NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
80LSWARB EN WONSER ABEEL
r'
1888.
No. 20.
Zeven en Twintigste Jaargang.
VOOR
DONDERDAG 17 MEI.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
I
I
is hij
monden
o Mogt de dwaas, die met afzigtbre kleuren
Zich 't heilig beeld der hoogste liefde maalt,
In ’t lagchend veld, omringd van zang en geuren,
Den zegen zien, die uit den hemel daalt
Den Vader zien, die in de ontloken lente
Zijn sprekend beeld voor al zijn kindren
prentte
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
Die den godsdienst maakt tot voorwerp
Van bespotting en van hoon,
Is een koning, die in waanzin
Staat te trappen op zijn kroon.
Den Vader, die in de ontloken lente
Zijn sprekend beeld voor al zijn kindren prentte”.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
I
De waarachtige mensch toch veroudert niet,
de vrome sterft niet, hij is als de zich telkens
verjongende natuur, totdat onze taak hier afge
weven is en opgelost wordt in een nieuwe lente,
die na ’s levens wintertijd, nieuwe vreugd en
nieuwen arbeid geven zal. Vertrap dan, o koning,
vertrap uw kroon niet in het slijk.
M. E. van der MEULEN.
I i
Zoo zong, ruim veertig jaren geleden reeds
Tollens, en wat ook moge veranderd zijn, het
getal der dwazen, die met afzichtbre kleuren zich
’t heilig beeld malen der hoogste liefde, is niet
verminderd, maar in groote mate vermeerderd.
Er zijn er niet weinigen, die van een heilig
beeld der hoogste liefde niets weten willen.
Waar zou, zoo vroegen en vragen zij, met
steeds sterker aandrang, sprake zijn van „liefde”,
als wij denken aan het donderend geweld waar
mee de ijsmassa’s losscheuren, door waterstroo-
men gedreven, die meedoogenloos verwoesten en
dooden, huis en akker, dorp en stad, man en
vrouw, zuigeling en grijsaard Waar is sprake
van „liefde”, zoo morren zij, als gij den ijzigen
Noordewind u voelt aangrijpen, zóó dat gij tot
in uw binnenste huivert en het u is, als worden
de longen u toegeknepen Een ijzeren schepter
is het, zoo roepen zij u toe, die regeert, gevoel
loos en meedoogenloos, een tyrannieke macht,
die het zwakke niet spaart en het sterke ver-
morselt. En „heilig”? Ziet gij den modderpoel
der zonde dan niet, waarin de menschheid zich
wentelt en dreigt te verzinkenis de deugd niet
een blinkend vernis, alleenlijk bestemd, om de
gr ofzinlijkste zelfzucht te bedekken? Waar is
de Heilige, die daarover toornt
Zoo mokken, ook en vooral tegenwoordig, tal
van lieden, zonder te bedenken, wat dezer dagen
zoo juist werd geschreven, dat:
Frankrijk. In strijd met de beweringen
der Boulangistische bladen wordt door de orga
nen der tegenovergestelde partij gemeld, dat de
reis van generaal Boulanger naar het Noorden
tot talrijke incidenten heeft aanleiding gegeven,
en evenzeer tot vele tegen den generaal gerichte
manifestatiën.
Naar gezegd wordt, zijn door de Boulangisten
een aantal personen uit Parijs naar de plaatsen
gezonden die Boulanger bezoekt, om hem toe te
juichen, en aldus de taak van claqueurs te ver
vullen.
Te Duinkerken heeft iemand een brood naar
het hoofd van Boulanger geworpen, als toespe
ling op zijn naam. De man werd mishandeld.
Le Parti ouvrier geeft het volgende te lezen
„Dinsdag jl. heeft Boulanger,in gezelschap van
vele gasten, alle Bonapartisten, het ontbijt ge
bruikt bij den heer Robert Michell. Indien Bou
langer, volgens zijn gewone manier van doen,
de juistheid van dit bericht mocht tegenspreken
dan zullen wij te dezer plaatse zeggen, van welk
gezaghebbend persoon het afkomstig is, en hij
zou dan weer op een leugen betrapt worden.”
In de kranten verklaart Boulanger, dat hij dood
onschuldig is aan de verkiezingsproclamatie op
zijn naam in het departement Isére. Dat is zoo
de gewone tactiekeerst de zaak laten oprake-
kelen door gedienstige geesten en dan alles ne-
geeren, wanneer het blijkt dat men er mee in
den kijker loopt.
Duitschland. De Keizer heeft Zaterdag
een goeden nacht gehad. Zijne krachten nemen
zichtbaar toe- Zondagvoormiddag 10 ure is hij
opgestaan en zonder hulp naar zijn schrijfvertrek
gegaan. Voor het eerst sedert de crisis was hij
in burgerkleeding.
Nog voortdurend worden er te Berlijn exem
plaren verspreid van het onlangs vermelde soci
alistische blaadje, waarvan een aantal exempla
ren bij de ontdekking der geheime drukkerij
aldaar in beslag waren genomen. Voorts zijn er
nog drie werklieden als colporteurs gearresteerd.
In het geheel zitten er nu dertien personen in
hechtenis, waaronder de drukker Karklinnes, ver
moedelijk schrijver van het manifest. De politie
beweert, dat hij sinds December reeds drie so
cialistische blaadjes, ieder met eene oplaag van
100,000 exemplaren, heeft gedrukt en daarvoor
uit eene geheime partijkas is betaald bljjkens
zijn werkboek bedroeg zijne geheele verdienste
in al dien tijd overigens slechts 40 mark. De
aanklacht tegen de gezamenlijke arrestanten zal
worden gedaan op grond van majesteitsschennis,
deelneming aan geheime vereenigingen, benevens
overtreding der drukperswet en der socialisten
wet.
Spanje. De Regeering heeft een nieuwe
kieswet gereed gemaakt, die eerstdaags bij de
Kamer zal worden ingediendHet onder de re
publiek ingevoerde, maar onder de restauratie
afgeschafte algemeen stemrecht wordt in het ont
werp hersteld. Ieder Spanjaard, die 25 jaren
heeft bereikt, zal kiezer zijn, uitgezonderd de
soldaten, de personen die geen vaste woonplaats
hebben, en dezulken die door de rechtbanken
onbevoegd zijn verklaard. Aan de geestelijken
wordt het kiesrecht toegekend, maar verkiesbaar
zullen zij niet zijn.
’s Gravenhage, 14 Mei.
■Cóveede Kamer. Alle tribunes zijn over
vol. lÖfc- heer mr. Arntzenius is als griffier be-
eed'igd. Dè heeren Reekers en Land hebben
als leden zitting .genomen.
De heer Domela>Sj^^we uis hield eene in
terpellatie over de werk.?taainJer! ’n.,, veen
koloniën. Hij wees op de'. noodzakelijkheid om
de maatschappelijke vraag.stUjen ter hand te
nemen. De Regeering zeidt^ den ook, dat zn de
aandacht eischen. Hij schets^6 (er* ^gelukki
gen toestand van de turfmnkeri8 en, haggerheden
in de veenderijen, vooral dien vi?j laatstgenoem
den welke acht weken een voortl> urenaen .weFk-
tijd hebben. Hij noemt met het °P de be
schrijving, o. a. in het Nieuu's van ai dien
arbeid onmenschelijk. Ze zijn nu overgegaan
tot werkstakingen. Wel beweren de veepoazen
dat hooger loon onmogelijk is, maar 0L’Jnist.
veenbazen verdienen 98.40 per dag, daarvan
kan wel 10 cents verhooging af,
Hebben dus de arbeiders gelijk om verh./'Z'^'y?
te vragen, waartoe zjjn militairen noodig.“?a
brengen meer verwarring aan dan orde. (,-®Pre“
ker wordt tot de orde geroepen door den voor’
Men mag niet eischen, dat de mensch zal drin
gen „in’s innre der Natur”, dat kan, Goethe
heeft het terecht gezegd, „kein erschaffner Geist”,
maar men moet eischen, dat hij niet eenzijdig
zijn oppervlakkige aandacht zal vestigen op wat
hem donkere stippen of vlekken toeschijnen, ter
wijl zij onvermijdelijke schakels zijn in de einde-
looze keten der eeuwige schepping en hijzelf, de
mensch, de wanklanken der zonde mengt in het
hemelsch reine akkoord, dat de Heilige voor de
menschheid bestemd heeft.
Hij moge met Sebastiaan Franck leeren er
kennen, dat „de gansche wereld met al haar
schepselen is een geópend boek, een levende bijbel,
een welsprekend getuigenis van God”.
Ja, een welsprekend getuigenis van God. Ga
toch o dwaasin ’t lachend veld, omringd van
zang en geuren, gij zult er den zegen zien, die
uit den hemel daalt. Is niet de heerlijke groene
beemde, waarin de vogelen, de voetstappen vol
gend van het rund, zich vermeien in overvloedige
spijs, waaruit jubelend de -JegBweók opstijgtis
niet de prachtige rogge- en tarweakke^fe'd.oor
de winterkou is gehard en door de dikke sneeuw
laag is gekoesterdis niet het dennen- en spar-
renbosch, met zijn sierlijk bloeisel en zijn heer
lijke, zich ontwikkelende geuren; is niet het
hooge iepenhout, de bevallige berk, het eiken
hakhout, waarin de nachtegaal, onvermoeid zijn
heldere, zuivere lied fluit en gorgelt; is niet dat
alles een geópend boek
Grijp in het volle menschenleven in en, als gij
de natuur niet verkracht, tegen haar wetten niet
zondigt, bovenal, als gij luistert naar de wetten
des geestes Gods, die in uw binnenste zijn ge
schreven, dan zult gij wel weemoedstranen schreien,
maar ook overvloedige stoffe hebben voor den
vroolijken lach der vreugde, want er worden
bloemen in overvloed gestrooid op der menschen
levenspad en wie een open oog heeft en een rein
hart, ziet in zijn levensgeschiedenis telkens en
tjelkens weer;
Aan het Haagsche Dagblad is, naar dat
blad bericht, bij vernieuwing verzekerd, dat de
gezondheidstoestand van Z. M. den Koning zeer
veel beter is dan in Februari j.l. en dat de ge-
neesheeren hebben verklaard, dat de buitenlucht,
op het Loo te genieten, vooral als het weder
wat warmer zal geworden zijn, Z. M. ongetwij
feld veel goed zal doen. Tot op dit oogenbhk
bestaat er dan ook hoegenaamd geen reden van
bezorgdheid.
Naar de schrijver der Haagsche Kroniek
in de N. Gr. Ct. mededeelt, zou de strekking
van het voorstel der heeren Schaepman en Loh
man, tot wijziging van het reglement van orde,
vooral wezen, om zonder wijziging der Grondwet
of der Onderwijswet, langs den weg der benoe
ming van eene vaste budgetcommissie, de uit
gaven voor de school zóó te besnoeien, dat het
openbaar onderwijs langzaam maar zeker ten
gronde gaat.
Ook het Handelsblad kan zich met dit denk
beeld niet vereenigen en voert zeer terecht aan
hoe door het overbrengen der controle van de
Kamer van Honderd en petit comité men weder
te doen heeft met dat curieuse element, dat bij
iedere zwelling van democratische stroomen het
pas verworven overwicht uit de handen des volks
wil terugvoeren in de hand van enkelen.
Het Vaderland daarentegen rangschikt het
instellen van eene vaste commissie voor de Staats-
begrooting en alle suppletoire credieten onder de
goede denkbeelden van het voorstel. Het zou
ook zulk eene commissie voor de Indische be-
grootingen verlangen.
Langs verschillende stations aan de spoor-
weglijn door Noord-Holland worden op het per
ron afsluitingen gemaakt voor de wachtkamers.
Te Arnhem is een kinderlijkje in een kistje
gevonden, in een riool nabij het terrein der ge-
meentereiniging aan den Hommelschen weg.
Gelijk voor eenigen tijd is medegedeeld, is
de vroegere directeur der Socialistische drukkerij
Excelsior, Van Geelkerken, door den tegenwoor
dige redacteur Croll, aangeklaagd wegens ver
duistering. Daarop is geen rechtsingang gevolgd
die aanklacht moet op misverstand berusten, al
thans allen grond missen.
(Vad.)
Omtrent eene vergiftiging te Roon wordt
het volgende gemeld
„Ongeveer 10 weken geleden werd dr. Donker
sloot geroepen ten huize van den heer P. Louter,
die zich ongesteld gevoelde. Niet denkende aan
vergiftiging, kon hij niet gissen wat L. mankeerde,
en ofschoon vele geneesmiddelen werden aange
wend, mocht niets baten, de zieke werd steeds
erger. Dr. D. dacht toen aan kanker in de inge
wanden.
Het toeval wilde nu, dat dr. Klinkert uit Rot
terdam te Roon moest zijn, en dadelijk werd deze
door dr. Donkersloot bij den zieke gehaald. Dr. K.
bestreed de zienswijze omtrent kanker, maar ver
zocht wanneer Louter aan eene natuurlijke be
hoefte had voldaan, hem de uitwerpselen onmid
dellijk toe te zenden. Bij scheikundig onderzoek
bleek nu terstond, dat er vergiftiging had plaats
gehad met loodwit, waarvan natuurlijk de justitie
in kennis werd gesteld. De vrouw van Louter is
herhaalde malen met het slachtoffer geconfron
teerd, maar blijft hardnekkig alle schuld ontken
nen. Inmiddels is het lijk geopend en daarna in
eene verzegelde kist voorloopig ter aarde besteld.”
Willem Alexander Paul Frederik Lode-
wijk!
Aan H. Hillebrands te Groningen viel Zater
dag voor de zevende maal binnen den tijd van
acht jaar het voorrecht ten deel de geboorte van
een mannelijken spruit door den ambtenaar van
den burgelyken stand te doen inschrijven. Al
de jongens zijn nog in leven. De „gelukkige”
vader heeft aan den Koning toestemming ver
zocht dezen zoon naar Z. M. te mogen noemen.
Als een bijzonderheid deelt men aan de P.
Gr. Ct. mede, dat zekere B. N ij hof verleden
voorjaar te Wirdum, in den tuin van mejuffrouw
de wed. P. Hofstee, terwijl bij bezig was met
spitten, zijn horloge verloor. De vorige week
weder in dien tuin bezig zijnde, heeft hij het hor
loge teruggevonden, gaaf en ongeschonden, zoo-
dat het aanstonds, na opgewonden te zijn, weder
voortliep.
Het Handelsblad zegt, naar aanleiding van
de nieuw opgerichte Vereeniging voor dienst
plichtigen o. a.„Een kleermaker hier terstede
zou reeds kunnen getuigen, dat het denkbeeld
der heeren uitnemend is. Zijn zoon had dezen
winter het herhalingsonderwijs gevolgd, daarop
met goed gevolg een examen afgelegd en behoefde
nu slechts vier maanden te dienen, terwijl hij thuis
mocht komen lapen. Voor de ouders ook een
voordeel, want hij bracht nu de soldij ’s avonds
mede naar huis en kon zijn ambacht onderhou
den”.
Ja, het Handelsblad weet het wel. Het vergat
echter te doen uitkomen, dat de jongen, waarvan
hier sprake is, pas onder de wapenen, is en dat
hjj slechts vier maanden behoeft te dienen,
wanneer hjj milicien korporaal wordt, let wel
wordt, binnen drie maanden.
Wat de soldij betreft, die de jongen thuis brengt,
had het blad nog kunnen melden, dat hij drie
paar broekzakken er mede versleten heeft.
Dat men toch niet inziet, dat overdrijving
schaadt I Amsl, Cr\
zifter toen hij in algemeene uitweidingen trad).
Hij bespreekt hierna de klachten over het stelsel
van gedwongen winkelnering, waardoor de veen
baas 25 percent hooger winst maakt dan de ge
wone winkelier. Dat misbruik kan grootendeels
worden voorkomen door een wet, een noodwet,
strekkende te bepalen, dat de loonen altijd be
taald moeten worden in algemeen gangbare munt
en aan de arbeidgevers te verbieden, arbeiders
te verplichten waren te koopen in winkels, direct
of indirect door de werkgevers gedreven.
De Minister van justitie achtte den toestand
te zwart gekleurd. De oorzaak der werkstaking
zijn lage loonen, maar het is gebleken dat ook
andere invloeden hebben gegolden. De bollen
jagers hebben de goedgezinde bevolking bedreigd,
en autoriteiten moesten krachtig optreden om
deze te beschermen. Ten volle neemt de Regeering
de verantwoordelijkheid van de genomen maat
regelen op zich, brengt hulde aan het beleid
en den tact der autoriteiten en zal altoos zoo
doen optreden der handhaving van recht en
orde en bescherming van vrijheid van den
arbeid. (Toejuichingen van de leden).
Bij de winkelneringen bestaan misbruiken
verandering is wenschelijk, maar moeilijk. De
Regeering zou niet kunnen optreden zonder
grondige enquête. De Minister verzekert, dat
de Regeering de aandacht zal blijven schenken
bij de voorgenomen sociale wetten aan de punten
bij de interpellatie genoemd, en met ernst zal
overwegen in hoever en wanneer die punten
voor wettelijke regeling vatbaar zijn.
Op de opmerking van den heer van Houten
verklaarde de Minister, dat hij niet met de
goedgezinde bevolking alleen bedoelde zij, die
de werkstakers wilden dwingen onder bedreiging
niet te werken.
De heer van der Feltz maakt verschillende
opmerkingen ter bestrijding der berekeningen
van den heer Nieuwenhuisde verveners ont
vangen lang zooveel niet en de arbeiders zijn
door gebrek aan spaarzaamheid in den goeden
tijd zelf schuld dat zij bij de verveners in de
schuld komen.
De heer Oppedijk deelde het gevoelen van
den heer van der Feltz.
De heer Nieuwenhuis hield vol niet te heb
ben overdreven, hield de juistheid zijner be
cijferingen staande en verklaarde dat het doel
zijner interpellatie bereikt was, daar de Minister
niet gezind is een ontwerp in te dienen.
De interpellatie is afgeloopen.
Ingekomen is een voorstel-de Beaufort c.s. tot
samenstelling van eene analytisch verslag. Ver
zonden naar de afdeelingen, om, op voorstel van
den heer van Kerkwijk, eerst later, niet morgen,
onderzocht te worden. Morgen afdeelingen.
In eene vergadering van de „Katholieke
Leesvereeniging” te Rotterdam trad Maandag
avond als spreker op dr. H. J. A. M. Schsepman,
die als onderwerp zijner rede gekozen had de uit
eenzetting van „de politiek der rechterzijde.”
Nadat hij vluchtig had verklaard, dat men
omtrent de koloniale quastie en de regeling
onzer strijdmacht gerust kan afwachten wat de
Regeering aanbieden zal, trad hij in eenige be
schouwingen over de belastingen. De rechterzijde
wil geen versterking, maar beperking der Rijks-
middelen, bezuiniging tot het hoogst noodige.
Geen nieuw stelsel van belastingen, maar het
tegenwoordige door wegneming van de daaraan
klevende misbruiken verbeteren. Afschaffing der
accijnzen op de eerste levensbehoeften, waardoor
reeds een verbetering wordt gebracht en een meer
geleidelijke druk der belastingen verkregen wordt.
Vervolgens overgaande tot den schoolstrijd,
bleek spreker te zijn vóór het voorloopig behoud
der schoolwet van 1878, omdat een schoolwet
de vrucht moet zijn van ondervinding en rijp
beraad. Hij meent, dat onder deze wet onder
steuning kan gegeven worden aan de bijzondere
normaalscholen, en dat een billijke schoolgeld-
heffing (deze, zoo noodig, als voorwaarde stel
lende bij de uitkeering der 30 pet. aan de ge
meente door het Rijk), door wijziging der exa
mens, met dien verstande, dat geen even hooge
eischen gesteld worden voor onderwijzers ten
plattelande en in de steden veel bezwaren kun
nen overwonnen worden.
Daarna overgaande tot de sociale quaestie,
gelooft spreker, dat die moet worden opgelost ten
eerste door wettelijke bepalingen, die het leven
van den arbeider verzekeren, zijn huiselijk leven
eerbiedigen en hem de noodige rust waarborgen;
ten tweede door oprichting en bevordering door
den Staat van verzekerings- en ondersteunings
kassen, welke den arbeider een rustigen ouden
dag verzekeren of hem bij ongeval voor ellende
behoeden, en eindeljjk door in den geest der
gilden vereenigingen in het leven te roepen,
waardoor arbeider en werkgever hun gemeen
schappelijke belangen zullen kunnen bevorderen.
(Tijd.)
Verleden Zaterdag waren een groot aantal
kinderen uit de hoogste kringen door H. M. de
Koningin op een feest genoodigd voor de jeugdige
Prinses. Aan den heer M. P> Okhuysen van
Rotterdam was opgedragen de jeugd bezig te
houden, en hij voldeed aan die opdracht door
een zeer goed gekozen programma.
Na eenige goocheltoeren werden verscheidene
kinderspelen uitgevoerd, besloten door een groot
sneeuw-bombardement. De avond werd besloten
door een optisch polyrama. De Koningin be
tuigde bjj herhaling hare tevredenheid over de
wijze* waarop het feest was gearrangeerd.
Bolswardsehe Courant
10
■j
4*
1
