NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWARD glS WONSERAÖBEI.
Na den Verkiezingsstrijd.
gericht aan onze geachte A bonné’s!
1888.
Zeven en Twintigste Jaargang.
No. 13.
r
VEERTIG CENTEN.
VOOR
ItOMOllAG 20 MAAKT.
BINNENLAND-
BUITEN LAN D.
X
Bij den aanvang van het tweede kwartaal
40 Centen in te zenden.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
„OP GESCHEIDEN WEGEN”.
Roman van
Alm^tr.
In dit nummer is een i
stad heeft het recht die te teekenen en aan
Buiten de stad tegen inzending van een
voor geabonneerden op ons Blad
gestrekte landen onder water staan. Ongeveer
vijftig dorpen zijn daar tot de hoogte van de
schoorsteenen overstroomd. Het verlies aan men
schen en vee is nog zelfs niet te schatten.
In een der dorpen brak gedurende den wassen-
den vloed ook nog brand uit.
Enkele landstadjes, bijv. Doemitz met 3000 in
woners, zijn van elk verkeer, zelfs telegraphisch,
afgesneden. Te vergeefs werd tot heden beproefd
redding aan te brengen. De door het water in-
geslotenen worden reeds door hongersnood be
dreigd.
Even ongunstig luiden de berichten uit de laag
gelegen landen van de Weichsel en de Nogat.
Reusachtige ijsverschuivingen in de nabijheid der
mondingen veroorzaakten over eene uitgestrekt
heid van mijlen overstroomingen, waarvan vele
menschen de slachtoffers werden. Zij die niet in
het water omkwamen, namen de vlucht in den
toren van de kerk. Achttien schoolkinderen be
vroren in een sneeuwstorm anderen kwamen bij
eene plotselinge dijkbreuk om.
Om den nood te leenigen worden er openbare
inzamelingen gehouden.
Bij den aanvang van het tweede kwartaal van 1888, zijn wij weder in de gele
genheid onze abonné’s een premie te kunnen aanbieden, en wel
De heer Treurniet, van Bolsward, die het
plan heeft te Grijpskerk voor eigen rekening
eene zuivelfabriek op te richten, indien er ge
noegzame deelneming is bij de landbouwers en
veehouders, om eene voldoende hoeveelheid melk
te leveren, heeft Zaterdag jl., den 24sten dezer
bij den logementhouder Poll eene tweede bijeen
komst met de belanghebbenden gehouden. Na
eenige wijziging in het contract, hebben twaalf
veehouders de melk toegezegd van pl. m. 140
koeien. Om gelegenheid te geven de zaak be
daard te overwegen, is het contract bij den
logementhouder Poll ter inzage en teekening
nedergelegd tot a.s. Zaterdag den 31 sten Maart.
Kimswerd, 23 Maart. Door de leden der
coöperatieve stoomzuivelfabriek zijn uit het drie
tal, bestaande uit: Halbe Rinsma en vrouw te
Dronnjp, Jakob de Witte en echtgenoot te Ping-
jum en Johannes v. d. Meulen en vrouw te
Deersum, eerstgenoemde benoemd om werkzaam
te zijn voor het bereiden der boter aan de spoe
dig in werking komende fabriek.
De biljartpartij met 6 ballen is thans, na
een jaar geopend geweest te zijn, geëindigd.
Mulder, van Makkum, had ’t geluk met 135
punten den prijs, B. Sijperda, van Witmarsum,
met 128 punten de premie te behalen.
Kimswerd, 26 Maart 1888. Gisteren avond
hield ’t Ziekenfonds „Nut en Voordeel” zijne 8ste
algemeene vergadering. 82 leden en begunsti
gers waren tegenwoordig. Uit ’t verslag van
den penningmeester bleek, dat de ontvangsten
bedroegen f521,10. terwijl werd uitgegeven
f 566,50 zoodat ’t fonds thans nog beschikt over
f 975,48. Tot President en Lid van de C. v. T.
werden herkozen de hh. J. Postma Lz, en
W. 8. Postma. Gekozen werden tot Secre
taris en tot Lid van de C. v. T. de hh. K. C.
Postma, en J. Rauwerda in plaats van de hh.
W. Hoogterp en J. H. de Boer, die met Mei
ons dorp verlaten. De uitkeering aan zieke le
den werd wederom vastgesteld op f 6,00 tevens
zal als vorige jaren in de maanden Januari en
Februari geen contributie worden geïnd, ’t Leden
tal bedraagt 111.
’s Gravenhage, 26 Maart. De gezondheids
toestand van Z. M. den Koning is aanmerkelijk
verbeterd, doch vereischt bijzondere voorzorgen.
De buitengewone gezant van den Duitschen
Keizer werd door Z. M. Zaterdag ontvangen,
maar aan het gelegenheidsdiner nam de Koning
geen deel.
Het bezoek der koninklijke familie naar Am
sterdam in April zal niet plaats hebben, maar
waarschijnlijk zal de Koning einde April naar
’t Loo vertrekken.
Ook de 'lijd acht de verkiezing van den
heer Domela Nieuwenhuis een bedenkelijk ver
schijnsel. De persoonlijke beleediging, Z. M. den
Koning door den Schoterlandschen afgevaardigde
aangedaan, moge voor den rechter geen reden
geweest zijn, om den schuldige de uitoefening
van het recht der gemeene burgers te ontnemen,
zij had, dunkt haar, voor de kiezers, welke in
richting of kleur ook, een beletsel moeten wezen,
om dien man hun mandaat te vertegenwoordi
gen waardig te keuren.
Schoterlaud 1
Een inzender in de N. A. Ct. schrijft
„Vergun mij in uw blad mijn hart eens uit
te storten. Ik ben conservatief en had bijge
volg meer sympathie voor de anti-revolutionai-
ren dan voor de liberalen, maar na de fataliteit
in Schoterland roep ik uit:
„Weg met de anti-revolutionairen 1”
„Leve de liberalen
De heer mr. F. J. M. A. Reekers neemt
voor Haarlemmermeer zitting. De Roomsche
kiesvereeniging in het hooldkiesdistrict Druten,
zal Woensdag 4 April een vergadering houden,
tot het stellen van een candidaat voor het lid
maatschap der Tweede Kamer.
Nederland telt ongeveer 661,000 schoolgaan
de kinderen. Ruim 80,000 kinderen ontvangen
in het geheel geen onderwijs en 30,000 ouder»
looze kinderen worden door de liefdadigheid ver*
zorgd,
o. a.
Het buïtenlandsche nieuws is van luttele
beteekenis. Te Parijs bespreekt men het offici-
euse bericht, hetwelk in verscheiden bladen
voorkomt, dat de afgezant der Fransche Regee-
ring, generaal Billot, te Berlijn met de grootste
opmerkzaamheid is ontvangen. Billot heeft een
krans op de lijkkist van Keizer Wilhelm gelegd,
maar ook een op het graf van de tijdens den
oorlog van 1870/71 te Berlijn overleden Fransche
krijgsgevangenen. Billot werd niet alleen door
graaf Herbert Bismarck, maar ook door den
Rijkskanselier ontvangen. Met den laatste had
hij een onderhoud van een uur.
De Liberté wijst er op, dat Billot de eenige
buitengewone gezant was, die door Bismarck
werd ontvangen.
Duitschland.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Drie drukke weken van voorbereiding, stem
ming en herstemming liggen achter ons. Wij
kunnen zeggen, de strijd is geëindigd; want er
moeten nog wel enkele nieuwe stemmingen plaats
hebben in districten, waar afgevaardigden bedankt
hebben, omdat zij in twee districten zijn gekozen,
maar dit zal in de getalsterkte der partijen wel
geen verandering brengen, omdat in hunne plaats
bijna zeker mannen zullen worden gekozen van
dezelfde richting.
De nieuwe kamer zal alzoo bestaan uit 45
liberalen, 27 anti-revolutionairen, 25 ultramon-
tanen, één conservatief, één onafhankelijk katho
liek en één socialist. Beschouwt men de partijen
op zich zelve, dan hebben de liberalen zeer zeker
de groote meerderheid, maar neemt men de anti
liberalen te samen, al is het ook te voorzien, dat
de drie éénlingen meest met de liberalen zullen
stemmen, dan heeft men toch eene verhouding
als van 52 48.
't Is waar, de Kamer is niet op het doode
punt, gelijk men het noemt, maar al zou men
kunnen aannemen, dat er eene aaneengesloten
tegenpartij is, dan bestaat deze hoogstens uit 4
a 6 stemmen. Blijkbaar echter behoeft er slechts
een kleine kentering te komen en de schaal slaat
over.
Intu-schen de tegenpartij heeft de meerderheid,
al is ze klein en naar constitutioneelen regel,
komt haar de regeering toe. Is zij bereid ze te
aanvaarden Naar ’t geen we in sommige or
ganen lezen, is er grond om daaraan te twijfelen.
Dit zou echter ten hoogste ongeoorloofd zijn.
Eerst is gansch het land in rep en roer gebracht
nu het doel is bereikt, mag men zich niet terug
trekken.
Toch zal men bij de benoeming op eigenaardige
moeilijkheden stuiten. Het is toch niet voldoende,
dat eenige trouwe volgelingen van Kuyper en
eenige goed-geloovige Roomschen op die zetels
plaats nemen. Eene regeering moet een regee-
ringsbeleid hebben. En op grond van ai wat
geschreven en gesproken is, zullen uitnemende
mannen de teugels in handen moeten nemen.
Veertig jaren lang is het land slecht geregeerd.
Overal heeft dwang geheerscht. De eere Gods
is geschonden, de vrijheid des volks is verkracht,
voor de nooden der maatschappij hadden de libe
ralen geen oog, geen oor, geen hart. Voortaan
zal de gulden eeuw der vrijheid aanbreken.
Niemand mag eischen, dat al de fouten van
een veertigjarig wanbeheer in één oogenblik
zullen worden hersteld. Men moet billijk zijn.
Toch zal men een aantal mannen moeten vinden,
vol van edelen, vromen zin, met groote geestes
gaven, degelijke karakters, om zulk een grootsche
taak te aanvaarden. Men zal verplicht zijn deze
te zoeken in twee richtingen, die van Rome en
van Dordt, want al de verkiezingen, die onder
de leiding der hervormingspartij hebben plaats
gehad, zijn geschied, we zouden niet gaarne
schrijven in Christelijken geest, want daartoe is
er al te veel onheilig vuur op het altaar gebracht,
maar zeer zeker in streng Kerkdijken geest. Nu
is het bekend dat deze twee richtingen, in den
grond der zaak, elkaar uitsluiten. Toch zal men
een grondslag moeten vinden, waarop men ge
zamenlijk gaat staan, ter verlossing van Neder
land.
Men was sterk in den aanval, want men had
een doel, de val van de liberalen. Om dit doel
to bereiken werd alle innerlijke tweespalt ver-
geten, vergaten de Ultramontanen, dat zij samen
werkten met de Calvinisten, die hen drie eeuwen
hadden tegengewerkt en dat zij den val beoogden
der richting, aan welke zij al de vrijheid te dan
ken hebben waarin zij zich sints een aantal jaren
in Nederland verheugen en die hen nu zulk een
hoogen toon doet voeren. Om dit doel te berei
ken stemden de anti-revolutionairen, zij die als leuze
hebben„Met God voor Nederland en Oranje”
een man als Domela Nieuwenhuis, die het Gods
bestuur loochent, zijn Vaderland en den Koning
vloekt, geen eigendom erkent, oproer predikt en
als zoodanig onmogelijk zelfs zitting nemen kan
in de btaten-Generaal, daar hij nooit als eerlijk 1
man de grondwet bezweren of de belofte afleggen
Dit boek wordt, evenals vorige premiewerken, uitsluitend
verkrijgbaar gesteld voor den spotprijs van
advertentie met BOIW geplaatst. Elk onzer abonné’s binnen de
ons bureau met bijvoeging van --
postwissel groot 50 Centen.
Het Boek wordt 15 April aan alle inteekenaren franco af geleverd.
ik in alle opzichten dweep met hetgeen de libera
len tot nog toe gedaan bebben. Zij hebben voor
zeker geen volmaakt werk geleverdmaar zul
len de anti-liberalen dat doen Ik verwacht
van menschen geen volmaakt werk.
Maar ik stem op den liberalen candidaat
1°. omdat ik hoop, dat ons dierbaar vaderland
bewaard blijve voor eene zoogenaamd godsdien
stige partijregeering
2°. omdat ik weet, wat ons volk geleden heeft
door het woedend strijden van z. g. godsdien
stige partijen tegen elkander
3°. omdat ik mij verheug over de vrijheid,
waarin wij leven en waarin ieder zijn geweten
kan volgen, zonder te vreezen voor het zwaard
in de hand van eene z. g. godsdienstige partij
4°. omdat het mijn christelijk gevoel beleedigt,
wanneer de naam onzes Heeren gelasterd wordt
door het misbruik, dat men er van maakt bij
verkiezingsmanoeuvresChristus wil niet het
volk regeeren;
5°. omdat het niet tot de eer der katholieke
kerk van Christus strekt, als zij verlaagd wordt
tot eene staatkundige partij. De kerk is geen
rijk van deze wereld
6°. omdat ik weet, dat de christelijke kerk
toen het reinst, het krachtigst was, toen de
christenen in de drie eerste eeuwen niets te zeg
gen hadden in regeeringszaken, en in reinheid
en kracht verminderde, zoodra de bestuurders
der kerk met het geestelijk, ook het stoffelijk
zwaard in handen kregen
7°. omdat ik niet zou kunnen meedoen in het
onnatuurlijk verbond tusschen ultramontanen en
anti-revolutionairen, die op godsdienstig gebied
elkander openlijk bestrijden en nu uit eigenbe
lang elkander steunen, om later, de een den ander,
den voet te lichten.
Daarom stem ik op den liberalen candidaat,
terwijl ik ieders eerlijke afwijkende overtuiging
eerbiedig.
Laat dan a. s. Dinsdag de strijd tusschen de
beide partijen warm zijn, dat hindert niet, als
het maar een eerlijke strijd is met eerlijke mid
delen.
Eén wensch heb ik nog, en ik wenschte wel,
dat allen zoo dachten, n.l. dat na afloop van den
strijd, hoe ook de uitslag zij, de warmte weer
spoedig moge dalen tot normaal-temperatuur, dat
wij niet vergeten, dat wij allen burgers zijn van
hetzelfde vaderland, dat de anti-liberalen mogen
toonen, recht christelijk, recht GODSdien-
stig te zijn, en de liberalen recht menschelijk,
humaan, menschlievend. Dan zal de strijd niet
die hatelijke gevolgen hebben, die nu hier en
daar reeds dreigen te zullen komen.
En ondanks alle beweringen van het onmo
gelijke, zal dan ook blijken dat het mogelijk is:
liberaal of anti-liberaal, en tegelijk een eerlijk
mensch, een goed Christen te zijn.
T. van Santen.
kan, waarin o. a. staat „dat hij de regten der
kroon handhaven zal”.
Op zulke wijze is het eerste doel bereikt, maar
nu wachten wij, om met den grooten staatsman
van ’48, Thorbecke, te spreken op hunne daden."
De Idëaalstaat is beloofd, de wolf zal met het
lam verkeeren, recht zal geschieden en billijkheid
zal betracht worden. Het vrije onderwijs zal bloeien,
de voorstanders van nationaal onderwijs zullen
ondervinden, dat men het openbaar onderwijs met
alle welwillendheid bejegent en alle banden waar
door het bijzondere tot heden is gebonden, zullen
worden verbroken. De vrije kerk zal haar zege
ningen verspreiden in den vrijen Staat. De land
bouw, de nijverheid, de handel zullen uit hun
kwijnenden toestand worden opgeheven, de ar
beider en de handwerksman zullen aan arbeid
geen gebrek hebben en een welverdiend loon zal
hun ten deel vallen.
Zoo ruischen op liefelijke tonen, in schoone ac-
coorden, de beloften ons tegen. Wij zetten ons
neder en wachten, en verzekeren de tegenpartij
zelfs dat de liberalen, als boete voor hun fouten,
gaarne meewerken zullen aan de bereiking van
dat schoone doel.
Geschiedt dit alles, dan zal iets van de schande,
waarmee een deel der anti-revolutionaire partij
zich bezoedeld heeft, misschien worden afgewischt;
in elk geval zullen wij dan erkennen, dat de val
der liberale partij verdiend en een zegen is ge
weest
Voor het oogenblik echter schamen wij ons over
den uitslag der stemmingen in ons gewest. De
verkiezing van Okma is met recht „een schande”
genoemd, die van Domela Nieuwenhuis „een hoon
voor onzen grijzen Vorst”.
Het is ons een genoegen, tegenover al het
schelden der anti-liberalen en het diep onzede
lijke der middelen, door de anti revolutionairen
vooral aangewend, te kunnen wijzen op enkele
lichtpunten. Daartoe rekenen wij de flinke wijze
waarop Mr. U. H. Huber opgetreden is, tegen
de medewerking der anti-revolutionairen aan de
verkiezing van een persoon als Domela Nieuwen
huis in het district Schoterland de verklaringen
van den burgemeester G. Beckers van Schiuveld,
waaruit schijnt te blijken, dat de hooge geeste
lijkheid in Limburg, inzake de verkiezing in
het district Sittard een veel waardiger houding
aangenomen heeft, dan eerst werd bericht en
vooral de brief van pastoor T. van Santen, dien
we hieronder laten volgen
De heer T. van Santen, pastoor bij de gemeen
te der oud-bisschoppelijke clerecy te Dordrecht,
schreef in het aldaar ter gelegenheid van de ver
kiezingen verschenen blad Burgerplicht het vol
gende
Geachte Redactie!
Geef mij s. v. p. gelegenheid om een loopend
gerucht tegen te spreken. Ik verneem namelijk,
dat ik Zondagavond 11. op den kansel gesproken
zou hebben ten gunste van de candidatuur van
den heer mr. R. van der Borch van Verwolde.
Hiertegen diene:
1°. dat het niet waar is;
2°. dat ik wèl een woord gesproken heb over
den plicht van i e d e r e n burger, van welke
partij ook
3°. dat ik niet gaarne den kansel zou onthei
ligen door politieke drijverij
4°. dat ik mij, als verkondiger van het Evangelie
van het Godsrijk, niet geroepen acht mij te men
gen in het regeeren van het rijk dezer wereld
5°. dat iK de leden onzer gemeente als zelf
standig genoeg ken, om zich niet door de mea
ning of door het drijven van den pastoor te laten
leiden in hunne politieke overtuiging.
Dit zal wel een voldoend antwoord zijn van
den pastoor, en hiermede kan ik volstaan.
Maar om te doen zien, dat een pastoor of
predikant, die als zoodanig geroepen is bij alle
partijen burger-deugd, burger-eer, burger-eerljjk-
heid, kortom alle burgerdeugden te bevorderen,
nog geen allemansvriend behoeft te zijn, die het
met alle partijen houdt, wat eenvoudig on
mogelijk is, zoo wil ik hier meededen, dat
ik injjne stom geef aan den liberalen candidaat
mr, J, B. van Üsenbruggen.
En daarvoor heb ik mijne redenen, Niet, dat
De beslissing, dat de
kroonprins de loopende zaken zal afdoen, werd
reeds eenige dagen te Berlijn verwachtal het
werk is te veel voor de krachten van den kei
zer. De berichten over zijn toestand zijn nog
altijd zeer ongelijkluidend, doch over’t algemeen
zeer pessimistisch. De zieke staat laat op en
wandelt daarna, meestal met de keizerin, in de
oranjerie, om daarna een paar uur de noodige
bezoeken te ontvangen. In het vervolg zal de
kroonprins bij alle conferenties zijn vaders te
genwoordig zijn. De Berlijnsche bladen doen
herhaaldelijk uitkomen, dat vader en zoon de
zelfde politieke beginselen omhelzen.
Evenals in andere steden worden ook te Straats
burg inzamelingen gehouden ten behoeve van een
plaatselijk gedenkteeken ter eere van keizer Wil
helm. Te Stettin geschiedt dit insgelijks. In af
wachting van hetgeen de burgerij aldaar verder
zal doen, heeft de Gemeenteraad een bedrag van
60,000 mark toegestaan en een terrein er voor
aangewezen, met dien verstande, dat het zal
worden een monument in vereeniging met het
ontworpen gedenkteeken voor gevallen strijders.
Daar er voor dit laatste reeds 60,000 mark be
schikbaar was, heeft men dus voorloopig voor
het vereenigde kunstwerk 120,000 mark.
Vrijdagochtend, om 10 uur, zijn, in tegenwoor
digheid van den minister van justitie, van graaf
Stolberg en graaf Perponcher de zegels wegge
nomen van de vertrekken van wijlen Keizer
Wilhelm.
Van alle kanten komen verontrustende berich
ten over hoog water, het ergste uit de omstreken
ten Noorden van de Elbe, waar ten gevolge van
eene groote dijkbreuk in het Meoklenburgsche uit-
Bolswai'dsclie Courant
■A
■\r.
-ï
