is ge
weest, ontsla ik den redacteur van „het Vaan
del" gaarne van die taak, om mij een antwoord
te geven, op de in het vorig No. gestelde vraag.
Dat vele anti-revolutionairen een eigenaardige
opvatting hebben van „revolutionair,” blijkt bij
herhaling op staatkundig en kerkelijk gebied.
Daarover wensch ik niet te twisten.
Naar mijn overtuiging is het revolutionair,
als men in een reglement of wet een artikel
plaatst, waarin uitgesproken wordt, gelijk te Am
sterdam, Wons en elders: de benoemden blijven
in hunne betrekking, al worden zij ontzet en
vervallen verklaard van de hoedanigheid, die een
vereischte is, om tot de betrekking te worden
benoemd.
De schrijver van „Ziekelijke Waardeering."
Wanneer het voorjaar is aangebroken, zijn er
duizenden, die met verlangen uitzien naar een
tijdperk, dat den naam van vacantie draagt.
Hoe liefelijk klinkt dat woord in de ooren
van hen, die bijkans gedurende een jaar, vijf
of zes dagen der week dagelijks 4 of 5 uren of
ook wel langer op de banken der lagere school
hebben doorgebracht en er in een onaangenamen
dampkring hun gezichtskring beperkt zagen tot
het zwarte bord. Wél gevoelden zij er de tin
teling van den kinderlijken levenslust in alle
lichaamsleden, maar stil zitten, oplettend luiste
ren, gezet nadenken, juist antwoorden op de
vragen, door den onderwijzer gedaan, was er
het voorschrift. Wél kwam zoowel des voor-als
des namiddags het oogenblik, waarop de deuren
van dien grooten kerker der jeugdige dartelheid
zich openden, maar het treurig vooruitzicht bleef,
dat zij er eerlang, in schijn zelfs vrijwillig, weêr
zou binnenstappen.
Niemand ergere er zich aan, dat wij dit voor
uitzicht treurig noemdenwij bedoelden name
lijk treurig voor de onbedwongene genotzucht
van het kind. Hoe belangrijk, hoe nuttig, hoe
onwaardeerbaar een goed onderwijs voor het
jonge menschengeslacht ook wezen moge, het
belet dit laatste, om zijn hartewensch te bevre
digen. namelijk om naar lust en luim in de vrije
natuur rond te springen en zich mei velerlei
aantrekkelijke spelen te vermaken. Daarom zijn
in de school de gedachten van het kind dikwijls
elders, namelijk bij knikker en tol, bij hoepel
en vlieger, bij een tuin met sappige vruchten,
bij eene weide met geurige bloemen en bij een
bósch, waar het in de boomen klimmen en de
vogelnestjes opsporen kan. Is het dwangbuis,
door de noodzakelijkheid van het onderwijs het
kind aangedaan, niet drukkend Wie het niet
gelooven wil, keere in zijne verbeelding tot den
tijd zijner schooljaren terug en herinnere zich,
met hoeveel blijdschap dagelijks uit ’s onder
wijzers mond het verlof werd vernomen, om
boeken en leien, pennen en schriften weg te
bergen en naar buiten te stormen, om hier in
vroolijk gestoei en gedraaf voor het langdurig
stil zitten vergoeding te zoeken.
Hoe groot is dus het genot der kinderen, wan
neer in den zomer, het schoonste seizoen van
het jaar, de vacantie aanbreekt, waarin zij zich
naar hartelust kunnen bewegen, waarin zij van
den morgen tot den avond kunnen spelen en
hunne langberaamde uitspanningsplannen kun
nen volvoeren. De stadsbewoners, die over de
vereischte middelen kunnen beschikken, gaan
dan met hunne kinderen naar buiten. Maar
ook de kinderen der behoeftigen deelen in het
algemeen vacantiegenot. Dit bestaat reeds daar
in, dat zij eenige weken bevrijd zijn van de
inspanning des geestes, die het onderwijs vor
dert en dat zij ongehinderd en onbezorgd in de
vrije lucht kunnen verkeeren. Maar de vacan
tie is vooral een onwaardeerbaar genot voor hen,
aan wie het vergund is, tot de zoogenaamde
vacantie-koloniën te behooren, namelijk voor
hen, die op kosten van eene door weldadige
menschenvrienden bijeengebrachte som onder
vriendelijk toezicht naar eene zeebadplaats ver
trekken, om er zich aan het luchtige strand te
verkwikken en het losse duinzand te vermaken.
Maar niet enkel voor de leerlingen der
lagere school is de vacantie een genot. Ook
voor de kweekelingen der scholen van meer
uitgebreid onderwijs, voor die der burgerscholen
en voor die der gymnasia is zij eene milde
bron van vreugde. Voor hen is het cijfer der
schooluren veel grooter en de dagelijksche in
spanning veel hooger. Ziet eens, welk eene
reeks van talen met al hare vreemde woorden,
met al hare regels en uitzonderingen in het
jeugdig hoofd moet worden ingeprent, ziet op
de talrijke bijvakken, op wis-, natuur-, schei-,
plant- en dierkunde, aardrijkskunde en geschie
denis, die er gedurende den cursus ten behoeve
van het aankomend geslacht worden behandeld,
en men zal gaarne toestemmen, dat inzonder
heid voor die leerlingen de vacantie eene be
hoefte is. Zonder haar zou de vermoeienis des
geestes langzamerhand het lichaam dooden.
Dit laatste vindt echter in de vacantie een tijd
van genezing, van krachtherstelling, en geeft
aan de leerlingen den moed, om het nieuwe
schooljaar met ijver te beginnen.
Ook aan de universiteiten wordt vacantie
gegeven, al is hier in den regel het aantal
colleges niet vermoeiend groot, al wordt er van
hen, die ze bijwonen, doorgaans niet veel in
spanning gevergd, al hebben de zonen van
Minerva ook overvloed van tijd, gelegenheid en
geld, om zich velerlei ontspanning te vergunnen.
Ook daar wordt vacantie gegeven, en deze
duurt met de kleinere vacantiën ongeveer een
half jaar. Volgens velen is die vacantietijd
veel te lang. Men mag echter niet uit het oog
verliezen, dat het hooger onderwijs de strekking
heeft om de jongelieden bij de studie te leiden,
hen te leeren, hoe zij moeten studeeren, hen op
het nieuwste te wijzen, dat in elk vak belang
rijk mag heeten, en voor ’t overige de eigen
lijke studie aan hen zelven over te laten. Zij
kunnen die dus ook in de vacantie zelfstandig
voortzetten.
Maar de vacantie is niet alleen nuttig en
noodig, aangenaam en verkwikkend voor de
leerlingen, zij is het evenzeer voor de onder-
-A-.i
Bolswardsche Courant
