NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
ODSWARD EN WONSERADEEÏ..
„Een brief lit 41 Trawaal.”
1887.
Zes en Twintigste Jaargang.
No. 42.
VOOR
DONDERDAG 20 OCTOBER.
INGEZONDEN.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Engeland. De werkeloozen dreigden Zater
dag dat zij den volgenden dag de kerken zou
den binnendringen om brood te eischen. Niet
temin wordt door Reuter geseind, dat de Zondag
op Trafalgar Square gehouden meeting niet tal-
ruk bezoent was. Na korte redevoeringen begaf
een clubje artisten van
van de bewoners en
hartverscheurend
DE LAATSTE ECHO’S
Tentoonstelling van Voedingsmiddelen
te Amsterdam.
Voor de laatste maal bescheen het zonnetje
Zondag het marktplein, dat er ondanks het be
trekkelijk schoone weder somber en treurig uit
zag. Het door musici en bezoekers zoo dikwijls
verwenschte zeil van de muziektent was ver
dwenen.
Men wilde voor den laatsten dag blijkbaar
geen aanstoot geven. Verschillende huisjes ston
den reeds eenzaam en verlaten. Alles maakte
den indruk van een uitgestorven stadzoo iets
als den Haag zou zijn, wanneer de residentie
naar de Hoofdstad verplaatst werd. Het be
zoek was vrij talrijk tegen den middag. Velen
wenschten waarschijnlijk nog een laatsten blik
te werpen op het schoone plein, waar zjj vele
prettige en vroolijke uren hadden gesleten. Vroo-
Ijjk ging het er echter niet toe. Alles scheen
onder den indruk van het scheidentot de or-
chestvereeniging toe deelde in die stemming.
De volksliederen werden met een weemoedig
timbre gespeeld en vermochten geen geestdrift
te wekken. Zjj klonken menigeen als een treur-
marsoh in de ooien.
Na het concert ging
het orkest afscheid nemen
weerklonk het droevig en
„Scheiden doet wee”, wat echter door een glas
van Lucas Bols werd getemperd.
Dat scheiden viel slechts enkelen hard, want
tegen 5 uur was het plein nagenoeg leeg. Al
leen bij Jeane waren nog enkele plakkers.
In begravenispas verliet men de tentoonstel
ling. De half verkleurde en vergane wimpels
van de standaards voor het Rijksmuseum wuif
den den laatsten bezoekers een droevig vaar
wel toe en de tentoonstelling behoorde tot het
verleden. Amst. Cour.
Bolsward. Den 13den October is alhier op
ruim 82-jarigen leeftijd overleden de heer
S. LYCKLAMA a N1JEHOLT. Vele tientallen
van jaren bekleedde hij in dit gewest en deze
stad onderscheidene aanzienlijke betrekkingen.
Met recht sprak de burgemeester aan de geopende
groeve, een waardig woord van hulde, aan de
nagedachtenis van den overledene gewijd, van
dank voor het vele goede, dat hij in het open
baar en in stilte heeft gesticht en gedaan.
Dr. T. Lycklama a Njjeholt uit Rotterdam
beantwoordde dit namens de familie. Een talrijke
menigte volgde den lijkstoet. Onder de kransen
die op de lijkkist lagen, was er eene door het
bestuur der bewaarschool, eene door de dames
der naaischool, namens de kinderen en leerlingen
dier stichtingen, aangeboden. Dit waren zicht
bare en welverdiende bewijzen van waardeering,
maar in het hart van velen zal een gevoel van
weemoed geweest zijn over het verlies van hun
vriend, een gevoel van dank voor genoten wel
daden.
Bolsward, 19 October. Heden herdenkt de
heer M. E. van derMEULEN den dag waarop
hij voor 25 jaren zijne intrede deed als predikant
bij de Hervormde Gemeente alhier.
Woudsend. Dat het elkander vooruitrij
den voor voetgangers zeer gevaarlijk kan zijn,
en hoe noodzakelijk het is, dat daarbij steeds
een oog in ’t zeil wordt gehouden, bleek hier
Zondag jl. Bij het verlaten van de buurt trok
de bestuurder van het rijtuig, eigen aan A. P. N.,
op eens het paard zijwaarts om een ander voor
bij te snellen. Een 15-jarige knaap, het pad
langs den weg passeerende, bemerkte dat niet
en geraakte zoo eerst onder het paard en kwam
daarop dermate met de wielen in aanraking.
de stoet zich naar de abdij van Westminster,
door de politie vergezeld. Toen de stoet aldaar
was aangekomen, werd aan de hoofden medege
deeld, dat de abdij reeds vol bezoekers was.
De menigte ging daarop zonder wanorde uiteen.
Lord Salisbury zal deze week te Londen te
rugkomen en een reeks kabinetsraden zal in
November gehouden worden. In regeeringskrin
gen zegt men, dat verschillende ministerieële ver
anderingen zullen plaats hebben en Salisbury
alle pogingen zal aanwenden om Lord Harting
ton weer in het Kabinet te krijgen.
Buchanan, de liberale afgevaardigde van Edin
burg, heeft publiek verklaard zich bij de partij
van Gladstone aan te sluiten en een voorstan
der te zijn van „home rule”. Een nieuw pers
proces zal in Ierland worden gevoerd. Edward
Walsb eigenaar van de „Wexford People” zal
vervolgd worden, omdat hij de Ligue verheer
lijkt heeft. De inspecteur en agenten van po
litie, die volgens uitspraak van de enquête-com
missie te Mitchelstown met voorbedachten rade
op het volk vuurden, worden gevangen geno
men, om op nader te bepalen datum voor den
rechter te verschijnen.
De Engelsche deputatie, die aan president
Cleveland een adres zal aanbieden, om volgens
plannen van Emile de Lavaleye een rechtbank
van arbitrage te vormen, om elk verschil tus-
schen Engeland en de Vereenigde Staten op te
lossen, is op reis naar New-York. Het adres
bevat 232 handteekeningen van Engelsche lords.
Men is thans overtuigd, dat de Engelsche ka
nonneerboot „Wasp”, van Singapore naar Shan-
gaï, met man en muis is vergaan.
Zaterdag jl. is er oproer uitgebarsten onder
de soldaten, in garnizoen te Gibraltar. Dat op
roer was veroorzaakt door de lersche jagers, die
Katholiek zijn, tegen de Protestante Engelschen.
Er zijn 20 gewonden.
Volgens „Freeman’s Journal” worden de brie
ven, gericht tot sommige lersche afgevaardig
den, door de postbeambten eerst geopend en de
zen maken er zelfs geen geheim van, dat zij
het doen.
Belgie. Hoewel ongeregeldheden werden ge
vreesd, zijn de verkiezingen voor den gemeen
teraad overal zonder ongeregeldheden afgeloopen.
Te Brussel behaalden de liberalen de meer er-
heid, evenzoo te Antwerpen en te Luik. Te
Gent verkregen de socialisten 800 en de liberalen
5000 stemmen.
Duitschland. Keizer Wilhelm wordt voor
goed te Berlijn terugverwacht en heeft zijn voor
nemen te kennen gegeven, weder aan eenige
hofjachten deel te nemen, ’s Keizers kleinzoon,
prins Wilhelm, zal in den aanstaanden winter,
alleen bij eenige feestelijkheden, de plaats van
zijn grootvader innemen, doch zijn ambtsplichten,
bepaaldelijk die in militaire aangelegenheden,
wenscht de Keizer persoonlijk te hervatten. Ook
de Keizerin keert in het begin van November
te Berlijn terug.
Noorwegen Een ministeriëele crisis is uit-
gebarsten. Alle ministers hebben hun ontslag
ingediend.
Amerika. Bij een reis van den president
Cleveland zag de machinist van den trein een
viaduct in brand. Het vuur werd spoedig ge-
bluscht. Men denkt hier aan een aanslag op
het leven van den president. In verschillende
havens raakten Zaterdag vier schepen met ka
toen geladen in brand. Ook hier denkt men
aan kwaadwilligheid.
dat hij aan ’t hoofd en ’t linkerbeen ernstige
kwetsuren bekwam.
Dr. Koch verleende heelkundige hulp.
de Banier.
De rechtbank te Leeuwarden heeft P. M.
T. D., gefailleerd koopman te Sneek, die, als
president-boekhouder van het stads-werkhuis te
Sneek, een bedrag van f 460 zich wederrechte
lijk toegeëigend en ten eigen bate gebruikt heeft,
wegens verduistering van gelden, veroordeeld
tot een jaar gevangenisstraf. De eisch was twee
jaren gevangenisstraf.
Men schrijft aan het Dtrechtsch Dagblad:
Dat het in onzen tijd niet aan veerkracht en
ondernemingsgeest ontbreekt, gelijk zoo dikwerf
wordt beweerd, is dezer dagen weder gebleken,
nu verschillende familien en jonge lieden zich
hebben ingescheept om in de Transvaalsche re
publiek eene maatschappelijke positie te gaan
veroveren. Het zijn de heer en mevrouw Van
Vooren, van Amersfoort, de heer Koehorst en
echtgenoote, van Haarlem, de heeren Van der
Burg en Lagerwey, van Amersfoort, Van der
Meulen, van Bolsward, De Wilde van Utrecht,
en verschillende andere personen, wier namen
ons niet bekend zijn, die van hier naar Londen
zijn vertrokken, om van daar de reis met het
stoomschip Norman Castle voort te zetten.
Dit voorbeeld zou stellig bij jonge lieden meer
algemeen navolging vinden, indien de aan de
reis verbonden kosten niet de financiën van ve
len te boven gingen.
Een algemeene Landbouw-vergadering werd
door den president aldus geopend
„Gij allen die hier zijt gekomen, afgevaardig
den en leden, ik heet u allen welkomgij Am-
ster-, Rotter-, Schie-, E-, Veen-, Monnicken-,
Volen-, Zwammer-, Alblasser-, Leer-, Zaan-, Gie-
sen-, Leidschen-, Appinge-, Dubbel-, Langen-,
Nieuwen-, Ob-, Schar-, Stellen-, Di-, Upen-, Zed
en andere dammers weest welkom
Het ontstuimig gelach belet den spreker voort
te gaan.
Na eenige oogenblikken hervat hij zijn rede
„Ook u, gij Boren-, Ruur-, Groen-, Henge-,
Alme-, Ven-. Urse-, Zwee- en verdere looiers
Stemmen uit het publiek „Bravo! Da Capo!”
geschreeuw en applaudissement met stokken, stoe
len en andere hulpmiddelen.
Ieder jaar verneemt men van buitengewoon
zware vrachten, die hier of daar geteeld zijn.
Zoo heeft in de- vorige week een landbouwer
in den Eierlandschen polder uit zijn tuin een
witte kool gesneden, die het ongelooflijke ge
wicht had van 15 K.G. Zulk een kool is toch
zeker wel de sop waard.
Zoo als het geval van den te Zuidlaren
plotseling overleden student uit Groningen in de
dagbladen is medegedeeld, geeft het aanleiding
tot misverstand. De zaak was dezede jonge
studenten gaan dikwijls naar het naburige Zuid
laren, en maken daar pret. Daaronder behoort,
helaas, gewoonlijk het misbruik maken van ster
ken drank. In het bedoelde geval zou het
jonge mensch kort na elkander 14 borrels heb
ben gedronken. Het is dus een geval van „acute”
alcoholvergittigingiets, wat niet dikwijls voor
komt in de statistiek van deze soort van vergif
tiging. Voor het overige betreft het in dezen
een groen, die met zijne collega’s in zijnen groen
tijd eenen vrijen dag had, dus buiten de stad
mocht gaan en met die collega’s dien dag te
Zuidlaren ging doorbrengen. Het noodlottige
feit heeft dus geheel zonder de schuld van het
„groenwezen” plaats gehad.
Dezer dagen wordt ons land bezocht door
Bulgaarsche veekoopers, die zoowel in Zuid- als
in Noord-Holland en Friesland een groot aantal
stuks vee hebben aangekocht.
Bij eene familie te Nijmegen was Donder
dag jl. een 2*/2-jarig kind een oogenblik op de
speelkamer alleen gelaten. Toen de moeder kort
daarna op de speelkamer kwam, vond zij het
wicht met het hoofd in het touw van een schom
mel hangen, waarin het onder het spelen ver
ward was geraakt. Het kind had reeds opge
houden te leven. Dat de moeder radeloos van
smart was, laat zich begrijpen.
De Waag van Hoorn zal van het Markt
plein naar de Parijsche tentoonstelling verhuizen
en daar als Hollandsche restaurant en bierhuis
door de firma Heineken worden geëxploiteerd.
Te Maastricht zal een varkensfokkerij op
groote schaal worden ingericht. Reeds zijn de
noodige terreinen aangekocht.
Te Groningen is opgericht eene derde brood
fabriek, met een kapitaal van f30,030. De goe
de uitkomsten van de twee sinds onderscheidene
jaren bestaande fabrieken van gelijken aard heb
ben, bij de tegenwoordige zeer lage graanprijzen,
geleid tot het regelen van deze derde fabriek.
Volgens den almanak zij wij nog midden
in den herfst, en we hebben reeds een wintertje,
dat menige huismoeder en haar huisgenooten
niet minder smachtend doet uitzien naar het
oogenblik dat de smid, overeenkomstig zijn lijstje,
waarop „recht voor allen” meer is dan een
w’oord, de kachels komt zetten.
De Minister van Oorlog heeft afwijzend be
schikt op het verzoek van het hoofdbestuur van
„Volksonderwijs”, om het lager onderwijs in de
kazerne uitsluitend door bevoegde onderwijzers
te doen geven, hoofdzakelijk op grond der kosten.
De benoodigde gelden, die aan de Staten-Ge-
neraal zouden moeten worden aangevraagd, wor
den op een halve ton geschat.
Mijnheer de Redacteur!
Gaarne zou ik voor onderstaande een plaatsje
verzoeken in Uw geacht blad.
In de laatste twee weken is mijn naam nog
al eens genoemd, als inzender van het bericht,
betreffende een doleerende zangvereeniging.
Ik zou hierover gezwegen hebben, zoo zekere
heer L. V. de vorige week niet in Uw blad ge
schreven had. Vooraf maak ik den geachten
lezer er attent op, dat ik niet gewoon ben in
couranten te schrijven, en er dus wel eens tegen
de regels der taal gezondigd zal worden. Mogt
dit het geval zijn, dan vraag ik eerbiedig ver-
schooning.
Genoemde heer schreef tochdat als bedoelde
zangvereeniging doleeren, d. i. klagen ging, zou
het zijn om haar oudste zuster, daar die in een
teringachtigen toestand verkeerde.
’t Is zeker een onbewaakt oogenblik van
vreugde geweest, toen hij dit schreef en zijn
leden voor las, want niets is minder waar dan
dat, dus ’t is een grove leugen.
Dit ter opheldering.
„De Lofstem,” die zijn naam nog altijd met
eere draagt, en waarvan ik de eer heb lid te
zijn, is die teringlijder volgens zijn zeggen. Deze
zangvereeniging was dezen zomer ongelukkig
met hare mannelijke leden, door dien er vier
in ’s Koningsdienst moesten, en nog drie anderen
om hunne werkzaamheden de stad verlieten.
Het bestuur stelde de oefeningen daarom vijf
weken uit, en gaf voor dien tijd het locaal, waar
vergaderd werd, op.
Dit nu schijnt de heer L. V. aanleiding gege
ven te hebben om haar schijndood te noemen.
Mij dunkt echter, dat als de oorzaken van
achteruitgang niet bij de vereeniging zelve te
vinden zijn; dat er van geen tering of schijndood
sprake kan zijn. Bovengenoemde leden gingen
weg omdat zij geroepen werden om weg te gaan.
Neenteringachtig is „de Lofstem” niet.
Het tegenovergestelde is waar.
Laat mij toe, dit UEd. te bewijzen.
Zij heeft nu op het oogenblik 26 leden, allen
met een goed muzikaal gehoor. Verder is zij in
’t bezit van een flinken, men kan gerust zeggen
besten Directeur, getuige de zanguitvoeringen
gegeven in het begin dezes jaars hier te Bols
ward in „de Doele” en te Workumgetuige de
recensies die hier later over in de courant ston
den, ja getuige die Heer L. V. zelf.
En mogten er zich al teekenen van tering-
achtigheid voor doen, ik geloof zeker dat onze
Directeur, die zelf stukken voor onze vereeniging
componeert, dat die ons de echte pillen wel zou
toedienen, die uitwerktendat de tering nog
gauwer verdween, dan dat ze gekomen was.
Ten derdenis het met haar op financieel
gebied ook goed gesteld.
En als de leden zoo blijven en zooveel wils
kracht behouden als zij nu bezitten, dan is de
tijd nog ver af dat het waar zal worden.
Genoemde heer schreef over jaloerschheid,
maar waarlijk, wjj mogen wel zeggendat de
jaloerschheid leelijk op zijn denkvermogen ge
werkt heeft; want anders had hij het door en
door zotte bericht, dat onze goed georganiseerde
zangvereeniging de tering had, niet de wereld
ingezonden, omreden dat ze niet bij ons bestaat
en ook niet bestaan heeft.
Wij hopen dan ook, als ’t ons gegeven mag
worden, hier blijken van te geven. Waarlijk,
de heer L. V. heeft zich te gauw verblijd, want
ziekte is er niet te vinden.
Dies mogen ze ons vrij keuren,
Dit mag hun altijd niet gebeuren.
En mogten ze nu gaan treuren,
Dan denken wijoch, laat ze maar zeuren.
UEd. vriendlijk dankende voor de plaatsing,
ben ik
UEd. Dw. Dn. en lezer,
D. VELTMAN.
Wij achten deze zaak nu voldoende besproken,
en worden dus geene stukken hierover meer ge
plaatst. Red.
PAARL KAAPKOLONIE,
7 Sept. 1887.
Op veelzijdig verlangen, wil ik u ditmaal iets
mededeelen, omtrent de soort emigranten welke
mijns inziens voor Afrika, speciaal voor de Trans
vaal, meest geschikt zijn.
Aangezien ik nog maar vier jaren in de
Transvaal gevestigd ben, zoo moet u mijne me-
dedeelingen en inlichtingen niet beschouwen
als de beste bron waaruit die te bekomen zijn
ik wil u echter gaarne naar beste weten en
overtuiging voorlichten, als
1°. Emigratie naar de Transvaal zou ik in
het algemeen aanbevelen, maar speciaal voor
metselaars, timmerlieden en sterke krachtige
werklieden, die geschikt en genegen zijn om in
mijnen te werken, ook smeden speciaal als zij
kennis bezitten van het repareeren van kwarts-
molens, ook zouden werklieden die gewoon zijn
in ijzersmelterijen te werken zeer goed doen
naar de Transvaal te komen.
2°. Aan groote gezinnen kan ik niet aanra
den naar de Kaap-Kolonie te komen, ofschoon
dienstmeisjes gemakkelijk plaats zouden vinden
als keukenmeiden, kindermeiden of kamermeis
jes tegen een loon van ongeveer f 12 per maand.
3°. Kantoor lieden, mits niet in te groot aan
tal tegelijk komende, zouden ongetwijfeld spoe
dig door het Gouvernement kunnen geplaatst
worden, in het departement voor de telegraaf-
en spoorwegdienst.
4°. Over onderwijzers heb ik geen bepaalde
opinie.
5°. Boerenarbeiders, als er familiën naar de
Transvaal konden komen, die zooveel middelen
bezitten, dat zij zich een jaar hoogstens daar
mede zouden staande houden, dan zouden zij, zeer
goedkoop, land kunnen huren van boeren, of wel
werken tegen een zeker aandeel in de opbrengst
van den oogst, en als zij vlijtig hun land be
bouwen, zullen zij spoedig tot welstand geraken;
ik kan u verzekeren dat er hier onmetelijke
uitgestrektheden zeer vruchtbaar bouwland braak
liggen, ja meer bunders dan de oppervlakte van
heel Nederland, in een woord, de Transvaalsche
boer behoeft zijn land eigenlijk haast niet te
bewerken, hij laat zijn vee maar voortteelen en
rookt zijn pijpje in vrede en vergenoegdheid.
Elke boerderij is doorelkaar 3000 morgen groot,
waarvan gemiddeld maar één morgen grond ge
bruikt wordt. Als er eenige boerenarbeiders
plan maakten om over te komen, dan zou ik
hun aanraden samen te werken, dat wil zeggen
zich met elkaar te vereenigen, om voor gemeen
schappelijke rekening te boeren en dat zij dan
een of twee hunner vooruitzenden om hier land
te huren of te koopen en dat de anderen dan
allen tegelijk komen.
Het is boven alle twijfel verheven, dat de
Transvaal het rijkste land ter wereld is wat
aangaat vruchtbare gronden en de bevolking
vermeerdert tegenwoordig gemiddeld met 500
zielen per week, en vanwaar zullen die allen
voldoende voedsel vinden? Er worden veel meer
geïmporteerde waren gebruikt dan van eigen
voortbrengselen des lands.
In de volgende week ga ik weer voor een
paar maanden naar de Transvaal, er is daar
echter nu geen kwestie of men daar geld kan
verdienen, het is maar wie het meeste kan ver
dienen in den kortst mogelijken tijd. Vertrou
wende dat dit u eenigszins van dienst zal zijn
verblijf ik
Hoogachtend
D. A. W.
P.S. Het is vreemd, hoe ontevreden sommige
menschen kunnen zijn, ik kende twee Hollan
ders die naar de Z. Afrik. Republiek kwamen,
de een, een timmerman, was niet tevreden met
14 shillings (f 8,40) per dag, de andere een
oude tuinman bedankte voor 5 p. st. (f 60,
per maand buiten de volle kost.
Bolswardsche Courant
VAN DE
