NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
PROCLAMATIE.
Bericht.
W*. Van het den 12 111'11 uitge-
1889.
No. 20.
Acht en Twintigste Jaargang.
VOOR
Hl NN EN LA N D-
BUITENLAND.
Ka het Feest.
DONDERDAG IC MEI.
b
.e
ï&i
van
WILLEM.
i
t
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
i i
I
K|
Geliefde Landgenooten en Onderdanen
Heden zijn veertig jaren voorbijgegaan sedert
den dag waarop Ik plechtig de Regeering over
het Nederlandsche Volk heb aanvaard.
Zal Mijn Volk van Mij getuigen, dat Ik Mijn
Koninklijk woord heb gestand gedaan, Ik weet
dat in lief en leed, in blijde en droeve dagen,
Mijn Volk getrouw is gebleven aan Mij en Mijn
Huis.
Ik heb er steeds naar gestreefd, de welvaart
en den bloei van ons Vaderland te bevorderen.
Met innigen dank jegens den Almachtige zie
Ik op het vervlogen tijdperk terug. Zijn zegen
heeft het oud verbond van Oranje en Nederland
bevestigd.
Over de toekomst van Mijn Huis en Mijn
Volk roep Ik op dezen plechtigen dag dienzelf
den zegen in. De herinnering aan het verleden
is Mij een waarborg voor de toekomst
Oranje en Nederland onder Gods zegen één,
krachtig en vrij!
Het Loo, 12 Mei 1889.
van ons BLAD, zijn nog enkele Ex. verkrijgbaar
a <»-•<»
Jules Ferry, wien het lidmaatschap is aan
geboden van het comité voor het oprichten van
een standbeeld voor Thiers te Parijs, heeft zich
daartoe volkomen bereid verklaard. In den brief
dien hij daarover schrijft zegt hij o. a., dat de
roem van Thiers toebenoort aan het vaderland,
dat hij gewaarschuwd heeft aleer de oorlog uit
barstte, dat hij gedurende den oorlog staande
heeft gehouden, dat hij met volhardende scherp
zinnigheid opgebeurd en geleid heeft op den weg
van het noodzakelijk gouvernement, en dat hij
eindelijk door wonderen van bekwaamheid ont
rukt heeft aan de verdeeldheid, aan de regeering-
loosheid, aan de onmacht. Hij is de stichter van
de parlementaire Republiek evenals de bevrijder
van het grondgebied.
De Pruisische Minister van Binnenlandsche
Zaken is naar W estfalen gegaan om zelf zich een
oordeel over den toestand te kunnen vormen.
Te Dortmund heeft hij een onderhoud gehad
met verschillende autoriteiten en is daarna naar
Berlijn teruggekeerd.
De vertegenwoordigers der gezamenlijke mijn
groeven in het opper-bergambtsdistrict Dort
mund verklaren, ernstig besloten te zijn verhoogde
loonen toe te staan, wanneer de arbeiders het
werk weder zullen hebben opgevat. Zij verkla
ren, dat het onmogelijk en onzinnig zou zijn,
tot eene algemeene loonsverhooging naar eene
bepaalde percentage te besluiten, en zeggen, dat
de inkrimping van den werktijd van 8 uren
eiken zaakkundiger! grond mist.
Uit de Westfaalsche mijndistricten wordt het
volgende gemeld
In de groeve Schleswig (bij Dortmund) was
Vrijdagmorgen het volk nog aan het werk ge
gaan, maar de middag-ploeg weigerde op te komen.
Des avonds verzamelde zich eene groote menigte,
welke tegen 9 uur in de nabijheid der groeve
stand hield. De directeur vroeg wat zij wilden
de bekende voorwaarden werden gesteld, die de
directeur verklaarde niet te kunnen toestaan. Er
werd met steenen gegooid en enkele beambten
werden zwaar mishandeld. Later ging de menigte
uiteen, maar ieder bleef op straat. Des nachts
te half vier kwam met een extra-trein een deta
chement militairen uit Horde, waarvan de bevel
hebber, een luitenant, dadelijk liet bekend maken
dat ieder zich uit den omtrek der groeve be
hoorde te verwijderen. Hieraan werd niet voldaan
twee hoopen volks verzamelden zich op verschil
lende plaatsen, de soldaten werden uitgejouwd
en voor „zandhazen” gescholden. Herhaaldelijk
werden sommatiën gedaan om uiteen te gaan en
gewaarschuwd dat er geschoten zou worden; het
baatte niets. Bij het aanbreken van den dag waren
er ook vrouwen en kinderen onder den hoop ge
komen. Na eene laatste waarschuwing, door trom
geroffel ondersteund, werd eenmaal vuur gegeven,
waardoor twee mijnwerkers en eene vrouw dood
neerstortten, zes personen werden zwaar gewond,
waaronder een kind van vier jaren, en velen wer
den licht gekwetst. Ook nu nog ging de menigte
niet uiteen, tot het eindelijk den directeur gelukte
hen door beden en vermaningen tot heengaan te
bewegen.
In het geheele district Dortmund breidt de be
weging zich uit.
In eene gehouden vergadering van mijnwer
kers uit Essen is besloten, heden Maandag in
alle 42 mijnen van het Essener district den ar
beid te staken.
De Nederlandsche club te Brussel heeft
Zaterdagavond den 40en gedenkdag der regeering
van den Koning der Nederlanden gevierd. Aan
het feestmaal deed de voorzitter, de heer de Ja
ger, de weldaden der regeering van Willem III
uitkomen, waarna hij dronk op het gelukkige
herstel des Konings.
De heer Sohngen, president der Nederl. Maat
schappij van weldadigheid te Brussel, stelde een
dronk in op de gezondheid des Konings van
België. Andere toosten werden gedronken op
Koningin Emma en het Prinsesje.
De heer Odilon Perier, Belg, dronk op de ver
standhouding tusschen Belgen en Nederlanders.
terdichte schotten in de stoomboot zich hebben
begeven, of deze op de hoogte van den ketel is
gebroken.
De werkzaamheden zijn voorloopig gestaakt.
De doorvaart van binnenschepen te Har
lingen is tegenwoordig iets beter dan voor eeni-
gen tijd, doch aanmerkelijk minder dan vorige
jaren. Men wil dat de oorzaak van dezen achter
uitgang daarin is gelegen dat Stavoren thans zoo
uitstekend is ingericht. Ongetwijfeld doet ook de
buitengewoon slechte toestand van den trekweg
van hier naar Franeker niet weinig schade, ’t
Is bij duister weder voor de scheepsjagers dan
ook werkelijk levensgevaarlijk den weg te pas-
seeren. Wanneer zal aan dien ellendigen toe
stand nog eens een einde worden gemaakt
Het spreekt vanzelf, zal men zeggen, toch
verdient het opmerking, dat terwijl Nederland
aan den vooravond staat eener verkiezing, waar
aan groot politiek gewicht wordt gehecht en
waarbij de gemoederen sterk in beweging zijn
gebracht, alle partijen zich toch vereenigen om
het feest des Konings te vieren. Dit is wel een
teeken van den goeden constitutioneelen geest in
ons land en de erkenning dat de Koning boven
de partijen staat.
De N. R. Ct. stelt de flagrante onwaarheid
in het licht, die dr. Kuyper verkondigt als hij in
zijne Standaard zegt, dat „de liberalen onder
Thorbecke’s leiding de Provinciale Staten tot
kiescolleges voor de Eerste Kamer stempelden,
en dat de liberalisten in den stille door deze
dubbele qualiteit misleidend, de Provinciale
Staten tot hun privatief jachtveld hebben ge
annexeerd, om door de Eerste Kamer altoos
meester in het land te blijven.”
De N. R. Ct. teekent hierbij aan
Thorbecke was geen Minister, toen de Grond
wet tot stand kwam.
Thorbecke was tegen het bestaan eener Eerste
Kamer.
Als zij toch moest bestaan, wilde hij haar
doen kiezen door dezelfde kiezers, die de Tweede
Kamer kozen.
De Eerste Kamer werd vooral door hen, die
voor den democratischen stroom beducht waren,
gesteld als een tegenwicht tegen dit gevaar.
Niet wetende, hoe anders de zaak op te lossen,
nam de Regeering ten slotte de toevlucht tot
het thans in de Grondwet opgenomen stelsel.
Waarlijk, dr. Kuyper blijkt beter te passen
op een kansel, waar niemand hem kan tegen
spreken, dan in den redacteurszetel van een
politiek blad den kiezer les gevende in de ge
schiedenis van ons staatsrecht.
Als er toch eens geen deputaten waren en
de deputaten geen vergaderingen hielden Zeker
zouden wij dan missen de volgende oplossingen
van gewichtige quaestiën, welke de heer Kuyper
bij die gelegenheid gegeven heeft.
„In zake kapitaal en arbeid is onze eisch
Christelijke existentie verzekerd aan allen.”
„In koloniën vrije loop van het Evangelie.”
„Noch doctrinaire freetrade, noch stelselmatige
protectie.”
Wie ’t weet te zeggen, moet het zeggen,
maar wie het niet weet, doet beter te zwijgen.
Die goede deputaten, die zulke dingen voor
gangbare munt aannemen.
In de N. R. Ct. wordt medegedeeld, dat de
Shah van Perzië dezen zomer ook Nederland
zal bezoeken. Hij zou dit incognito doen, wegens
de ziekte des Konings en omdat hij niet indertijd,
gelijk andere vorsten, was uitgenoodigd. De N.
R. C. meent, dat de beterschap des Konings het
eerste motief zal doen vervallen en dat onze
Regeering niet nalaten zal ook het bezwaar weg
te nemen. Van dit bezoek verwacht het blad
gewichtige gevolgen met het oog op de vriend
schappelijke betrekkingen, welke vroeger tusschen
Perzië en Nederland bestaan hebben.
Uit Utrecht schrijft men: Onze gansche
stad wordt van zuid naar noord doorsneden door
een Rijntak, die Oudegracht heet. Een merk
waardigheid daarvan zijn de straten, welke die
gracht begrenzen. Eerst heeft men de zg. wer
ven, ongeveer een halven meter hooger dan de
gracht en vervolgens de begane straat, die circa
4 meter hooger ligt. Langs de geheele gracht
is die straat door ijzeren rasterwerk afgezet.
Woensdagmiddag nu bevond zich op een gedeelte
der Oudegracht een eierenkoopman, die, willende
wachten op zijn vrouw, zich neerzette op de balie
of het bovenbedoelde rasterwerk. Doch nauwe
lijks zat hij, of het ijzer brak onder hem af, zoo-
dat de man achterover neersloeg op de bestrate
werf. Wel schoot dadelijk hulp toe, ook genees
kundige, maar de val was zoo hevig geweest,
dat de man, die op raad van den geneesheer,
niet per rijtuig, maar per schuit naar het zie
kenhuis werd vervoerd op weg daarheen reeds
overleed.
Men schrijft uit Oostellingwerf. Een be
hoeftig schippertje kwam deze week te Appelscha
met een ladinkje stratendrek, dat hij daar aan
iemand verkocht. Bij het lossen kwamen uit de
mest te voorschijn een gouden ring, een zilveren
knipje, een sigarenpijpje met zilver gemonteerd,
benevens een paar prachtige pijpen, ’t Was
voor den armen man een heele meelooper en
hij gevoelde zich dan ook recht gelukkig met
zijne vondst, ’t Heeft er echter veel van, dat
men in de steden slecht op de kleintjes weet te
passen.
Aan den avond van den 13en was er in „de
Doele” een keurig concert van de Zangvereeni-
ging „Caecilia”, met medewerking van den heer
I. A. Koster, die op treffende wijze een paar
volksliederen zong, in „Amicitia” was evenals in
„de Doele” een talrijk gezelschap bijeen in op
gewekte stemming en woorden werden gespro
ken, die getuigden van liefde voor Vorst en Va
derland. Door de zorg van de Nederlandsche
Tramwegmaatschappij verspreidde des avonds
een „Wellslamp” eenige uren haar schitterend
licht, bij Bengaalsch vuur bracht de schutterij
den burgemeester eene serenade, met fakkels
hield zij een optocht door de stad en zoo wed
ijverde het kunstlicht met het zachte, vriendelijke
schijnsel der maan, die dit woelige tooneel in den
hooge verlichtte. Lang na het middernachtelijk uur
eindigde het feest en keerde elk voldaan huis
waarts, terwijl de orde nergens werd gestoord,
gelijk dit de gewoonte is in onze goede stad.
Franekeradeel, 11 Mei. Door de warmte
der laatste dagen hard vooruitgegaan, is het
koolzaad begonnen te bloeien, zoodat er voor de
nijvere koninkrijken der bijenhouders weer ge
legenheid bestaat om op de koolzaadvelden een
schat van honig op te doen.
Dezer dagen werd op een huis staande
naast de fabriek van de firma J. Veen Co.
Cacaofabrikanten te Sneek het reclamebord van
de firma van Houten geplaatst. Waarom de firma
juist dit huis heeft uitgekozen kunnen wij niet
begrijpen, daar de plaats slecht gekozen is om
de aandacht te trekken en veronderstellen wij
dan ook hiervoor eene bijzondere beweegreden is.
Zeer eigenaardig heeft nu de Firma J. Veen
Co. hiervan partij getrokken door een bord er
naast te plaatsen zoodat men thans kan lezen
Veen’s cacao goedkooper dan
Van Houten’s cacao
alle soorten erkend als de
beste goedkoopste in gebruik.
Van het Loo wordt aan het Hdbld. gemeld:
Ten einde alle onderhoorigen van het Loo in
de gelegenheid te stellen den gedenkdag der
veertigjarige regeering van Z. M. den Koning
met hunne gezinnen feestelijk te vieren, heeft
H. M. de Koningin heden aan iederen arbeider
zes fiesechen bier, een grooten koek en een pond
tabak doen uitreiken. De werkvrouwen ontvin
gen ieder een geldstuk, dat haar door H. K. H.
prinses Wilhelmina met den koek in persoon
werd ter hand gesteld. De verschillende bazen,
parkwachters en jachtopzieners ontvingen elk
5 ffesschen wijn en een kistje sigaren.
De kinderen van het personeel worden heden
namiddag van 2 tot 5 uren aan de boerderij in
het park onthaald op chocolade, krentenbrood,
sinaasappels en goocheltoeren van den ouden heer
Bamberg. H. M. de Koningin en prinses Wil
helmina zullen tegen 3 uren de feestvierende kin
deren bezoeken.
De ouders hebben een vrijen dag en kunnen
dus getuigen zijn van het genot, dat hunnen
kinderen verschaft wordt.
Heden avond zal een ingezetene uit Apeldoorn,
die ongenoemd wenscht te blijven, eene uitdeeling
van versch vleesch aan behoeftigen doen plaats
hebben.
Ook te Rotterdam schijnen de parachute-
mannen niet erg gelukkig. Zaterdag waren aldaar
duizenden op de been, teneinde getuige te zijn
van het opstijgen van een Amerikaanschen lucht
schipper, die zich met eene parachute zou laten
nederdalen.
Op het afgesloten terrein op de Marinewerf,
aan den Oostzeedijk, waren vele belangstellenden
saamgevloeidde drukte nam er steeds toe en
de luchtreiziger zou zonder twijfel eene goede
recette gemaakt hebben, indien hij door het
regenachtige weder en den hevigen wind niet
tot het besluit had moeten komen van zijne
onderneming af te zien. Toen hij dit besluit ten
3’/2 ure kenbaar maakte, werd terstond opge
houden met het uitgeven van entréekaarten niet
alleen, maar begon de kas zonder de minste
aarzeling de reeds verkochte biljetten in te wis
selen. Dat mocht evenwel niet beletten, dat een
woeste hoop zich om de kas vereenigde en een
dusdanig gedrang deed ontstaan, dat velen zich
verplicht zagen hun geld in den steek te laten,
in het vertrouwen, dat hun entréebiljet voor eene
volgende gelegenheid geldig zou blijven. De politie
was onmachtig de orde te handhaven. Een in
specteur, die het beproefde, raakte dermate in
het gedrang, dat hem de pantalon van het lijf
werd getrapt.
Zijn wij wel ingelicht, zegt het Hdhl., dan
heeft de directie van een suikerraffinaderij te
Amsterdam de directie van een der mijnen in de
nabjjheid van Dortmund, waar thans werkstaking
heerscht, langs gerechte! ij ken weg in gebreke
doen stellen, wegens verzuim om steenkolen vol
gens overeenkomst te leveren, zonder daartoe
door overmacht te zijn gedwongen. Eene werk
staking toch zou niet als overmacht zijn te be
schouwen, zoodat de gevolgen van deze nalatig
heid zouden komen ten laste van de mijncom
pagnie.
Vrees, dat onze gasfabrieken door de werk
staking spoedig tot stilstand zouden gedwongen
kunnen worden, bestaat niet. Wel gebruiken zij
Westfaalsche steenkolen, doch hare concessie
eischt, dat zij drie maanden kolen in voorraad
moeten hebben en deze hoeveelheid is aanwezig.
Toen Zondag ochtend de Gooische stoom
tram over de Hakkelaarsbrug reed zakte deze
in, als een gevolg, denkt men, van de aanvaring
van een schip. Een der dwarsliggers was ge
broken. Gelukkig kwam de tram veilig aan de
overzijde en ondervindt alleen het verkeer eenige
vertraging. De opzichter van den waterstaat en
de directeur der stoomtram waren spoedig op de
plaats des onheils, zoodat de passage binnen kort
weer vrij zal zijn.
De aannemers, die het lichten van de ge
zonken spoorboot Friesland hebben aangenomen,
zijn zoo ver met hun werkzaamheden gevorderd,
dat met door stoom uitpompen van het water
kon worden aangevangen. Nadat men eenige
uren met kracht had gepompt, kwam niet de
minste verandering in den toestand van de ge
zonken stoomboot. Men vermoedt, dat de wa- I
■■VI
Onze wensch, in het vorige No. van dit blad
uitgesproken, is vervuld. In alle oorden van het
land zijn de 12e en de 13e Mei als merkwaardige
feestdagen doorleefd. Een enkele misgreep, een
enkele wanklank, hier of daar in den lande be
gaan of gehoord, heeft des te meer doen uitko
men, dat dit niets beteekent, tegenover de alge
meene erkenning der zegeningen welke land en
volk genoten hebben onder de veertigjarige re
geering van onzen geëerbiedigden Koning. De
proclamatie van den Vorst aan zijn Volk, is
waardig en ernstig, kort en krachtig. De onder
scheidingen door den Koning, in overleg met de
regeering, aan tal van personen verleend, dragen
een echt constitutioneel karakter. Op onpartijdige
wijze zijn verdiensten erkend, bij alle takken van
dienst, in allerlei betrekkingen, zonder aanzien
van persoon en richting.
Ook in de stad onzer inwoning is met geest
drift en in goeden geest feest gevierd. In enkele
kerkgebouwen zijn bepaalde feestreden gehouden,
overal is men in grooten getale opgegaan, om
allereerst Gode eer te geven. Heerlijk lentewe
der heeft meegewerkt, om alles goed te doen
gelukken. Onvermoeid heeft de muziek der
schutterij zich ingespannen om op beide dagen
der burgerij genoegen te verschaffen en het feest
op te luisteren. Ten 12 ure Maandag defileerde
de Schutterij voor het stadhuis en hield een prome
nade door de stad. Telegrammen van gelukwen-
sching zijn naar het Loo verzonden en op de
bekende welwillende wijze beantwoord. Ons blad
gaf een Feest-Nommer uit met het borstbeeld des
Konings. Door heel de stad wapperden de drie
kleur en de oranjewimpel. Enkele winkels waren
met smaak versierd, waaronder wij zekerlijk bij
uitnemendheid die van den heer P. Lunter mo
gen noemen. Een vroolijke menigte bewoog zich
in de tuinen der sociëteiten „De Doele” en
„Amicitia” en vooral den 13en tot des avonds
laat langs straten en pleinen. Armen zijn be
deeld geworden en hebben zoodoende met de
meer beweldadigden genoten. De hoofdschotel
was het kinderfeest. Omstreeks duizend kinderen
van alle scholen hielden achtereenvolgens een
optocht, voorafgegaan door muziek, begeleid door
de onderwijzers, onderwijzeressen en een 25-tal
dames, die der schoolcommissie behulpzaam waren
bij haar omvangrijke taak. In den ruimen tuin
van „Amicitia” vergastten zich allen aan ver
schillende versnaperingen, vermaakten zich met
den draaimolen en andere spelen en namen als
gedachtenis een portret mede van Z. M. en het
Prinsesje; terwijl een paar toespraken strek
ten, om hen te wijzen op het gewicht van den dag.
Bolswardsehe Courant
r.
