NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD K I BOLSWARD EU WONSERABEEL, FJkORALIA. 1887. Zes en Twintigste Jaargang. No. 31. VOOR DONDERDAG 4 AUGUSTUS. INGEZONDEN. BUITENLAND. K BINNENLAND. X i Licht, Lucht en Warmte” ui l ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 17 regels. Ver volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte. ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden. Franco per post 95 Cents, IETS OVEK. BELASTINGSTELSEL Floralia, persoonlijk. Vreemdelingen entijdelijk verbljthoudende huisgenooten, worden toegela ten tegen betaling van 25 ets. Des avonds ten 7 ure is er vrije toegang voor de inzenders en voor ieder, die geen lid is, tegen betaling van 10 ets. Hierbij zijn twee uitzon deringen, waaraan het bestuur streng de hand zal moeten houden. Geen huisgenooten niet lid zijnde, worden toegelaten op de kaarten van leden en geen kinderen beneden den leeftijd van 16 jaren. Ten acht ure wordt de toegang onvoorwaar delijk gesloten. Daar het Bestuur reeds meer dan één jaar, de aangename ervaring heeft opgedaan, dat door inzenders van vorige jaren, overjarige planten ter opluistering zijn aangeboden, heeft het be sloten als blijk van waardeering een prijs uit te loven aan de inzending die de drie schoonste planten bevat. Wij vleien ons dat wij weder van onze stad- genooten een en ander zullen ontvangen ter versiering der zaal en bovenal dat het Bestuur, indien mogelijk vóór of op 9 Augustus verblijd zal worden met de toezending van eenige prijzen, daar het ons onmogelijk is de kosten daarvoor uit onze geringe inkomsten te bestrijden. Het Bestuur, S. LIJCKLAMA a NIJEHOLT, Eere-Voorzitter. M. E. v. d. MEULEN, Voorzitter. P. PEEREBOOM. A. BOUMA. P. FENNEMA. K. van RINGH. S. T. HIEMSTRA. J. HOMMES. M. v. d. FEEN, Secretaris. Allen, die zich herinneren, hoe voorheen de schutterij enkel met slaande trom door de stra ten trok en der jeugd alleen iets belangrijks en aantrekkelijks aanbood, door wat zij kreeg te zien, zullen na het ontstaan van het muziek korps met genoegen hebben opgemerkt, dat uit eigen ingezetenen spoedig een vaste kring van beoefenaars der muziek was gevormd; die meest allen, na het eerste onderwijs ontvangen te heb ben, bij de oefeningen der schutterij aan oud en jong ook iets te hooren gaf. Met recht mocht ieder weldenkende er zich in verheugen, dat velen op goedkoope wijze de gelegenheid werd aangeboden muziek te leeren, die in beoefening te brengen en dienstbaar te maken aan eene goede zaak. Voorzeker heeft reeds menig jongeling veel te danken aan den volijverigen kapelmeester, voor hetgeen hij onder betere omstandigheden heeft geleerdook in deze is het algemeen met het persoonlijk belang verbonden. Het korps toch is niet alleen eene nuttige in stelling voor de schutterij, maar het bevordert tevens lust en smaak voor de muziek, die daar na op verschillende wijzen goede vruchten af werpt. Van den aanvang af hebben de officieren van vele zijden steun ontvangen ter bestrijding der vele onkosten; de subsidie van het Gemeente bestuur met die van H.H. Gasthuisvoogden stelden hen in staat het salaris van den kapel meester en het aanschaffen van enkele instru menten te bekostigenbijdragen van ingezete nen maakten het mogelijk een gedeelte der vele andere uitgaven te bestrijden. Nu het korps eenmaal bestaat en tot eene gewoonte is geworden, zien ondergeteekenden zeer tot hun leedwezen de bijdragen der inge zetenen verminderen en niet door nieuwe aan gevuld terwijl juist door verschillende omstan digheden veel kosten en moeite moeten worden aangewend, om het korps op de vereischte ge talsterkte te houden en de toetreding van nieuwe leden zoo gemakkelijk mogelijk te maken. Dewijl binnenkort het jaarlijksch concert we der zal worden gegeven, waartoe ieder toegang heeft, die met de kleinste bijdrage het korps steunt, hebben de officieren vrijheid gevonden aan de ingezetenen eene lijst aan te bieden, om als contribueerend lid toe te treden, ten einde het bestaan van het muziekkorps te helpen ver zekeren, waartoe de sympathie van ieder burger noodig is. Aangezien ondergeteekenden het dienstig ach ten, M. de R.deze inteekenlijst eerst door mid del van uw welbekend blad te introduceeren, hopen zij, dat u door plaatsing dezer regelen aan het goede doel zult willen medewerken en dan ken zij u bij voorbaat voor de toegestane ruimte. De officieren der dd. Schutterij, P. H. KINGMA. J. R. A. DONKER. Mr. C. WITHOLT. J. A. JELGERSMA. Bolsward, 1 Aug. 1887. De 10e Augustus is voor het jaarlijksch bloe- menfeest bestemd. Deze eenvoudige mededee- ling zal door zeer velen met blijdschap worden vernomen. Het bestuur zal trachten dien dag, den avond vooral, zoo afwisselend, zoo aange naam mogeljjk te maken. Indien eenigszins mogelijk, zal in de morgenuren, van 13 uur, de tentoonstelling opgeluisterd worden door muziek. De toegang in de sociëteit de „Doele” is dan kosteloos geopend voor de leden van De Regeering heeft een wetsontwerp inge diend, om de vóór 1 September 1887 verplicht gestelde herziening der wet op de Kon. Militaire Academie een jaar uit te stellen. Eene wets- voordracht toch om het militair onderwijs, voor zooveel daarbjj de opleiding tot en de hoogere vorming van den officier bij de landmacht be trokken zjjn, in zijn geheel te regelen, en voor zooveel de militaire academie betreft op nieuwe grondslagen te leggen, is niet tijdig genoeg aan hangig gemaakt kunnen worden. Het vaste voornemen der Regeering is, in het aanstaande zittingjaar de nieuwe, definitieve regeling tot stand te brengen, Rusland. Het „Journal de Genève* zegt, dat men in de goed ingelichte politieke kringen in Duitschland een oorlog tusschen Duitschland en Rusland onvermijdelijk acht. Men bereidt er zich in allen ernst op voor. Te Warschau ge looft ieder aan het spoedig uitbarsten van den krijg; de Russiche regimenten artillerie aan de oostelijke grenzen zijn verdubbeld, het garnizoen te Warschau is vermeerderd met 8000 man en 12 nieuwe regimenten cavalerie zijn in Polen geko men. Het is de „Agence Havas* die deze tijdin gen seint. Officieel wordt het bericht omtrent het verschij nen der cholera te Charkow, door de autoriteiten tegengesproken. Duitschland. Volgens een telegram uit Gastein aan de „Indépendance* gericht, is de Duitsche Keizer nog niet beter. Hij is uiterst zwak en men maakt zich over den vorst zeer ongerust. Wat er ook waar zij van al deze te genstrijdige geruchten, men zal natuurlijk steeds den hoogen leeftijd van den Duitschen monarch in aanmerking moeten nemeneen grijsaard van 90 jaar is een man van den dag. De dood van den Italiaanschen minister Depretis zal, naar men te Berlijn meent, geen verandering brengen in den politieken toestand tusschen Duitschland en Italië, hoewel de minister Crispi geen voorstander is van een triple alliantie tus schen Italië, Duitschland en Oostenrijk. Vrijdag werd te Berlijn een socialistisch blad verspreid, vol smaad tegen de Regeering, die onlangs het Centraal Bestuur deed arresteeren. Het blad is in beslag genomen en eenige invloed rijke partijgenooten, die een nieuw bestuur wil den vormen, zijn gearresteerd. Men zegt dat de Russische minister Giers, graaf Kalnoky de Oostenrijksche premier en vorst Bismarck elkaar zullen ontmoeten. Het gemeentebestuur van Aken heeft besloten groote stukken gemeentebouwgrond verkrijgbaar te stellen, voor welke niet dadelijk betaling ge vorderd wordt, maar 4% pet. rente en pet. af lossing jaarlijks. De Duitsche gezant Von Schlözer heeft den Paus, bij gelegenheid van zijn 50-jarig priester schap, een eigenaardigen brief van Keizer Wil helm, benevens eene rijk met gouddraad bestikte en met edelgesteenten versierde mitra overhan digd. Italië. De regeering heeft besloten de be grafenis van den heer Depretis op kosten van den Staat te doen plaats hebben. Daar de Ka mers thans niet bijeen zijn, zoo heeft de regee ring op hare verantwoordelijkheid deze beslis sing genomen. Een felle brand heeft gewoed in de sigaren fabriek van den heer van Hulst te Kampen. Het fabrieksgebouw is bijna geheel uitgebrand. Men schrijft van Terschelling dd. 30 Juli: Het liep dit jaar tot nog toe niet mede met de exploitatie van de „Lutine" waarvan o. a. on gunstig weder de oorzaak was. Heden werd een nog geladen kanon op rollen opgehaald en hier aangebracht, benevens een 22tal Spaansche mat ten. Daarenboven bericht men het vinden van een ketting, waaraan door duikers in vorige jaren een zware steen werd gelegd op de plaats, waar toen geldswaarden werden gevonden. Men leest in de Dord. Ct. Een ergerlijk feit heeft, naar wij vernemen, in de vorige week in het Gast- of Ziekenhuis te Dordrecht plaats gehad. Aan eene jonge dochter aldaar was een been afgezet. Daarbij ligt de gedachte voor de hand, dat zoodanig lichaamsdeel behoorlijk zou worden begraven. In plaats daarvan echter is het bij de vuilnis geworpen en zoo bij de vuil nisbelt gekomen, waar het gevonden werd door een schipper, die bezig was met laden van straat- vuil. Toevallig zag deze namelijk het lichaams deel bij het overstorten der specie in zijne schuit, en natuurlijk weigerde hij het te behouden, uit vrees dat men hem soms van een of ander mis drijf zou verdenken. De werklieden, die het zelf niet eens gemerkt hadden, namen het been terug, reinigden het en legden het ter zijde. Tal van personen uit den omtrek van de Mijl zijn het komen zien, zoodat het feit niet is te loochenen. Wij laten in het midden aan wien de schuld, maar hoe onsmakelijk ook, hebben wij gemeend aan het gebeurde openbaarheid te moeten geven, ter voorkoming van eene mogelijke herhaling. Men schrijft „In de stad bekommert men zich weinig over droog weder. Men mag eens klagen over gebrek aan goed drinkwater, wanneer de regen, wat langer dan gewoonlijk op zich laat wachten, maar verder reikt de klacht ook niet. Wat een droge zomer is, weet een boer te vertellen, en sedert ik eeuige dagen in ’t boerenland heb doorgebracht, wordt ’t mij hoe langer zoo duide lijker. Zoo ergens dan gevoelen de omstreken van Hugowaard en Niedorp ’t nadeelige van een langdurige droogte. Alle gewassen, rogge, tarwe, haver, mosterd, aardappelen, erwten en boonen voorzeggen een schralen oogst. De mosterd, die op den weinig zwaren en vruchtbaren grond, welke hier te vinden is, verbouwd wordt, staat beter dan men oogenschijnlijk zou verwachten. Beschouw ’t gewas evenwel niet van nabijda delijk bespeurt men, dat ’t zaad klein en niet veel is. Ook de aardappelen staan vrij goed, zij leveren wel veel, maar zijn bijzonder klein van stuk. Wie verleden jaar op 40 HL. kon rekenen, moet zich thans op denzelfden grond met 30 HL. tevreden stellen. Belangrijker schade, dan door den landbouwer geleden wordt, heeft de veeboer. Een kleine be cijfering, die wij hier laten volgen, zal den stede ling doen beseffen, hoe gegrond de klacht van den zelfs minst egoïstischen boer in dezen tijd is. Een goede bekende in deze streek vertelde mij van een veeboer ‘t volgende: Verleden jaar kon de man van zijne dertien koeien op 8 kazen daags rekenen, die gemiddeld fl per stuk op brachten, dat was dus f8 per dag. Thans maakt hij 4 kazen per dag, zoodat de schade, die hij lijdt f4 per dag is, omdat de kwaliteit der kaas er door lang droog weer niet beter op wordt. Rekent men nu een verlies van f400 ’s jaars dan zijn deze cijfers laag gesteld en alleszins vertrouwbaar, omdat een vochtig najaar voor hem ’t verlorene niet kan herstellen. Komt de wintertijd, een ander bezwaar doet zich bij hem op hij heeft wel zeer goed, maar veel te weinig hooi in de schuur voorhanden. Tegen hoogen prijs zal menigeen zich dan van dit onmisbaar veevoeder moeten voorzien, of men neemt, door nood gedrongen, zijn toevlucht tot haverstroo, een mager en tevens nadeelig voeder, indien en dit is helaas zelden ’t geval het niet door iets anders heen gevoederd wordt." Vrijdagavond, omstreeks acht nur, kon men op Scheveningen getuige zijn van een, vooral in onze streken uiterst zeldzaam voorkomend na tuurverschijnsel, nl. een fata morgana of lucht spiegeling. Boven de zee, eenigszins rechts voor hen die op het terras stonden, zag men nl. tegen den hemel een fraai heuvelachtig landschap afgetee- kend, waarin men duidelijk eene fabriek met twee schoorsteenen, een groot en verschillende kleinere huizen herkende. Het geheele verschijnsel bleef ongeveer tien minuten zichtbaar. De varkens in Friesland en Groningen heb ben sinds een paar jaar een nieuw gerecht op hun menu gekregen, dat hun niet alleen lekker smaakt, maar ook beveiligt tegen de gewone varkensziekte. Men begint ze n.l. meer en meer met bloed te voederen, nadat gebleken is dat varkens, die dit toevoegsel bekwamen, in tijden van algemeene ziekte onder deze diersoort ge heel bevrjjd bleven. Vele veehouders doen tegenwoordig, nevens het gewone voer, ook vaatjes bloed op. Bij ds. van Kasteel, te Kollum, predikant bij de doleerende gemeente aldaar, hebben bal dadige handen ’s nachts de jaloesiën vernield. Men is den „held" van deze laaghartige daad op het spoor. vinden zijn om al de gelden voor den staat bijeen te krijgen door één belasting, die door allen zou moeten worden opgebracht in ver houding tot hun vermogen. Dan zou men betere woningen kunnen gebruiken, dan zou men licht, lucht en warmte kunnen genieten zonder te moeten vreezen voor verhoogde belasting dan zou men aan de gezondheid door deze drie za ken geen nadeel behoeven te brengen. Wij spraken nog ’t een en ander en één zaak trok mijne bizondere aandacht, ’t Was n.l. toen zij mij op mijne vraag of zij dan geen dienstbode zou kunnen nemen antwoordde„ja dat zou mij vrij wat moeite besparen en mijne gezond heid hoogst waarschijnlijk verbeteren, maar „halve hulp is erger dan geen hulp. Ik zou dan „een meisje ouder dan 15 jaar moeten nemen, „die ik niet telkens achterna behoefde te loopen, „om te zien of zij haar werk wel doet, maar „zulk eene hulp moet ook alwéér in de belasting „betaald worden.” Dit alles trof mij. Ik nam afscheid met de belofte hier en daar de vraag eens te zul len stellen of er geen belasting gevonden zou kunnen worden, die alle financiën, welke de staat noodig heelt, in eens vermocht op te bren gen eene belasting, die den arme volgens, zijne positie en, in verhouding niet meer, zou kun nen treffen dan den meer gegoede, kortom, eene belasting, uitsluitend geregeld naar ieders ver mogen en inkomen. Op zekeren morgen bevond ik mij in do wachtkamer van een onzer meest bekende en terecht hooggeroemde doctoren. Vol was het in die kamer, want mijn vriend, de doctor had eene uitgebreide practijk onder de aanzienlijken der stad, terwijl ook geen arme ooit te ver geefs bij den ziekte-vijand aanklopte, wetende, dat de man gloeide van ijver en belangstelling voor en in zijn ambt, ’t Was natuurlijk dat ik, de eenige gezonde onder zooveel menschen, on willekeurig mijne blikken van den een naar den ander richtte. Was het den een bijna niet aan te zien dat de een of andere ongesteldheid hem in haar macht hield, een ander was ’t op het gelaat te lezen, dat hij niet lang meer in dit aardsche tranendal zou rond wandelen. Mijne oogen werden onophoudelijk als ’t ware heen getrokken naar een jonge vrouw, aan wier knieën een kind van nauwelijks drie jaren stond. Het kwam mij voor dat ik die vrouw in vroeger jaren meer gezien had en weldra bleek het mij dan ook, dat het eene mijner oude schoolken nissen was. ’t Zou natuurlijk verkeerd geweest zijn haar mijne verbazing te hebben doen blij ken over de verandering, die ik in hare ge laatstrekken, in geheel haar uiterlijk had opge merkt. Korten tijd sprak ik met haar, zag duidelijker hoezeer zij veranderd was, hoe in gevallen hare gelaatstrekken waren en vroeg waar zij woonde. Nauwelijks had zij mij de plaats barer woning aangeduid of zij werd bij den medicus binnengelaten. Ik had medelijden èn met haar èn met haar kind. Toen alle pa tiënten hun beurt gehad hadden en vertrokken waren, trad ik bij mijn vriend binnen en vroeg belangstellend naar den toestand mijner bekende. Hij antwoordde„Licht en Lucht zijn de „voornaamste geneesmiddelen, die haar zullen „kunnen helpen, maar deze mist de arme ge- „woonlijk. Een lang en onophoudelijk gebruik „van deze, gepaard aan eene goede verwarming, „zullen het best haar herstel bevorderen. Ont vangt zij deze niet, dan sta ik voor niets in.” Ik besloot mijne kennis den volgenden mor gen te gaan opzoeken en volbracht mijn besluit ook. In een der achterbuurten vond ik hare woning, indien men zoo iets ten minste woning noemen mag. Aan hare uitnoodiging om bin nen te komen gaf ik natuurlijk gehoor en één blik was voldoende om mij te overtuigen dat hier geen gezond mensch ’t uithouden kon, laat staan een zieke. In deze ééne kamer, bedompt en half in schemer, moest alles wat het huis houden betrof gebeurenslapen, eten, drinken, koken, in één woord, in dit ééne vertrek moest een geheel, oppassend gezin, leven, ’t Waren niets dan loftuitingen, die ik uit haar mond hoorde over den echtgenoot en vader. Maar, vroeg ik, zoo uw man hard werkt, waarom dan geen betere woning gezocht „Ja, ziet u” zei ze, „eene betere woning te vinden dat zou „wel gaan, de huur te betalen ook wel, maar „de belasting ziet u, dat is ’t moeilijkste.” De belasting 1 schrikbeeld voor velen, voor armen en rijkenMaar moet de belasting dan zooveel kunnen uitwerken, dat zij dood, of ten minste ziekte om zich verspreiden kan Er zijn vele plaatsen en onze goede stad Bolsward geeft, eere den mannen die ’t plan beraamden, een goed voorbeeld, er zijn vele plaatsen, waar voor goede woningen voor den- oppassenden werkman wordt gezorgd, maar er zijn nog veel meer plaat sen, waar dit niet het geval is. De huur is ’t niet altijd waar velen mee tobben, ’t is heel dikwijls de belasting. Velen zijn er, die gaarne een beter en grooter woning zouden kiezen, maar ’t belastingmonster grijnst hun aan. Licht en lucht en warmte moeten velen zich hierom ontzeggen. Neemt men een raam meer, de be lasting wordt verhoogd. Licht en lucht zijn vrij, mogen sommigen bewerende penningmeester van den staat denkt er anders over en belast vensters, deuren en haardsteden. Ja, wanneer men ’s avonds koud en afgemat thuis komt en zich wenscht te verwarmen, dan betaalt men niet alleen turf en hout, dat men verstookt, maar men betaalt ook de gelegenheid dat men stoken kan, al is ’t ook dat men den rook langs een zijtak in den eigentlijken schoorsteen leidt. Licht, lucht en warmte zegt de doctor is noodig voor den zieke, maar de belasting zegt, geniet, maar betaal voor dat genot, ’t Is ongelukkig, dat het zoo is en ik ben voor ons Bolsward blij, dat, al is deze belasting een der besten, onzen arbeiders remissie toegestaan wordt op dit punt, zoodat de arme, zoo hij niet in handen valt van streng melkende „Huisjesmel kers,11 „menschen exploiteerende menschen11 er hier betrekkelijk goed af komt. Zou hier niets aan te doen zijn? „U weet niet half,“ ging mjjne vriendin voort, „hoeveel geld wij noodig „hebben om jaarlijks en op tijd de verschul- „digde belasting te voldoen. Ik weet wel dat „het voor mijne gezondheid beter zou zijn, zoo „ik bijv, hier niet kookte en dit in een afzon derlijk vertrekje deed, doch een donker hok „geeft nietseen raam moet er dan nog bij, „een deur en een schoorsteen, en dit heeft „allemaal weer verhooging van de belasting ten „gevolge.11 Ik dacht bij mij zelfzou er geen middel te Bolswardsche Courant 1 1 IN ONS I I

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1887 | | pagina 1