NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWARD EN W0NSERA8EEE
1
De liberale partij
f
Raadsverslag
1888.
Zeven en Twintigste Jaargang.
No. 50.
DONDERDAG 13 DECEMBER.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
g DONDERDAG 13 DECEMBER.
VOOR
g
I
1
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
IN DE TWEEDE KAMER.
dere of mindere mate zelfs hun steun der regee-
ring toezegden en waar deze of gene iets te prijzen
vond, dit met onpartijdigheid geschiedde. Meer
dan eens is dit dan ook door de regeering erkend.
De verdediging van het Ministerie, waarvoor
nu en dan de Savornin Lohman en Schaepman
in de bres sprongen, was meestentijds mat en
flauw. Men pleitte meer verontschuldigingen, dan
dat men met kracht het zwaard ter verdediging
zwaaide, of wel men dekte fouten, door het aan-
toonen, dat ook anderen in dergelijke vervallen
waren.
Wat de leuzen betreft, was het treurig van
een man als Schaepman te hooren, dat men in
den verkiezingsstrijd wel op eenigzins andere wijze
moet spreken als in de kamer, dat dan woorden
noodig zijn die treffen, teekenachtige woorden, die
oogenblikkelijk indruk maken, zooals de woorden
liberale tyrannie, die hij zelf gebruikt had. Zeer
terecht zeide de heer de Beaufort, dat hij dien ver
grootenden stijl, zooals Geel het eens genoemd
heeft, gaarne aan den heer Schaepman overliet,
evenals de welsprekendheid, die met vuistslagen
werkt, maar dat bij hem waarheid boven alles
gaat en hij geen enkel woord, bij de verkiezingen
gesproken, behoefde terug te nemen.
Over het geheel was de toon, soms wat kras
maar toch waardig. Alleen bracht op het laatst,
de afgevaardigde, die Schoterland berucht maakt,
nadat hij eerst een vrij tamme redevoering had
gehouden en daarna op zijn onbekookte manier,
de afschaffing van tal van ambtenaren, vooral,
hoofdambtenaren had gevorderd, een schrille wan
klank in de vergadering.
’t Is bekend, dat vooral de liberalen het bij
hem moeten ontgelden, hij noemde hen nu ook
„huichelaars”Goeman Borgesius verweet hij,
dat hij met banaliteiten schermtVan Houten,
die een motie ingetrokken had, dat een soldaat
moet weten te sterven op zijn postuit het
Groninjer Weekblad las hij beleedigende stukken
voor ten laste van den Secretaris-Generaal bij
Binnenlandsche zaken, die de Minister van dat
Departement daarna vuilen, boosaardigen laster
noemde.Vooral de heer Goeman Borgesius wiens
verontwaardiging was gaande gemaakt, deed den
verblinden volks(mis)leider, op ernstige wijze de
waarheid gevoelen der spreuk„geneesmeester,
genees U zelf”. Het bleek helaas dat ook deze
hoogmoedige, in zijne consciëntie, niet gemakke
lijk te kwetsen is. Over zijn rustig in den Haag
zitten, terwijl hij indertijd, niet slechts als soldaat,
maar als aanvoerder te Amsterdam te midden
zijner vrienden, zich aan de kogels had moeten
blootstellen, gleed hij stillekens heen en terwijl
hij, om majesteitsschennis, tot gevangenisstraf is
veroordeeld, deed hij het voorkomen, alsof hij
toen martelaar is geworden, voor de volkszaak.
Het kan intusschen geen kwaad, dat deze ge-
neraal-sociaal-democraat, die in zijn „Recht voor
Allen”, steeds ’t woord alleen heeft en in zijn
volksvergaderingen gemakkelijk opruien kan,
hier zich flink bloot stelt en hoort hoe de ontwik
kelden in den lande over hem denken.
Afgescheiden van dit terecht „onverkwikkelijk”
genoemde slot, is het, naar ’t zekerlijk velen met
mij voorkomt, goed gezien van de liberale partij,
dat zij dit, hoe dan ook ontstane, en samenge
stelde ministerie, rustig aan den arbeid laat en
op echt vaderlandslievende wijze, alles ondersteunt,
wat het voorstellen zal en tot stand brengen kan,
tot heil van land en volk.
M. E. van der MEULEN.
Frankrijk* Bij de herstemming in het de
partement Var is tot lid der Kamer gekozen, de
heer Cluseret, gewezen generaal der commune,
die in 1870 eenigen tijd te Parijs het bevel heeft
gevoerd.
Duitschland. Het onderzoek in de zaak
Geflken is Zaterdag geëindigd. Het hof zal nu
te beslissen hebben, of er reden tot vervolging
is, ja dan neen.
De Hamburger Corresponded bevat een tele
gram, dat handelend optreden in Oost-Afrika on
vermijdelijk is. De Oost-Afrika maatschappij zal
binnen kort vrijwilligers oproepen en door de
regeering daarbij ondersteund worden.
Het Tageblatt ontvangt bericht uit Bagamoyo
dat de gevechten weder begonnen zijn. Deze
stad ia geheel verweest,
Na het steekspel met den Minister van Kolo
niën, de algemeene aanval op heel het Ministerie,
in de algemeene beschouwingen van de Staats-
begrooting.
Terwijl wij dit schrijven, is ook deze strijd geëin
digd en begint de verdediging door de onder
scheiden Ministers van de verschillende forten.
Mij dunkt, dat de algemeene indruk in den
lande zal zijn, dat de liberale partij, onbetwist
baar de grootste in de kamer, al is zij kleiner
dan de Anti-revolutionaire, de Roomsch-katholieke,
de Conservatieve, den Sociaal-democraat, die te
zamen de parlementaire meerderheid uitmaakt, op
grootmoedige wijze tegenover dit ministerie is op
getreden. Alleen ten opzichte van den heer Keu-
chenius nam deze en gene eene teruggetrokken
houding aan en hoe kon dit anders, als men zich
herinnert, op welk een zonderling standpunt deze
zelf zich geplaatst heeft, zoodat, met loffelijke
hulp van eenige zijner vrienden, het noodzakelijk
was geworden, hem op geneeskundig gebied een
paar neerlagen toe te brengen? Mocht hij zijn treurig
eenzijdig, zijn onmogelijk anti-inentingstelsel toch
willen handhaven en daarvan het gevolg zijn,
dat, als men dezen Minister liet vallen, het geheele
Ministerie gedecapiteerd (onthoofd) zou worden,
gelijk de heer de Savornin Lohman dreigde, dan
zou dit toch zeker niet de schuld zijn van de
liberale partij als zoodanig, maar van de samen
werking veler verstandigen uit verschillende par
tijen in de kamer. Laat ons hopen dat de heer
Keuchenius zich niet onmogelijk zal maken en
zijne vele goede hoedanigheden ten dienste van
Indie zal aanwenden, maar mocht hij moeten
vallen, dan begrijpen wij niet, waarom de zeven
andere hoofden, zich als onthoofd zouden moeten
beschouwen, wanneer deze eene, door zijne stijf
hoofdigheid, het hoofd verloor in den slag.
Over de geheele linie is de strijd zoo hoffelijk
mogelijk geweest.
Wel opende onze Friesche afgevaardigde Lief-
tinck het vuur op zijne flinke, rondborstige, soms
ietwat krasse wijze, maar van een tegenstand tot
eiken prijs, was ook bij hem geen spraak. Wel
bracht hij het Ministerie met al zijn ongelijksoortige
bestanddeelen, zijn weinige homogeniteit onder
het oog, maar dit zal toch wel niet te loochenen
zijn, als men het oog vestigt op het veelkleurig
kabinet, waarin al de schakeeringen gevonden
worden, met welke de staatkundige richtingen
plegen aangeduid te worden en waarin het rood
alleen ontbreekt.
Wel wezen ook andere Afgevaardigden op deze
regenboogeigenaardigheid en niet minder op de
teleurstelling in meer dan één opzicht, waar men
meende recht te hebben, te verwachten dat dit
Ministerie, reeds sints 21 April jl. opgetreden,
meer geest- en werkkracht zou hebben geopen
baard en meer getrouw zich zou hebben betoond
aan de leuzen, die bij de Maartverkiezin-
gen en bij de latere herkiezingen, zoo schetterend
over Nederland klonken.
Doch als men de redevoeringen leest van ka
merleden, als de Beaufort, Smidt, Van Houten
Gleichman, Goeman Borgesius, Heldt e. a. dan
zal men moeten erkennen, dat deze allen, in
hunne aanvallen hoogst gematigd waren, in meer-
Het bestuur der Vereeniging voor Christelijk
Nationaal Schoolonderwijs maakt bekend, dat de
Vereeniging in grooten nood verkeert. Reeds
sedert jaren moest het reservefonds worden aan
gesproken. Dat fonds is nu uitgeput.
Meer dan 200 scholen worden door de Ver
eeniging gesubsidieerd. Daarvoor is, zal de ge
wone subsidie uitgereikt worden, jaarlijks f40,000
noodig. Daarenboven kostte de ondersteuning van
de opleiding van onderwijzers in het laatste jaar
f 10,790. Dit maakt eene som van f 50,790. Re
kent men daarbij voor administratiekosten, kosten
voor de hulpvereenigingen, drukwerken, commis-
siën en den reizenden agent nog pl. m. f 7000,
dan eischt dit eene uitgave van pl. m. f 60,000.
En hiertegenover staat aan jaarlijksche bijdra
gen eene ontvangst van pl. m. f 30,000.
De bekende tirade van den heer Keuche
nius besprekende, zegt de Tijd, dat zij er zich
wel mede vereenigen kan voor zooveel betreft
des Ministers openlijke belijdenis van de hooge
waarde van den godsdienst, meer bepaaldelijk
van het Christendom, maar niet wat aangaat
zijne verheerlijking van het Protestantisme.
De Mohammedaan zal zeker eveneens zich
vereenigen met des Ministers hooge waardeering
van den godsdienst, maar op zijn beurt meenen
dat deze het daarbij had moeten laten, en niet
het Christendom had moeten noemen.
Wij gelooven dat de heer Keuchenius dan op
zuiverder standpunt zich had gesteld. Volgens
hem toch kan zonder Christendom de in Indië
levende bevolking, dus ook de Mohammedaan-
sche, niet tot ontwikkeling en welvaart komen.
Zal de Tijd niet eene soortgelijke voorwaarde
stellen voor de geheele maatschappij, de Ooster-
sche en Westersche, het woord Christendom
vervangende door Katholicisme?
Daar zou de heer Keuchenius tegen opkomen,
maar zal de Mohammedaan en de Bouddhist niet
met hetzelfde recht zich tegen de leer van den
heer Keuchenius verklaren
Wat des Ministers beroep op het Heilig Ver
bond betreft, de Tijd is van oordeel, dat door
hem individueel en geheel alleen daaraan eenige
kracht wordt toegeschreven. Arnh. Crt.
Naar aanleiding van de vele vragen over
emigratie naar Zuid-Afrika en de Vereenigde
Staten van Noord-Amerika schrijft de heer J.
van 't Lindenhout, directeur der Weesinrichting
te Neerbosch, dat hij emigratie de eenige oplos
sing acht van het groote vraagstukop welke
wijze is het mogelijk aan de werkeloozen arbeid
te verschaffen? „De vraag is echter maar of men
wil werken. Het is velen, die in ons land rond
zwerven, niet te doen om werk te zoeken, maar
om dit te ontloopen. Hjj vreest weleens dat
degenen, die als landverhuizers een beter bestaan
zoeken, zich de toekomst in den vreemde te roos-
kleurig voorstellen. Het land, waar de luiaards
met praten en slapen hun brood winnen, is even
min in Amerika als in Zuid-Afrika. Daarbij
komt nog, dat in ons land een zekere kastengeest
heerschtwie timmerman is wil timmerman blij
ven en zoo gaat het met den metselaar, kleer
maker, schoenmaker, ja met bijna elk handwerk.
Hij heeft in Amerika bakkers en smeden ont
moet, die op bun 25e jaar of op nog lateren
leeftijd beste kleermakers zijn geworden en daar
nu een rijk bestaan vindenonderwijzers, die be
kwame boeren zijn en groote farms bewonen,
maar zij zijn ook aldaar als knechts begonnen.”
Volgens de heeren Zaaijer en den Minister
van Koloniën zou de heer van Baar in zijn parle
mentair advies het Nederlandsche volk een „arm
zalig volkje” hebben genoemd. Het stenografisch
verslag van dat advies, in het Bijblad opgeno
men, bevat echter de woorden niet, wel de ant
woorden van genoemde heeren.
De heer van Baar schijnt zich dus zelf over
zijne woorden geschaamd te hebbenmaar zijn
berouw kwam te laatieder lezer van het Bij
blad weet nu toch, dat hij ze gesproken heeft
en bovendien den moed miste, om ze voor zijne
rekening te nemen.
Maar welke waarde heeft het Bijblad, als de
leden er naderhand uitschrappen of inzetten,
wat zij goedvinden?
De Regeering is vast besloten zich niet
met de Parijsche tentoonstelling in te laten, zeide
onze Minister van Buitenlandsche Zaken in de
zitting der Tweede Kamer op 11. Zaterdag.
De principien-reiterei klinkt zeer fier, maar
zou de heer Hartsen meenen, dat het Fransche
Gouvernement er zich om bekommeren zal, dat
Nederland zich officieel onthoudt van deze wereld
tentoonstelling De Parijzenaars zelven en de
tallooze bezoekers uit Frankrijk en andere landen,
zullen het niet eens gewaar wordenzij komen
er trouwens om de vorderingen der industrie te
zien en er hun voordeel mede te doen, dat nu
voor Nederland zou verloren gaan, indien par
ticulieren de taak der Regeering niet hadden
overgenomen.
Maar is de houding van ons land gerecht
vaardigd, ook wij veioordeelen den konings
moord en het schrikbewind even sterk als de
Nederlandsche Regeering, maar ook de Fransche
Regeering heeft daarvoor geenerlei sympathie.
Zoo zij de revolutie gedenken wil door eene
tentoonstelling, dan is het niet om deze afkeu-
rens waardige gruwelen, maar om de heilzame
gevolgen, die de omwenteling voor het Fransche
volk en ook voor andere volken, met name ook
voor Nederland, gehad heeft. Ook onze vrijheden
zijn uit de revolutie geboren, en nu moge men
beweren, dat zjj toch wel zouden gekomen zijn,
dit blijft eene niet te bewijzen bewering. In elk
geval hebben wij ze aan de revolutie te danken,
en die preutschheid om dit te erkennen neemt
het feit zelf niet weg. Arnh. Crt.
Volgens den Almanak van het Leidsche
studentenkorps voor 18j9 bedraagt het aantal
studenten aan de Leidsche academie en de ste
delijke Oost-Indische inrichting 946 (933 plus 13)
aldus verdeeld: Godgeleerdheid 54, Rechten407,
Geneeskunde 356, Wis- en Natuurkunde 60,
Letteren 56, Oost-Indische inrichting 13.
„Om volkomen correct te wezen”, deelt de
Standaard omtrent het beruchte strooibiljet in
de Lochemsche verkiezing mede, dat geen der
bestuursleden het zag vóór het ter perse ging.
Eene merkwaardige bijdrage tot de wijze
waarop van anti-revolutionaire zijde de verkie
zingen worden geleid 1 Er wordt een biljet ver
spreid, tot voorlichting der kiezers, uitgaande
van een kiesvereeniging met een bekend bestuur
aan het hoofd, en bij slot van rekening blijkt,
dat geen van de bestuurders het gesteld heeft
of gezien vóór het ter perse ging.
De mededeeling hiervan moge „volkomen cor
rect” wezen, de zaak zelve vinden wij alles be
halve „correct.”
In de Amsterdamsche bladen komen nog
eenige aanvullingen van ondergeschikten aard
voor betreffende de verachtelijke poging om door
helsche machines van Nederlandsch fabrikaat,
den advocaat-generaal Jolles en den commissaris
van politie Stork om het leven te brengen. De
eenige belangrijke mededeeling is, dat het sig
nalement bekend is zoowel van het meisje, dat
het buskruit kocht, als van hem, die de doos
voor den heer Jolles bestemd aan het verkeerde
adres afgaf.
De politie ondervindt bij hare nasporingen den
algemeenen steun van de burgerij.
Tot eene samenkomst, door pastoor Brouwers
te Amsterdam belegd, om over het protest der
katholieken te spreken, hadden ook een zeshon
derdtal sociaal democraten toegang weten te
verkrijgen. Zij maakten zich aan groote wan
ordelijkheden schuldig en beleedigden het borst
beeld van den Paus, dat de katholieken daarop
verdedigden. Er ontstond een algemeen gevecht,
waarop een inspecteur van politie met sabel
tusschen beide trad en kort daarop een detache
ment politieagenten de zaal binnendrong, die
nu weldra was ontruimd. Eenige personen zijn
in hechtenis genomen. In de zaal van Maison
Stroucken was alles vernield.
De ongeregeldheden schijnen uitgebroken te
zijn naar aanleiding der voorlezing van een tele
gram van hulde aan den Komug,
Zij die zich met 1 Ja
nuari a. s. op dit Blad
abonneeren, ontvangen de nog ver
schijnende nos. gratis.
Verder berichten we, dat het
GEMEENTE WONSERADEEL,
evenals tot nu toe, ook in 1889 bij
de Courant zal worden uitgegeven
in ’t zelfde formaat. We denken
echter maatregelen te nemen, waardoor
de verschijning
dan thans kan geschieden.
De blokkade der kust begint langzamerhand
gereed te raken. Portugal heeft de Tonga-baai
ingesloten en het eskader met drie kanonneer-
booten versterkt. Men verwacht de komst van
een Fransch oorlogschip, om deel van het blok-
keerend smaldeel uit te maken.
Het schijnt, dat de Duitschers de dorpen om
Zanzibar in brand hebben gestoken.
Spanje. De ministeriëele crisis heeft plaats
gehad. Bij de stemming voor de benoeming eener
commissie tot onderzoek van het ontwerp voor
algemeen stemrecht, heeft het kabinet een vol
komen nederlaag geleden.
Alle ministers hebben hun portefeuille ter be
schikking van den heer Sagasta gesteld. Deze
is Zaterdagmiddag nog door de Koningin-Regen-
tes ontvangen.
Men spreekt over een liberaal kabinet met
Sagasta of Martos tot president en zonder demo
craten.
De conservatieven stellen alle pogingen in het
werk, om deze plannen te doen mislukken. Ook
schijnt het, dat Sagasta van andere zijde niet
veel steun vindt.
Het beste middel, om den toestand tot klaar
heid te brengen, zou een Kamerontbinding zijn,
maar het schijnt, dat de Koningin dit niet aan
Sagasta en de liberalen zal willen toestaan.
De geest onder de werkstakers in België
moet in de laatste dagen niet verslimmerd zijn.
Toch doen zich verschijnselen voor, die bewijzen,
dat men nog ernstige gebeurtenissen kan ver
wachten. Te La Louvière is eene ijzerpletterij
door brand vernield, en men schrijft de oorzaak
openlijk aan kwaadwilligheid toe. In de Borinage
hebben p. m. 1700 man geweigerd in de mijnen
af te dalen.
De advocaat Defuisseaux, de bekende aan
voerder der sociaal-republikeinsche arbeiderspartij
in België, is Donderdagavond, nadat de politie
bij hem huiszoeking had gedaan, in hechtenis
genomen. Ditzelfde was het geval met Laloi,
den president van het te Chatelet gehouden ar
beiderscongres, en met Mignon, lid van den al
gemeenen raad der socialistische partij.
Naar de Gazette meldt, heeft de procureur-
generaal bij het hof te Brussel de aanhouding
bevolen van alle socialisten, die het congres van
Chatelet hebben bijeengeroepen en er zich van
opruiende taal bediend hebben.. Zij zullen voor
het hof van gezworenen vervolgd worden wegens
„samenzwering tegen de wetten en de veiligheid
van den Staat”.
Bolswardsche Courant
<3
ft*
DER
