NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARB EN WUNSEHA.BEEI.
t
i
No. 34.
Achten Twintigste Jaargang.
1889.
IIOW.KWi 22 AUGUSTUS.
BINNENLAND.
BUITENLAN D.
M
IDe a_ s_ Kermis
Si
e n
fet'd
VOOR
Lr
en
«'Wc
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ïl
L?
Leeuwarden, 19 Augustus. Gisteren na
middag ten 4% ure barstte een felle brand uit
in de stoommeelfabriek van de firma J. Wijbrandi,
staande op Oldegalileën, aan de Dokkumer Ee
alhier. Ofschoon spoedig vele brandspuiten ter
plaatse waren, was de brand reeds zoo in hevig
heid toegenomen, dat aan blusschen niet te den
ken viel, zoodat dan ook de geheeïe fabriek in
de asch is gelegd en de muren slechts voor een
klein gedeelte zijn blijven staan.
Sedert den vorigen avond was niet in de fa
briek gewerkt. De oorzaak is tot dusverre on
bekend gebleven. Gebouw en voorraad waren
geassureerd.
De justitie heeft zich de zaak aangetrokken.
H. M. de Koningin en de Prinses beginnen
grootere .rijtoeren te maken, alsmede een bewijs
voor Zr.’Ms. goede gezondheid.
H. M. was voor enkele dagen korten tijd te
Brummen, iets daarvoor en nu weder te Deven
ter, terwijl de Prinses Vaassen en Epe bezocht.
De bewoners dier plaatsen zijn hoogelijk inge
nomen met die bezoeken.
„Rust roest” heet het op de woning des
heeren Van Marken, in het Agnetapark te Delft.
En inderdaad rusteloos is men in die kleine,
nijvere wereld der gist- en spiritusfabriek steeds
in de weer om alles aan te wenden wat kan
strekken tot ontwikkeling en veredeling van
hoofd en hart. Hiervan getuigt onder meer de
in de afgeloopen week tot stand gekomen „Bloe-
menvereeniging”. Deze Vereeniging heeft ten
doel het goedkoop aanschaffen van planten, bloe
men enz. en het bewaren en kweeken daarvan.
Jaarlijks zal er eene bloemententoonstelling wor
den gehouden. De leden storten aanvankelijk
10 cents per maand in de kas der Vereeniging.
Een reglement zal eerlang worden vastgesteld.
Z. M. de Koning-Grootherto» heeft den Mi
nister van Staat van Luxemburg, den heer
Eijschen. opgedragen, den Keizer van Duitsch-
land namens Hd. te Metz te gaan complimen-
teeren bij diens bezoek aan Elzas-Lotharingen
Met 85 van de 93 tegenwoordige leden,
werd in de jongste vergadering van „Burger
plicht” te Amsterdam de heer Alting Mees can-
didaat voor den Gemeenteraad gesteld, niettegen
staande hij het lidmaatschap bij eerste verkie
zing niet had aangenomen. Er bestaat nu veel
kans, dat de heer Alting Mees ten slotte toch
als „het raadslid tegen wil en dank” in de ge
meentelijke vertegenwoordiging zitting zal nemen.
Naar de Tijd verneemt, hebben in den loop
van de laatste weken weder besprekingen plaats
gehad tusschen den heer Tindal en verscheidene
leden van de Volksvertegenwoordiging. Ook moet
langen tijd geleden door den heer Tindal een
uitvoerig stuk ingediend zijn aan Z. M. den Ko-
ning, waarin hij aangeeft welke maatregelen z.i.
onmiddelljk genomen moeten worden, om het
meest dreigend gevaar te keeren.
-
Bij het doorlezen van het Provinciaal Verslag
werd onze aandacht getrokken door de volgende
zinsnede„Het steeds toenemend getal visschers
heeft tengevolge, dat de vangst voor ieder hunner
geringer wordt. Wel is waar wordt de visch
meestal voor goede prijzen afgezet, doch deze zijn
niet voldoende, om aan het visschersbedrijf de
verminderde vangst te vergoeden”.
Die mededeeling komt overeen met de ervaring,
die men ook elders opdoet; maar is het goed zich
daar eenvoudig bij neer te leggen Visch is
een uitstekend volksvoedsel, en als er in over
vloed gevangen wordt, niet duur ook. Wel wordt
zij kunstmatig duur gehouden, bijv, wat de haring
betreft, die, naar de prijzen welke in het groot
gemaakt worden, voor veel lager prijs uitgesleten
kunnen worden dan men er in de winkels voor
durft vragen. Daar komt hij, dat dit voedsel
De Fransche Minister van Binnenlandsche
Zaken heeft een verbod uitgevaardigd betref
fende het aanplakken van en het colporteeren
met manifesten enz. welke uitgaan van de door
het hooggerechtshof veroordeelden. De nieuws
bladen kunnen intusschen ongehinderd de mani
festen, welke Boulanger, Rochefort en Dillon nog
wenschen openbaar te maken, door den druk
verspreiden; de wet op de vrijheid van drukpers
belet den Minister zijn verbod tot de nieuwsbla
den uit te strekken.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
au
”XXXXXX XCXCXCi^
DONDERDAG 22 AUGUSTUS.
^DCDCDCDCDCDCDCDCDC^DCDCDCDCDCDC DCDCDC^
Sedert 27 Maart des vorigen jaars is bij
koninklijk besluit Stb. no. 67 uitgemaakt, dat
onder de besmettelijke veeziekten ook de varkens
ziekte behoort te worden gerangschikt. In art. 3
van dat besluit staat verder met duidelijke woor
den te lezen, dat de in het laatste lid daarvan
bedoelde uitgaven door den burgemeester op Rijks-
kosten worden gerestitueerd. Toch zijn ons hoof
den van gemeenten bekend, die in ’t begin van
verleden jaar September hunne declaration en
bijbehoorende bescheiden der ter zake bovenge
noemd gedane voorschotten inzonden en totnutoe,
dus ongeveer een jaar na dato, vruchteloos op
eene verevening daarvan wachten.
Daargelaten nu, dat deze voorschotten niet
zelden de financieele krachten van menig burge
meester ten plattelande te boven zullen gaan,
schijnt het in de eerste plaats minder oordeel
kundig die van hen te eischendaarenboven
laat zich zulk eene trage wijze van verevening
door niets rechtvaardigen.
■T
MT
Er zijn vrienden van Boulanger, die hem het
plan toedichten vlak vóór de verkiezingen in
Frankrijk te komen, waar hij nu zijne burger
schapsrechten verloren heeft en dus niet verkies
baar is. Maar zijne komst zou een einde maken
aan zijne veroordeeling bij verstek hij zou dan
voor het hooggerechtshof’ verschijnen om zijne
zaak in contradictoir debat te laten behandelen
inmiddels zou hij met groote meerderheid tot lid
der Kamer gekozen worden en op dat oogenblik
wel verkiesbaar zijnde Senaat zou hem dan
niet durven veroordeelenzijne zegepraal zou
dan ontzagwekkend zijn, enz.
In den Ministerraad van Vrijdag werd de vraag
geopperd, of aan Engeland geen uitlevering ge
vraagd kon worden van Boulanger, op grond van
de bewezen verduistering van ’s lands gelden.
De Minister van Buitenlandsche Zaken was niet
bereid een poging te doen om langs diplomatie-
ken weg aan Engeland de uitlevering te vragen.
Engeland toch houdt zich sterk aan het politiek
asyl-recht en niemand kan ontkennen dat Bou
langer in de eerste plaats politiek misdadiger is,
daarenboven hoe welwillend het Engelsche Gou
vernement der republiek gezind is, de uitleve
ring is een daad, die bekrachtiging behoeft van
de Engelsche rechtbank en de uitspraak eener
jury is te twijfelachtig, dan dat de Fransche
Regeering het mag wagen zich aan een echec
op dit punt bloot te stellen.
Een telegram uit Petersburg aan de Köln.
Zeil, meldt, dat het thans vaststaat, dat de Keizer
van Rusland van Kopenhagen naar Berlijn zal
gaan. De Grootvorst-troonopvolger zal den Czaar
vergezellen en o. a. zijn Westphaalsch regiment
huzaren gaan begroeten.
Te Berlijn is, zegt hetzelfde blad, het bezoek
van den Czaar nog niet officieel aangekondigd.
De Duitsche Keizer en de Keizerin bevinden
zich te Bayreuth.
Een onbeteekeuend voorval met het rijtuig
waarin Keizer Willem gezeten was, veroorzaakte
oen oogenblik van ontsteltenis. Bij het omslaan
van een hoek stortte het voorste handpaard van
het vierspan. Het achterste handpaard stiet op
het voorste, de disselboom brak en de paarden
steigerden. Vóór zij wild werden, werden ze ge
grepen. De Keizer behoefde niet eens het rij
tuig te verlaten.
Nog eenige dagen, en de Kermis doet weer
hare intrede in onze stad.
Wat zal ze geven en mogen we hopen, dat het
bezoek van vreemdelingen niet minder dan anders
zal zijn met het oog op de pas gesloten Ten
toonstelling? Voorwaar de eerste vraag is ge-
makkelijker te beantwoorden dan de tweede.
Het groote bezoek hangt natuurlijk af van al
datgene wat deze feest week aantrekkelijk kan
maken. Zoover ons bekend, zullen degenen welke
wat goeds verwachten, wel niet teleurgesteld
worden.
Maandagavond a.s. zal het 5e Abonnements
concert plaats hebben in „de Doele”, te geven
door eene Afdeeling van het zoo bekende Gro
ninger Harmonieorchest. De goede naam van
het Korps en het met zorg gekozen programma,
geven alle recht om te verwachten dat het laatste
concert in dit saisoen een waardig slot zal zijn,
van de zoo uitnemend geslaagde abonnements
concerten in dezen zomer.
Donderdag a. s. zal de heer H. Kievits uit
Rotterdam met een geheel nieuw gezelschap in
„de Doele” optreden, waarbij een operettenge-
zelschap is geëngageerd, ’t welk eiken avond
iets nieuws zal geven. Ook bestaat er kans dat
de twee laatste dagen de zoo gevierde komiek
de Heer de Winter zal medewerken.
In de Sociëteit „Amicitia” zal het gezelschap
van den Heer Nieuwenhuizen uit Rotterdam van
Donderdag a.s. af eiken avond zich doen hoeren.
Afgaande op het succes dat genoemde hier vorige
jaren ondervond, vertrouwen wij dat het daar
ook niet aan bezoek zal ontbreken.
Dat ook in andere lokalen gelegenheid zal be
staan voor muziek en dans is zonder twijfel, zoo
dat er gelegenheden om te genieten meer dan
genoeg zullen zijn, ’t Is te hopen, dat door een
groot aantal bezoekers de verschillende onderne
mingen zullen slagen.
Ofschoon er eerst kans bestond dat we ook in
onze stad eene schouwburg zouden zien verrij
zen, is dit mislukt door gebrek aan een geschikte
plaats. Het paardenspel van den Heer Schuiten
voerder heeft echter plan hier drie voorstellin
gen te geven, zoodat ook op het eigenlijke kermis
terrein wat zal zijn te profiteeren. De zoo goed
geslaagde voorstellingen in andere plaatsen geven
waarborg, dat de Heer Schuitenvoerder zijne be
zoekers aangenaam zal bezig houden.
Dat de van ouds bekende Wafelkramen van
de H. H. de Grijs en Visser niet zullen ontbre
ken spreekt van zelf, terwijl ook een groote draai
molen zal verrijzen.
Neemt men bij dit alles de twee te houden
Harddraverijen, de Kaatspartij en de gewone
Keuring van Tuigpaarden, dan gelooven we, dat
er voor „elk wat wils” zal zijn.
In het volgend nummer zullen wij dit korte
resumé voortzetten.
ten deele kosteloos te verkrijgen is. Maar hier
stuiten wij nu ook juist op de moeielijkheid.
Omdat er zooveel visschers zijn vermindert de
visch en men doet niets om den vischvoor-
raad te vergrooten.
Wat zou men er wel van zeggen, als men in
het Provinciaal Verslag lezen moest: onze vee
stapel gaat aanhoudend achteruit, als men er
niet onmiddellijk bij las er worden krachtige
pogingen in ’t werk gesteld, om aan dit kwaad
tegemoet te komen en den aanfok te bevorderen.
Den voorraad te vermeerderen, daaraan denkt
men bij de visch niet. Of ja, toch. Bij de
zalmvisscherij wel. Zalmen en in het buitenland
ook forellen, worden kunstmatig gekweekt en
daarmee worden de rivieren bevolktmaar waar
om niet met andere zoetwatervisschen de daar
voor en niet voor zalm geschikte wateren, waarom
niet op alle mogelijke wijzen en met alle mogelijke
middelen den vischvoorraad vergroot?
Wij voorzien het antwoord: wie een kalf fokt,
heeft dat zelf maar wie brengt ons de visch,
die wij telen, terug
Dat schijnt een afdoende wederlegging, maar
is het niet. Omdat ieder veehouder meester is
van het jonge vee, dat bij hem gefokt wordt,
legt hij zich zelf in zijn eigen belang daarop toe,
en omdat de geteelde visch ten bate komt
van het algemeen, daarom moet het openbaar
gezag zich die zaak ten nutte van het algemeen
aantrekken. In de groote rivieren zal de staats
zorg er in moeten voorzien, maar er zijn genoeg
voor de vischteelt geschikte wateren, die zich
op het gebied van ééne provincie bevinden. Daar
zou het provinciaal bestuur de zaak ter hand
kunnen nemen.
Hoe?
Het eenvoudigst, gelooven wij, op do wijze,
waarop het van rijkswege ten aanzien derzalmteelt
geschiedt. Er worden premiën uitgeloofd voor
het loslaten van jonge visch in zeker tijdperk
der ontwikkeling en in zoodanige wateren, die
de bedoelde visch geschikt zijn.
de proeve te nemen zijn met eene
kunstmatige vischteelt onder eigen beheer. Bij
verstandige inrichting op bescheiden voet, zou
dat op den duur misschien minder kostbaar
meer afdoende zijn dan het premiestelsel.
Maar is kunstmatige vischteelt dan mogelijk
Voor de zalm is dat reeds algemeen bekend
maar de wetenschap heeft buitendien uitgemaakt’
dat het voor andere vischsoorten ook kan. En
de wetenschap niet alleen, ook de practijk. In
Amerika bevolkt men zelfs de zee met kabeljauw.
Er is op dit gebied veel te doen, veel in het
belang der volksvoeding, veel in ’t belang der
algemeene welvaart.
Welnu, komaan, zal men zeggen, ’t Zal wat
geven of men al jonge visch poot, ze wordt toch
weggevangen vóór men haar tijd heeft gelaten,
groot te worden. Nu, op dat punt hebben wij
een beter vertrouwen. De visschers zijn zelf
niet op katvisch gesteld ze vangen liever groote
dan kleine, behalve voor enkele soorten, waar
juist de kleinste de fijnste zijn, maar waarvoor,
dat bezwaar dan ook niet opgaat. Doordat de
vischvoorraad vermindert en het visschende
menschdom vermeerdert is men steeds dieper
afgedaald en heeft men al kleiner en kleiner
visch mee in de vangst genomenmaar als de
vischvoorraad toeneemt zal de omgekeerde weg
bewandeld worden en zal het met het vangen
der visch zoo gaan, dat men hoe langer hoe
meer de kleintjes aan hun lot overlaat en zoo
meewerkt om den voorraad werkelijk voedende
visch te vergrooten.
Moge onze opwekking tot overweging van dit
volksbelang en zoo mogelijk tot uitvoering dezer
denkbeelden leiden.
Amst. Crt.
De treurige gebeurtenis te Kota Pohama,
waarbij een twintigtal onzer militairen, waaronder
drie officieren, het leven lieten, wordt meer uit
voerig besproken in het Militair Blad. De schrij
ver oordeelt naar de weinige gegevens van het
Regeeringstelegram in verband met den toestand
van den post, in afwachting dat over eenige
weken alle bijzonderheden ook hier te lande be
kend zullen worden. Wij wijzen dan ook slechts
op het daarin door hem uitgesproken vermoeden,
dat de wijze, waarop de Atjehers hunne artille
rie weten te organiseeren, te bewegen en te gebrui
ken, bun geleerd werd door een Europeesch
kanonnier, die in den nacht van 3 op 4 Novem
ber des vorigen jaars deserteerde. Deze wordt
ook verdacht den Atjeher het denkbeeld aan de
hand te hebben gedaan om granaatmijnen onder
onze spoorwegen te leggen. De eerste dier mij
nen sprong 18 Januari van dit jaar en sedert
dien tijd komen zij bijna wekelijks voor.
Athos dringt in de Zutph. Ct. er weder op
aan, dat men bij de aanwerving van soldaten
voor het leger in Indië, niet al te schroomvallig
zal wezen bij de beoordeeling van hen, die zich
aanmelden. Reeds meermalen is het gezegd, dat
voor avonturiers geen te streng zedelijke eischen
moeten worden gesteld.
Maar terwijl van overheidswege verlangd wordt,
dat alle papieren volkomen in orde zullen wezen
en er niets aan de menschen ontbreken zal, is
met die voorbeeldige zorg toch weinig in over
eenstemming de onverschilligheid, die door de
zelfde overheid betoond wordt, wanneer zij in
den strijd voor het vaderland het leven laten. De
namen der gesneuvelden beneden den rang van
officier worden eerst later in de rapporten bekend
gemaakt in plaats van te worden geseind aan
het Departement van Oorlog, dat dan den dood
aan de nagelaten betrekkingen zou kunnen be
richten. Thans verkeeren weken lang vele ouders
en bloedverwanten in angst en vrees, dat ook
hunne zonen of betrekkingen begrepen zijn onder
het getal dooden dat opgegeven is.
Terecht maakt het Hbl. de opmerking, dat een
telegrafisch bericht van het overlijden van een
soldaat slechts f 4 zou kosten, en dit luttele
bedrag de Nederlandsche Regeering zelfs te hoog
schijnt te vinden om aan den plicht der men-
schelijkheid te voldoen.
De heer Keuchenius heeft zeer veel met den
godsdienst op; maar naast de mysteriën van den
godsdienst staan de practische verplichtingen die
hij oplegt. Dat de Minister deze niet verzuime
en zijn geloof ook toone uit zijne werken.
In het Sportblad bespreekt de heer de Salis
het thans, althans tijdelijk, opgeheven verbod
voor de officieren om aan wedrennen buiten hunne
garnizoenen deel te nemen. In het buitenland
bestaat zoodanig verbod niet. De schrijver haalt
daarvan de volgende voorbeelden aan.
In Rusland moeten de cavalerie-officieren jaar
lijks minstens twee keer aan wedrennen deelne
men, omdat men er aldaar van overtuigd is, dat
men op die wijze goede ruiters vormt en goed
materieel noodzakelijk maakt. Generaals fungeeren
daar als rechters, seingevers enz. De officieren,
die met goede volhardende paarden op de baan
komen, worden gunstig aangeschrevenzij die
achteraankomen, zijn slecht genoteerd.
In Duitschland looft de Keizer zelf vele en
groote prijzen uithij bezoekt de rennen trouw
en ontbiedt de winnende officieren in zijne tri
bune om hen te complimenteeren.
In Frankrijk stelt de Minister van Oorlog zelf
met zijn staf programma’s voor de officierswed-
rennen vast, en in
Nederland verbiedt de Minister aan officieren
te rijden.
Uit Sneek meldt men aan de N. R. C.
In den loop der vorige week vervoegden zich
bij den burgemeester alhier een 80jarige man en
eene 79jarige vrouw, broeder en zuster, die eene
erfenis kwamen opvragen van een oom, die hier
in 1824 moest zijn overleden. De vrouw had op
haar hemd een wollen lap genaaid, waarachter
eene akte van overlijden, die moest dienen als
bewijs voor het recht op genoemde erflating. Al
spoedig bleek dat hier werkelijk in 1824 een oom
van die lieden was gestorven maar de man, die
destijds het beroep van wever uitoefende, was
arm gestorven, waarom onze oudjes maar beslo
ten de terugreis naar Duitschland evenals de
heenreis, nl. te voet, te ondernemen.
Met vriendelijken dank
aan de onbekenden, die
onder den eersten indruk van mede
dongen met den nood op Curasao
hunne gaven stortten in de door mij
geplaatste bussen, meld ik dat deze
bedroegen f 6,93 Gelukkig hebben
malsche regens de bevolking verkwikt,
maar groote voldoening smaakt de
commissie, die in zoovele hutten hulpe
bood en den voortgang stuitte van een
lijden, dat zoovelen ten grave sleepte.
M. E. VAN DER MEULEN.
voor
Ook zou
j
Bolsvardsclie Courant.
I
N
