NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWAR» EN WONSERA.BEEI.
1889.
IS HET HEVEN
duurder dan weleer?
No. 11.
Achten Twintigste Jaargang.
VOOR
INGEZONDEN.
BUITENLAND.
B 1 N N E N L A N D.
DONDERDAG 14 MAART.
4.00
Uit dien staat blijkt dat in de laatste jaren,
van
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
1851
1852
1853
1854
1855
1856
1857
1858
1859
1860
1861
1862
1863
1864
1865
1866
1867
1868
1869
1870
1871
1872
1873
1874
1875
1876
1877
1878
1879
1880
1881
1882
1883
1884
1885
1886
1887
1888
4.00
3.00
2.40
2.55
3.75
3.28
2.69'
2.99
2.97
3.17
3.17
2.60
2 43
2.27
2.72
2.72
4.00
3.10
3.90
2.90
2.70
3.40
2.60
2.02'
2;75
2.90
2.80
0 0802
0.08’
0.082'
0.06”
0 062'
0.07
0.079
0.10
0.07
0.06”
0.0723
0.07
0.07'
0.09'
0.07
0 08
0.09'
0.09
0.08
0.09
O.lü63
0.10
0.09GG
0.09
0.08
0.07
0 07
0.06
f3.50
3.00
3.25
2.75
2.75
3.50
2 75
2.40
0.182'
0.17'
0.13'
0.12'1
0.12'
0.12'
f0.09
0.10
0.09
0.13'
0.13
0.11
0.073
0.05"
0.06
f0.85'
0.85
0.85
0.87'
0.93
1.05
1.04
1.19'
1.15
1.13'
1.06'
1.03'
0.98'
0.973
1.063
1.16
1.03'
0.94
1.07'
1.06
1.11
1.11
1.03'
1.06'
1.12'
1.12'
1.18
1.04'
0.95
0.95
1.02
0.96'
0.95
0.95
0.92
0.92
0.96
0.97
waarin de belangrijke stijging der loonen plaats
had, de levensmiddelen niet in dezelfde mate in
prijs gestegen zijn, sommige zelfs goedkooper ge
worden zijn. Dit laatste is ook met andere le
vensbehoeften het geval. Men heeft maar eens
De treurige toestand, waarin Z. M. de Koning
verkeert, oefent, zegt de Tijd, ook op de parle
mentaire werkzaamheden een verlammenden in
vloed. Zoo kon tot dusver het nieuwbenoemde
lid der Tweede Kamer, de heer Mutsaers, niet
worden toegelaten, omdat de machtiging tot be-
eediging door den voorzitter niet van het Loo
ontvangen is. Ook de vertraging, welke het in
dienen der schoolwet en het openbaar maken van
het rapport der defensie-commissie ondervonden
hebben, zouden aan ’s Konings ziekte zijn toe te
schrijven. De Standaard bericht intusschen, dat
de nieuwe militare wetten reeds bij het Minis
terie van Oorlog in bewerking zijn. De publieke
opinie zal dus waarschijnlijk weinig tijd hebben
zich over de voorstellen der defensie-commissie
te doen vernemenin elk geval zal hare beoor-
deeling op de samenstelling van de wetsvoorstel
len der Regeering gering zijn, aangezien deze
reeds voor de publiceering van het bedoelde rap
port aan den arbeid is getogen.
De redactie van een onzer dagbladen had
met het vooruitzicht, dat het einde van den Koning
nabij was, een woord aan zijne nagedachtenis
gewijd. Dit was natuurlijk bestemd eerst open
baar te worden na ’s Konings dood. Minder voor
zichtig dan voortvarend, was de c.opie echter ook
ter drukkerij gegeven en kort daarna verscheen
het stuk in Recht voor allen.
Deze diefstal kan slechts gepleegd zijn door
een geestverwant van laatstgenoemd blad. Zou
het te verwonderen zijn, indien na zulk eene
ondervinding, de uitgevers van dagbladen huiverig
werden in hunne drukkerijen sociaal-democraten
als werklieden aan te nemen Hoe schoon het
ook klinke niemand om zijne politieke of sociale
overtuigingen, welke voor diefstal niet terug-
i deinzen, te gevaarlijk om aan hen, die ze belij
den, vertrouwen te schenken. Amst. Ct.
Naar, men aan de Haagsche Ct. meldt, heeft
Aumale, doet de Köln. Ztg. het mogelijke om
aan te toonen, dat Frankrijk eenmaal weder een
Koninkryk geworden onder den vromen graaf
van Parijs, het grootste belang er bij zal hebben,
de eenheid van Italië te vernietigen. Politieke
maar ook industrieele belangen staan daarbij op
het spel. Italië is Frankrijk’s mededinger ge
worden op staatkundig en handelsgebied; Mar
seille vreest den toenemenden bloei van Genua.
Wanneer de vrome Koning van Frankrijk de
wereldlijke macht van den Paus zou willen her
stellen, hoopt hij op den steun van Oostenrijk
en langs dezen weg op een breuk tusschen Duitsch-
land en Oostenrijk, terwijl de eenheid van Italië
dan vanzelf verloren zou gaan.
Wanneer dit alles zoo voor de hand ligt, kan
Duitschland niet beter doen, dan de Fransche
Republiek op het krachtigst te steunen.
hebben genomen van de uit Indië opgevraagde
en dezer dagen hier aangekomen stukken in de
zaak Willink Ketjen, geweigerd, die papieren
aan genoemden heer af te geven.
Uit vertrouwbare bron wordt aan het Vad.
gemeld, dat er in den toestand van Z. M. den
Koning in de laatste dagen een zoo gunstige ver
andering merkbaar is, dat er hoop bestaat, dat
de Koning binnen enkele dagen weder zijn ge
wone werkzaamheden zal kunnen hervatten.
Omtrent den toestand, waarin thans tenge
volge van de ziekte des Konings de Regeering
des lands verkeert, zegt de Haagsche correspon
dent der N. Gr. Ct.
„Het blijkt uit de officieele mededeelingen, dat
de Koning reeds nu buiten staat is zijn bezig
heden waar te nemen. Is dit een toestand van
blijvenden aard, zij ’t dan van korter of langer
duur, of hebben we hier met een voorbijgaande
verzwakking te doen De particuliere berichten
laten deswege geen twijfel over maar de Re
geering schijnt in ’t onzekere te verkeeren. Want
zij verzuimt nog altijd te doen wat in het ergste
geval haar plicht tegenover de natie zou zijn.
Het is bekend, dat er een berg van besluiten is
die op afdoening wacht; dat het nieuwgekozen
lid der Kamer, de heer Mutsaers, zonder kon.
machtiging, niet beéedigd en toegelaten kan
worden dat de wetgeving bij gemis aan hand-
teekeningen des Konings stilstaatdat weldra
het tijdstip nadert, waarop de bepaling van het
militie-contingent der gemeenten moet worden
vastgestelddat er onteigeningen zijn, die bin
nen enkele dagen vervallen, omdat de perceelen
niet op den bij de wet gevorderden tijd worden
aangewezen dat verschillende gemeenten zonder
burgemeester zijn, omdat de aftredende titula
rissen niet zijn herbenoemden toch schijnt de
Regeering nog niet bereid om een voordracht te
doen tot instelling van een tijdelijk Regentschap,
waarop zoo algemeen en zoo terecht wordt aan
gedrongen. Ik kan en mag dit niet anders ver
klaren dan uit het vermoeden, dat de Regeering
door tegenstrijdige mededeelingen nog niet vol
doende overtuigd is van ’t ernstige van ’s Konings
toestand en nog aan een spoedige wending ten
goede blijft gelooven (getuige ook het onbedui
dend bulletin van heden onveranderde toestand
en rustiger dagen)al hecht ik voor my daar
aan even weinig waarde als aan de diagnose
van ’t Handelsblad, dat Z. M. nog drie maanden
levens geeftbehoudens onvoorziene compli-
catiën. Men mag niet aannemen dat de Regee
ring uit consideratiën van overmatigen eerbied
I voor den Vorstelyken lijder of om H. M. de
I Koningin, wier moeilijke taak inderdaad zwaar
is, niet nog meer arbeid en zorgen op de schou
ders te doen loopen. Er is dus iets raadselachtigs
in de gebeurtenissen, hetwelk mij niet gemakke
lijk oplosbaar toeschijnt, te minder nu geen der
leden van de Tweede Kamer het tot heden noodig
schijnt te hebben geacht de Regeering over dit
allergewichtigst punt te interpelleeren. Voor het
naaste houd ik het er voor, dat de Regeering
den Raad van State over de gewichtige zaak
wel heeft geraadpleegd, maar den termijn voor
het van dat college te ontvangen advies met op
zet vrij ruim heeft gesteld, in de hoop dat mid
delerwijl de toestand op de een of andere wijze
I een meer besliste wending zal hebben genomen.
I Het plan bestaat, om hier te lande eene
I hypotheekverzekering op te richten. Reeds is men
I met die zaak zeer ver gevorderd. Deze maat-
I schappij zal zich ten doel stellen, de gesloten
I hypotheken te verzekeren tegen de schade, die
I het onderpand bij gedwongen verkoop mocht
I Jijden. Bovendien zou deze maatschappij zich
I bezighouden met het incasseeren der interessen
I en het admimstreeren van de panden. Verder
I wil men vooreerst niet gaan. (Verz. B.)
De leerhoeve voor zuivelbereiding te Ouds-
I hoorn zal geopend worden den len Mei.
I Ruim 40 hectaren grasland groot, is zij gunstig
I gelegen in een gezonde streek aan den Rijn, daar
I waar de drie gemeenten Alfen, Oudshoorn en
I Aarlanderveen een aaneengesloten geheel vormen.
Behalve de boerderij, is op de hoeve gesticht
I een gebouw met annexen, geschikt om dagelijks
I 6090 liter melk te verwerken, zoowel fabriekma-
I tig als door handenarbeid. De jongelieden zullen
I hoofdzakelijk practisch onderricht ontvangen. Zij
I zullen zelven moeten arbeiden en al het werk
I verrichten, dat het landbouwbedrijf vereischt.
Het theoretisch onderwijs aan de leerhoeve zal
I zijn geheel populair, dat wil niet zeggen opper-
I vlakkig, het moet integendeel omvatten al de
I zekere resultaten, die door de wetenschap zijn
I verkregen, maar zonder die door bewijzen te sta-
I ven en zonder de hypothesen, die door de weten-
I schap worden gemaakt, te behandelen.
Het groote voordeel van een dergelijk onder-
I wijs is hierin gelegen, dat de leerlingen worden
I ingewijd in hetgeen de wetenschap heeft gevon-
I den, en dat er niet veel lesuren noodig zijn om
I hen voldoende te bekwamen.
Het theoretisch onderwijs zal worden gegeven
I door den directeur en drie onderwijzers. Het ge-
I tal lesuren zal echter voor de jongens niet meer
I bedragen dan 19 uren in de week en voor de
I meisjes 8 uren.
De jongens en meisjes zullen in afzonderlijke
I klassen worden ingedeeld.
I Aan de leerhoeve is geen internaat verbonden.
I Het bestuur der Vereeniging zal echter gaarne
---
De meening, dat het leven in de laatste jaren I
veel duurder geworden is, dat men nu veel meer I
noodig heeft dan vroeger, om in de behoefte van I
zich en de zijnen te voorzien, is vrij algemeen I
verbreid, maar berust toch op eene dwaling.
In oude kronieken komen wel eens verhalen I
voor, die nu en dan worden opgerakeld, van fa- I
beiachtig goedkoope prijzendoch men moet de I
waarde van het geld, waarin die prjjzen worden I
uitgedrukt, beoordeelen naar den tijd, waaruit zij I
worden opgegeven, en tegenover de lage prijzen, I
waarvoor men de waren toen koopen kon, ston
den lage loonen, die voor verrichten arbeid ver
diend werden. Maar er is meerin vroegere
eeuwen wisselden tijden van buitengewone goed
koopte af met tijden van schreeuwende duurte.
Dat komt niet meer voor, omdat de versnelde
middelen van verkeer, en het opheffen van aller
lei belemmeringen voor den handel, de waren van
allerlei aard, van alle streken van den aardbodem
doen toestroomen naar die plaatsen, waar gebrek
hooge prijzen doet ontstaan.
Wanneer wij ons echter bepalen tot de tjjden,
die meer onder ons bereik liggen en een 3935
jaren terugzien, dan komen we tot eene beschou
wing, die met de gewone opvatting in lijnrechten
strijd is.
De loonen zijn in dien tijd belangrijk gestegen
en meer dan verdubbeld, terwijl buitendien de
voorwaarden voor den werkman in menig opzicht
verbeterd zijn. De levensbehoeften konden dus
allen veel duurder geworden zijn, zonder dat men
in slechter doen geraakte. Maar zij zijn niet
duurder, de levensomstandigheden zijn niet be-
zwarender geworden.
Vooreerst is in menig opzicht verbetering aan
gebracht. Wat is er niet gedaan om het onder
wijs deugdelijker, algemeener en gemakkelijker
verkrijgbaar te maken? En is dit niet, behalve
dat het in veel opzichten tot vermindering van
uitgaven leidt, een werkzaam middel voor toe
komstige lotsverbetering
Hoe staat het voorts met de woningenzijn
ook die niet veel verbeterd, en zijn de huren ge
stegen in verhouding tot de grootere bewoonbaar
heid of tot de betere loonen?
En wat de levensmiddelen aangaat, ja, van
sommige zijn de prijzen belangrijk hooger gewor
den maar van demeeste, om niet te zeggen van
alle, niet in die mate, als de loonen gestegen zijn
van vele zijn de prijzen weinig of niets hooger
geworden, en onder deze laatsten zijn vooral die,
welke van veel beteekenis zijn voor de uitgaven
der huishouding. Dit blijkt niet uit losse praat
jes, maar uit niet te loochenen cijfers. Men treft
daaromtrent herhaaldelijk opgaven aan in de Jaar
cijfers” der Vereeniging voor Statistiek, die het
hier aangevoerde in een helder licht stellen. Wij
ontleenen daaraan de volgende opgave van de
prijzen, waarvoor eenige levensmiddelen enz. bij
aanbesteding zijn geleverd aan het gesticht Mee-
renberg over de jaren 1851 tot 1888.
Duitschland. Talrijke hoogwaardigheidsbe- I
kleeders woonden Zaterdag den plechtigen lijk- I
dienst bij ter herinnering aan den sterfdag van I
keizer Wilhelm I.
De keizer, de keizerin en de keizerin-moeder I
Augusta hadden kransen neergelegd op het graf I
des keizers te Charlottenburg.
De Kreuzzeitung bespreekt de voortdurende I
aanvallen waaraan het drievoudig verbond bloot- I
staat. Het blad wijst de moeielijkheden waarmede I
Crispi te worstelen heeft, op de aftreding van I
koning Milan en op de hoop, in de Russische I
bladen uitgesproken, dat het nu spoedig de beurt I
van koning Karei van Roemenië mag zijn, de I
laatste strijder voor het drievoudig verbond op I
het Balkan-schiereiland. I
Zelfs in Zweden verontrust men zich over de I
vraag, of er al dan niet overeenkomsten bestaan I
met Duitschland voor het geval van een moge- I
lijken oorlog. j
Het slot van het artikel luidt: „Al is ervoor I
het heden nog geen reden tot ongerustheid, de I
toekomst ziet er donker genoeg uit”.
De Berlijnsche bladen bevatten allen uitgebreide I
artikelen, ter herdenking van den dag, waarop het I
zeventig jaar geleden was, dat Moltke in den I
krijgsdienst trad. Om zich aan eerbetoon te ont- I
trekken, had de maarschalk medegedeeld, dat hij I
eenigen tijd op zijn goederen in Silezië ging door- I
brengen. Maar te vergeefs hij moest alle plech- I
tigheden bijwonen en alle bezoeken ontvangen. I
De prins-regent van Beieren zond hem een
eigenhandig geschreven gelukwensch hij ontving I
brieven van den Keizer van Oostenrijk en van I
bijna alle Duitsche vorstenhet Russische regi- I
ment, waarvan hij kolonel is, zond hem een tele- I
gram van gelukwensch, evenals de état-major van I
het fregat Moltke. i
Het telegram van den Keizer van Oostenrijk I
aan den jubilaris luidde
„Heden herdenkt gij den dag, waarop gij vóór I
70 jaren in den krijgsdienst tradt. Wij wenschen I
u geluk, uit Onzen naam en uit dien van Ons I
leger, dat u eert en bewondert als een voorbeeld I
van militaire deugden. Dat de Goddelijke Voor
zienigheid, die u vergunde uwe diensten te wijden I
aan vijf geslachten van het huis Hohenzollern, u
nog lang de gunst en toegenegenheid doe genieten I
van uwen Keizerlijken Gebieder, Onzen besten I
vriend en trouwen bondgenoot, tot voorspoed van I
van het Duitsche Rijk. Franz Jozef,
Keizer van Oostenrijk”. I
De geneesheeren, officieren en onderofficieren, I
I die ter begeleiding van kapitein Wissmann be- I
stemd zijn, zullen tegen het einde dezer maand
uit Hamburg vertrekken.
Boulanger heeft aan eene deputatie uit Mar- I
seille beloofd, dat hij een dag in die stad zal I
blijven op zijn reis naar Corsica. Hij is namelijk
voornemens dat eiland, waar het Bonapartisme I
I vurige aanhangers heeft, te bezoeken.
I De generaal heeft ook zijn intrede gedaan in I
I de aristocratische gezelschappen van den Fau-
I bourg St.-Germain. Hij was bij de hertogin
I d’Uzès genoodigd, die feitelijk hare salons open-
I stelde voor eene door Boulanger te houden receptie.
Toen hij te acht uren in het hotel der her-
I togin kwam, werden er fanfares geblazen. Na
I het diner, waaraan, behalve graaf Dillon en Ar-
I thur Meyer, directeur van de Gaulois, slechts
I royalisten van het zuiverste water deelnamen,
I nam de voorstelling een aanvang. Boulanger stond
I naast de gastvrouw, die de namen van alle bin-
I nentredenden en den generaal voorbijtrekkende
I dames luide aanmeldde.
I De Italiaansche gezant te Parijs heeft aan
I de Fransche Regeering den wensch te kennen
I gegeven, om de meermalen afgebroken onderhan-
I delingen over een nieuw handels verdrag te her-
I openen.
I Naar aanleiding van de intrekking
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
langs de groote magazijnen van manufacturen
en dergelijke te wandelen, om te zien voor hoe
aanmerkelijk veel minder geld dan vroeger men
zich nu in de kleeren steken kan
Uit dit alles blijkt voldoende, dat men tegen
woordig even goed, zoo niet beter dan vroeger
kan rondkotnen, ook als het wezen moet met een
beperkt inkomen. Maar nu, evenals vroeger, moet
daarvoor aan eenige voorwaarden voldaan worden.
De man moet werkzaam zijn en geen misbruik
maken van sterken drank.
De vrouw moet zuinig, ordelijk en netjes zijn,
en met overleg huishouden.
Misbruik van sterken drank bij de mannen,
slordigheid bij de vrouwen, ziedaar twee hoofdoor
zaken van den ondergang van menig huishouden,
die dikwijls samengaan en waarvan niet zelden
de eene van de andere een gevolg is.
Er is echter iets, dat men gewoonlijk vergeet,
als men van „duurder leven” spreekt. De lagere
prijzen hebben vele zaken onder het bereik der
minvermogende klasse gebracht, en vele zaken,
waaraan in een werkmansgezin vroeger niet ge
dacht werd, beschouwt men er nu als levensbe
hoeften. Wij keuren dat niet af. Dat meerder
verbruik beduidt meer levensgenot, beantwoordt
aan een hooger levensstandaard, maar als
men dan van duurder leven spreekt, is dan niet
het leven duurder geworden omdat men hoogere
eischen stelt
f Het concert der Muziekvereeniging op a. s.
Maandag, zal volgens programma zeker te belang
rijk zijn om er niet eenige bijzonderheden van
mede te deelen. Niet alleen dat deze Vereeni
ging alsdan door de uitvoering van flinke orkest-
nummers enz. haar goeden naam zal ophouden,
en ook de alhier bij uitstek gunstig aangeschre
ven Violist, de Heer Van der Want, uit Gouda,
bereidwillig een paar solo’s op zich genomen
heeft maar wat zeker de aantrekkelijkheid
voor dit concert niet weinig zal verhoogen, is,
dat door genoemden Heer en Ondergeteekende,
Directeur der Orkestvereniging, ook nog eene
belangrijke nieuwe compositie van onzen ge-
achten stadgenoot, de Heer Hora Adama zal
worden uitgevoerd.
Deze compositie is een sonate voor viool en
piano. Na herhaalde doorspeling van dit werk,
en in klimmende mate er mede ingenomen, zou
ik gaarne het tot in de kleinste details ontle
den, om kenners eenig begrip te geven, met hoe
groot talent deze sonate geschreven is. Aange
zien daarvoor te veel ruimte gevraagd wordt,
en muzikale bladen of tijdschriften zich hiertoe
ook beter leenen, moge dit weinige voldoende zijn.
De sonate in F mineur opgesteld, bestaat uit
drie deelen (zie programma)geheel in strengen
stijl, zou zij om haar hartstochtelijk karakter
m. i. gerust den naam van sonate appassionato
kunnen dragen; al de vormen welke den echten
en degelijken muziekstijl kenmerken, zijn door
den Componist niet alleen in acht genomen,
maar ook door hem met kennis bewerkten ver
werkt.
Een verdere verdienste van dezen arbeid is,
dat het geheel als orgineel gedacht is, en waar
de Heer Hora Adama vooral in de le afdeeling
een echte Beethoviaan blijkt te zijn, hij toch
overigens zijn eigen weg gaat. Vooral in mu
zikale kringen waar men de werkelijk goede
muziek lief heeft en begrijpt, en een goed pianist
aanwezig is, zal deze sonate zeker een gunstig
plaatsje innemen. De kunstlievende leden der
muziekvereeniging met hunne Dames, toonen
door een goed bezoek aan het Concert, hulde te
brengen aan de verdiensten van den Heer Hora
Adama in het bijzonder, en de Muziekvereeni
ging en verdere uitvoerenden in het algemeen.
Bols ward, Maart 1889. B. de VRIES.
Bolswardsche Courant
k
Jaren.
Aard
appelen,
per heet.
Witte- I
brood
per kilo.
f0.23
0.23'
0.23'
0.30'
0.31'
0.262'
0.202'
0.17"
0.18
0.18'
0.2132
0.21G
0.18"
0.169
0.15
0.1725
0.209
0.22"
0.18*8
0.149'
0.1797
0.20
0.207'
0.22
01594
0.16"
0.19'
0.20'
0 17'
0.18'
0.1802
0.18'
Rogge-
brood
per kilo.
Boter,
per kilo.
Rund-
vleesch
per kilo.
f0 38”
0 362'
0.377'
0.4987
0.54
0.54'
0.56
0.57'
0.497'
0.62'
0.55
0.54
0.49
0.47
0.51
0.58
0.55
0.53"
0.58"
0.55"
0.55"
0.59'
0.69'
0.689'
0.66'
0.61'
0.644'
0.674'
0.694'
0.569
0.649
Ü.659
0.717'
0 717'
0.659
0.639
0.559
0.548
