NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
DE OPLOSSING JEU CRISIS.
80ESWARD 8N WOHSERABESV.
few
o
1888.
Zeven en Twintigste Jaargang.
No. 16.
VOOR
BINNENLAND-
BUITENLAND.
r i
g DONDERDAG 19 APRIL.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
i
tuties, of hoe de medicijn op het recept zal wor
den genoemd, zullen worden aangeboden. De
bestuurders dier inrichtingen, particulieren, depar
tementen van ‘t Nut van ’t Algemeen, Diaconieën,
hebben nooit gevraagd en geklaagd. Zij hebben
immer begrepen, dat "t hun plicht was, wat zij
zelve oprichten, ook zelve te betalen; zij zullen
waarschijnlijk ook wel voor de aangeboden me
dicijn bedanken, omdat zij zich niet lijdend ge
voelen, maar juist kerngezond, daar zij van den
Staat niet willen afhankelijk zijn, dan zoover het
onvermijdelijk toezicht vereischt. Doch dat neemt
niet weg, dat als de bijzondere school regel wordt
en de openbare aanvulling, of als, zoolang de
schoolwet nog niet gewijzigd is, aan de bijzon
dere, geldelijke steun zal worden aangeboden
en de bijzondere scholen der liberalen, op dezelfde
rechten zullen kunnen aanspraak maken, als die
der anti-revolutionairen en Roomsch-Katholieken.
En waar voorts een lijdend deel moge zijn,
op maatschappelijk gebied, in fabriek en werk
plaats, in Nederland of Indie, er zal hulpe en
verlossing komen. Daartoe is er geen samen
spanning, maar sa,menwerking(l) geweest. Hoe
men ’t nu moge loochenen of vergoelijken, op
het blad der historie staat geschreven, dat de
anti-revolutionairen den steun hebben aanvaard,
niet alleen van de Roomsch-Katholieken, maar
ook van sociaal-democraten. Het afbreken is
nu gedaan, het opbouwen zal beginnen en al
meldt de Staats-courant, tot op het oogenblik,
dat wij dit schrijven, de officiëele benoeming nog
niet, het is toch zeer waarschijnlijk, dat wij heden
of morgen, daarin bevestigd zullen zien, dat het
nieuwe ministerie bestaat uit de volgende leden
Mr. 2E. Baron Mackay, Binnenlandsche Zaken.
Kolonel J. E. N. Schimmelpenninck van der Oye,
(Oud-lid der tweede kamer), Marine.
Jhr. Mr. G. L. M H. Ruys van Beerenbroek,
Justitie.
Jhr. Mr. K. A. Godin de Beaufort, Financiën.
J. P. Ha velaar, Waterstaat, Handel en Nijver
heid.
Jhr. O. Hartsen, Buitenlandsche Zaken.
Kolonel 1. W. Bergansius, Oorlog.
Mr. L. W. O. Keuchenius, Koloniën.
M. E. van der MEULEN.
Wonseradeel, 14 April. Het weder liet zich
heden morgen zoo bestendig en zelfs vriendelijk
aanzien, dat talrijke benden het veld konden
uitgaan om te werken. Dat ze dit bij zonne
schijn kunnen doen, vervroolijkt hun den arbeid.
Over het algemeen geeft April tot nog toe te
weinig zon. Vandaar dan ook, dat er eigenlijk
nog geen gras te vinden is, terwijl we ons her
inneren, dat er medio April wel eens zooveel
gras, vooral in hoven en tuinen was gegroeid,
dat er een flinke swee afgemaaid kon worden.
Het jaar 1872 o a. gaf zulks ook te aanschou
wen. Bij eenige warmte kan men nu ook bin
nen weinige dagen verandering ten goede zien
komen, de kleur der greiden ondergaat reeds
verandering.
Harlingen, 12 April. Gisteren is er een
aan vang gemaakt met het stellen der paaltjes,
aangevende de richting voor de locaalspoor Har
lingenStiensLeeuwardenHantum. In de
volgende week wordt er begonnen met het af
bakenen van den weg.
Franekeradeel, 17 April. Dat de kieviten
bij het zien van roofdieren hunne gewone vrees
achtigheid laten varen, is bekend. Een ervaren
eizoeker deelt ons dan ook mede, dat hij in de
nabijheid van hunne nesten steeds die der andere
steltloopers, „series en tjirken’. vindt, opdat ze
sterk genoeg zijn in vereeniging met de kieviten
hunne groote vijanden, de roeken, welke het op
hunne eieren gemunt hebben, te verdrijven, het
welk hun in de meeste gevallen heel goed mag
gelukken.
Men schrijft uit Meppel aan de Amst. Ct.
„Donderdagmiddag overleed hier plotseling het
4-jarig zoontje van zekeren G. de R.
Er bestonden, vermoedens die aan vergiftiging
deden denken, waarom G. de R. Zaterdagmiddag
als de vermoedelijke dader werd gearresteerd,
even daarna werd het lijkje in beslag genomen.
Zondag morgen te 9 ure, arriveerde hier dien
tengevolge de officier van justitie uit Assen, die
onmiddellijk een onderzoek deed instellen. Hoe
wel het visum repertum reeds te 1 ure was af-
geloopen, is nog niet bekend wat de uitslag daar
van is. De vermoedelijke dader werd vervolgens
in verhoor genomen, welk verhoor te 4 ure nog
niet was afgeloopen, terwijl reeds verteld werd,
dat hij te 6 ure naar Assen zou worden overge
bracht.
Nog kan worden medegedeeld, dat de apothe
ker E. geconstateerd heelt, dat G. de R. bij hem
arsenicum heeft gekocht.”
Men schrijft: „Zondagmorgen, te ruim 5
uur, werden de bewoners van Bussum door de
brandklok gewekt. De briquettenfabriek stond
weder in lichterlaaie. De brand was heviger dan
in het begin van Januari dezes jaars. Immers
nu stonden de zoogenaamde stoven in brand,
zoodat een gedeelte van den muur moest worden
omvergehaald om den brand te blusschen. Men
zegt, dat ongeveer 20,000 briquetten zijn verbrand.
Met behulp van onze goed ingerichte brandweer
was men, door de hulp van onze doelmatige
brandspuit, den brand spoedig meester.1'
Uit ’s Gravenhage wordt gemeld
„De gezondheidstoestand van Z. M. den Koning
is, naar vernomen wordt, vooruitgaande. De Ko
ning heeft alleen zijne appartementen nog niet
verlaten, maar verricht geregeld zijne gewone
werkzaamheden, waarmede Z. M. echter eenigs-
zins later op den dag aanvangt dan vroeger.
In het plan van Z. M. om in het laatste der loo-
pende of in het begin der volgende maand het
Loo te betrekken, is tot dusver nog geen veran
dering gekomen, en zelfs is er sprake van, dat
Z. M. tegen den zomer ook naar het buitenland
zou wenschen te gaan.”
Ook de wevers der katoen-bontweverij van
de heeren Bogaers en Zonen, te Helmond, heb
ben eenparig het werk gestaakt. Een nader
overleg tusschen werkgevers en werkstakers
heeft tot geene uitkomsten geleid. De loons
vermindering moet ongeveer 18 cents per stuk
bedragen en de loonen zijn daardoor veel lager
gebracht dan op elke andere Helmondsche bont-
weverij. Er bestaat eenige vrees voor ongere
geldheden. rr
De arbeiders van de heeren H. en B. Schol
ten hebben wederom het werk gestaakt, omdat
De Berlijnsche correspondent van de Times
verzekert stellig en vast dat de Bismarck-crisis
bezworen is en Bismarck kanselier zal blijven
zoolang de Keizer leeft.
Rusland. De Czaar heeft bepaald dat een
deel der Kozakken voortaan te voet zal vechten.
Daily News verneemt uit Odessa dat twee dui
zend Israëlieten van de politie aanzegging heb
ben gekregen om binnen zeven dagen de stad te
verlaten en dat zij er anders uitgezet zullen wor
den. De overheid begon gestreng na te zien alle
paspoorten van Israëlieten. Velen schuilen weg,
maar worden bij ontdekking binnen een etmaal
uitgezet. De verbannenen behooren deels tot de
Roemeensche deels tot de Oostenrijksche natio
naliteit. De eerstgenoemden verkozen Russische
onderdanen te worden toen Bess-Arabië Russisch
werd, maar de Russische regeering weigert dit
te erkennen, terwijl Roemenië het ook ontkent.
Een bange, booze tijd ligt achter ons.
Een winter, die maanden en maanden heeft ge
duurd, een vreugdelooze, zorgvolle winter.
Bijkans nog met vreeze zien wij des morgens
uit het venster, of ook weer een sneeuwlaag de
straten en huizen en tuinen dekt. Wij genieten
van elk uur, dat we het zonlicht zien, van eiken dag,
dat een zachtere wind, de scherpte vervangt, die
ons deed huiveren, maar durven nauwelijks ver
trouwen, dat dit zal blijven, dat werkelijk een
andere lente zal komen, dan die de almanak sints
vier weken heeft aangekondigd ofschoon de
laatste dagen onzen moed verlevendigen.
Een vreeselijke strijd der elementen heeft ge
woed. Ontzettende sneeuwstormen, bergen ijs op
de zeeën, in de rivieren, vreeselijke watermassa’s
hebben honderde menschen gedood, halve steden,
gansche dorpen, duizende vruchtbare akkers ver
woest.
Ons land is gespaard gebleven, in onze stad en
omstreken, is, misschien met enkele uitzonderin
gen, geen nijpend gebrek geleden, integendeel,
waar slechts de nood bekend was, is deze gelee-
nigd en warme spijs en brandstof zijn in over
vloed uitgedeeld.
Toch is elke winter een kritieke tijd en juichen
wij ook in dit opzicht het voorjaar en den zomer,
tegen, als de oplossing eener crisis.
Doch ook en vooral op staatkundig en gods
dienstig gebied hebben wij een benauwenden tijd
achter ons. In de wereld der geesten heeft het,
niet minder dan in het rijk der natuur, op vreese
lijke wijze gestormd en ligt een tijd achter ons,
waarin booze hartstochten zijn ontketend, in wel
ken akelige winterkoude heeft geheerscht.
Bepalen wij ons slechts tot ons Vaderland, dan
is de eerste vrucht, welke de nieuwe grondwet
heeft afgeworpen, een zeer wrange geweest. Ge
lukkig zijn ’t meest pennen geweest, die in gal
zijn gedoopt, geen zwaarden met bloed bevlekt
al werd de vrede verbroken, de orde werd niet,
dan met een hoogst zeldzame uitzondering en in
geringe mate verstoord. Toch werd de gemoeds
rust van duizenden verstoord en is het de bedoeling
geweest van niet weinigen, om burgers van elkaar
te vervreemden en tegen elkander op te zetten.
Vooral de liberalen hebben het hard te verant
woorden gehad. Om al het verschrikkelijke van
hun streven te doen uitkomen, werden en worden
zij nog steeds liberaZisfew genoemd. Zij zijn God
loochenaars van nature. Daarentegen zijn de anti
revolutionairen en Roomsch-Katholieken, naar hun
eigen telkens herhaalde verklaringen, de vromen,
de godsdienstigen en hebben zij met den pharizeër
uit Jezus’ dagen, alle reden, om God te danken,
dat zij niet zijn als „die andere menschen”.
’t Is waar, de Standaard" verzekert het
Naar sommiger toon te oordeelen, kroop in het
hart van meer dan één revanchelust”, d. i. wraak
zucht, het oude „oog om oog en tand om tand.”
„De liberalen, zoo spreken die vromen, „hebben
ons nu veertig jaren verdrukt en vertreden. Nu
eindelijk zijn ze er onder. Daarom thans aan
ons de beurt om hun betaald te zetten, wat ze
aan ons en onze vaderen misdeden”
Doch de hoofdleider, na eerst maanden lang
het vuur te hebben aangestookt, spreekt, nu door
de verkiezingen de crisis opgelost is, gansch an
ders en op liefelijken toon laat hij zich hooren
„Van meet af dient aan zulk een geest, die niets
dan een booze demon is, de kop ingedrukt.”
Verviel men in die grove fout, dan viel men
af van zijne beginselen en brak men zijn kracht.
De overwinnaar van 6 en 20 Maart moet niet
enkel voor eigen partij, maar moet in de eerste
plaats voor het Vaderland opkomen.
Niet voor de partij, maar voor het volk moet
gezorgd worden.
Niet de vriendjes moeten aan de baantjes, maar
het lijdend deel onzes volks moet aan medicijn
geholpen.”
Klinkt het U niet liefelijk in de ooren Is
het niet als het lentelied van den leeuwerik, die
van den kouden bodem omhoog stijgt in de reine,
zoele lucht? Is het niet alsof de wijze medi
cijnmeester eerst schrijnende wonden heeft gesla
gen, om daarna te komen met zijn verzachtenden,
heelenden balsem?
Geen wrake mag er komen, van geen partij
mag sprake zijn, voor het Vaderland zal men nu
opkomen, voor het Volk zal nu gezorgd worden,
het lijdend deel van dat volk moet aan medicijn
geholpen.
Hoog, verheven standpunt’t. Zal wel geen
gouden eeuw zijn, die wjj tegengaan, maar ’t
moet dan toch een vierjarig tijdvak worden, tot
aan de nieuwe verkiezingen, waarin wij ons zul
len verblijden in een paradijsachtigen toestand,
waarin de wolf met het lam zal verkeeren en er
geen leed zal geschieden, op al de vlakke velden
en al de liefelijke heuvelen van onzen gezegen-
den geboortegrond.
Welk deel nu bepaald, het lijdende deel onzes
volks is, is wel niet met zekerheid te bepalen,
maar toch wel met waarschijnlijkheid te gissen.
Dat zal wel denkelijk te vinden zijn vooral op
schoolgebied en de medicijn zal wel verzilverd
worden toegediend. Daar echter van geen partij
zal sprake zijn, is ’t natuurlük te verwachten, dat
aan de meer dan 400 bijzondere scholen, die door
vrijzinnigen zjjn opgericht en op hun kosten wor.
den onderhouden, ook evenredige subsidies, reati.
Frankrijk. De meeting die Zaterdag te
Rijssel zou plaats hebben werd nog op ’t laatste
oogenblik afgezegd. Daar dit echter niet in tijde
bekend was, begaven zich nog een 500 personen
naar het Hippodrome, waar de vergadering zou
plaats hebben, doch vonden de deuren gesloten.
De kreten van „Leve Foucart„Weg met
Foucart!” „Leve Boulanger!” „Weg met
den dictatorstegen toen op uit de menigte.
Een troep mannen vormde onder den kreet van
„Leve Boulanger een optocht en ging schreeu
wen voor de bureaux der anti-boulangistische
bladen. De politie moest de menigte uiteen
drjjven.
Volgens de laatste berichten is Boulanger ge
kozen in het Noorder-departement tegenover
Foucart en wel uit een meerderheid van 90,000
stemmen.
Zaterdagavond liep te Parijs het bericht van
den dood van keizer Frederik; het bericht is
volkomen onjuist.
Wilson was naar Loches gegaan, om de zit
tingen van den Algemeenen Raad, waarvan hij
lid is, bij te wonen, maar zijn vrienden ontrie
den hem datzeven leden, die bij den prefect
op de thee waren genoodigd, lieten weten dat zij
niet zouden komen indien zij Wilson moesten
ontmoeten en de leden die hun intrek hadden
genomen in het hotel, waarin Wilson was afge
stapt, gingen elders logeeren.
„Gij kunt bijna niet gelooven,” zeide de heer
Joffrin, vice-president van den Gemeenteraad te
Parijs, tot een redacteur van de Temps, welke
dwaasheden men het volk in het noorden wijs
maakte om Boulanger te kiezen. Aan de vis-
schers vertelde men dat hij, vóór hij generaal
was, zeeman was en ter vischvangst uitgiug naar
New-Foundland. Anderen vertelde men, dat hij
een natuurlijke zoon is van Napoleon III, nog
anderen maakte men wijs dat hij de kleinzoon
is van Napoleon I. Een oud-mijnwerker nl.,
Boulanger genaamd, zou bij het Groote Leger
zijn geweest en een intiem vriend geweest zijn
van den Keizer. De Keizer, die een kind had
bij een Russische Prinses, zou Boulanger ge
vraagd hebben het te erkennen en het zijn naam
te geven. Deze Boulanger, in waarheid dus het
kind van Napoleon 1, zou de vader zijn gewor
den van den „revanche-generaal.” Het volk is
zoo dwaas die praatjes te gelooven
Duitschland. Ongunstige berichten, die door
den Reichsanzeiger, het officiëele Regeeringsblad,
worden bevestigd komen uit Berlijn. Daarin
verklaren de geneesheeren des Keizers dat in den
nacht van Zondag op Maandag bronchitis en
zware koorts bij den Keizer intraden en de toe
stand dientengevolge hoogst ernstig wordt geacht.
Gisteren duurde de koorts voort, in den na
middag verliet Z. M. eenige oogenblikken het
bed om in een rolstoel te zitten.
Al de kinderen des Keizers vertoeven thans
in het Paleis van Charlottenburg, waarin Kei
zerin Augusta en de Groothertogin van Baden
gisteren avond een bezoek brachten.
enkelen hunner niet dezelfde getouwen kregen
als vroeger.
Met achterlating van vrouw en kinderen
heeft deze week een persoon, werkzaam aan een
klein weekblad te Amsterdam, de wijk genomen
naar Amerika. Hij wordt vergezeld door eene
dame van vrij gegoeden stand, die althans hare
kinderen meenam naar het nieuwe vaderland,
met uitzondering nochtans eener blinde dochter,
welke haar te lastig op reis had kunnen worden.
Treurige toestanden
Bij alle verschil van meening, welke zich
onder de menschen openbaart, meenden wij, dat
alle partijen het op één punt eens zouden zijn
dat allen naar de lente en de bloemen zouden
verlangen. Ook de illusie is ons benoemen
Een ongenoemde dichter zingt op het blaadje
van een scheurkalender dd. 10 April 1888
„Waait frisch op, gij, Noordenwind!
Houdt de bloempjes tegen!
’t Knopje, dat zich laat ontbindt,
Brengt gewissen zegen.
Noordenwind, gij hebt geen schuld,
Wie u moog’ bedillen,
’t Is der menschen ongeduld
Die het anders willen(Arnh. Ct.)
Bij het gedeeltelijk sloopen van een pak
huis, behoorende bij de meelfabriek „De Vlijt”
te Wormerveer, gebeurde Maandag een ernstig
ongeluk. Onverwachts bezweek een gedeelte,
waar een elftal werklieden bezig waren. Het
grootste deel van dezen ontkwam het gevaar en
wist zich door gelukkige sprongen te redden,
doch twee mannen, flinke oppassende timmer
lieden, van der Laan en Smits genaamd, werden
opslag gedood, een ander werkman zwaar en
een vierde licht gekwetst.
Tegen den aannemer, met de slooping belast,
is proces-verbaal opgemaakt en van overheids
wege zal een onderzoek worden ingesteld.
Als eene bijzonderheid deelt men mede,
dat bij den landbouwer B. te Heerle drie koeien
in één nacht kalfden. Wat het geval zeldzaam
maakt is het feit, dat genoemde landbouwer
maar vier koeien op stal heeft.
In de omstreken van Voorst werden in den
laatsten tijd veel kippen vermist en de burge
meester heeft eene belooning toegezegd voor hem,
die aanwijzing kan doen. Zaterdag werd aan
het station te Twenlo een mand met verschei
dene kippen aangehouden en in beslag genomen.
Vermoedeiijk waren al die kippen gestolen.
Een fabrikant hier te lande wilde aan zijne
werklieden een pensioen verzekeren. Naar het
Sociaal Weekblad, en als werkelijk gebeurd,
mededeelt, weigerden echter een paar van zijne
menschen deze weldaad, en wel op grond van
de volgende schriftelijke verklaring, welke zij
hem toezonden
„De ondergeteekende, in het vaste vertrouwen
verkeerend, dat de Heer later ook wel voor hem
zal zorgen, verklaart liever niet van de gunstige
beschikking te willen gebruik maken, dat de
heerde premie zou betalen, waardoor
hem op öOjarigen leeftijd de som f3 per week
zou worden uitbetaald door het Nederlandsch
Pensioenfonds voor werklieden.”
Naar aanleiding der mededeeling dat Croll
eene klacht bij den rechter heeft ingediend te
gen den ontslagen directeur van Excelsior, zijn
voorganger maakt de Tijd de volgende op
merking
„Wij begrijpen er nu niets meer van. Volgens
Croll en zijn geestverwanten zijn de rechtstoe
standen verrot en de rechters onvertrouwbaar,
en toch zoekt hij daar recht en bescherming
voor de kas der socialistische drukkerij Excelsior1”
Aan de Tijd schijnt ontgaan te zijn hoe zeer
vele malen reeds de sociaal-democraten zich onder
bescherming der politie stelden, wanneer zij het
te kwaad kregen met de burgerij.
Niet allen menschen gaat het slecht. Een
man kocht te Rotterdam zooveel uien als hij
krijgen kon a f 1.51) per zak. Later begon hij
ze te verkoopen en maakte f 3.50, vervolgens
f 5 en zelfs f 9. Deze uienboer heeft een prach-
tigen winter gehad.
Men leest in de Standaard:
„Indiscreties.
In een deel der pers vindt men thans allerlei
namen genoemd van candidaat-ministers.
Dit is niet nu alleen zoohet was evenzoo
hangende vroegere crisissen.
Lang eer de voordracht bij den Koning was
ingediend, wist men elkaar in de courantenbu-
reelen reeds te vertellen, wie op zou treden.
Het was alsof een ministerie gevormd wierd
buiten den Koning om.
Ook deze kwade gewoonte dient gestuit.
Het recht van onzen Koning is niet enkel om
den kabinetsformateur aan te wjjzen, maar ook
om de enkele ministers naar welgevallen te be
noemen. Wat de Kabinetsformateur hem biedt
is eene voordrachtniets meer, niets minder.
En al spreekt het nu wel van zelf, dat eene
zaak, waarover met allerlei personen gehandeld
moet worden, niet in absoluten zin geheim kan
bljjven, toch eischt, dunkt ons, wel voegelijkheid,
dat men geen lijstjes van ministers aan de groote
klok hange, eer de Koning als souverein zjjne
keuze heeft gedaan.”
Het opmerkelijke hierbij is, dat juist de Stand-
aard gisteren den heer Keuchenius als den aan*
staandeu Minister van Koloniën heeft genoemd
1
,p
■I
f
Bolswardsche Courant
