NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD EN WONSEBADEEL
I
■I
L
I
I
■L
I'
L
r!
F
I
I
LANDBOUW.
gericht aan onze geachte y^bonné’s
1888.
Zeven en Twintigste Jaargang.
No. 14.
VOOR
DONDERDAG 5 APRIL.
NA 25 JAREN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
VEERTIG CENTEN.
i
e>
e
40 Centen in te zenden.
gedachten.
Het ont-
C. W. E.
r
kneden, tot-
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
„OP GESCHEIDEN WEGEN”.
Roman van
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
voor geabonneerden op ons Blad
Het beste bewijs, dat ook in Haarlem de
zen winter veel armoede geleden is en de work
mans stand een duren tijd heeft gehad, kan men
trekken uit de resultaten, die de Spaarbank van
Wie is en was een held Die zich weet te
bebeerschen. Wie is wijs Die de gevolgen
voorziet. Wie is rijk Die tevreden is.
Niet de positie adelt den mensch, maar de
mensch adelt zijne positie.
Dit boek wordt, evenals vorige premiewerken, uitsluitend
verkrijgbaar gesteld voor den spotprijs van
In dit nummer is een advertentie met BON geplaatst. Elk onzer abonne s binnen, de
stad heeft het recht die te teekenen en aan ons bureau met bijvoeging van '12 C..2-
Buiten de stad tegen inzending van een postwissel groot 50 Centen.
Het Boek wordt 15 April aan alle inteekenaren franco af geleverd.
Frankrijk. Vrijdagavond heeft het minis
terie Tirard na de vrij woelige avondzitting bij
den president zijn ontslag ingediend. Dadelijk
deed de president de voorzitters van Senaat en
Kamer bij zich ontbieden. De voorzitter der
Kamer, Floquet, verklaarde zich bereid tot het
vormen van een nieuw Kabinet, waarin hij reeds
geslaagd is. Het ministerie is thans als volgt
Binnenlandsche zaken, Floquetoorlog, De
Freycinetmarine, Krantz justitie, Ricard
financiën, Peytral; buitenlandsche zaken, Goblet;
openbare werken, Loubet; landbouw, Viette;
openbaar onderwijs, Lockroy, en koophandel
Pierre Legrand.
Te Lyon is beslag gelegd op het blad de Bou-
langiste. De verkoopers riepen o. a. „Het ont
slag van Sadi-Carnot 1”
Te Tarbes is een Lebel-geweer uit het tuig
huis gestolen. Er waren vermoedens gerezen
tegen zekeren Gérin, een civiel beambte, dien
men heen en weer had zien slenteren voor de
afzonderlijke bewaarplaats der geweren. Er werd
eene huiszoeking bij hem gedaan, doch men
vond toen niets.
Maar bij eene tweede huiszoeking ontdekte
men op den zolder eene deur, die gesloten was en
die, gelijk Gérin voorgaf, leidde naar een ver
trekje, dat de eigenaar in gebruik had. Gérin
verzette zich tegen het openen eener deur, het
geen voor de overheid reden te meer was om in
het vertrekje zijn onderzoek voort te zetten. En
inderdaad, daar werd het vermiste geweer ge
vonden. Gérin bekende thans het gestolen te
hebben. Het onderzoek werd niettemin voort
gezet en nu vond men ook patronen.
Gérin gaf voor geen medeplichtigen te hebben
en het geweer en de patronen alleen te hebben
gestolen voor een wetenschappelijk onderzoek.
In zijn huis heeft men echter eene lijvige cor
respondentie met het buitenland gevonden, in
zonderheid met Duitschland.
Belgie. Zondag heeft te Seraing eene groote
socialistische manifestatie plaats gehad, ter ge
legenheid van de inwijding van een nieuw „huis
voor het volk”, waarbij de voornaamste leiders
der Belgische socialisten het woord voerden. De
burgemeester had elke manifestatie op straat ver
boden, de politiemacht versterkt en te Luik een
paar escadron cavalerie doen gereed houden. Er
is echter niets bijzonders gebeurdde gewone
redevoeringen met knaleffecten werden afgesto
ken maar daar bleef het bij.
Duitschland. De Keizer heeft bepaald, dat
het nieuwe paleis te Potsdam ter gedachtenis aan
den stichter voortaan zal heeten Frederikskroon.
De Keizer heeft den Pruisischen minister van
eeredienst last gegeven om onmiddellijk te doen
onderzoeken, hoe de tegenwoordige Dom te Ber
lijn door verbouwing kan worden gemaakt tot
een bedehuis, meer in overeenstemming met het
aanmerkelijk vermeerderde aantal der daartoe be
boerende gemeenteleden, en dat tevens door zijne
waardigheid de hoofd- en residentiestad ten sie
raad kan strekken.
Rusland. De Regeering heeft vergunning
verleend tot de oprichting van een comité te
St.-Petersburg, teneinde voor de deelneming van
Rusland aan de Parjjsche tentoonstelling te zor
gen.
Wie zich herinneren hoe men vroeger vetkaar
sen, tuitlampen, spaar- en pomplampen gebruikte
voor verlichting in de donkere dagenwie nog
weten met hoeveel vooroordeel men te kampen
had, toen in de plaats van al de verbeterde ver-
lichtingsmiddelen een roepstem werd gehoord om
gas, waardoor een dubbel voordeel van meer licht
voor minder geld zou te bekomen zijn en vooral
ook wie zich terug denken den tijd, dat zij in
het koor mee zongen dat het eene dwaasheid zoude
zijn, zooveel onkosten te maken voor eene onder
neming waarvan de voordeelen onzeker waren;
voorts allen, die de oogen open hadden voor het
belang der Gemeente en hare ingezetenen, zullen
gewis met genoegen de geschiedenis der Gemeente
lijke gasfabriek te dezer stede willen kennen.
Het was een goed idee van de tegenwoordige
commissie en den Directeur der fabriek, die ge
schiedenis in druk te geven nu er ruim 25jaren
verloopen zijn sedert het gas verkrijgbaar werd
gesteld.
Den 31 Maart 1857 werd in den Raad de vraag
gesteldin hoeverre het wenschelijk en uitvoer
baar zoude zijn, dat de Gemeente van gaslicht
werd voorzien. Toen bestonden op verschillende
plaatsen reeds gasfabrieken, waardoor betere straat
verlichting was gekomen en gevoelden de meesten
dat ook hier de olieverlichting niet meer aan de
eischen des tijds voldeedzelfs het zoogenaamde
„nieuw licht” (de verbeterde olieverlichting, die
was ingevoerd) bleek niet meer voldoende te zijn
en, nadat de Raad in 1861 besloten had om de
levering van gas publiek aan te besteden, welk
besluit herhaaldelijk onder aannemelijker voor
waarden vergeefs werd beproefd, werd eindelijk
in 1862 vastgesteld dat eene gasfabriek van wege
de gemeente zou worden opgericht, overeenkomstig
een plan, bestek, begrootingen enz., die door eene
commissie, op advies van een deskundige, aan
den Raad ter beoordeeling waren overgelegd.
Den 31 Mei 1862 had de aanbesteding van het
bouwen en inrichten der fabriek plaats. Het ge
bouw, de kuipen, verwarmingstoestellen, teer- en
welputten werden gemaakt, de buizen gelegd, de
lantarenpalen en branches met lantarens geplaatst
en den 10 December 1862 werden de straten der
stad voor het eerst door gas verlicht.
Den 17 December daaraanvolgende werd inde
sociëteit „de Doele” gas tot verlichting ontstoken
en door den ontwerper der gasfabriek, den heer
A. Breunissen Troost, Architect en Directeur der
gasfabriek te Sneek, onder het genot van dat
licht, eene nutslezing over het gas gehouden, waar
bij de fabricage zooveel mogelijk aanschouwelijk
werd voorgesteld.
De gasfabriek werkte dus spoedig en, wij mo
gen er roem over uitspreken, werd steeds uitne
mend beheerd, onder toezicht van degelijke com-
missien.
Werd de fabriek ontworpen naar een productie
vermogen van ongeveer 600 stères per etmaal, zij
is successievelijk uitgebreid en zal bij de voorge
nomen plaatsing van een nieuwen gashouder en
het bouwen van een nieuwen oven, een productie
vermogen van ongeveer 1300 stères per etmaal
erlangen, zijnde meer dan het dubbele van de oor
spronkelijke inrichting.
Gedurende de exploitatie zijn geene storingen,
of ongelukken van ernstigen aard voorgekomen
schade werd nimmer veroorzaakt.
De gasprijzen ondergingen achtereenvolgend
groote wijzigingen. Bij het begin was de prijs
20 ct. per stèrelangzamerhand daalde hijin
den midden tijd echter klom de prijs weder tot
18 ct. per stère, tengevolge van buitengewoon
hooge kolenprijzen in de jaren 1871—’73, doch
thans is de prijs 8 ct per stère bij verbruik be
neden 1000 stères, 7 ct. voor verbruik van meer
dan 1000 tot 1500 steres en slechts 6 ct. voor ver
bruik van meer dan 1500 stères.
Het verbruik van gas vermeerderde naarmate de
prijs daarvan verminderde. In 1863 was de pro
ductie 60371 stères, het debiet 30366 stères en in
1887 de productie 185317 stères en het debiet
117227 sterea. In 1863 werd 144 H.L, en in
18»7 74b2 L. cokea verkocht,
de Maatschappij Tot Nut van ’t Algemeen heeft
opgeleverd. In het afgeloopen jaar werd inge
legd de som van f 138,144,86V2 en terugbetaald
f 183,348,22, alzoo meer terugbetaald dan inge
legd f 45,203,35’/j. Dit zijn cijfers, die nog al
spreken. Niettegenstaande dit, mag de Spaar
bank zich toch nog in een grooten bloei verheu
gen, want nog altijd is er een som van f 739,640.81
bij haar bespaard, waarvan 4737 personen een
aandeel hebben.
Te Hellevoetsluis heeft zich de weduwe M.
door worging van het leven beroofd. Men vond
haar hangende aan de bedsteeplank en gedeel
telijk rustende op de vloer harer slaapkamer.
Het plegen van zelfmoord schijnt in de familie
dier weduwe erfelnk te zijn. Reeds vier perso
nen uit die familie hebben de hand aan hun
leven geslagen.
Te Wijhe werden door een paar dames, be-
hoorende tot „het Leger des Heils”, pogingen
aangewend, om aldaar voor het houden van oefe
ningen eene zaal te huren; zij zijn niet geslaagd.
Het orgaan der Vereeniging, de Heilsoldaat, werd
huis aan huis afgegeven.
De lang vermiste matroos Maarten van den
Oever, die bij de aanvaring der Scheveningsche
bom 121 op het vreemde schip oversprong, is
daarmede te Hamburg aangekomen en thans bij
zijne familie te Scheveningen wedergekeerd. Hij
roemt zeer de goede behandeling, welke hij on
dervonden heeft.
„Men ontroert”, schrijft de Protestantsche
Noordbrabanter, het orgaan van den heer de Sa-
vornin Lohman, „dat Domela Nieuwenhuis voor
Z. M. den Koning zal moeten staan om den
eed af te leggen”.
Het had slechts van den vriend en geestver
want van den heer de Savornin Lohman afge
hangen om de aanleiding tot die ontroering te
voorkomen.
Eindelijk is dan de winter voorbij, is de
blijde uitroep, en zij die geklaagd hebben dat
dit jaar de winter zooveel strenger was dan
vorige jaren, hebben slechts eenige datums van
den winter van 1885/86 zich te herinneren, om
tot ander inzicht te komen. De Zutph. Ct. tee-
kent het volgende uit gezegden winter aan
18 Dec. 1885 begon de wintergeregeld vorst
tot 28 Febr. 1886.
Van 28 Febr. op 1 Maart ’s nachts de streng
ste koude. De stroomende Berkel is in één
nacht geheel bevroren, 14 gr. vorst.
2 Maart ’s morgens zeer koud; over dag zware
sneeuwbuien, ’s avonds lag de sneeuw l’/2 voet
hoog op de straten.
Van 2 tot 16 Maart strenge koude; het ijs in
de grachten was 2 voet dik.
17 Maart opnieuw vorst met mooi weder; alle
binnenwateren nog met dik sterk ijs.
26 Maart dooi weer met een malschen regen.
2 April, verscheiden boeren doen de guste
koeien in de weidealles begint te ontknoppen.
6 April, de vruchtboomen staan in vollen bloei;
alles laat zich best aanziende weilanden staan
prachtig
Welk een groot verschil tusschen 25 Maart en
6 AprilIn weinige dagen tijds had de strenge
vorst voor een zachte lente plaats gemaakt. Onze
landbouwers behoeven dus niet ongerust te we
zen, maar mogen met grond verwachten dat het
komend voorjaar gunstiger zal zijn dan het zich
voor eenige dagen liet aanzien.
Omtrent de mogelijke ministeriëele combi
natiën als het Ministerie-Heemskerk mocht aftre
den, schrijft het Vaderland
„Rechts vindt men onder de Katholieken o. a.
Ruijs, Vermeulen en Reuther, onder de anti
revolutionairen Mackay en Beeleerts.
Links vindt men onder de Katholieken Schsep-
man, Reekers en Kolkman, en onder de anti
revolutionairen Lohman, Keuchenius en Fabius.
Wordt de heer Mackay geroepen, tien tegen
één dat de Kamer over enkele weken het Mi
nisterie-Heemskerk opnieuw aan de groene tafel
zal begroeten.
Wordt de heer Lohman of de heer Scheepman
met de vorming van een nieuw Kabinet belast,
dan mag men verwachten, dat binnen een week
een clericaal Ministerie in de Staatscourant zal
staan.
Zelfs is het een publiek geheim, dat reeds bui
ten de Kamer verschillende personen zijn gepolst
of zjj eventueel bereid zouden zijn in een derge-
Ijjk Ministerie plaats te nemen. Aan de Katho
lieken zouden minstens drie plaatsen worden
toegekend, waarvoor meer in het bijzonder in
aanmerking komen Westerwoudt (Financiën),
Luyben (Justitie) en van der Hoeven (Koloniën).
Dr. Schaapman zou geen portefeuille wenschen
te aanvaarden, maar daarentegen op de groene
banken als verdediger der Regeering optreden
Vrijdagochtend zag de veerman van Go-
rishoek (Tolen) op eene plaat eene hoogaars
zitten, in volle zeilen, terwjl van leven aan
boord niets te bespeuren viel. De veerman
baadde er heen en vond dat de schuit vol waler
zat, met steenen geladen en door de bemanning
verlaten whs. Het nommer wees als eigenaar
een schipper van Wemeldinge aan. Deze be
weerde, dat zijn vaartuig den vorigen avond nog
in den mond van het Zuid-Bevelandsche kanaal
ongeladen lag vastgemeerd en dat het dus ’a
nachts was weggevoerd.
Dezelfde eigenaar ia om andere redenen ge.
vangen genomen,
Voor de oprichting der gasfabriek werd door
het St. Anthony Gasthuis alhier eene subsidie van
f 10000 verstrekt en door de gemeente geleend
f 40000
en voor uitbreiding enz. in 1866 - 4500
1871 - 3500
1872 - 8000
1873 - 8000
samen f 64000
Door de gewone en buitengewone aflossing kon
de schuld in 1883 met 42üO0 worden vermin
derd. Destijds echter werd de administratie onder
de gemeente administratie opgenomen en als ge
volg daarvan de saldo’s in de gemeentekas ge
stort.
Wanneer de fabriek haar eigen beheer had ge
houden, zou deze thans niet alleen zonder
schuldenlast zijn, maar bovendien reeds een re
serve kapitaal hebben van ongeveer f 4300.
Uit dezen toestand blijkt dat het in eigen be
heer nemen der gasfabriek voor de gemeente gun
stige uitkomsten heeft opgeleverd zonder daarmee
de belangen der gasverbruikers te veronachtza
men, maar integendeel veeleer te bevorderen, daar
de gasprijs steeds in overeenstemming was met
andere fabrieken van gelijken omvang, thans zelfs
aanmerkelijk lager is gesteld.
Zie hier het een en ander uit de geschiedenis
kortelijk geëxtraheerd. Van belang mag het heeten,
dat ieder ingezeten daarvan kennis draagt, omdat
daaruit duidelijk blijkt hoeveel voordeel in de ge
meente is bewaard gebleven en hoeveel genot te
vens is verschaft.
Den bestuurders der Gemeente, die het initiatief
namen, die het toezicht hielden, die de verbeterin
gen aanbrachten, driewerf dankZij hebben ge
toond de belangen der gemeente te willen be
hartigen en vervulden deze op nooit genoeg te
waardeeren wijze.
Al werd soms eens geklaagd door dezen of gene
ontevredene, zelfs de ontevredenheid is geweken
en zal niet weer terug komen, zoolang de direc
tie en het toezicht van de gasfabriek in zulke
goede handen is.
Zoon zilverfeest verdient hulde.
K
Wilt gij veel werk doen en spoedig?
Haast u dan als gij den tijd hebt, dan hebt ge
tijd als gij haast hebt.
Verdienstelijker dan de weldoener is hij, die
tot weldoen beweegt.
Er zijn veel minder kleinigheden dan kleine
IJ
I
I.
I I
Slechte tijden kunnen komen door slechte
oogsten, als anderszins, maar meestal komen ze
door slechte menschen.
Kinderachtig is lafkindsch treurig, maar
kinderlijk gelukkig en schoon.
Wees liever onverdiend vergeten, dan onver
diend geprezen.
Bij den aanvang van het tweede kwartaal van 1888, zijn wij weder in de gele
genheid onze abonné’s een premie te kunnen aanbieden, en wel
BOTER.
De heer von Mendel somt de voorwaarden
voor de bereiding van goede boter in het Zeit-
schrift des Landw. Centralvereins der Provinz
Sachsen samen als volgt
1. Goede voeding, waarbij al vermeden wordt
wat op den smaak en verdere hoedanigheid der
boter een nadeeligen invloed kan uitoefenen,
alzoo geen groote hoeveelheden wortelgewassen,
koolbladeren, rijstmeel, peulvruchten, veevoeder-
koeken, pulpe en dergeiijke. Gunstig werken
groenvoeder niet te zeer jong, palmpittenkoekeu,
katoenzaadmeel enz.
2. Een weinig zout in het voederzuivere
stalluchthet vee borstelen en reinhouden.
3. De melk van verschmelkte koeien gedu
rende de 10 eerste dagen niet bij de overige
melk voegen.
4. De melk, na het melken van ieder beest,
onmiddelijk uit den stal verwyderen.
5. De melk af koelen op minstens 89 gr. R.
6. Luchtige, zindelijke melklokalen, uitslui
tend voor de melk bestemd.
7. Uiterste zindelijkheid van alle gereedschap
pen de houten gereedschappen, de karn vooral,
goed uitluchten.
8. Den room van de melk nemen na 24 tot
36 uren.
9. Den room karnen op de juiste tempera
tuur (gemiddeld 14 gr. R.), de room moet niet
daarop worden gebracht door bij voegen van
warm of koud water, maar moet indirect ver
warmd of afgekoeld worden.
10. De boter flink wasschen en kneden, tot
dat er slechts heldere waterdruppels uit geperst
kunnen worden.
11. Droog, zuiver en fijn boterzout. waarvan
voor gewone boter 2 tot 8 KG. per 100 KG.
noodig zijn, en 5 tot 6 KG. voor inlegboter.
Bolswardsclie Courant
I
■T'
I
L
