NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BQLSWAH0 EN WONSERA06EI.
Niemand blijve thuis!
1889.
EEN GOED VERSCHIJNSEL.
WONSERADEEL
Herstemming Gemeenteraad.
VOOR
BUITENLAND.
BI NNENLAND.
DONDERDAG 25 JULI.
meer
Wie telt het aantal dergenen, die op den
maatschappelijken ladder gedaald, die tot armoede
vervallen zijn, die zich aan misdaden schuldig
gemaakt hebben, alleen omdat hun leveran
ciers zoo gemakkelijk waren in het opschrijven
Fr. Crt.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Sneek. Naar wij met zekerheid vernemen,
heeft de heer T. van der Weerdt zijne benoe
ming tot lil van den Raad niet aangenomen
en wenscht de heer Th. Camphuis bij de aan
staande herstemming niet in aanmerking te
komen. Ons Noorden.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
Achlum, 22 Juli. Aan de jaarlijksche kaats-
partij op de panfabriek van den heer A. Draisma
de Vries alhier werd door 12 parturen van 3
personen, allen werkzaam aan de fabriek, deel
genomen. De prijs viel ten deel aan Pieter
Jellema, Jacob Soolsma en Jan Eisma de premie
aan Albertus Kordel, Lodewijk Gorter en Martinus
Smedinga.
Wonseradeel, 20 Juli. Bij de door het Ge
meentebestuur gehouden aanbesteding is aanne
mer geworden van
a. het maken van een basaltmuur aan het
havenhoofd te Makkum C. M. Dijkstra te Corn-
werd, voor f2837;
b. het uitvoeren van herstellingen aan de Aan-
looperstille te Makkum W. P. Visser aldaar, voor
f234;
c. het vernieuwen van de loopbrug over de
Spakezijl S. T. de Vries te Parrega, voor f218;
d. het uitvoeren van werkzaamheden aan de
bestrating te Kimswerd, Makkum en Witmarsum
Ofschoon volgens de kiezerslijsten
het getal kiezers in deze gemeente
1236 bedraagt, hebben slechts 975
van hun kiesrecht gebruik gemaakt.
Neemt men in aanmerking, dat
sterfgeval en vertrek naar elders daar-
O
op van invloed zijn geweest, dan mag
men toch zeker zonder schroom zeg
gen dat 15% willekeurig hunnen plicht
hebben verzuimd. Dat mag zoo niet
zijn. Ieder zij daarom bij de her
stemming op zijn post!
De liberalen en de volkspartij mogen,
in dit opzicht, zich gerust aan de
anti-revolutionairen spiegelen. Immers,
ofschoon zij een reeks van jaren gee
nen zetel in den Gemeenteraad kon
den veroveren, toch hebben zij steeds
fel gestreden.
Daarbij komt nog. dat de uitslag
onzeker is. Wat bij de verkiezing
der Prov. Staten is gebeurd, n.l. dat
vele anti-revolutionairen, hoe zwaar
het hun ook viel, op de liberale candi-
daten hebben gestemd, terwijl ze de
candidaten der doleerende partij lieten
vallen dit kan ook nu het geval
worden. Daarom, zijt gij liberaal,
of zijt ge lid der volkspartij, toon,
dat het U ernst is, streef er naar dat
Uwe mannen zegevieren. Laat geen
lauwheid U terughouden denk niet
bij eene herstemming hebben wij het
altijd verloren, eene enkele stem weegt
zoo zwaar niet; neen spant als
een eenig man Uwe krachten in, om
de candidaten KINGMA. ZIJSLING en
WESTRA te doen slagen.
P. A. Eottinga te Leeuwarden, voor f919.
Voor het eerst wordt dit jaar in Friesland,
en wel te Pingjum, de Suikerbiet verbouwd, en
de resultaten laten zich uitmuntend aanzien, ’t
Is vooral de heer J. Hilarides door en op wiens
aansporing door anderen dit gewas in cultuur is
gebracht. Indien de uitkomsten aan de verwach
ting beantwoorden, schijnt het voornemen te be
staan om eene beetwortelsuikerfabriek in deze
streken te stichten.
Westergoo. Behalve varkensziekte, die hier
en daar in meerderen of minderen graad voor
komt hebben ook vele veehouders last van de
maden bij het wolvee. Bij sommige dezer dieren
zijn ze zoo talrijk, dat verdelgen met de grootse
moeite gepaard gaat. Alleen petroleum, mits
voorzichtig aangewend, schijnt het best afdoende
middel te zijn. Het gaat met de ziekten dier
dieren als met sommige planten, o. a. met den
distel of zoogenaamden stiekel. Deze plant ver
oorzaakt vooral in dit jaar in den greidhoek veel
last, omdat zij zoo ruimschoots voorhanden is,
waardoor de veehouder nu zelfs genoodzaakt wordt
ze te laten maaien, evenals het gras en bij wagens-
vol naar huis te rijden, doch niet om ze in de
schuur te verzamelen, maar om ze op eene ge
schikte plaats eenigszins te laten drogen en dan
den brand er in te steken. Zulke stiekelbranden
kon men in den laatsten tijd waarnemen en telkens
meende men met een werkelijken brand „door
hooibroei natuurlijk,” te doen te hebben. Ont
dekt men nu overdag in de verte eene aanhou
dende rookmassa, dan is t eerste„o, ’t is maar
een stiekelbrand.”
Franekeradeel. Niettegenstaande den gun-
stigen stand der appel- en pereboomen in het
voorjaar, is toch de uitkomst alles behalve gun
stig, vooral wat de appelboomen betreft. Tot
het bloeien ging alles goed, een rijkdom van
bloesems overdekte de boomen, maar óf door de
vroegtijdige onweders, óf door het knagen van
insecten, toen werden de bordjes verhangen. De
bloesems verschromfelden of vielen af en slechts
hier en daar had zich een vruchtje gezet. De
verwachting dat 1889 een goed appeljaar zou
wezen, wordt alzoo niet vervuld.
De telephoonverbinding tusschen Schevenin-
genen Amsterdam en Rotterdam is thans tot stand
gebracht.
Ook den Haag krijgt zijn „Eiffeltoren”,
nam. op ’/io gedeelte der ware grootte, welke in
den vijver op den Vijverberg wordt geplaatsten
bij gelegenheid van den verjaardag van Prinses
Wilhelmina zal verlicht worden.
Over eene onderwijsquaestie, die zich te Rid
derkerk heeft voorgedaan, komen in enkele nieuws
bladen minder juiste berichten voor. Naar de
Gemeentestem verneemt is de ware toedracht der
zaak deze: Er zijn te R. 4openbare lagere scho
len, met onderwijzers, in het genot van verschil
lende jaarwedden, van f625 tot f475. Op de
school te Rijsoord was, tengevolge der oprich
ting van eene bijzondere school, het getal leer
lingen zóó gedaald, dat van de 4 onderwijzers
er één zou worden ontslagen. Reeds het voor
uitzicht had in December 1888 aanleiding gege
ven tot een plan van overplaatsing bij eene va
cature op eene andere school, in overleg met
een der te verwachten overcompleeten, doch de
ze had zich teruggetrokken om de daaraan ver
bonden vermindering van wedde.
Dezer dagen kwam eindelijk het voorstel van
B. en W. tot ontslag. Maar aan wien dat te
geven? Veel werd er gedelibereerd. „De laatst
genoemde is de zoon eener weduwe, een ander
had bedankt, gelijk gezegd, voor overplaatsing.”
„Twee zijn in het genot van f625.” „Waar is
hieromtrent een regel gevolgd, een voorschrift
gegeven „Het hoofd der school hooren, zou
deze voor een lastig geval stellen.” „De Raad
heeft niet alleen te zorgen voor hef onderwijs,
maar ook voor de financiën der gemeente.” „Te
gen 1890 doet zich weer behoefte aan onderwij
zend personeel voor, tegen verminderde belooning
te verkrijgen.” „De wedden zijn thans overdre
ven hoog.” Deze punten maakten een deel uit
van de discussie.
Een eindelijk gedaan voorstel, om het lot over dit
voorstel te doen beêlissen, werd verworpen. Daar
entegen werd aangenomen het voorstel van een
wethouder, om de beide hoogst beloonden te doen
loten. Hij, dien het lot trof, kreeg met ingang
van lo Sept. 1889 zijn eervol ontslag.
Al vallende holt de dropjjel den steen uit, zegt
een onzer spreekwoorden, en dat is toepasselijk op
eene zaak, waarin tot dusver de stem der open
baarheid was als eene stem des roependen in de
woestijn.
Wij bedoelen het geven van korting bij dade
lijke betaling.
In den strijd tusschen Eigen Hulp en de winke
liers is herhaaldelijk ook door ons gewezen op
die zijde van het vraagstuk.
Wij kunnen ons zeer goed verklaren, dat de
winkeliers opzien tegen de zich steeds uitbreidende
winkels dier vereeniging, en zich, het verschijnsel
niet volledig kennende en verklarende, zich daar
door in hun bestaan bedreigd achten.
Daar is geen vrees voor. Een vreemden indruk
maakt het, van de zijde der winkeliers te hooren
betoogen, dat het belang der maatschappij ’t nood
zakelijk maakt den stand der winkeliers te
handhaven.
Die stand is van belang voor de maatschappij
zij bewijst goede diensten. Die goede diensten
worden betaald, en dat is de reden voor de in
standhouding van de winkeliers. Als zij geen
diensten meer konden bewijzen, dan zou, ondanks
elk betoog van het belang van den stand, die te
niet gaan, en zou eigenlijk ook niemand winkelier
meer willen worden, want dan zou hij betaald
worden uit medelijden, en dat zou toch wel
niemand verlangen.
Er is echter geen enkele reden om te onder
stellen, dat de diensten der winkeliers overbodig
zijn. Zij stellen de zaken van dagelijksch verbruik
bij kleine hoeveelheden beschikbaar, die zij uit de
eerste hand en rechtstreeks van de plaats van
herkomst ontvangen.
Nu dat doet Eigen Hulp ook. Ja wel,
dat beproeft Eigen Hulp ook, maar daarin moet
Eigen Hulp, bestaande uit liefhebbers-kruideniers,
achterstaan en onderdoen voor de vakmannen.
Daaraan is geen twijfel mogelijk. Hoe zouden
de menschen, die er geen verstand van hebben,
de loef afsteken aan hen die er wel verstand van
hebbenHet is ongerijmd dit te denken.
Dat menschen om zekere denkbeeldige voor-
gevens de eene zaak boven de andere verkiezen
is, als er van geldzaken sprake is, evenmin aan
nemelijk.
Toch doet Eigen Hulp aan de winkeliers af breuk
Hoe komt dat dan Omdat Eigen Hulp een
wapen in den strijd gebruikt, waarop de winkeliers
herhaaldelijlc gewezen zijndat der dadelijke
betaling. Daardoor heeft Eigen Hulp bijna geen
kapitaal noodig en weinig of geen bankroetjes.
De rente van het kapitaal, de dekking der ban
kroeten maken het noodzakelijk de prijzen hooger
te stellen dan anders het geval zou zijn.
Maar, antwoordt men onswij hebben al dik
wijls korting aangeboden, maar daar wordt geen
gebruik van gemaakt. Dat zal wel waar zijn.
De korting, die men aanbood kwam ongeveer
overeen met de rente, die men van zijn geld
maken kan.
En als iemand nu gewoon is op rekening te
koopen en dat gemakkelijk vindt, en hij kan,
door dadelijk te betalen, ongeveer even veel,
althans weinig meer verdienen, dan door zijn
geld op rente te laten staan, dan blijft die man
natuurlijk op rekening halen. Waarom zou hij
veranderen.
Maar roept de winkelier, zou ik dan
korting kunnen geven, dan ik zelf rente trek of
interest moet betalen?
Zeer zeker, want het vraagstuk zóó stellende,
miskent men den aard er van. Als een winkelier
wil nagaan, hoeveel korting hij kan geven, moet
hij zich de zaak zoo voorstellenZooals ik mijne
zaken nu drijf, heb ik daarin noodig aan bedrijfs
kapitaal zooveel, aan kwade posten moet ik
zooveel rekenen.
Als ik nu door dadelijke betaling minder be
drijfskapitaal noodig heb, wellicht inplaats van
geld daarvoor op te nemen, geld kan beleggen,
of wat nog voordeeliger is door op dadelijke
betaling groote inkoopen te doen, minder behoef
te betalen; als ik bovendien door dadelijke be
taling geen gevaar meer loop, jaarlijks een be
drag aan kwade posten te moeten afschrijven,
dan maakt dat een verschil van zooveel. Als men
dat verschil deelt door den jaarlijkschen omzet,
dan zal men een heel ander percent bekomen,
dan 3, 4, 5 percent en zal de winkelier tot het
inzicht komen, dat hij een veel grooter korting
kan toestaan, een korting groot genoeg om het
koopen tegen dadelijke betaling werkelijk voor-
deelig te maken, ook voor de koopers, die wel om
hun eigen belang, maar niet om redeneeringen
van maatschappelijk belang of uit welwillendheid
tegen de winkeliers een gebruik zullen laten
varen, dat hun gemak en soms nog voordeel
bovendien verschaft.
Nu is, en dat is het verschijnsel waaroj) wij
wilden wijzen, tot een wijnkooper in een onzer
groote steden dit licht doorgedrongen en heeft
hij 10 korting aangeboden aan hen, die dadelijk
willen betalen. En nu weet menals er één
schaap over de brug is, volgen er meer. Zóó
zouden wij op den goeden weg komen. Zoo toch
Zullen allengs zij, die kunnen, van het nieuwe
stelsel gebruik maken. Is dat zoo eenigermate
in de zeden doorgedrongen, dan kan men er toe
overgaan geen nieuwe klanten meer aan te nemen,
die op rekening geleverd willen hebben. Heeft
men zoo een klandisie gevormd van menschen
die dadelijk betalen, dan kan men het stelsel van
levering op crediet geheel afschaffen en zoo ge
leidelijk komen tot eene belangrijke maatschappe
lijke hervorming, waarvan de beteekenis ter be
vordering der algemeene welvaart nu nog kwalijk
te overzien is, maar die van groot belang moet
wezen, omdat zij eene voortdurende en steeds
krachtiger werkende bron van verarming en ver-
ontzedelijking voor goed zou stoppen.
De Fransche Regeering heeft zich voorge
nomen ten strengste alle Boulangistische demon-
stratiën, zooals op 14 Juli bij het monument ven
Straatsburg op de Place de la concorde, tegen
te gaan. De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft last gegeven eene brigade van honderd
politie-agenteu saam te stellen, die uitsluitend
zal te waken hebben tegen uitspattingen der
Boulangisten. Iedereen, die „leve Boulanger!”
durft roepen, is er bij.
De onbeschaamdheid is de wereld niet uit.
De heer Wilson heeft zich candidaat gesteld
voor den Algemeenen Raad del Indre en Loire
met een manifest, waarin hij zich o. a. als volgt
uitlaat
„Sedert twee jaren heb ik ten doel gestaan
aan de hatelijkste en onverdiendste aanvallen
tegen mij heeft men een begin gemaakt met
dezen veldtocht van lasterlijke en eerroovende
verzinsels. Durven mijne belasteraars in mijne
tegenwoordigheid voor u verschijnen, dan zal ik
één voor één al hunne beschuldigingen weten
te betwisten en aantoonen, dat zij in mij slechts
den politieken persoon, den oprechten republi
kein vervolgen”.
De Duitsche Keizer zal Londen niet be
zoeken. Hij zal den 2 Augustus met zijn eska
der te Cowes aankomen, den volgenden dag de
Britsche vloot inspecteeren, daarna een paar dagen
de gast zijn van de Koningin op Wight, ver
volgens Portsmouth bezoeken en eene wapen
schouwing van Britsche troepen te Aidershot
bijwonen, en den 8sten afscheid nemen van de
Koningin, om den steven te wenden naar Ant
werpen.
In Spanje zal weldra ook een sensatiema-
kend proces worden gevoerd. Graaf Benomar
is aangeklaagd, toen hij gezant was te Berlijn,
staatsgeheimen te hebben verraden. Van Duitsche
zijde werden de pogingen van aanzienlijke Span
jaarden ondersteund om den Minister van Buiten-
landsche Zaken te bewegen, geene vervolging
in te stellen. Misschien zouden zij geslaagd zijn,
als niet graaf Benomar zich in dagbladen had
trachten te verontschuldigen.
Graaf Benomar is aangeklaagd 1. geweigerd
te hebben zijn post te Berlijn te verlaten, nadat
hij was teruggeroepen 2. aan de oppositie in
Spanje geheime documenten te hebben verstrekt.
Canovas, de leider der conservatieven, die voor
Benomar partij trekken, dreigt met onthullingen
omtrent de buitenlandsche politiek van wijlen
Koning Alfonsus.
Voor de rechtbank te Berlijn is zekere
slager, Alexander Neuman, gedaagd, onder be
schuldiging zijn vleesch te hebben vervalscht. Zijn
klanten klaagden dikwijls over de roode kleur
en den onaangenamen smaak van het vleesch.
tot eindelijk dr. Bjsschoff een onderzoek ging
instellen en ontdekte, dat het varkensvleesch
werd vermengd met aardappelmeel en het osse-
vleesch gekleurd met cochenille. Zulke bedrie
gerijen komen in Berlijn dikwijls voor heeft
Neuman verklaard en zijn niets ongewoons.
Zelfs een handboek voor slagers gaf deze mid
delen op.
Voor ’t verven van ’t vleesch werd de slager
veroordeeld tot tien dagen gevangenisstraf en voor
’t vermengen van zijn varkensvleesch met aard
appelmeel tot vijftig mark boete.
Het weder invoeren van de lans bij een
gedeelte der garde-cavalerie in Berlijn, bijna on-
middellijk na de troonsbestijging van den tegen-
woordigen Duitschen Keizer, bracht vele pennen
in beweging.
Enkele vakbladen begroetten de herleving van
het sierlijke wapen met groote vreugde, andere
weder beschouwden het als een gril van den
jeugdigen Monarch, om den lancier weder in
eere te willen herstellen. Frankrijk was zoo
goed niet, of het moest met den stroom mede
en voerde insgelijks de lans bij enkele regimen
ten weder in. En wat leest men nu
Bij het regiment gardes du corps in Berlijn is
bij koninklijk (keizerlijk) besluit de lans weder
opgedoekt
In Londen bestaat er eene vereeniging van
aristocratische heeren en damos, waaronder o. a.
de markiezin van Bristol, freule Hervey enz,,
die eens in het jaar straten door trekken en zang
stukken ten gehoore brengen, zoowel goede aria’s
als negerzangen. De opbrengs t van deze straat
muziek verdeden zij onder de ziekenhuizen.
!lt>
LlJ
Bolswardsche Courant.
