NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
(&5WAB0 EK WOKSERAOEEL
b
H
pi
Ij
PROGRAMMA’S,
P3
1889.
No. 10.
Achten Twintigste Jaargang.
■I
VOOR
DONDERDAG 7 MAART,
B LN N E N L A N 1).
BUITENLAND.
X
VERGADERING
Raad der gemeente Bolsward,
op DONDERDAG den 7 MAART 1889,
’s avonds ten 7 ure.
de reclames tegen het
hoofdelijken omslag.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
I
i 1
Jifi
Punten van Behandeling.
1. Aanbieding der rekening en het verslag
van de gasfabriek over 1888.
2. Aanbieding van het verslag van den toe
stand van het onderwijs over 1888.
3. Missive van den Schuttersraad der d.d.
Schutterij tot wijziging der begroeting over 1888
en 1889.
4. Missive van den gemeenteraad van Won-
seradeel inzake de tolheffing van vee enz. over
de brug te Parraga.
5. Behandeling van
suppletoir kohier van
In Frankrijk, waar totnogtoe de portefeuille I
van Koloniën met die van Marine was vereenigd, I
zal een afzonderlijk Ministerie van Koloniën I
worden opgericht.
Een der leden van het Bonapartische co- I
mitéj Lucien Millevoye, die tevens warm Bou- I
langistisch gezind is, heeft eene groote manifes- I
tatie ten gunste van den generaal georganiseerd. I
Hij heeft namelijk in het Grand Hotel generaal I
Boulanger een diner aangeboden, gevolgd door I
eene open receptie ter eere van den generaal, I
waartoe hij bovendien aan een paar duizend per- I
sonen eene uitnoodiging had gezonden. Lucien I
Millevoye en zijne echtgenoote namen bi) die I
gelegenheid de honneurs waar. Een bediende I
in groot tenue, met een zilveren ketting om den I
hals, kondigde plechtstatig de komenden aan die I
na door het echtpaar Millevoye ontvangen te zijn, I
één voor één hnnue buiging kwamen maken voor I
Boulanger, welke aan ieder de hand drukte. De I
bloem der Boulangisten was natuurlijk tegen- I
woordigLaguerra, graaf Dillon, Henri Roche- I
fort, le Hérissé, Laisant, Paul Déroulède in de I
eerste plaats. Voor het overige was het Bona- I
partisch element overwegend. Men merkte er
o. a. op de afgevaardigden Robert Mitchell, I
Lenglé, Dugué de la Fauconnorie, Cunéo d’Or-
nano, Jolibois, generaal de Lacretelle, enz. Het
aantal personen, die verschenen waren, wordt op
een duizend geschat.
De Ministerraad heeft besloten, dat aan de
vreemde Souvereinen, die de wereldtentoonstel
ling komen bezoeken, huisvesting in de natio
nale paleizen zal worden aangeboden. De Mi
nister van Onderwijs en Fraaie Kunsten zal met
dat doel de bedoelde paleizen in gereedheid laten
brengen.
De geruchten omtrent bet bezoek, dat de
Duitsche Keizer aan het Hof te Windsor zou
brengen, namen totnogtoe slechts een zeer onbe-
stemden vorm aan.
Eindelijk laat een officieus blad, de Post, zich
hooren. Zij schrijft: „Naar men verneemt, zal
de Keizer tegen het einde van Augustus het
Engelsche Hof bezoeken dit bezoek zal vermoe
delijk onmiddelijk vóór de Keizersmanoeuvres
plaats vinden. Verder vernemen wij, dat het
bezoek van Keizer Alexander nog in de tweede
helft van deze maand wordt verwacht. Over de
plaats der samenkomst is nog geen definitief be
sluit genomen de keus is bepaald tusschen Kiel
en Berlijn. Koning Humbert zal het bezoek des
Keizers eerst beantwoorden, als deze het paleis
Frederikskroon heeft betrokken.”
De opgewondenheid in Hongarije tegen de
militaire wet schijnt tot bedaren te komen. De
gemeenteraden van de hoofdstad en verscheidene
groote steden hebben geweigerd zich er bij aan
te sluiten en integendeel hun vertrouwen in de
I Regeering betuigd. Deze betoont zich zoo in-
I schikkelijk mogelijk en belooft, dat de meest be-
I streden bepalingen zeer gematigd zullen worden
I uitgevoerd.
Bij de verkiezingen in het Zwitsersche kan-
I ton Ticino heeft zich een ernstig geschil voorge-
I daan. De liberalen uit dat kanton, die in den
I vreemde verblijf houden en bij honderden waren
I overgekomen om te stemmen, hebben geen deel
I kunnen nemen aan de stemming. De kanton-
I nale Regeering barricadeerde het gouvernements-
I huis te Bellinzona, en liet zelfs kanonnen
I plaatsen,
I
Is dat van de tegenpartijen ook te zeggen
Het antwoord zal zijn: IKy hebben onze pro- I
gramma's.
Zeker. Er bestaat niet alleen: ons program,I
maar er zijn ook programma's van actie, waarop I
bij de Kamerverkiezingen in het vorig j aar samen- I
werking tusschen de r.-katholieken en de anti- I
revolutionairen verkregen is.
Men herinnert zich, dat de poging om één ge- I
meenschappelijk program van actie te ontwerpen, I
mislukt isdat ieder der twee genoemde partijen I
haar eigen program heeft gehad, doch dat die I
programma's ten doel hadden om het mogelijk te I
maken, dat de aanhangers dier beide partijen over I
en weer elkaar konden steunen en eikaars candi- I
daten zouden kunnen overnemen. j
Hoe staat het nu met de op den grondslag I
van programma’s verkregen samenwerking, I
nauwelijks een jaar nadat zij tot stand kwam I
Wij lezen in de Maasbode van 10 Febr. j.l.I
„de verdeeldheid tusschen de twee groepen der I
„rechterzijde is een feit, dat niet te loochenen valt”; I
en verder in hetzelfde artikel„De r. katho
lieken zijn in het geheele land in minder of I
„meerder mate met wantrouwen jegens de anti- I
„revolutionairen vervuld”. I
Voor ons is dat geen verrassende mededeeling. I
Wij weten, dat anti-revolutionairen en r.-katho- I
lieken in hoofdbeginselen niet maar van meening I
verschillen, doch elkanders tegenvoeters zijn,
en wij weten ook, dat, al maakt men nog zulke I
mooie programma’s, men hen, die in beginsel on- I
eens zijn, daardoor niet bijeen zal houden, I
noch hen, die in beginsel bij elkander behooren,
door zulke kunstmiddelen kan scheiden.
Dat het verschil bestaat en dat het openbaar I
zou worden, was dus van den aanvang zeker. I
Dat het echter zóó spoedig al zóó sterk blijken
zou, dat hadden wij zeker niet verwacht, en dat
men er zoo onomwonden voor durft uitkomen, dat
moet wel verbazing wekken.
’t Is waar, het geldt den strijd tegen den per
soonlijken dienstplicht, en daar zijn de r.-katho
lieken, naar het blijkt, zeer bevreesd voor.
Ook in dat opzicht brengt dezelfde Maasbode van
10 Febr. merkwaardige bekentenissen. Van onze
zijde is steeds beweerd, dat de strijd tegen de
onderwijswet niet zoo hoog zou zijn opgevoerd,
als men daarin niet een wapen in den staatkun
digen strijd had gezien. Welnu, de Maasbode
wijst er thans op,dat der.-katholieke bladen rond
uit verklaard hebben „geen schoolwet te willen
„koopen voor den persoonlijken dienstplicht”,
en dat „schoolquaestie en kiesrecht al de belang
stelling (der r.-kath.) verloren hebben, nu men
„hun van persoonlijken dienstplicht spreekt”.
Ziet, Dr. Schaepman heeft in de Tweede-Ka-
merzitting van 6 Dec. 1888 gezegd
„Wij allen, voor zoover wij aan den verkiezings
strijd deelnemen en daar zijn niet weinigen
„onder ons, die in dat geval verkeeren wij
„allen weten, dat bij dien strijd de zaken op
„eenigszins andere wijze uitgesproken worden, dan
„dat hier pleegt te geschieden. Men behoort dan
„te spreken met woorden, die treffen, met woor-
„den die teekenachtig zijn, met woorden die oogen-
„blikkelijk indruk maken
Het zal goed zijn aan deze uitspraak van Dr. S.
te denken, als men straks de goede burgers weer
gaat belezen. Maar heeft hij bedoeld, dat
men de dingen zoo mocht omkeeren als hier ge
schiedt? Wat moeten de kiezers, wat moeten
overal de kleine luiden wel denken, als de school
en het onderwijs, waarvoor zij jaar en dag te
wapen geroepen werden, nu achtergesteld worden
bij de vraag, of het gegoede deel der militieplich-
tigen, al of niet plaatsvervangers zullen kunnen
stellen
Dit moet, meenen wij, wel eenige ongerustheid
verwekken bij hen, wier honden gelijktijdig in
het Asyl verpleegd werden, als de thans afge
maakte hond, en zal aan de ingenomendheid met
dergelijke inrichtingen wel eenige afbreuk doen.
In een gelegenheidsstukje, Vrijdagavond te
Leiden door eenige studenten opgevoerd, werden
de toeschouwers verplaatst in ’t geval dat het
einde der wereld was genaderd. De eenige over
geblevenen op de aarde waren drie studenten,
een oppasser, een societeitsbediende en een hospita.
Alle aardbewoners waren naar eene andere planeet
vertrokkenzooeven waren ook de professoren
verhuisd, die echter met de overgeblevenen nog
een levendige correspondentie onderhielden om de
verschillende grootsche ontdekkingen en uitvin
dingen, die ze kort na hun vertrek doen, nog aan
de weetgrage jeugd mede te deelen. Zoo worden
o. a. telegrammen ontvangen, dat ze de quadra-
tuur van den cirkel, het perpetuum mobile heb
ben gevonden, en wat aan alles de kroon
opzet de sociale quaestie hebben opgelost.
De wijze waarop werd echter, helaas, niet in
het telegram vermeld.
Het is den energieken aannemer K. Kaat
thans gelukt, het op den 20 November j.l. inde
Zuiderzee gezonken visschersvaartuig M. K. 159
in de haven van Marken binnen te brengen, van
waar het terstond naar de scheepshelling is over
gebracht.
Dit vaartuig lag zeer gevaarlijk voor de scheep
vaart, terwijl het lichten met allerlei moeielijk-
heden ging gepaard. Het voortdurend ongunstige
dikwijls stormachtige weder werkte niet alleen
tegen, maar vooral het steeds dikker worden der
sliblaag op den bodem der zee en het daarin
dieper zinken van het wrak. De hoop, dat men
daarin misschien nog het lijk van den visscher
zou vinden, is niet verwezenlijkt.
Men zegt, zoo leest men in de Delftsche Op
merker, dat de heer Mackay niet dan schoorvoe
tend gekomen is tot het voorstel, dat het gansche
land in rep en roer brengt, en dat hij door het
welbekende driemanschapKuyper-Lohman-
Schaepman er toe gedwongen is. Met het ver
leden van den heer Mackay voor oogen, zijn wij
geneigd dat te gelooven. Maar dat verleden laat
ons dan ook nog eenige hoop, dat hij zal weige
ren, tot het einde toe in het gareel mee te blij
ven loopen, en dat hij, weldra in bezit van de
adviezen der gewestelijke besturen, alsnog zal
afzien van een maatregel, waaraan een partijman
wèl, maar waaraan geen staatsman zijn naam
verbindt.
Het Dagblad deeld het volgende voor onze
veehouders belangrijk bericht mede:
I „Te rekenen van 1 Juni e. k. zal het Neder-
landsch hoorn- en wolvee, hetwelk bjj aankomst
I in Engeland onderworpen was aan dadelijke slach-
I ting op de plaats van aankomst, weder geheel
I vrij op de Engelsche markt worden toegelaten.”
Baron Schimmelpenninck van der Oye van
I de Poll, te Voorst, die reeds 4 jaren achtereen
I 10 a 20 percent korting van pacht aan zijne pach-
I ters heeft toegestaan, heeft dezer dagen die kor-
I ting voorgoed van hunne pachtboekjes afgetrok-
I ken. De hoedamghèid van bouw- en weiland is
I daarbij in aanmerking genomen. Sommigen krij-
I gen daardoor 10 percent afslag anderen nog meer,
i Vermakelijk is de ergernis van de Standaard,
I dat de Provinciale Staten niet allen, gelijk die
van Limburg, de kiestabel maar onmiddelijk
I hebben goedgekeurd. Zij schijnt maar niet te
I kunnen begrijpen, dat als het een gewichtig on-
I derwerp geldt, de Staten niet met alle vormen
I willen breken, ter wille van een haastig geba-
I kerd Minister.
I Het besluit om het ontwerp te onderzoeken,
I vergelijkt de Standaard met den acteurspas
I het loopen over een tooneel van twintig plan-
I ken, en daarbij den schijn aannemen of men
I een grooten afstand aflegt. „Over de twintig plan-
I ken, waar een kind geen minuut over doen kan,
I zullen de Staten met hun acteurstred nu veertien
I dagen langer marcheeren.”
I „Eerst zijwaarts afgeloopen naar de Gedepu-
I teerde Staten. Dan van de Gedeputeerde Staten
I terug naar hun positie, waar ze stonden. On-
I derwijl altoos beenen op en neer slingeren. Tot
I de Gedeputeerden dan gereed zijn, en in het
I zweet van hun aanschijn met hun advies komen
I aandragen, meer dravend dan rennend, en zoo
I dat het zand van de planken er bij opstuift.
i En dan splitsen de Staten zich en schieten
I sectiegewijs uiteen. Moê gesloofd, en dat ze
I haast niet meer kunnen, komen ze dan uit die
I sectiën eindelijk in de Staten terugvallen op
I de banken neeren smeeken om twee dagen
I uitstel, om* van hun vermoeidheid en uitputting
I weer tot zichzelven te komen. Vooral prof. Buys
I bek-af, dat hij geen woord meer spreken kan.”
I Onder die schijnbare vroolijkheid ontdekt men
I maar al te goed de inwendige verbolgenheid en
I machtelooze woede, nu tegenover de overijling
I van partymannen de bezadigdheid staat van hen,
I wien het belang eener party minder ter harte
I gaat dan het belang des lands.
I Aan het slot van haar artikel tegen de libe-
I ralen komt de Standaard op het ongelukkig idee
I om het liedje aan te halen
„Al wie met ons mee wil gaan
j Die moet onze manieren verstaan.”
i Uit de stemming is gebleken, dat ook zjj, die
I in besinsel het met de Regeeriug eeus zijn en
I met haar „mede willen gaan”, deze manieri n tocht
I wat al te ongemanierd vinden^
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Nu kan het eene deel van de rechterzijde
zich tegenover het andere op zijn program van
actie beroepen. Het program van actie der
anti revolutionairen wil „afschaffing van plaats
vervanging" en het r.-katholiek program zwijgt over
dat punt maar wil men hooren, wat men van
die programma’s te denken heeft?
De Maasbode van 9 Febr. zal u leeren
„Dat beroep op programs van het vorige jaar
„laat ons koud. Er is in de lente van 18>8 zoo
veel geknoeid met programs, dat wij er liefst niet
„meer van hooren. Wij hebben met het program
„van actie trouwens niets te makendaar zit
het hart der quaestie niet. Zou men gelooven
„dat, .wanneer eenige personen zekere punten op
„een blad papier schrijven, en het volk daarna
„zekere personen tot kamerleden kiest, dat deze
„verkiezing noodzakelijk medebrengt: de bindende
„kracht dier voorgestelde punten De realiteit
„spot gewoonlijk met programs, en deze veroor-
„deelen niet zelden zich zelven door hun inhoud”.
Kan het krasser?
Aan welke zyde is nu meer eerlijkheid en op
rechtheid, daar waar men voor den strijd zegt
geen program te willen geven, of daar waar men
voor den strijd u een zoogenaamd program aan
biedt, om na den strijd het aan flarden te schen
en het met voeten te treden, zooals hier de Maas
bode doet
Zulke ervaringen moeten op den duur toch wel
ook den verblindsten kiezer de oogen openen
St. Anna-Par., 3 Maart. Een gevolg van het I
besluit van de lidmaten der Hervormde gemeente I
alhier, om het kerkgebouw beschikbaar te stellen I
voor het houden van politieke redevoeringen, is, I
dat verschillende leden hun beroep van lidmaat- I
schap hebben opgevraagd met het doel om zich I
bij de Doopsgezinden aan te sluiten. j
Ook verneemt men, dat de Synode niet toe- I
staat, het kerkgebouw tot dusdanige doeleinden I
te gebruiken. I
Door de vrij strenge en aanhoudende vorst I
is in de binnenwateren weder zooveel ijs aan- I
wezig, dat de vaart voor de zeilschepen voor- I
loopig gesloten is, terwijl de verschillende stoom- I
booten slechts met moeite den dienst kunnen I
waarnemen. Ook op de Zuiderzee is veel ijs aan- I
wezig. Volgens verklaring van den kapitein der I
stoomboot „Groningen IV”, heden middag van I
Amsterdam binnengekomen, was hy bijna on- I
afgebroken door uitgestrekte en krachtige ijsvelden I
gestoomd. Blijft de vorst nog enkele dagen aan- I
houden, dan zullen ook de stoombooten den dienst I
moeten staken. j
Tegenover den eisch om, nu de meerderheid I
der Tweede Kamer anti-liberaal is, ook zoo spoe- I
dig mogelijk de meerderheid in de Eerste Kamer I
te verplaatsen, mag de vraag gesteld worden of I
men wel denkt aan eene volgende verkiezing. I
Terecht merkt de N. R. Ct. aan dat, bij de I
bestaande partijverhoudingen, het zeer wel mo- I
gelijk zou zijn, dat dan weder eene liberale meer- I
derheid in de Tweede Kamer ontstond. Zullen j
de liberalen dan op gelijke wijze handelen en op I
hunne beurt naar gewelddadige middelen grijpen,
om de Eerste Kamer naar den anderen kant om I
te krijgen r
Waardig en waar sluit de IV. R. Ct. daarbij I
deze opmerking aan
„Het is trouwens ook volstrekt niet juist, dat I
een Eerste Kamer met andere partijverhouding I
als in de Tweede Kamer, onder alle omstandig- I
heden een beletsel zou zijn, om ’s lands zaken I
met veerkracht te besturen. Men zal zich mis
schien wel kunnen herinneren, dat er een Kabi
net is geweest, dat nog wel geroepen werd aan
geheel nieuwe instellingen leven te geven, en
dat met groote geestkracht ’s lands zaken be
stuurde, ofschoon de overgroote meerderheid in
de Eerste Kamer niet tot zijne partij behoorde.
„Het komt er maar op aan, of de veerkracht
er bij de bestuurders is.”
In het Rott. Nbl. bespreekt X. weder de
quaestie van het schrijven der kapitale letters
T en F. Indertijd gaven we aan om de F te
schrijven als de kleine f met een haal er boven.
Toen lokte dit allerlei geleerde betoogen uit over
de schrap door de T... of door de F. De een wist
het al beter dan de ander. Wij zullen dien strijd
niet weder aanwakkeren; alleen deelen wij mede,
dat gedurende de vele jaren, dat wij de kapitale
F schreven als de kleine met een haal er boven,
zelden of nooit vergissingen van de zetters meer
voorkwamen. Anderen die, op ons voorbeeld,
hetzelfde middel toepasten, verkregen dezelfde
I uitkomst. Arnh. Crt.
j In Pruisen klagen de handelaars in krui-
I denierswaren zeer over een in hun oog verkeerde
I regeling ten opzichte van in- en uitgevoerde
I waren aan de Hollandsche grens. Iemand, die
I meel, rjjst, gerst, erwten, koffie enz. in de ver-
I oorloofde hoeveelheden over de grens naar Ne-
I derland medeneemt, kan gemakkelijk bijna 2
I Mark verdienen, door deze goederen, waarvoor
I geen belasting behoeft te worden betaald aan
I Hollandsche winkeliers, die vlak bij de grens
I hun winkel hebben, te verkoopen.
I Een aantal Duitsche kruideniers heeft met het
I oog hierop dezer dagen een vergadering gehou-
I den te Viersen, nabij Dusseldorp en besloten aan
I het Ministerie van Financiën te verzoeken, door
I gepaste maatregelen aan dezen toestand een einde
I te maken.
I In den Haag moeten de honden weder ge-
I durende vier maanden gemuilband loopen, nadat
I eerst sedert enkele dagen de daarvoor wegens
I een ander geval van honsdolheid gestelde termijn
I verstreken was. Ditmaal was het een hond, die
I pas was ontslagen uit het hondenasyl, waarheen
I hij gezonden was, omdat hij „zoo raar had ge-
I daan.” Nauwelijks ontslagen, beet bij een hond
I hij werd afgemaakt en by onderzoek bleek het,
I dat het dier dol was,
Wij hebben steeds behoord tot hen, die van ge
voelen zijn, dat het opmaken van programma’s
voor staatkundige partijen ondoelmatig is, omdat
zij, in bijzonderheden tredende, veelal scheiding
maken tusschen menschen, die in hoofdbeginselen
eigenlijk één zijn, of wel, niet aan dat euvel
mank gaande, zich tot algemeenheden bepalen,
die niets zeggen, en die niet zelden alle staat
kundige partijen, met evenveel of met even weinig
recht, kunnen onderschrijven.
Dit laatste is te meer waar, omdat het pro
gramma’s maken meestal een verkiezingswerk is
en men in verkiezingsdagen er veelal op uit is,
zoovelen mogelijk te vereenigen onder ééne vlag,
waarvoor men daarom niet al te sprekende kleu
ren kiest
Wij achten programma’s ook onnoodig, omdat
zonder eenig program ieder staatkundig eeniger-
mate ontwikkeld man zeer wel zijne geestverwan
ten en zijne tegenstanders weet te onderscheiden:
alsook, omdat bij overeenstemming in algemeene
richting en hoofdbeginselen, ieder vrijzinnig man
zich toch zijn zelfstandig oordeel voorbehoudt over
ieder onderdeel van regeerings- of van staatsbe
leid.
In die meening staan wij niet alleen. Bij de
vrijzinnige richting wordt die zienswijze vrij alge
meen gedeeld. Men heeft er onze geestverwanten
dan ook niet zelden een verwijt van gemaakt, dat
zij, zooals men dat noemde, geen kleur durfden
bekennen. Nu, de liberale partij heeft, terecht,
niet alle kleuren gedragen, waarmee haar tegen
standers, met een yver waarvan de belangeloos
heid niet boven twijfel verheven is, haar van tijd
tot tijd hebben willen behangen. Wat zij echter
wilde of bedoelde, is voor vriend noch vijand ooit
een geheim geweest.
Bolswardsche Courant,
A
VAN DEN
I
