NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
SORSWARB EN WGNSERAÖEEI,
De Minister Keuchenius
k
b
h
St. Nicolaas.
1888.
Zeven en Twintigste Jaargang.
No. 48.
VOOR
DONDERDAG 29 NOVEMBER.
BINNENLAND.
kJ
I .i
go
- L
e
VOOR DE TWEEDE KAMER.
li
perking
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
^XXXXXXXXXXXXXXXXXX^
DONDERDAG 29 NOVEMBER.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
aft
der Heulen zijn mede een bezoek overwaard,
men vindt er alles wat in dergelijke zaken be
hoort in groote keuze.
De gunstig bekende boek-, muziek- en papier
handel van den heer K. Falkcna B«. is
ruim voorzien van alles wat in een boekwinkel
behoort. Prachtige albums in verschillende soor
ten, schrijfmappes, luxe post, photografien, porte
feuilles, zak-inktkokers enz. Een groote collectie
muziek, benevens vele geschikte kinderboeken en
spellen. Ook de Boekhandelaar «I. ^i. Fee li
st ra is ruim voorzien van vele geschikte cadeaux.
Het verkoophuis van den heer It. .1. Vos
wordt vooral onder de aandacht gebracht. De
verschillende berlijnzilver- en de bronzen artikelen
munten uit door sierlijkheid, degelijkheid en bil
lijke prijzen, verder vindt men er alles wat in
een uitgebreid galanteriemagazijn behoort, er is
voor elk wat wils.
De heeren Oosterbaan A <’o., etaleeren
in hunne beide magazijnen tal van voorwerpen.
Is het eene ruim voorzien van de nieuwste soort
lampen, kristal- en aardewerk, in het andere vindt
men een grooten voorraad galanterien en kinder
speelgoed. De nieuwe winkel van den heer S. St.
Ilijkstra aan de Dijkstraat is mede ruim
voorzien van huishoudelijke artikelen en een groote
voorraad kinderspeelgoed.
Het was ons niet mogelijk op alle uitstallingen
van meer of minder beteekenis te wijzen. Ieder
die eens dezer dagen de stad doorwandelt zal
gelegenheid hebben het ontbrekende aan te vullen;
wij wenschen alle ondernemingen een goed suc
ces. We hopen dat den eigenaren hun moeite
naar waarde beloond zal worden, zoodat als St.
Nicolaas weder voor een jaar afscheid heeft ge
nomen, hun voorraad flink gedund en de beurzen
goed gevuld zullen zijn, ook niet neringdoenden,
ieder zonder onderscheid wenschen we op 5 en 6
December a.s. veel genoegen dat de ontvangen
geschenken-in den smaak mogen vallen, want
•dan kan en mag ieder tevreden zijn.
niet zou inderdaad het verlangen geboren doen
worden ook maar dienst te nemen bij het leger
des heils. Deze „blijmoedige Christenen” hebben
een manier om hunne eigene zaligheid te be
werken die iets aantrekkelijks heeft, maar die
ons voorkomt niet volkomen te strooken met de
leer, waarvan zij de verkondiging op zich genomen
hebben, ’t Is misschien wat ouderwets geoor
deeld, maar het heiligste te huldigen op de wijze,
waarop men gewoon is aangename aardsche
dingen te bepraten en te bezingen, kan er nog
niet bij ons in.
Het strooibiljet, onderteekend door den heer
van der Borch van Verwolde, dat bij eene
vroegere verkiezing te Lochem zooveel ergernis
gaf, om de wijze, waarop de heer van Rappard
werd aangevallen, is, zooals men weet, ook bij
de jongste verkiezing te Schiedam weder ter
sprake gebracht. De Standaard heeft getracht den
heer van der Borch te zuiveren van de smet,
die bet op hem wierpde eerste onderteeke-
naar had het biljet geteekend, maar wist niet
wat er in stond. Hij was ziek zeide de Standaard.
Thans echter deelt de Zutphensche Courant den
brief mede, welken de heer van der Borch aan
de redactie van dit blad schreef en waarin hij
de verantwoordelijkheid van den inhoud van dat
biljet op zich neemt.
De schoonwassching, door de Standaard be
proefd, is dus volkomen mislukt
De Haagsche correspondent van de Delftsche
Opmerker vestigt er de aandacht op, dat de leden
der Tweede Kamer weder terugkeeren tot de
dagen der geschreven redevoeringen. „Vanwege
de gerektheid der beschouwingen, is, zegt hij,
onze Tweede Kamer reeds eenig onder de parle
mentaire vergaderingen in Europa. Indien er nu
nog bijkomt, dat de meeste leden niet spreken
maar lezen, dan zal een graad van taaiheid en
saaiheid verkregen worden, die in geen ander
land ter wereld zou worden geduld”.
Als voorbeeld vermeldt hij, dat de heer
Levysohn Norman meer dan drie uren lang aan
de Kamer zijne beschouwingen over de Indische
zaken voorlas.
De correspondent herinnert aan den tijd toen
dr. Westerhoff de velletjes papier op zijn hoed,
als lezenaar, legde. Dr. Westerhoff was echter
de eenige niet die las. Zelfs Thorbecke deed dit,
in den eersten tijd van zijn parlementair leven.
Sommigen, als de heer Foreest, gaven zich de
moeite hunne redevoeringen van buiten te leeren,
eene ambitie, die niet zeer gewaardeerd werd,
allerminst door de stenografen.
In een ingezonden stuk in het Vaderland
worden, met betrekking tot het vergaan der
Ango, eenige opmerkingen gemaakt, die wel niet
het medelijden met de slachtoffers verminderen,
maar waaruit blijkt, dat er ook wel eigen schuld
onder loopt. De booten zijn niet voldoende be
mand, vaak oud en men rekent te veel op red-
dingsbooten enz., verzuimende zelf de noodige
voorzorgsmaatregelen te nemen. Zwemgordels en
olie zijn niet aan boord. Maar ook de reddings
middelen laten te wenschen over, Zeer terecht
zegt de schrijver: Men is er steeds op uit om
kanonnen te gieten die hoe langer hoe verder
schieten om menschen te doodenzou er nu nie
mand te vinden zijn, die eens een kanon kon
uitvinden om menschen te redden, en wel door
den af te schieten kogel zoodanig te maken, dat
er zich van binnen een lijn bevindt, die over het
wrak geschoten wordt en waarvan het andere
eind in het stuk bevestigd blijft met een dunnen
in dit opzicht zijn verstand hem doen inzien, dat
het, in zijn oog godsdienstig gevoel, hem op een
rampzaligen dwaalweg zou voeren.
De begrooting zal ongetwijfeld worden aange
nomen en men moet dezen Minister een wijle
aan den arbeid laten. Zonderling echter is het
alweder, dat, terwijl hij als kamerlid met kracht
voor de inlandsche bevolking opkwam, om nam.,
wat blijkt door haar te veel betaald te zijn, haar in
vermindering van die belasting terug te geven,
ditzelfde voorstel nu het van de liberale zijde
werd gedaan door den heer Levysohn Norman,
met nog meer kracht door hem bestreden werd.
M. E. van der MEULEN.
Bolsward. J.l. Zondagavond hield de af-
deeling „Bolsward” van het Nederlandsch Werk
liedenverbond eene buitengewone vergadering
in de Sociëteit „de Doele”. Een vrij groot aan
tal mannen en vrouwen en eenige donateurs-
leden waren opgekomen. De heer Th. Postma
van Leeuwarden trad op als spreker en wees
op duidelijke, klemmende wijze de werklieden
op hun plicht, om zich aaneen te sluiten, maar
zonder verbreking der maatschappelijke orde,
zonder zich aan te sluiten aan de zoogenaamde
„volkspartij", die de brug vormt naar de sociaal-
democratiehij wekte allen op tot waken en
werken, den man en de vrouw, ieder lid der
vereeniging, opdat men niet moge meenen, dat
die taak rust alleen op de besturen. Voorzeker
viel dit goede woord van den waren volksvriend
in goede aarde. Van het aanbod tot het doen
van vragen of opmerkingen werd geen gebruik
gemaakt, een bewijs dat, zoo er waren, die zich
niet met den spreker vereenigden, deze hunne
gedachten niet openlijk uitspraken; de groote
meerderheid vereenigde zich blijkbaar met het
woord van dank door den Voorzitter tot den
spreker gericht.
IJsbrechtum, 26 Nov. Sedert langen tijd
werd hier behoefte gevoeld aan het vergrooten
der school, vooral sedert met een hulponderwij
zer gewerkt wordt. De school is, evenals de
woning des onderwijzers, eigen aan de kerk, doch
de kerkvoogden hadden bezwaar de vergrooting
voor rekening der kerk uit te voeren. Zij deden
nu aan het gemeentebestuur het voorstel de
school te koopen tegen de som van f500, onder
bepaling dat zooveel grond zou worden afgestaan,
als noodig bleek te wezen. Dit voorstel is door
den raad met algemeene stemmen aangenomen,
zoodat in de lang gevoelde behoefte eerlang zal
worden voorzien.
Kimswerd, 23 Nov. De eerste vergadering
in dezen winter van ’t departement Arum c. a.
tot N. v. ’t A, werd gisterenavond alhier op de
zaal van Unia gehouden. Als redenaar trad op
de heer H. v. Warners, hoofd der O. L. school
te Arum, die voor het gering aantal bezoekers
eene rede uitsprak, tot onderwerp hebbende
Neêrlandsch onafhankelijk volksbestaan.
f De nestor van ons dorp, Floris de Vries,
vierde gisteren zijn 89sten geboortedag. Geboren
in de vorige eeuw, is hij thans nog hecht en
kras. Hjj is erg doof, zoodat zijne groote nieuws
gierigheid niet altijd bevredigd kan worden.
Moge ’t hem gegeven zijn nog lang de oudste
te blijven.
Franekeradeel, 23 Nov. Zoo voor en na
zijn er dit jaar in de zand- en veenstreken step
penhoenders aangetroffen en gevangen. Op de
klei evenwel had men ze nog niet bespeurd.
Deze week is er echter op een stuk kleiland
onder Hitzum een exemplaar van deze vogel
soort geschoten geworden.
De Amsterdamsche correspondent van de N.
R. Ct. geeft een verhaal van de huwelijksinzege
ning van een viertal officieren van het leger des
heils, die paarsgewijze een echt hebben gesloten.
De sympatieke wijze, waarop de correspondent
er spreekt over den prettigen toon en de opge
wekte, vroohjke stemming, welke bij die formali
teit heerschte plechtigheid is hier het woord
t
ketting
De P. Gr. Ct. verhaalt een vermakelijk
avontuur eener bejaarde dame. Deze woont al
leen met eene dienstbode en heeft den avond bij
kennissen doorgebracht. Ook de meid was uit.
Tehuis gekomen, valt het oog van mevrouw op
een heeren wandelstok in de voorkamer, en er
is geen heer in huis en ook geen heer had haar
bezocht. De meid weet nog nergens van boven
dien is de stok met zilveren knop te fraai voor
dien van haar vrijer. De politie deed onderzoek
en vond niets, maar een agent bleef dien nacht
in huis waken. Er gebeurde niets.
Een paar dagen later werd het raadsel opge
lost mevrouw zelf had, van haar bezoek terug-
keerende, bij vergissing in plaats van hare pa-
rapluie den stok medegenomen van den heer des
huizes, waar zij den avond had doorgebracht
Zaterdagmorgen werd uit de trekvaart aan
de „de Hulk“ te Hoorn op ongeveer 20 minuten
afstands dezer stad het lijk opgehaald van een
man, waaraan teekenen van aangedaan geweld,
vooral in hals en nek, duidelijk zichtbaar waren.
Donderdagavond jl. liep deze persoon in gezel
schap van een te Hoorn woonachtig scharenslij
per op den jaagweg, nabij bovengenoemde plaats.
Beiden bevonden zich in min of meer beschonken
toestand. Het schijnt dat zij handgemeen gewor
den zjjnalthans de bewoners van eene boerde
rij, niet verre vandaar gelegen verklaren hulp
geroep vernomen te hebben maar hadden den moed
niet naar buiten te gaan. Ook heeft genoemde
scharenslijper nog denzelfden avond aangifte van
het gepleegde feit bij de politie gedaan, met me-
dedeeling evenwel, dat hij uit zelfverdediging ge
noodzaakt was geweest van een mes gebruik te
maken. In hoeverre deze verklaring waarheid be
vat, zal weldra blijken uit het onderzoek dat naar
deze treurige daad wordt ingesteld,
Het feest van den eenigen heilige, die door
iederen Nederlander, hetzij groot of klein, ge-
loovig of ongeloovig, wordt vereerd, blijft
steeds het feest bij uitnemendheid. Ieder neemt
er deel aan. Reeds weken vooraf worden in ver
schillende familien plannen gemaakt, hoe men
op de geestigste, en meest doeltreffende wijze
elkander zal verrassen.
De surprises bezorgen tal van verliefden hoofd
brekens, terwijl de jeugd dagen doorleeft, vol
zoete hoop en bange vrees. Ouders overleggen,
waarmede zij de korfjes van hunne kleine lieve
lingen zullen vullen. De jongeling koopt een
voorwerp, waarnaar zijn meisje reeds lang ver
langd heeft. De maagd koopt een of ander ca
deau, en zendt dit ongemerkt aan hem, voor wien
zij symphatie gevoelt, in één woord, oud en jong
zien met verlangen den 5 December tegemoet.
Treurig is het echter, dat vele ouders, hoe gaarne
ook, niet bij machte zijn, hunne kinderen en nog
minder hunne andere familie of vrienden, eene
verrassing te bezorgen, kleine verdiensten, gebrek
aan werkzaamheden, of ziekte is bij velen hier
van de oorzaak. Gelukkig dat er ook velen zijn,
die bij hunne inkoopen, tevens denken aan hen,
die wel willen, maar niet kunnen en ook voor
hen wat koopen, zoowel voor arme kleinen als
voor ouderen. Laat dan ieder die kan daaraan
meedoen, we doen dan dubbel goed, we verschaf
fen ons zelf daardoor een ongekend genot, en wij
vestigen bij die minder bedeelden de overtuiging,
dat ook zij niet worden vergeten te midden van
die tentoongestelde weelde, pracht en overvloed,
die we thans weder bij de magazijnhouders en
winkeliers in onze stad aanschouwen.
Het zoude onmogelijk zijn alles bij name in
ons blad te noemen wat er in de verschillende
magazijnen te koop is. De dagen vóór 5 Decem
ber geven trouwens de gelegenheid dat alles te
zien. Reeds nu zien we in de hoofdstraten vele
kijkers voor de winkelramen en de winkelier
hoopt dat die kijkers koopers zullen worden. Voor
hen die nog niet op de hoogte zijn, bij wien, en
wat er zoo al te koop is, strekke onderstaande
tot gids.
In de eerste plaats noemen we dan de maga
zijnen van de heeren I*. Mounter, H. A al.
Hollow A Schrakamp,
•I. Mockniann, Warlna en Xonen,
en Hi*tna .lakies. Prachtige rotondes met
bont, jaquets, wollen doeken, kanten, pelterijen,
reisdekens, voetzakken, surprises en verschillende
kleinigheden zijn aldaar smaakvol geétaleerd.
De Heeren (werritsnia en 'Creilers heb
ben eene collectie dames en kindermantels, en
diverse stoffen voor Heerenkleeding, die naar de
maat worden afgewerkt, de coupe is naar eisch,
de stoffen degelijk en de prijzen billijk. Voor
laatst genoemde kunnen wij ook de Heeren Oord
en LagerweU aanbevelen.
Iets lekkers is meestal bij ieder welkom, en de
heeren atoiuiues, teen, IPropstra,
Vederhoed, Killid l c. a. hebben er
voor gezorgd hunne nette magazijnen goed ge
vuld te hebben met artikelen, die bij grooten en
kleinen welkom zijn.
Bij St. Nicolaas gebak smaakt een goed glas
wijn, punch of andere dranken lekker, extra
merken daarvan zijn aanwezig in de fraaije win
kels en kelders van de heeren Albada «lei-
gersma, <K. tPGaiitiii^a, .1. II. A.
Honker en A. Y. Galama Als iets
nieuws maakt de heer Galama attent op een
geschikt cadeau, bestaande in een Wijn-bouquet.
In de magazijnen van de h.h. I*. «I. Fen-
uema en ^otiesi, vindt men tal van alle
mogelijke klokken, pendules, horloges, barometers,
thermometers, brillen enz. benevens een groote
sorteering Goud- en Zilverwerken, kostbare ju-
weelen enz. Ook is de Heer Harina ruim
gesorteerd.
In de Sigarenmagazijnen van de h.h. B|jl-
siua, H.Bi>aiia, ameiiiMii-a en Aeil-
iii a n zijn diverse merken sigaren in sierhjke
verpakking tentoongesteld. De Heeren Billed-
A £n., «I. de Boer, Mi. schiet ink
en «I. fi®. lAesterbaan, bewijzen door
hunne Etalage, dat ook daar vele geschikte ar
tikelen voor cadeaux aanwezig zijn.
De wélbekende winkels van den heer S. «I.
fi®ekema, de Dames vau den- Boek
en van Mej. de Hcd. de Wil zijn over
laden met tal van geschikte artikelen. Üet ma
gazijn van den heer Wv. <1. heulen be
vat weder tal van nuttige voorwerpen van man
denwerk, voor de huishouding.
z De heide magazijnen van den heer Th, van
Het steekspel is begonnen. De Indische be
grooting, gelijk zij kortweg wordt genoemd, te laat
ingediend, is daardoor juist ’t eerst aan de beurt.
De heer Keuchenius. die haar indiende en haar
verdedigen moet, is onbetwistbaar eene speciali
teit in kennis van Indische toestanden. Toch
wil ’t mij altijd voorkomen, dat hij in ’t bijzonder,
veel meer geschikt is als lid der kamer en als
opposant, dan om als Minister de leiding van een
Departement te hebben, waaraan zoo ontzaglijk
veel is verbonden, waarvan zooveel afhangt. Ik
neem aan, dat hij is een man van karakter, van
vromen zin, maar hij is vooral een man van ge
voel, onderhevig aan zeer verschillende, tijdelijke
indrukken. In den minister wordt vereischt, kalm
te, waardigheid, eene na langdurig onderzoek ge
vestigde overtuiging, gelijkmatigheid, vaste wils
kracht. Ik zal dezen minister dit een en ander
niet geheel ontzeggen, maar deze eigenschappen
kenmerken hem niet, treden niet op den voorgrond.
Integendeel hij verrast U of wilt ge liever, hij
stelt U te leur, nu eens omdat hij plotseling een ge
bed wenschelijk acht voor een nieuwen Gouverneur-
Generaal en wel speciaal voor diens reis, alsof
deze daarvoor meer in ’t bijzonder Gods hulp
behoefde, of eigenlijk ons gebed, dan weer her
stelt hij plotseling den heer Sol in overgroote
eere en benoemt hem juist te Batavia in zeer
hooge betrekking, terwijl naar veler oordeel,
zijne houding tegenover de inlandsche bevolking
eene uitzetting uit Indië noodzakelijk had gemaakt.
Op persoonlijken aandrang acht hij de instelling
eener nieuwe beri bericommissie volstrekt nood
zakelijk en bij een gerezen geschil in den boezem
der Commissie, heft hij haar plotseling weer op,
omdat hij den heer de Rochemont uitdrukkelijk
handhaven wil en wacht nu weer de gevolgen af
van ’t geen een officier van gezondheid in dezen
onderzoekt. Hij gruwt van den oorlog in Atjeh
en in zekeren zin terecht, maar zonder nog in
staat geweest te zijn, een vast plan temaken,om
dezen te beperken of daaraan een einde te ma
ken, op eene wijze, waarbij Neerland’s waardig
heid gehandhaafd blijft, spreekt hij wat zijn gevoel
hem ingeeft reeds uit, in, het kan niet anders, duistere
bewoordingen, die onrust brengen in de gemoe
deren van onderscheiden afgevaardigden. Hij is
tegen het opiumschuiven en wie zou dat niet
prijzen en tegen den onzedelijken smokkelhandel
in dit artikel in den Indischen Archipel en richt
aanschrijvingen naar Indie, opdat de ambtenaren
streug toezien op dien handel, maar als de volks
vertegenwoordigers hem er op wijzen, dat die
papieren middelen niets baten en alleen een snel
varend stoomschip, dat de smokkelaars achter
haalt, kan helpen en de Gouverneur-Generaal
hem per telegraaf toestemming vraagt, voor ma
tigen prijs, zulk een bodem te koopen, dan wei
gert hij dit. Als Domela Nieuwenhuis heel onze
Oost-Indische bezittingen een roof acht en de ge-
heele onafhankelijksverklaring ons ten plicht stelt,
met teruggave van, naar zijne berekening, 850
millioenen, die wij Indie ontstolen hebben, dan
wekt hij door zijne redevoering het vermoeden,
alsof zijn gevoel Nieuwenhuis gelijk geeft en hij
alleen stuit op het bezwaar, dat hij niet weet,
van waar hij de millioenen zal krijgen. Hij be
denkt niet dat wij hier staan voor een eeuwen
heugend feit en dat, als wij, op dit oogenblik,
Indie aan de inlanders teruggaven, dezen ten
prooi zouden worden gelaten, juist aan de onder
drukking en uitmergeling hunner inlandsche Sul
tans en Regenten, tegen wie wij hen nu nog zoo
vaak beschermen moeten. Uitstekend is het, dat
hij inziet, dat de goed opgevatte zending, bescha
ving, ontwikkeling, zedelijkheid en ware vroom
heid, moet brengen, tegenover de dweepzucht, de
veelwijverij enz. van het Mohammedanisme, maar
alweder schijnt zijn gevoel tamelijk wel bevredigd
te zijn, als hij een rondschrijven heeft gericht aan
de verschillende zendinggenootschappen. I. e. w.
gelijkerwijs het Kamerlid Keuchenius, ons, ik zal
niet zeggen, verraste, op vaak uren lange rede
voeringen, zoo doet hij als Minister desgelijksook
zendt hij aanschrijving op aanschrijving aan den
nieuwen Landvoogd met raadgevingen en aan
vragen om inlichtingen en zonder de laatste nog
ontvangen te hebben, spreekt hij zijn oordeel reeds
weer uit in de Kamer.
Dat alles geeft een zekere onvastheid aan zijn
woorden en daden. Er is wel een en ander in
de beginselen van dezen Minister, waarmee ook
vele leden der liberale partij zouden willen mee
gaan, want in den grond der zaak is hij in In
dische zaken beslist vrijzinnig, maar toch is er
veel in zijn beleid, waardoor men zou moeten
vragen, of deze Minister van Koloniën wel de
rechte man is op de rechte plaats
In één opzicht zou hij voor de inlandsche be
volking tot een vloek kunnen worden, als hij name
lijk bleef toegeven aan zijn tegenzin tegen de
inenting, waarvan reeds eenige sporen zijn waar
te nemen. Gelukkig hebben wetenschappelijke
mannen op dit gebied in de kamer, o. a. de L‘im-
burgsche afgevaardigde, Dr. Schreinemacher, met
hoogen ernst en degelijke bewijzen, hem gewaar
schuwd voor de ontzettende gevolgen, die zouden
moeten voortspruiten, uit maatregelen, die de be
perking en de slappe toepassing der inenting voor
de Indische bevolking zou hebbep. Moge althana
i
j
Bolswardsche Courant,
La
