NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOESWAR» EN WGNSESAÖEEI.
Oe Tentoonstelling Ie Parijs.
No. 22
1889.
Achten Twintigste Jaargang.
VOOR
B I N N E N L A N D.
BUITENLAND.
I
h
DONDERDAG 30 MEI,
Amst. Ct.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
f
l
----
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Vereenigde Staten, Rusland, Italië, Oostenrijk-
Hongarije, Noorwegen, Nederland, Denemarken,
Roumenië, Luxemburg enz.
Om zich verder een denkbeeld te kunnen vor
men van de schatten, welke hier worden tentoon
gesteld, zij slechts dit eene feit aangehaald, dat
één juwelier voor een som van acht millioen gul
dens aan kleinodiën heeft ingezonden, een som
metje, geschikt om de meest geslepen dieven, op
lichters en pick-pockets, getrouwe doch minder
gewilde bezoekers te doen watertanden.
Gladstone werd Donderdagavond onder het
huiswaarts gaan, in Piccadilly door een cab aan
gereden en neergeworpen. Hij bezeerde zich, doch
schijnt overigens van het ongeval geen letsel te
hebben gekregen.
De gewezen Koning van Lahore, de Ma-
haradjah Duleep Sing sinds zijn 8e jaar van
zijn troon ontzet is dezer dagen te Parijs,
waar hij sinds jaren woont als een gewoon bur
ger, getrouwd met eene Engelsche jonge dame.
Hij heeft zich, zooals men weet, nooit aan de
Engelschen onderworpen en elk jaar zendt hij
aan de Britsche Regeering een protest tegen het
in bezit nemen van zijn Rijk. De Russische
Regeering verstrekt hem een jaargeld.
Op de stoomboot Beria zijn op hare jongste
reis van Australië naar Londen 5000 p. st. in
goud op geheimzinnige wijze verdwenen, terwijl
er niet veel kans schijnt te bestaan, dat men het
gestolene terug zal vinden. Vijf pakken van het
kostbare metaal waren bij het vertrek uit Sydney
in eene kast gesloten, en deze was eerst bij de
aankomst van het schip in Engeland weder ge
opend. Men beseft den schrik van den kapitein
toen hij bemerkte, dat een pak met 5000 sovereigns
spoorloos verdwenen was. De dieven hadden ver
moedelijk met behulp van een was-afdruk den
sleutel weten na te maken en zoo de kast ge
opend.
Het reusachtig Champ de Mars, dat zich langs
den linkeroever van de Seine uitstrekt, is sedert
eenigen tijd bedekt met een reeks van gebouwen,
waarvan ieder op zich zelf een zichtbaar bewijs
is van den vooruitgang der wetenschap, van de
macht van 's menschen vernuft en wilskracht.
Op t gebied van tentoonstellingen hebben wij,
kinderen der negentiende eeuw, eenige ervaring
opgedaan, en hoe onze oudjes zonder tentoonstel
lingen hebben kunnen leven heusch, wij die
er van, op, met en door leven, wij weten het,
doch begrijpen doen wij ‘t niet. Met eerbied zien
wij op tegen een hond, die de gouden medaille
heeft verworvenwij maken lofdichten op het
mooiste stuk rundveebetalen een daalder entrée
om een bekroonde schoonheid te zien en zouden
met alle genoegen de grootste „leelijkheid” aan
’t hart drukken, mits ook zij slechts een bekro
ning was waardig gekeurd.
Noem ’t een ziekte, noemt ’t een aanval van
epidemische koorts, waarbij de derdedaagsche, de
gele of de geldkoorts kinderkens zijn ’t zij zoo,
doch die ziekte, die koorts bestaat, en dat is vol
doende.
Een andernoemt ’t een vreedzamen strijd tus-
schen de verschillende volkeren onderling, een
strijd van oneindig meer gewicht dan tien Fransch-
Duitsche oorlogen, en wij gelooven, dat de Fransch-
man hiervoor meer zal gevoelen dan voor die
andere redeneeringen dat hij van zijn Champ
de Mars liever een slagveld zonder dooden ziet
gevormd dan een hospitaal.
Is ’t een strijd, dan is die, waarvan Parijs
thans het tooneel is, ter herinnering van een strijd,
welke honderd jaar geleden daar werd gevoerd,
ongetwijfeld de reusachtigste, welke ooit is geleverd.
Broeder Jonathan staat recht broederlijk naast
John Builde Tonkinees naast den Franschman
de Nederlander naast den Belg, ieder gewapend
met de voortbrengselen van zijn verstand, zijn
wilskracht. Reusachtige machines verkondigen,
zuchtende onder de geweldige macht, waaraan zij
gedwongen zijn te gehoorzamen, de grootheid van
den mensch, van den afstand, welke heerscht
tusschen de* tegenwoordige heeren der Schepping
en den voorwereldlijken holbewoner. De reus
achtige Eiffeltoren staat daar met zijn kop in de
wolken, als wilde hij de luchtbewoners verkon
digen, hoe groot hij is en hoe nietig de woningen
van Egyptenaren, Grieken, Indianen en Hindoes
daar aan zijn voet.
Duizenden en nogmaals duizenden maken zich
op, om getuige van dezen bloedloozen krijg te zijn.
Parijs wordt overstroomd met vreemdelingen, die
deze gelegenheid aangrijpen om met de wufte
hoofdstad van het wufte Fransche volk kennis
te maken. Waar de aandacht zoozeer door deze
reuzen-tentoonstelling wordt getrokken, meenden
wij onzen lezers geen ondienst te zullen doen,
hen eenigszins een denkbeeld te geven.
Wie den hoofdingang doorgaat, zal zich plotse
ling bevinden tusschen een rij gebouwtjes van
den meest verschillenden vorm, van de meest uit-
loopende volkeren uit den tegenwoordigen en voor
wereldlijken tijd, om dan eensklaps te staan voor
het reusachtigste gebouw, dat ooit is vervaardigd
den Eiffeltoren. Rechts daarvan zal hij de ge
bouwen vinden van de vrije, links die der schoone
kunsten, welke op den achtergrond worden ver
bonden door de gebouwen der verschillende in-
dustriën en de daarachter gelegen machinegalerij.
De verschillende kaden dragen de gebouwen
der landbouwtentoonstellingde Esplanade des
Invalides in het veld, waar de Fransche koloniën
elkaar ontmoeten.
In de machine-galerij beslaat Engeland alleen
een oppervlakte van 7000 vierkante meters, de
Vereenigde Staten van 3700, België van 4600
Zwitserland van 3000 Meters, terwijl ook Italië,
Elzas Lotharingen en Duitschland belangrijke in
zendingen hebben gedaan. De gebouwen op de
kade d’Orsay, rechts van den Eiffeltoren, nemen
een ruimte in van meer dan vijftienduizend vier
kante Meters, verdeeld tusschen Engeland, de
Het virtus nobilitat van 13 Mei werkt nog niet
sterk, zooals hieruit blijkt. Maar deze onhebbe
lijke, een eerlijk journalist onwaardige taal levert
de sterkste wederlegging van de meerderheids-
blufwant alleen hij, die zijn standje voelt ver-
loopen, neemt de toevlucht tot uitschelden en be
lasteren van zijne concurrenten.
Zaterdagmiddag had aan den Amstel te
Amsterdam een treurig ongeluk plaats. Eenige
knapen waren met roeischuitjes gegaan naar een
weiland achter den Omval, en zich daar ontkleed
om te zwemmen. Een hunner, die daarna met
een ander ontkleed in een schuitje was gegaan,
zeide dat hij niet zwemmen kon en dus liever
aan den kant bleef. „Je moet zwemmen 1” riep
toen de jongen, die bij hem was en meteen gaf
hjj zijn ruim vijftienjarigen makker een duw.
Deze sloeg achterover in ’t water en zonk weg
om niet meer boven te komen. De ongelukkige
knaap, Cornelia Koelman, het eenige kind zijner
moeder, die in de Ferdinand Bolstraat woont,
werd ’s avonds levenloos opgehaald, nadat ge-
ruimen tjjd was gedregd. Het lijk werd naar
het politiebureau aan den Ringdijk gebiacht.
Degene, die wij onderstellen de onschuldige oor
zaak te zijn van des anderen dood een vijf
tienjarige knaap, werd gearresteerd en van de
zaak proces-verbaal opgemaakt.
Naar aanleiding van dit ongeval en het meer
malen verdrinken van knapen in den Amstel,
vraagt men ons dikwijls, of er geen mogelijk
heid zou bestaan, dat de gemeenten Amsterdam,
Nieuwer-Amstel, Ouder-Amstel in haar politie
verordening een strenge bepaling opnamen, waar
bij verhuurders van roeibootjes werd verboden
aan knapen beneden zekeren leeftijd niet alleen,
maar aan allen, die niet kunnen toonen een be
wijs van de zwemkunst machtig te zijn, een boot
af te staan. Er verdrinken te veel jeugdige men
schen in den Amstel. Amst. Crt.
Een adres tegen eene der bepalingen van
de voorgedragen onderwijswet circuleert thans
te Amsterdam bij de hoofden der scholen. De ont
werpers komen op tegen de bepaling, dat slechts
zij die vijf jaren aan het hoofd jeener schóól
hebben gestaan, dingen kunnen naar eene school
van meer dan 200 kinderen. Daardoor worden
onderwijzers uitgesloten, die lange jaren als eer
ste onderwijzer aan eene zeer uitgebreide school
werkzaam waren, terwijl zij toch ook in die
betrekking de vereischte ervaring hebben kunnen
opdoen. Om hoofd eener school fe worden kun
nen zij slechts dingen naar scholen, die minder
dan 200 kinderen tellen, wat voor hen een groot
financieel verlies ten gevolge zou hebben.
In de Zaterdag, 25 Mei 1.1. gehouden gewone
Algemeene Vergadering van Aandeelhouders
der Nederlandsche Algemeene Maatschappij van
Levensverzekering „Concordia” te Rotterdam,
werd uitvoerig verslag uitgebracht over het af-
geloopen boekjaar en rekening en verantwoording
overgelegd Na aftrek van de wegens sterfgeval
en roiement afgeloopen verzekeringen was uit.
1888 van kracht f 314040 kapitaal met f 12420.45
jaarlijksche premie en f 154.48 koopsom. De
gemiddelde leeftijd der verzekerden was 22 jaar
en 31 dagen en de doorsnede van elke verzekering
f 72.26 met f 3.74 jaarlijksche premie per f 100.—
kapitaal. De werkelijke sterfte was llr,“ per
sonen met f901.kapitaal lager dan de be
rekende sterfte deed verwachten. De gezamenlijke
bezittingen der Maatschappij bedragen f 101456.695
waarvan f 93184 60 uitstaande onder derden.
Daar de overwinst zulks toeliet, werd op voor
stel van Commissarissen besloten tot uitkeering
aan Aandeelhouders van 4 pCt. over hun storting.
Na afloop der gewone Vergadering werd eene
buitengewone Vergadering gehouden van Aandeel
houders, waarin, met het oog op de uitbreiding,
met algemeene stemmen besloten werd tot ver-
grooting van het kapitaal en dit vastgesteld op
één millioen gulden.
Het zoogenaamde Klokje aan het einde der
Zeedijk te Amsterdam was Zaterdagnacht het
tooneel eener misdaad.
In een vechtpartij, die haar oorsprong vond in
een van de aldaar aanwezige verdachte huizen,
grepen drie kerels Zaterdagnacht een jongen man
aan en slingerden hem over de leuning in het water,
waarna zij het hazenpad kozen. Na geruimen tijd
met gewone dreggen gevischt te hebben, haalde
de politie den drenkeling eindelijk met een sleep-
dreg op. De levensgeesten waren toen echter reeds
uitgebluscht.
Het slachtoffer is een p. m. 27jarige man.
De daders zijn nog niet bekend, maar verschei
dene personen in verhoor genomen.
De kus, die Bismarck en Orispi gewisseld
hebben brengt een der Berlijnsche bladen tot
de volgende poëtische beschouwing. Deze ge
woonte is nieuw. De kus, welke de Rijkkanse-
lier aan den Italiaanschen premier heeft gegeven,
is een kus van geheel bijzondere soort. Zij is
niet zoet en verborgen, maar integendeel bestemd
om door geheel Duitschland gezien te worden, en
in de verste dalen van Apulié door alle tegen
standers van de politiek van Ciispi gehoord te
worden. De kus dezer beide politieke groothe
den is nog door geen dichter bezongenin de
uitgebreide literatuur die aan de ku^. gewijd is,
vindt men niets over een „politieke kus.” En
toch is ook die kus een „wonderbaarlijk ding.”
Sneek, 27 Mei. Heden namiddag is een 23
jarig jongeling bij het zwemmen in de Woud-
vaart alhier jammerlijk verdronken.
De reis van den Duitschen Keizer naar
Straatsburg is tepaald op 4 Juni.
Koning Humbert heeft Berlijn verlaten. Het
afscheid van den Keizer en den Rijkskanselier
was natuurlijk bartelijk. De Koning heeft
eene som van 20.000 lires aan den opperburge
meester van Berlijn doen toekomen, voor een
liefdadig doel.
Het lot der verzekeringswet voor oude en
invaliede werklieden heeft aan een zijden draad
gehangen. Bismarck’s persoonlijk optreden heeft
inderdaad de voordracht er door gesleept, mag
men wel zeggen.
Een 30tal conservatieven had besloten tegen
de wet te stemmen zeven slechts hebben na de
rede van den Rijkskanselier het gewaagd, aan
hun besluit getrouw te blijvende anderen, van
welke eenigen, als de heeren Hammerstein en
Flügge, weken achtereen de wet hadden bestre
den, hebben, zooals zij openlijk erkennen, ter
wille van den Keizer hunne overtuigingen ver
loochend. Van de nationaal-liberalen hebben nog
dertien tegen de wet gestemd en van de rijks-
partij vier. Het centrum leverde slechts dertien
stemmen voor de wet. Van de geheele linkerzijde
stemde alleen de vrijzinnige Thomson voor haar.
Het bericht, dat de Duitsche Keizer den
Koning van Italië op diens terugreis naar Straats
burg zou brengen, waar o. a. eene parade zou
worden gehouden, heeft te Parijs groote sensatie
gemaakt. Terecht noemde Crispi het valsche be
richt een beurs-manoeuvre, want op de Parijsche
Beurs had het reeds invloed. Eene baisse-bewe-
ging was het gevolg. De Parijsche bladen voeren
heftig tegen Koning Humbert uit, die zich liet
leenen voor eene dergelijke vijandige demonstratie.
De tegenspraak zal de gemoederen wel spoe
dig bekoelen, maar de makers van het gerucht,
dat weder menigeen groote verliezen berokkende,
verdienden te worden ontdekt, om voorbeeldige
straf te ondergaan. Reuter’s bureau kan daartoe
medewerken, want ook het overigens zoo ver
trouwbare Berlijnsche agentschap heeft het ge
rucht helpen verspreiden.
De verantwoordelijke redacteur van de
Volkszeitung te Berlijn, Oldenburg, is door het
gerechtshof vrijgesproken van de amklacht we
gens majesteitschennis.
De tentoonstelling te Parijs heeft te veel
succes, maar overigens valt er in de hoofdstad
veel te klagen.
De groote magazijnen drukken zwaar op de
kleine winkeliers. Daarom is reeds voorlang eene
commissie door de Kamer benoemd om een rap
port uit te brengen over een supplementaire be
lasting op de groote magazijnen, die verscheidene
handelstakken tegelijk uitoefenen. Van de elf
leden, waaruit deze commissie bestaat, zijn negen
voor deze extra heffing. Maar vóór zij eene be
slissing nam, heeft de commissie besloten te hoo-
ren de Regeering en de gedelegeerden van den
Bond der Kleinhandelaars”.
Het gebouw Felix Meritus te Amsterdam
is gekocht door de heeren Holdert Co., die er
hun drukkerij in zullen vestigen. Het gebouw
werd verkocht voor f 76,OCO. De vroegere eige
naren zullen ongeveer 70 percent van hun kapi
taaldoor uitloting gaandeweg verminderd
terug ontvangen.
De Verzekeringsbode. weet reeds mede te
deelen,dat blijkens de aanstaande tienjarige volks
telling, het sterftecijfer veel gunstiger zal zijn dan
van het vorig tienjarig tijdvak. Het blad ver
moedt, dat de hoofdoorzaak te vinden is in de
verbetering van den algemeenen hygiënischen
toestand hier te lande.
Men zegt, dat de heer Mackay zijn onder
wijswet ontworpen heeft zonder de voorlichting
te vragen van hen, die met deze zaak goed be
kend zijn. Men zou geneigd zijn van deze wei
nig waarschijnlijke gedragslijn des Ministers een
bewijs te zien in zijne bepaling van het getal
der leerlingen, die in eene klasse kunnen zitten.
De heer Mackay redeneert dat, waar er 45 te
gelijk onderwijs ontvangen, ook wel 55 kunnen
opgenomen worden. Die redeneering consequent
toepassende, zou het getal leerlingen eener klasse
tot in het oneindige vermeerderd kunnen worden,
maar de Minister vergeet dat het cijfer van 45
niet willekeurig is gekozen. Het staat in ver
band met het onmisbare hulpmiddel in de school
het bord. De heer Schook geeft in het Handels-
blad van heden de afmetingen, waarbinnen men
zich houden moet, om de jongens eenige vrucht
te doen trekken van het onderwijs, waarbij het
bord dienst doet en dan blijkt het dat, bij de
tegenwoordige inrichting der schoolbanken, 48
leerlingen eigenlijk reeds de grens overschrijdt.
Op verder afstand van het bord of nog meer
rechts en links geplaatst, kunnen de jongens op
het bord eenvoudig niet zien.
Thans zal, wanneer de wet het getal onder
wijzers naar de 55 leerlingen per klasse berekent,
dat getal van 55 wel het minimum worden en
de uitvinding van den heer Mackay zal dus ten
gevolge hebben, dat het klassikaal onderwijs
vooral in de lagere, meest bevolkte klassen, voor
een grooter of kleiner getal geen vruchten op
levert.
Donderdag jl. werd te Utrecht een huwelijk
voltrokken, waarbij de bruidegom het voorrecht
had zijn 97-jarigen grootvader als getuige te zien
optreden.
Zeven soldaten van het garnizoen van ’s
Bosch allen Maastrichtenaars zijn gedeser
teerd en zouden zich in hun geboortestad op
houden Twee hunner hebben zich althans, ver
gezeld van hun ouders, bij het corps de garde
aldaar gevangen gesteldde vijf overigen wor
den zorgvuldig gezocht.
De residentie-briefschrijver van het Z. D.
meldt, dat naar men hem verzekerde, enkele leden
der linkerzijde eenige amendementen zullen voor
stellen op de onderwijswet, in den geest van het
besluit der Liberale Unie. Men schijnt het nog
niet eens over de vraag, of men een poging zal
wagen om den leerplicht in de wet te brengen.
Over die quaestie is men het aan de linkerzijde
der Kamer volstrekt niet eens.
In hoever de rechterzijde zal beproeven om de
wet nog meer in haar geest te veranderen, daar
over schijnt men het onder de anti-vrijzinnigen
niet eens te wezen. De Limburgsche leden moe
ten wel willen amendeeren, doch andere leden
der Roomsch-katholieke partij schijnen minder
daartoe geneigd. De anti-revolutionairen zijn on
derling ook nog niet tot overeenstemming ge
raakt. Vergist de schrijver zich niet, dan zullen
er ten slotte wel voorstellen komen, om de wet
in de richting der rechterzijde te wijzigen. De
Minister van Binnenlandsche Zaken moet echter
besloten wezen geen ingrijpende veranderingen
te aanvaarden.
Dat het Christelijk bewustzijn er een eigen
cijferkunst op nahoudt bewijst de triomfkreet in
de Standaard over den vooruitgang der antili
beralen bij de verkiezingen, na te hebben ge
constateerd dat de 145000 kiezers, die in 1888
op anti-liberale candidaten voor de Tweede Ka
mer stemden, bij de met het allerrumoerigst markt
geschreeuw geleide verkiezing van 14 Mei tot
102000 zijn versmolten, welk laatste cijfer dan
nog een „zeer geflatteerd” beeld van de werke
lijkheid geeft.
Dat bet Cristelijk bewustzijn er bovendien een
eigen waarheidsliefde en eerlijkheid op nahoudt
was genoeg bekend, en blijkt opnieuw uit de op
deze becijfering volgende ontleding van de kie
zers, die op liberale candidaten voor de Provin
ciale Staten hunne stem uitbrachten. Zij beston
den, volgens de Standaard, uit zes categorieën,
als
lo' Jan Rap en zijn maat onder de kiezers;
2o. kroeghouders, bordeelhouders en allerlei lie
den van min geëerde professie
3o. hulptroepen van dr. Bronsveld en prof, van
Leeuwen
4o. eenige versleten en ontwortelde conserva
tieven;
5o. afhankelijke kiezers, die gedwongen werden
6o. officieele en officieuse personen.
Daarentegen bestaat het anti-liberale kiezers
corps „meest” uit fatsoenlijke en rustige burgers,
die alleen „om de eere van een hoog en heilig
beginsel mede uitgaan.
Bolswardsche Courant
