NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
GLSWARD E.H WOHSBHA.DEEL
8
I
x
f.
1888.
No. 28.
Zeven en Twintigste Jaargang.
VOOR
DONDERDAG 12 JULI.
eens
BUITEN LAN D.
BINNENLAND.
Nog
WERKSTAKINGEN.
K
tiranie voor-
r
I
inschrijver
-
ADVERTENTIEPRIJS 50 Cts. van 17 regela. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
I
f 8576,—
- 7376,—
- 7234,—
- 7222,—
- 6989,—
- 6800,—
- 6798,—
- 6780,—
- 6625,—
- 6550,—
- 6525,—
- 6134,—
f’l
I
verveners staat moge spoedig blijken, als de sa
menkomst zal hebben plaats gehad tusschen
dezen en den Heer Domela Nieuwenhuis.
Doch ik acht de werkstakingen, zooals wij die
in de laatste weken zagen optreden, het rechte
middel niet om het doel te bereiken, een betere
verhouding tusschen patroons en werklieden. Zij
wekken meer verbittering, dan dat zij verbete
ring aanbrengen.
Laten de arbeiders, die klachten hebben, ze op
waardige wijze ter kennis hunner patroons bren
gen, om scheidsrechters vragen, ze voor de recht
bank brengen der openbare meening, ik ben
verzekerd dat zij hun doel zullen bereiken, veel
beter dan door middel van geweld.
Men denke aan de voortreffelijke maatregelen,
die volgens „de Amsterdammer” genomen moeten
zijn, door de directie der Amsterdamsche Gas
fabriek, ingevolge een brief van een oud-stoker
der Amsterdamsche Pjjp-gascompagnie, die zich
beklaagde dat hij ontslagen was zonder wacht
geld, zonder pensioen en die nu verzocht in aan
merking te mogen komen voor eene tegemoet
koming. Toen uit een onderzoek was gebleken,
dat zijn voorstelling juist was, kreeg hij een pen
sioen van f 6,’s weeks, is op aandrang van
de Heeren Bergsma en Pazzani een pensioen
fonds gesticht en zijn de verzorging en het loon
der werklieden in vele opzichten verbeterd.
Laten de werkgevers in den omgang met hunne
werklieden en de zorg voor hun stoffelijk en zede
lijk welzijn, het voorbeeld volgen van mannen
als de Heeren Stork, van Marken e. a. en het
anders bedenken, dat de tijden van
bij zijn en zij zichzelve vonnissen.
M. E. van der MEÜLEN.
Toen de landbouwer J. te Parrega
Zondag jl. uit de kerk thuis kwam miste hij zijne
vrouw, die naar het scheen de woning verlaten
had.
Na lang zoeken vond men haar eerst des
middags ongeveer 4 uur bewusteloos in het hooi,
met alle sporen aan hare kleederen dat zij in ’t
water gelegen had.
Geneeskundige hulp is onmiddelijk uit Bols-
ward ontboden.
Waarschijnlijk heeft deze vrouw in eene ze
nuwaandoening, tijdens de afwezigheid van haren
man, door verdrinking een einde aan haar leven
willen maken, doch zich gelukkig nog in tjjds
bedacht.
Te Breda is door de „Vereeniging tot eeuwig
durende aanbidding en tot versiering van arme
kerken” eene tentoonstelling geopend van pries
tergewaden, door dames vervaardigd, en van eene
groote verscheidenheid van kerkelijke voorwer
pen, alles ten dienste van het goede doel.
Het Departement Koog Zaandijk der Maat
schappij „Tot Nut van ’t Algemeen” hoopt den
len November a. s. zijn lOOjarig bestaan feeste
lijk te herdenken.
Te drie uren Zaterdagmorgen werden de
bewoners van de Heerenlaan, uitkomende op den
Heerensingel, nabij de gemeente Leiden, uit hun
zoeten slaap gewekt, doordien één hunner tot de
ontdekking kwam dat drie onbekende mansper
sonen, zonder daartoe vergunning van de bewo
ners te hebben bekomen, eigenmachtig op hunne
afgesloten erven bezig waren de beerputten te
ledigen.
De Heerenlaan bewoner, wien de eer der ont
dekking der aanwezigheid van het drietal toe
komt, kreeg hevigen twist met de ongenoode
scheppers en die twist nu was oorzaak van het
ontwaken van alle buren, die, in hun nachtge
waad hunne woningen verlatende, den ontdekker
hielpen in zijn strijd tegen den gemeenschappe-
lijken vijand.
De ontdekker was inmiddels reeds onthaald
op eene hoeveelheid van den door het driemanschap
verzamelden voorraad, waardoor hij er nu juist
niet schitterend uitzag.
Eindelijk riep men de hulp der Leiderdorpsche
politie in, welke er in slaagde de Heerenlaan
weder een kalm aanzien te geven en er nu wel
voor zal zorgen dat daar voortaan zulke geur-
makende tooneelen niet meer zullen voorvallen.
(L. Ct.)
Toen de volkstrein uit Leeuwarden en Gro
ningen gisterenmorgen tot Velp genaderd was,
ontstond er eenig oponthoud. Men meent dat
een der haken was gebrokendit althans onder
vonden de reizigers, dat een gedeelte der wagens
de locomotief volgde en een ander gedeelte staan
bleef. De zaak kwam echter spoedig in orde en
al de 1277 passagiers kwamen behouden te
Arnhem aan en gaven gedurende den geheelen
dag bijzondere levendigheid aan de stad en
hare omstreken.
In den nacht van 8 Juli, omstreeks
12 uurheeft te Nijmegen zekere A. Mul
der, 54 jaarvogelvanger van beroepeen
man die veel misbruik van sterken drank maakt,
zjjne beide inwonende zoons van 18 en 22 jaar,
zijn kleinzoontje van 2 jaar en vervolgens zijn
buurman H. L., die op het hulpgeroep toege
schoten was, eerst met een broodmes en daarna
met een scheermes, aan het aangezicht, den hals
en het hoofd zoo ernstig verwond, dat de zoons
en de buurman L. terstond in het R. K. zieken
huis ter verpleging moesten opgenomen worden
en in levensgevaarlijken toestand verkeeren, ter
wijl het kleinzoontje in huis wordt verpleegd en
eveneens in groot levensgevaar verkeert. De
geweldenaar is terstond in hechtenis genomen.
Huiselijke twist is de oorzaak van dit bloedig
drama.
Naar wij vernemen, zal ons land, in de
eerste plaats Rotterdam, binnenkort bezocht wor
den door een beroemd Fransch paardenspel, waar
aan tevens een tooneel is verbonden. De groote
aantrekkelijkheid van dit spel zal zijn, dat veel
werk gemaakt wordt van de opvoering van tooneel-
stukken, waarin de paardendressuur op het gun
stigst uitkomt.
Tjjdens de vergadering van het Leger des
Heils te Haarlem, zijn Vrijdagavond eenige per
sonen, vermoedelijk met een valschen sleutel, de
woning van den luitenant Jansen, woonachtig
aan de Bakenesser gracht, binnengedrongen en
hebben den geheelen inboedel door elkander ge
gooid.
Een jongen van 13 jaar, te Rotterdam, had
eene weddenschap aangegaan, dat hij voor 32
cent sterken drank (Boonekampbitter) in één teug
uit eene flesch zou drinken. Werkelijk deed
Lijj alzoo, maar het gevolg was, dat de jongen
na het gebruik daarvan onmiddelijk tegen den
grond sloeg, waardoor hjj ernstig aan het hoofd
gekwetst werd. Hjj werd meer dood dan levend
opgenomen door twee vrouwen, en vervolgens
onder geleide van twee politieagenten naar zjjne
woning gebracht.
In de Amersf. Ct. leest men de volgende
advertentie
„Dames. Een ongehuwd winkelier, P. G., 30
jaar, vraagt óOJO gulden te leen, Hij is ook
niet ongenegen, na wederzijdsch goedvinden, een
huweljjk aan te gaan‘\
De Parijsche correspondent van de Indé-
pendance deelt mede, dat waarschijnlijk de nog
krassere maatregelen, welke de Norddeutsche AU.
Zeit. heeft aangekondigd, met het doel om de
bevolking in den Elzas te doen beseffen, dat het
Duitsche Rijk tot eiken prijs zijn grenzen bevei
ligen wil, hierin zouden bestaan, dat de Fran-
schen, die grondeigendom in het Duitsche Rij Ire
land hebben, binnen een korten termijn zouden
hebben te kiezen tusschen optie voor de Duitsche
nationaliteit en verkoop van hun onroerend eigen
dom.
Generaal Boulanger zal weder iets van zich
laten hooren. Hij ging gisteren naar Bretagne
op reis, waar hij, te Rennes, eene rede zal houden.
De Duitsche Keizer begeeft zich Vrijdag
a.s. naar Kiel, waar hij een dag zal vertoeven,
om dan aan boord van de „Hohenzollern” te gaan,
die in den avond van den 18n te Petersburg
kan zijn. Slechts een klein gevolg vergezelt den
Keizer op de zeereis. O. a. zal ook de Duitsche
militaire gevolmachtigde te Petersburg, die per
telegram naar Berlijn is ontboden, met den Keizer
den terugtocht naar Petersburg maken.
Het overige gevolg verlaat eerst den 16n Ber
lijn om zich per extratrein over Eydkunnen naar
Petersburg te begeven.
In de nalatenschap van Keizer Frederik
bevindt zich eene groote hoeveelheid kostbare
wijn, die in den laatsten tijd voor veel geld aan
gekocht was en die de patient noodig had om zijn
krachten te onderhouden. De Keizerin-weduwe
Victoria heeft nu bevolen dat deze wijnen aan
de Berlijnsche gasthuizen ten geschenke zouden
gegeven worden, om daar eveneens aan zware
zieken lafenis te brengen. Zij verklaarde de
gedachte niet te kunnen verdragen, dat deze wijn
nog eens op tafel zou komen bij vrooljjke fees
ten, nadat zij aan het doel, waarmede zjj gekocht
was, verkwikking van den zieken Keizer, niet
meer kon beantwoorden.
De op zijn verzoek ontslagen chef der
Admiraliteit, von Caprivi, is door den Keizer
begiftigd met het grootkruis der orde van den
Rooden Adelaar.
De Koning van Servië volhardt bij zijn
voornemen om van zijne gemalin te scheiden.
De Synode moet hebben verklaard, dat er gel
dige redenen voor dat besluit bestaan. Koning
Milan heeft den Minister van Oorlog gelast den
Kroonprins uit Wiesbaden naar Belgrado terug
te voeren. Men weet dat juist op dit punt
Koningin Nathalie nooit wilde toegeven.
De verkoeling tusschen de beide echtelieden
bestaat reeds van de eerste jaren na de geboorte
van den nu 12 jarigen Kroonprins af. De Ko
ningin bemoeide zich allengs meer dan den
Koning lief was met de staatkunde en het heet
zelfs, dat zij bij voorkeur de oppositie steunde.
In 1885 kwam het tot een openlijke breuk.
Na de nederlaag bjj Pirct schreef de Koning
aan zjjne gemalin, dat hjj zoo ontmoedigd was,
dat het misschien maar beter was, dat hjj de
kroon nededegde. De Koningin telegrafeerde
dadeljjk terug, dat hjj groot geljjk had en dat
De uitslag van de aanbesteding van het maken
van een nieuwen voormuur en toren voor de
kerk te Tjerkwerd, is als volgt
I. en J. de Jong te Koudum
P. Straatsma te Witmarsum
P. Westra te Arum
H. Zwart te Njjland
J. van der Steeg te Hardegarjjp
C. H. Visser te Sneek
A. Posthumus te Tjerkwerd
Fokke Feenstra te Bolsward
Johs. Jorritsma te Bolsward
J. Timmenga te Ytens
D. Flapper te Bolsward
J. J. van der Lei te Arum
Begrooting f 7220.
Het werk is aan den laagsten
gegund^
Toen ik in No. 22 van dit Blad, mijn artikel
schreef onder bovenstaanden titel, verwachtte ik
niet anders, of het zou tegenspraak vinden.
Daar zjjn op meer dan een gebied enkele ge
loofsartikelen, waartegen men niet straffeloos zich
verzetten mag. De dogmatiek zit in de lucht.
Zoo is het op sociaal (maatschappelijk) gebied
met het artikel „Werkstakingen”. Wie deze
durft tegenspreken, wie er niet, bijna onvoor
waardelijk in gelooft, miskent den ernst der ar
beidersbeweging, is een man die de nooden des
volks niet kent, een verkeerde leidsman der
schare.
Drie vonnissen zjjn, zoover ik weet, reeds over
mij uitgesproken en wel naar tijdorde door het
„Friesch Volksblad”, door het „Sociaal Week
blad”, door de „Hervorming”. Geen der rechters
heeft zijn vonnis onderteekend en men mag dus
aannemen, dat ’t door de redacties zal zjjn ge
steld en niemand heeft de beleefdheid gehad ’t
mij toe te zenden.
Zooals het een gevonnisde betaamt heb ik mijn
artikel nog eens ernstig herlezen en de zaak van
nieuws overwogen.
De slotsom is, dat ik volstrekt niet overtuigd
ben geworden, dat ik dwaal in mijne beschou
wingen.
Ik beweeg mij gaarne te midden van arbei
dersgezinnen, heb daar vele vrienden en meen,
evengoed als de Heeren Stellingwerf, Kerdijk en
van Loenen Martinet, een open oog te hebben
voor hunne behoeften en belangen. Geen onzer
echter heeft in dezen het monopolie en ik ver
lang onpartijdigheid. Als er spanning is tusschen
patroon en werklieden, dan zou ik scheidsgerich-
ten willen, om te onderzoeken aan welke zijde
onrecht is en zoo min mogeljjk werkstakingen.
Deze toch zijn, in den regel, wat de oorlog is
tusschen de natiën. De sterkste wint het, maar
heeft daarom volstrekt geen gelijk. En evenals
de krijg, slepen ook de werkstakingen bijna im
mer allerlei baldadigheden in haar gevolg mede,
ontketenen woeste hartstochten en voeren vaak
tot misdrijven, ’t Is mogelijk dat de baldadig
heden te Almeloo slechts door eenige weinigen
zijn gepleegd, volgens de berichten, die ik van
daar vernam, was er weken lang een soort van
paniek onder een goed deel der burgerijde bla
den berichtten ons dat een deel der werkstakers
in eenige herbergen te Blankenheim en Blokzijl
veel last veroorzaakten en den boel stuk sloegen.
In de vorige week werd bjj de rechtbank te
Heerenveen de zaak behandeld van een zestig-
jarigen werkman, die door grove lichamelijke
mishandelingen gedwongen was geworden zich
bjj de werkstakers aan te sluiten en in deze
stonden drie mannen terecht, die eenen goedge-
zinden makker, die niet met hen wilde gaan, bij
de beenen meesleepten.
’t Is vreemd en een merkwaardig verschijnsel,
zoo merkt de Officier van Justitie bij die recht
bank op (ter zake van de werkstaking te Beets),
dat alle werkstakers, die voor de rechtbank zijn
gehoordzoowel beklaagden als getuigen,
eenstemmig opgeven, dat niet zij de aan-
leggers van de werkstaking zijn geweest, maar
alleen de slachtoffers, die door weer anderen uit
hun werk zijn verdreven, ’t Gaat hier als met
eene lawine. In den beginne een nietig sneeuw
balletje, neemt zjj steeds grooter afmetingen aan,
om eindelijk met onweerstaanbare kracht alles
mede te slepen en met vernietiging te bedreigen,
wat op haren weg komt.
Wat de Officier echter heel laf vindt, is, dat
voor de rechtbank niemand der aanleggers er
roiaal voor durft uitkomen, maar steeds de schuld
op anderen werpt, hoewel zjj in het veld overal
waar het hun mogelijk was, als operateurs de
anderen aanzetten en opruiden. Dat toont geen
moed.
Ik neem het volstrekt niet op voor de werk
gevers, wjj die er buiten staan, kunnen hierin
niet oordeelen, misschien zjjn de heeren Scholten
zelfs onredelijk geweest en heeft de aannemer te
Blankenheim ongeljjk gehad. Hoe ’t met de
zij reeds maatregelen nam om een Regentschap
samen te stellen. Dat heeft Milan haar nooit
vergeven. Alleen in het publiek verschenen zjj
nog samen, maar ook dan kon zjj haar scherpe
tong niet bedwingen. Op het laatste Paaschfeest,
dat zij in Servië vierde, kuste zij volgens Oos-
tersch gebruik, de dames, die haar hare opwach
ting hadden gemaakt. De Koning merkte op,
dat zij er eene had overgeslagen. „Ik laat het
voor u over, mijn verzuim te herstellen”, hernam
de Koningin. Bjj eene andere gelegenheid bracht
zjj hem in geen geringer verlegenheid. Op een
diner verhaalde de Koning, dat hij te Parjjs was
opgevoed. „Dat zoudt gjj niet hebben gedacht”,
zeide de Koningin tot de gasten.
Men behoeft niet te vragen of de Koning zich
verlicht gevoelde, toen de Koningin het land
verliet.
Een telegram uit Madrid meldt, dat meer
dan 9000 officieren zich hebben aangesloten bij
de manifestatie ter eere van generaal Castelar.
Te Madrid zjjn de officieren van het garnizoen
in de kazernen geconsigneerd, om hun te belet
ten aan de betooging deel te nemen.
Een koopman te Brussel zond dezer dagen
voor een aanzienlijke som kant naar een land
genoot te Parjjs. Deze bezending kwam aan de
grenzen, verpakt in een looden, verzegelde dood
kist, waarin iedereen dacht dat een lijk vervoerd
werd behalve de ambtenaren. De geadresseerde,
die te vergeefs op zijn bestelling wachtte, vroeg
eindelijk inlichting bij de spoorwegmaatschappij
en vernam dat, door verzuim van een formaliteit,
de lijkkist aan de grenzen was blijven staan. Hjj
ging toen derwaarts, in zwaren rouw gekleed, en
in zjjn tegenwoordigheid werd de kist geopend.
Hij sprak van een abuis, doch moest daarvoor
duur betalen!
Bij het werken aan de nieuwe gasfabriek
te Leipzig heeft men ruim 2000 geraamten opge
graven van soldaten, waarbij men nog overblijf
selen van uniformen vond. Die geraamten waren
van soldaten, in 1813 in den slag bjj Leipzig
gesneuveld.
Te Charleroi is Dinsdagavond ingebroken
bij den rechter van instructie Desprez, die af
wezig was. De sleutel was toevertrouwd aan een
buurman, den graanhandelaar Pivont, en deze,
tegen 11 uren naar de post gaande, zag tot zjjne
verbazing licht in het huis. Hij waarschuwde
een anderen buurman en sloop met dezen naar
de achterzijde der woning. Daar zagen zjj ie
mand zich vooroverbuigen uit een bovenvenster,
die een wit pak op het gras liet vallen. Het
klonk als zilver. Nu niet meer twjjfelende, bracht
het tweetal de gansche buurt in rep en roer en
de politie werd gewaarschuwd. Men drong, op
allerlei wijze gewapend, het huis binnen. Gillen
de dames in nachtgewaad vertoonden zich aan
de vensters en op de balkons. „Piet, Piet!”
schreeuwde er ééne aanhoudend boven al het
rumoer uit: „Ik besterf het als je weggaat!”
Het einde was dat drie dieven, goedgekleede
mannen, werden gegrepen, twee in den wjjnkel-
der en één onder een bed. Tegen 2 uren wer
den zjj door vijftien gendarmes in de gevangenis
gebracht. Het schijnen Franschen uit Brussel
te zijn. In het geheele huis vond men sporen
van hun bedrijf. Zij waren er zelfs bijna in ge
slaagd de brandkast open te breken.
Een geheimzinnige misdaad heeft te Ma
drid groot opzien verwekt. Eene bejaarde, aan-
zienljjke dame, de markiezin van Varela, is in
hare woning vermoord. Men vond het lijk der
dame met verscheidene wonden, haar met een
mes toegebracht, op den grond liggen, half ver
koold de moordenaar had blijkbaar hare klee
deren met petroleum overgoten en in brand ge
stoken.
Het dienstmeisje der dame lag bewusteloos in
de keuken, waar een groote hond was. Zjj ver
haalde, dat zij niets van de misdaad bemerkt
had vóór de moordenaar haar aanviel en haar
door een slag op het hoofd neervelde. Volgens
haar moet een onbekend jonkman, die bjj de
markiezin het middagmaal gebruikt had, de moor
denaar zijn.
Het dienstmeisje wordt echter, voor alle zeker
heid, gevangen gehouden.
Niets van het geld of de kostbaarheden der
dame wordt vermist.
H
Bolswardsche Courant
jl
i
K 'I
‘f
I
