NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OUWAKD EN WON5ERA.DEEI,
Een gezellige Beis
I
I
buitenland.
HEERLIJK LAN®.
1888.
Zeven en Twintigste Jaargang.
No. 3.
VOOR
BINNENLAND.
L
DONDERDAG 19 JANUARI.
X
X
I
Slot volgt.
I
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
^xxxxxxxxxxxx>cxxx)OC?É
In de troonrede, waarmede Zaterdag de
zitting van den Pruisischen Landdag is geopend,
wordt gezegd, dat bij den Keizer en de natie
de bezorgdheid omtrent den Kroonprins nog niet
geweken is, maar dat de hoop op genezing blijft be
staan. De financieele toestand is boven ver
wachting gunstig. Het eindcijfer der rekening
over het dienstjaar 1886/87 wijst, bij vergelijking
met de begrooting. eenen vooruitgang aan van
32 millioen mark, terwijl de stand der rekening
over 1887/88 zich nog gunstiger laat aanzien.
Aangekondigd worden de volgende wetsontwerpen,
verbetering van de bezoldiging der lagere geeste
lijken bij alle kerkgenootschappen afschaffing
der bijdragen van ambtenaren in de weduwen
en weezengelden aanleg van belangrijke spoor-
weglijnen gedeeltelijke overneming, voor reke
ning van den Staat, van bezoldiging der onder
wijzers op de volksscholenuitbreiding der wet
op de in hun bedrijf door ongelukken getroffen
werklieden, enz.
Het Heerenhuis en het huis van Afge
vaardigden besloten in hunne eerste zitting tele
grammen te zenden aan den Kroonprins, waarin
de innigste en oprechtste deelneming wordt geuit,
alsmede de stellige hoop dat de Kroonprins zeer
spoedig genezen naar zyn, vaderland zal terug-
koeren.
Er wordt geklaagd over slapheid in 't werk
en de malaise, die er uit voortvloeit. Maar doet
onze handel en industrie wel pogingen om door
eigen inspanning daarin verandering te brengen
De correspondent der Haarlemsche Courant te
Pretoria schrijft toch in zijn jongsten brief. Er
is nog veel meer te doen voor Nederlandsche
industrieelen, doch men moet niet op het muf
fige kantoor blijven zitten in afwachting van de
eene of andere bestelling. Neen, men moet be
ginnen met een paar duizend gulden te wagen
en een bekwaam, degelijk handelsman, bekend
met de Engelsche taal, uitzenden om eens flink
de zaken na te gaan en te zien wat er te ver
dienen is. Alles hangt natuurlijk af van de
keuze van dien man. Geen jongmensch, pas van
de Handelsschool, maar een man van onder
vinding in de wereld. Kan ééne firma dat niet
bekostigen, welnu, laten zich dan eenige aaneen
sluiten en gezamenlijk de kosten dragenwant
het is treurig te zien, hoeveel hier in Engelsche
handen is. Waarom niet een groot pakhuis op
gericht met monsters van allerhande koopwaren,
die Nederland direct kan leveren? Waarom
moeten Engelschen Hollandsche kaas, Holland-
sche jenever, Hollandsch linnen en katoen, wol
len goederen, sigaren en honderden andere ar
tikelen invoeren, kunnen de Nederlanders die
dan niet direct invoeren De eenige Hollandsche
winkel in de geheele Transvaal is de Nationale
Boeren-Handelsvereeniging, die nu om zoo te
zeggen geheel in handen is van eene Holland
sche Maatschappij. Deze winkel maakt tegen
woordig goede zaken en zet heelwat Holland
sche goederen van de hand. Probeert het eens,
fabrikanten, en laat den Jansaliegeest varen.
Wanneer de zaak goed aangepakt wordt, twjjfel
ik geen oogenblik aan het succes.
De heer XX. ontwikkelt in het Maandblad
tegen de Kwakzalverij het denkbeeld om door
de wet het opnemen van advertentiën, betref
fende de zoogenaamde geheime geneesmiddelen,
te doen verbieden.
De wet verbiedt wel aan mannen in vrouws*
kleeren te loopensterken drank in het klein
te verkoopenin geestelijk gewaad zich in 't
publiek te vertoonen dus kan de wet ook
de advertentien verbieden.
Maar als nu een courant berichten er van
Het jongste geneeskundig bulletin uit San
Remo, onderteekend door de doctoren Schrader,
Krause en Hovell, luidt, dat de ziekteverschijn
selen bij den Kroonprins gedurende de laatste
veertien dagen bestonden in eene eenigszins
sterker zwelling aan de linkerhelft van het strot
tenhoofd en eene van daar uitgaande iets meer
algemeen uitbreidende ontstekende prikkeling
der slijmhuid van het strottenhoofd. Tegelijker
tijd bestond er meer afscheiding van slijm, die.
evenals de ontsteking, thans weder begint te
verdwijnen. De algemeene toestand is zeer
gunstig.
Dat de Kroonprins een toeval zou hebben ge
had, wordt als een valsch gerucht beschouwd.
De toestand van den Duitschen Keizer is veel
verbeterd. Zaterdag stond hij reeds om 10 uur
op en ontving des avonds eenige familieleden.
Zondag had weder een diner ten Hove plaats,
waarbij ook de Keizer aanzat.
Uit Boulogne wordt gemeld, dat de man in
hechtenis is genomen, die het laatst met den
journalist Mac-Neill gezien werd. Hij heet Ver-
mersch en ontkent Engelsch te verstaan of met
Mac-Neill in aanraking te zijn geweest. De
eigenares van een koffiehuis verklaart echter,
beiden ten harent samen gezien te hebben.
Bij het Fransche leger worden thans proe
ven genomen met een velocipede, welke over
de spoorwegrails loopt, ten dienste van de in
tendance voor het overbrengen van berichten
voor groote afstanden. De velocipède is een
vierwielig voertuig, welks onderstel overeenkomt
met dat van een gewoon spoor wegrij tuig. Het
kan door één man in beweging gebracht en ge
houden worden. Naar men bericht, zou de snel
heid tot 30 KM. per uur kunnen worden opge
voerd. Het gewicht van het voertuig is 90 KG.
dus kan het door één man op de rails worden
geplaatst en er weder afgenomen worden.
De uitslag van de proeven moet bevredigend
geweest zijn.
Aan de Times wordt uit Peking gemeld
dat het aantal menschen, die bij de laatste over-
stroomingen van de Gele Rivier omkwamen, op
zeven millioen wordt geschat.
Te Gotha is Woensdag jl. voor den 500-
sten keer de lijkverbranding toegepast.
In den laatsten tijd is weder het drinken
van versch bloed van dieren als geneesmiddel
ingevoerd. Te Napels ziet men des morgens een
honderdtal heeren en dames in de hallen de
„bloedkuur” volgen, en ook onder het volk is
het middel zeer in zwang. Voor zwakke vrou
wen die aan bloedarmoede lijden, wordt het aan
bevolen en de resultaten, die er door worden
verkregen, zijn inderdaad belangrijk.
De hooge waterstand van den Donau heeft
de werken tot normaliseering van die rivier
vernield. De stad Gran is overstroomd. Er
zijn verscheidene menschenlevens te betreuren.
Duna-Szerdahely wordt ook ernstig bedreigd.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
was te Kimberley besteld en met de voerlie
den was de prijs bepaald. Om zenuwachtige
aandoeningen zooveel mogelijk te voorkomen,
was afgesproken, dat ieder in zijne woonplaats
afscheid nemen zou van de zijnen. De kennis
making der reizigers onderling had reeds vroeger
plaats gehad. En zoo kwamen dan op den dag
der afreize allen vroolijk en opgewekt te Rotter
dam en scheepte het gezelschap zich in, des mid
dags ten 12 ure op de flinke stooomboot „de Ba
tavier”, die het te Londen in het dok zou bren
gen, in de nabijheid van den grooten stoomer,
die het overnemen en naar „Kaapstad” vervoe
ren zou.
’t Woei een halve storm toen „de Batavier”
de prachtige kade te Rotterdam zou verlaten,
maar toch wist een photograaf voor de achter-
blijvenden nog een zeer goed beeld te ontwer
pen van het gezelschap, dat gezamenlijk aan dek
stond geschaard en toch waren klokke twaalf
alle touwen los en met den moed der oude
Batouwen stevende en stoomde de flinke boot
den waterweg op en het zeegat uit. Een oogen
blik aarzelde de kapitein toen hij de verbolgen
zee instoomen zou, want ’t spookte en stormde
daar buiten gruwelijk, maar de overweging dat
ons gezelschap gewacht werd op de Norham-
Castle en de vracht tot de Kaap was betaald,
deed hem last geven om door te stoomen, te
meer daar hij vertrouwde op zijn goedgebouwd
schip, ’t Werd een booze nacht, de wensch van
den jongsten der medereizigers, om gauw eens
een flinken storm op zee te hebben, werd meer
dan vervuld, doch de Batavier stoomde op tijd
de Theems open het dok binnen en de jongelui
herstelden spoedig in Londen, onder ’t genot
van een biefstuk met toebehooren, het evenwicht
der maag, die wel wat in sterke mate ontledigd
was geworden.
Met verbazing en welgevallen beklommen en
bezagen onze reizigers het zeekasteel dat hen
overvoeren zou en dat in waarheid den naam
van „Norham-fcasteeZ” mocht voeren, ’t Had
4350 ton inhoud, de stevige Batavier was er een
klein scheepje bij. Men kan er zich een denk
beeld van vormen, als men verneemt, dat onder
de feestjes later in volle zee gevierd, ook be
hoort een hardlooperij, met een ferme baan boven
op het dek. Dat in dien vreedzamen wedstrijd
van jongelingen van allerlei natiën en tongen,
twee Nederlanders de eerste prijzen behaalden,
stip ik aan als bewijs, dat er goede vertegen
woordigers van onzen stam aan boord waren.
’t Was prachtig weer geworden toen de Nor-
ham-Castle onder stoom ging, verrukkelijk was
het uitzicht langs Engeland’s Zuidkust en op
de heerlijke hellingen van het zoo schoone Dart
mouth, waar alles nog in vollen zomerdos prijkte
hoewel het half October was. De reis naar de
Kaap was allervoorspoedigst, de toon aan boord
zeer goed, de orde voorbeeldig, hoewel het ge
zelschap, vooral op St. Helena aangegroeid, tot
omstreeks 700 personen was gestegen. De hut
ten waren best, de voeding, echt Engelsch, d. i.
zeer zouteloos, was voldoende, maar niet te ver
gelijken met de Fransche keuken op de booten
van Marseille. De drie weken, welke men toefde
aan boord, vlogen niet om. De aankomst echter
te Lissabon, te Madera, waar de jongelui wat
echte Madeira en een dekstoel snoepten, te
St. Helena, waar zij in den avond slechts een
paar uur aan wal konden en dus geen beêvaart
konden doen naar Napoleon’s graf, gaf een ge-
wenschte afleiding. Voorts kortte men den tijd
met lezen en spel, oefende zich voor een con
cert, waarvan de uitvoering een aangename
feestavond was, maar drie dagen waren helaas
allervervelendst, ’t Waren de Zondagen, op
welke men ’s morgens een godsdienstoefening
naar den Anglikaanschen ritus bij wonen moest,
maar verder den dag doorbrengen in een onzalig
niets-doen ’t onschuldigste spel zelfs was ver
boden.
maakt, anekdotes als van de Pa8^e*^
een ander middel zouden vinden om hunne waren
te kondigen Of zou de wet ook aan alle
boekhandelaars en winkeliers, tappers direchen
van middelen van vervoer, ja, aan particulieren
kunnen voorschrijven, dat zij dergelyke aankon-
dizinaen niet mogen publiek maken/
Hoe minder van die middelen in ons blad
voorkomen, zooveel te liever is het ons maar
de wet moet er zich buiten houden. Die heeft
hier niets te maken, en als zij heden de adver
tentiën van geheime middelen verbiedt
morgen de loterijen, overmorgen de huwelijks
aanzoeken, eindelijk misschien de verkiezmgs-
advertentiën aan censuur onderwerpen.
Met de vrijheid van drukpers is die inmenging
van den Staat niet overeen te brengen.
Omtrent waarschuwingen tegen oplichters
doet iemand aan de Haagsche Courant mede-
deeling van eene Duitsche methode.
InSuitschland zegt hij houden de Rijks
bank en al hare filialen en agenturen een regis
ter van alle soliede firma’s. Komt nu iemand
informeeren naar een verdachte firma, dan wordt
niet gezegd dat deze niet sohed is, maar alleen
geantwoord, dat zij op het register met voor
komt.”
Het tekort der gewezen voedings-tentoon-
stelling te Amsterdam moet weder met t 10,UUU
toegenomen zijn, zoodat de volle waarborgsom
alsnog opgevraagd zal worden.
De Haagsche correspondent van de N. br.Ct.
melding makende van den onlangs overleden,
meer dan honderdjarigen heer Ch. Ent hoven,
prijst ook diens blijmoedig humeur, dat hem tot
in de laatste levensuren bijbleef. Hij zegt
„Het beste bewijs van zijn opgeruimden zin
lot in het laatst van zijn leven is wel dit, dat,
toen men hem vroeg of hij nog de een a?d?J®
beschikking had te nemen, zijn antwoord luiddei
„Niets; ik heb mijn vrouw ook vrijgelaten om
na mijn dood te hertrouwen, als ze wil.
Mevrouw Enthoven nu was slechts tien jaren
jonger dan haar echtgenoot.
Een postbode te Westzaan verloor in den
vroegen ochtend van Zaterdag den 7 Januari j
gaande van het hulpkantoor naar het station te
Koog-Zaandijk, onderweg een brievenzak, waarin
zich eenige brieven en geldswaarde bevonden
Tot heden mocht het der politie met gelukken
eenig spoor daarvan te ontdekken.
Naar het Handelsblad verneemt, heeft het
Kamerlid, de heer van Kerkwijk, gemeend te
moeten bedanken voor tot hem gerichte uit-
noodigingen om in zijn tegenwoordig district
als spreker op te treden. Eensdeels meende hij,
dat hij geen onbekende kan geacht worden te
ziin voor de kiezers, waarom hij zelfs m zijn
optreden thans iets minder gepast zou zien, met
het oog op de voorschriften der Grondwet. Ander
deels Irkent hij wel het nut van het optreden
van goede volksredenaars tot verlichting der
kiezers, doch rekent zich zelf met tot dezen te
behooren.
Het opstootje in Beek bij Maastricht schuilt
niet uitsluitend onder de sigarenmakers. Maar
wijl er van deze werklieden ruim 400 te Beek
aanwezig zijn, geven zij den hoofdtoon aan. Le
beweging is een gevolg van de verwonding van
den burgemeester. Den man, die dezen verwondde
hebben zij het zoo lastig gemaakt, dat hij Beek
heeft verlaten en zich te Sittard heeft gevestigd.
Nu heeft men het echter op den vader van den
dader gemunt.
Eene gemeente in het Westland zou, vol
gens de Avondpost voornemens zijn de kosten
voor de brandweer jaarlijks te verhalen op hen,
ten wier behoeve deze dienst ha.d gedaan.
Wij onderstellen, dat daarmede bedoeld wor
den zij, in wier woning brand is ontstaan. Recht
streeks is dan ook de brandweer allereerst ten
hunnen behoeve werkzaam geweest; maar met
minder voordeel van de blussching hebben de
buren, wier panden beschermd worden en daar
van een brand, zoo die met gebluscht wordt,
niet gezegd kan worden hoever hij zich uitbrei-
den zou, is het billijk, dat de geheele gemeente
in de kosten draagt. Dit schijnt men in het
Westland niet te hebben bedacht.
Ondersteld, dat iemand, in wiens huis brand
kwam, verzocht de brandweer maar met te alarmee-
ren, daar hij toch geassureerd was en hy de kosten
voor de tlussching niet oveihid, zou daneen
gemeentebestuur gedekt zijn, als het last gaf den
boel maar te laten branden Het zou wel dege
lijk laten blusschen, opdat de vlammen geen an
dere panden aantastten.
Een der zoons van den by het spoorweg
ongeluk te Ruinerwold verongelukten lioofdcon-
ducteur Barink, zal als leerling-opzichter by de
Exploitatie-maatschappy worden geplaatst.
In de maand April of Mei zal een verge
lijkend onderzoek plaats vinden van adspiranten
voor de betrekking van surnumerair bij het vak
der posteryen, waartoe twaalf plaatsen ter ver
vulling worden opengesteld.
Door de sociëteit „Momus te Maastricht,
is, ter verdecling aan de armen, 13,090 kilo a
steenkoleu beschikbaar gesteld.
I.
Een mijner jonge vrienden plaatste achter
een proefschrift, waarop hij de vorige week
promoveerde, de volgende stelling „landverhui
zingen zijn geen middel tot bevordering der
welvaartIk zou gaarne de verdediging op
mij nemen der volgende stelling: volksverhui
zingen zijn het beste middel tot bevordering der
welvaart.
In elk geval sints duizende jaren hebben
volksverhuizingen uit het Oosten naar het Wes
ten vooral plaats gehad, werelddeelen zijn er
door bevolkt en ontgonnen. Nederland heeft er
zijn ontstaan, zijn bestaan, zijn welvaart aan te
danken.
Onze moedige voorouders hebben Oost en
West bevolkt, aan Afrika’s Zuidpunt de heer
lijke kaapstad en kaapkolonie gesticht, de slimme
Engelschen hebben het ons ontfutseld, maar nog
is het ras der Zuid-Afrikaanders, ginds in groote
eere. Gansch een stam is al meer en meer in
het binnenland opgedrongen, over de Vaalrivier
zijn zij voortgedreven, maar daar, in een heerlijk
oord, vol bergen en dalen, rivieren en kreken,
heerlijke weiden en bouwakkers, goud en zilver,
ijzer en steenkool hebben zij stand gehouden.
De zon verzengt er u niet, de koude hindert er
niet, planten, bloemen, woud- en vruchtboomen
van’allerlei aard en soort groeien er welig, voor
akkerbouw en veeteelt is er de bodem uitne
mend geschikt, de tuinbouw neemt er meer en
meer een hooge vlucht.
Het is van vrij algemeene bekendheid hoe ook
daar de Engelschen onze „Boeren” eerst hebben
bestookt met listige traktaten, toen bevochten met
keurtroepen en macht van wapenen, maar even-
zoo hoe de dappere Gideonsbende het trotsch
en machtig Albion tot vrede heeft gedwongen
en hoe de Zuid-Afrikaansche republiek de vrij
heidsbanier met fiere glorie mag ontplooien en
in eenvoud des harten Gode de eer geeft der
behaalde victorien.
Nog steeds waakt de Brit met Argusoogen
langs heel Afrika’s Oostkust, opdat wij, Neder
landers, er geen haven machtig zullen worden,
waardoor wij met onze stamverwanten in recht-
streeksche verbinding zouden kunnen komen,
maar als eenmaal de heerlijke Delagoabaai, op
Portugeesch grondgebied, voor ons zal ontsloten
zijn en dat kan niet op den duur gekeerd worden,
dan zal de spoorweg, voor welke het geld reeds
beschikbaar is, van Pretoria, de hoofdstad, door
de goudvelden loopen en Mac Murdo, de conces
sionaris der lijn door de Portugesche kolonie,
zal inzien dat zijn belang en het onze samen
vallen en Louren^o Marques zal een havenstad
worden, waaruit de delfstoffen uit het binnen
land in rijken overvloed over heel de wereld
zullen worden verzonden en waar voor onzen
handel en onze scheepvaart een rijk veld van
werkzaamheid zal aangewezen zijn.
Dan zal voorzeker de reis naar Pretoria korter,
goedkooper, gemakkelijker worden, want dan is
een geregelde stoomvaart uit onze havens naar
de Delagoabaai eene volstrekte noodzakelijkheid
geworden. Dan zal de volksverhuizingsgeest, die
nu al te eenzijdig den blik naar het „verre westen”
van Amerika, steeds houdt gericht, ook wel aan
die liefelijke oorden gaan denkenmisschien
willen dan wel honderden er heen.
Nu echter weten eenige tientallen er ook wel
te komen en zij de reis wat langer, wat duurder,
zij is zekerlijk minder eentonig en vrij wat ge
zelliger, voor wie niet verzwakt of verwijfd is,
voor wie wat levensmoed en levenslust heeft.
Vooral hebben zij, die nu gaan, dit voor, dat
Vraag naar Hollanders, bijna voor ieder vak en
elke betrekking, zeer groot en het aanbod zeer
klein is, want daardoor is de loonstandaard er
zeer hoog.
Hierover echter wensch ik ditmaal niet uit
te weiden’t is my nu slechts te doen, om eens
mee te deelen, hoe tegenwoordig de reis kan
gedaan worden en hoe een klein gezelschap van
13 personen, waaronder twee dames met drie
kinderen, van 4, 5 en 2 jaar den tocht hebben
gemaakt.
Hen, die bepaald voornemens zijn, deze reis
te ondernemen, verwijs ik naar het zakelijk ver
slag, dat de heer 8. van Vooren er van gegeven
heeft in het 2e Blad van het „Nieuws van den
J)ag” van 16 Jan. j.l., terwijl ik voor de zoodanigen
mij bereid verklaar, zoover mogeljjk, alle noo-
dige inlichtingen te geven.
Ons reisgezelschap dan had maanden vooraf
alles goed klaar gemaakt. Door persoonlijke
samenspreking met Dr. E. I. P. Jorissen, die meer
dan 10 jaren in Pretoria woont en dezen zomer
in Nederland vertoefde, door briefwisseling met
personen, in de Transvaal tot welvaart gekomen
en daar met alle toestanden bekend, waren de
mannen en jongelingen, die er deel van uitmaak
ten geheel op de hoogte en waren zij verzekerd
bij aankomst aldaar van eene vriendschappelijke
ontvangst en goede aanbevelingen.
De Cargadoors Bruinier Co. te Amsterdam
en Cornelder Zonen te Rotterdam bewezen aller-
Aei diensten, tot zelfs wissels kosteloos op Kaap
stad. Voor aansluiting der reisgelegenheden was
zorggedragen, de ezelwagen met 10 a 12 ezela
J
Bolswardsclie Courant
1’
I
NAAR EEN
