NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOSLSWARÖ ESC WOKSÏBMm
i
'i
Twintigste Jaargang.
Acht en
1889.
No. 43.
BI N N E N L A N D.
BUIT EN LAND.
DONDERDAG 24 OCTOBER. g
_s:
VOOR
b
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
1
xxx$
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ALGEMEENS VERGADERING
„Vereeniging tot Werkverschaffing”.
Den 16den October j.l. werd de algemeene ver
gadering gehouden der „Vereeniging tot Werk
verschaffing”, alhier gevestigd. Zij werd helaas 1
slechts door weinig leden bijgewoond. Uit de
rekening en verantwoording van den penning
meester bleek, dat tegenover eene ontvangst van
f 2634,95% eene uitgaaf stond van f2625,32, zoo.
dat deze rekening sloot met een batig saldo in
kas van f 9,635. De balanswaarde geeft aan
aanwezig hout, klompen, gereedschappen, enz.
f 1362,87% schuld f 1300, en dus een voordeelig
slot van f 62,875.
Gedurende 10 weken is door omstreeks 30 werk
lieden gearbeid. Het gelukkig verschijnsel deed
zich voor dat verschillende timmerlieden, die in
vorige winters hier werk kwamen zoeken, nu
daaraan geen behoefte hadden, zoodat dan ook
slechts drie timmerlieden eenigen tijd zijn werk
zaam geweest. Daartegenover staat echter, dat er
verschillende nieuwe leerlingen bij kwamen voor
het klompenmaken. Daardoor kon het stelsel,
om per paar te laten werken tegen zekeren prijs,
niet volgehouden worden en werden de leerling-
arbeiders, aanvankelijk met 8 cent per uur betaald.
Dat deze omstandigheid ongunstig moest werken
op de hoedanigheid der meeste klompen, spreekt
van zelf en evenzoo, dat dit invloed had op den
verkoopprijs. Wanneer men echter bedenkt, dat
deze vereeniging niet op winstbejag mag zien,
maar ten doel heeft, don nijveren werkman een
tijdlang, op nuttige wijze, een matig daggeld te
laten verdienen, dan mag zij ook nu met voldoe
ning op den afgeloopen winter terugzien. Ver
blijdend mag het heeten, dat eenigen steeds groo-
ter vorderingen maakten en, nu zij sinds enkele
jaren zich oefenden, weldra in staat zullen zijn,
met eenige hulp in gereedschappen en hout, voor
eigen rekening te gaan werken.
In deze vergadering is tevens het reglement
herzien en, terwijl besloten is, de koninklijke goed
keuring aan te vragen voor deze vereeniging, is
van nu af het bestuur samengesteld, niet meer
uit twaalf, maar uit vijf leden Was het vroeger
gewenscht, om uit verschillende kringen burgers
in het bestuur te doen zitting nemen, ten einde
de zaak goed op het getouw te zetten en haar
populair te maken, nu zij zich verheugt in den
steun van het publiek en alles een vasten vorm
heeft aangenomen, werd een vijftal wakkere man
nen, die zich geheel aan deze zaak wijden, vol
doende geacht. De Burgemeester bleef als eere-
voorzitter gehandhaafd en nevens dezen werden
gekozen, de heeren G. J. Keilman, de ijverige
penningmeester, dien een woord van bijzonderen lof
toekomt voor zijne toewijding aan deze zaak, de
heeren K. Tromp. II. T. de Boer, B. D. Eerd-
mans en J. H. Kramer. Naar onze overtuiging
neemt deze vereeniging eene eereplaats in, onder
de nuttige instellingen dezer stad en vertrouwen
wij, dat als de bijdragen in deze maand weer
zullen worden gevraagd, niemand zich terugtrek
ken zal of zijne bijdrage verminderen en eenigen,
op wier medewerking wij nog hopen, zich aan
sluiten zullen, nu zij zien hoe deze poging tot
voorkoming van armoede, deze premie op den
arbeid, voor velen ten zegen is.
I
Onlangs ging in den Haag een koopman
failliet. Zijn actief bedroeg f 230 en zijne schuld
f 15,234,185. De Haagsche Courant vraagt of zoo
iets niet moet worden behandeld en gestraft als
oplichterij
Zulke voorbeelden pleiten voor de noodzake
lijkheid van betere bepalingen op faillissementen.
Wie failleert, kan zoodra hij een accoord gemaakt
heeft, zelfs van anderhalf percent, terstond weder
opnieuw zaken gaan doen en honderd tegen een,
dat hij weder leveranciers vindt, die bereid zijn
hem daartoe in staat te stellen.
Bij de behandeling der gemeentebegrooting
is in den Haag ook de lijkverbranding in de af-
deelingen van den Raad ter sprake gebracht. In
het verslag leest men daaromtrent
De schadeloosstelling, uit te keeren aan ker
ken voor het gemis van begrafenisrechten, gaf
een lid aanleiding tot de mededeeling, dat bij het
in gebruik komen van de crematie en het be
waren der overblijfselen in kerkgebouwen, eene
besparing van kosten voor de gemeente en een
bron van inkomsten voor kerkbesturen kan wor
den verkregen.
Naar aanleiding daarvan gaf hij in overwe
ging, om op de algemeene begraafplaats eene
ruimte beschikbaar te stellen tot het bouwen van
een crematorium, in afwachting van de door som
migen verlangde wijziging der wet betreffende
het begraven van lijken.
Bij den geringen omvang, welken de crematie
tot nu toe heeft, achten B. en W. het tijdstip
nog niet gekomen, om den bouw van een crema
torium in overweging te nemen.
Het nieuwste op het gebied der plastische
kunst zijn borstbeelden van sponsen. Een groot
importeur van sponsen te Rotterdam heeft eenige
van deze beelden tentoongesteld. Zij zijn ver
vaardigd door een Russisch beeldhouwer, meer
dan levensgroot en samengesteld uit een groot
aantal stukken van verschillende kleuren voor
het gelaat, het haar, de kleeding enz. Zelfs de
kleinste bijzonderheden zijn nauwkeurig weerge
geven.
Eenigen tijd geleden is te Berlijn van denzelf-
den kunstenaar een sponzen buste van Bismarck
te zien geweest, die toen door de Keizerlijke Fa
milie bezichtigd werd.
Welk effect deze beelden van spons teweeg
brengen, als men ze eens flink nat maakt, zegt
het bericht niet.
hoogst onaangenaam parket, te meer daar de
aannemingssom ad. f1700 al zeer schraal is voor
een dergelijk werk.
t Na vernieuwde krachtsinspanning is men
er in geslaagd de baggermachine Hollandsch
J)iep ledig te pompen en vlot te krijgen.
Barradeel. Toen in Mei jl. de lotelingen
voor de Militie werden opgeroepen, was van de
opgeroepenen no. 55 het hoogste. Wel was het
te voorzien dat later hoogere nummers zouden
worden opgeroepen, wegens het vertrek van lo
telingen naar Noord-Amerika, maar het gaat ze
ker geheel buiten de verwachting dat, zooals nu
het geval is, reeds no. 67 is opgeroepen,
het gevolg
een
het
herkeuring
opgeroepenen zijn natuurlijk zeer
correspondent der N. R. Ct., 278 millioen aan
éénmaal voorkomende buitengewone uitgaven, tot
dekking waarvan, behalve de verwachte over
schotten der belastingen, eene bijzondere leening
van 267 millioen gevorderd wordt. De voornaam
ste buitengewone uitgaven zijn 140 millioen voor
het leger en 31 millioen voor de vloot. De voor
ééns voorkomende posten in het budget der ge
wone uitgaven beloopen ongeveer 81 millioen
mark, meerendeels ook voor de legerbegrooting.
Bij de begrooting der uitgaven wordt op eene be
stendig toenemende opbrengst der inkomende rech
ten, maar op een nog verder slinkend bedrag der
suikerbeslasting gerekend.
Ludwigsburg. 20 Oct. Terwijl de ver
moedelijke troonopvolger Prins Willem van Wur-
temberg naar de kerk reed, loste een jongmensch,
met name Klaiber uit Ulm, een schot in het
rijtuig. Het schot miste. De dader, die werd
gearresteerd, is meent men, niet recht wijs. Hij
zeide, dat het hoog tijd werd, dat Wurtemberg
een Katholieken Koning kreeg.
De Duitsche Keizer en zijne gemalin zijn
Zaterdag te Monza aangekomen, waar zij door
den Koning en de Koningin van Italië werden
ontvangen. Al de Prinsen en Prinsessen van
het koninklijk huis waren mede tegenwoordig.
De stad was met vlaggen en andere versierin
gen getcjpidlangs de straten bewoog zich eene
dichte menschenmassa. Alle vensters waren be
zet. De Koning omhelsde den Keizer en de Kei
zerin herhaalde malen de ontmoeting was van
weerzijden zeer hartelijk Crispi begroette graaf
Herbert von Bismarck, die hem den groet over
bracht van den Rijkskanselier. Bij het familie-
dejeuner, heeft de Keizer zich geruimen tijd on
derhouden met Crispi en Koning Humbert met
graaf Bismarck.
Uit eene naburige gemeente schrijft men aan
de Arnh. Ct.: Vele liberalen beweren, dat de
aanneming van de onderwijswet door de Eerste
Kamer noodwendig door eene wijziging dient ge
volgd te worden van art. 192 der Grondwet, in
dier voege, dat al. a aldus luidt„Het openbaar
onderwijs is een voorwerp van aanhoudende on
dermijning door de Regeering.”
Men berekent reeds, dat er van de 30 mil
lioen entrée-kaartjes voor de Tentoonstelling te
Parijs die het Crédit Foncier heeft uitgegeven
volgens zijn recht van overeenkomst, hoogstens
•twee millioen zullen ongebruikt blijven. Volgens
de Figaro koopt men die reeds op om ze bijwijze
van souvenir te bewaren. Het Crédit Foncier zal
bij die liefhebberij het best varen. Men mag wel
vragenhoeveel zou het bericht in de Figaro
gekost hebben
Sedert Woensdag herbergt Parijs vijfhonderd
Schotten uit de Hooglanden in hun nationaal
costuum met tartan en plaid, wier bloote knieën
en levendig gekleurde ruiten niet weinig de aan
dacht trekken. Zij worden vergezeld door een aan
tal schilderachtige virtuosen op pibroch en doe
delzak.
De Duitsche Staatsbegrooting, waarvan de
Rijksdag morgen kennis zal nemen, bedraagt in
ronde cijfers 1209 millioen mark. Daaronder zijn,
volgens de mededeeling van den Berlijnschen
Kimswerd, 21 Oct. 1889. In onzen toren
hangen twee klokken. Op de groote klok staat
Sanctus Laurencius bin iek ghenamt. Frainken
hebben ons ferbrant. Int jaer ons heren dat is
waer. Doe mi schref 1515 jaer. Een daer bi goet-
ten. Gert van Wou. Joban schonenbourch. Op
de kleine staatIhesus, Maria, Johannes. Ghe-
rardus de Wou me fecit anno domine 1515.
De vertaling van ’t opschrift der groote klok
luidt: HeiligeLaurentius ben ik genoemd;de
Kerk (in dien tijd eene Catholieke) had dus tot
schutspatroon de H. Laurentius, van daar ook
de namen op de kleine klok, zijnde die der Hei
lige Familie.
De Franekers, (een gedeelte van den Zwarten
Hoop, een leger samengeschoold volk door den
Hertog v. Saksen naar Groningerland en Fries
land gezonden) hebben ons verbrand in ’t jaar
onzes Heeren 1515. Een jaar later goten wij
Geert (Gerhartus) van Wou en Johan Schonen-
borgh.
De vertaling der kleine klok is
Jezus Maria Johannes Gherardus de Wou
heeft mij gemaakt in het jaar onzes Heeren 1515.
Dat met Frainken Franekers bedoeld worden
blijkt uit ’t volgende: Worp v. Thabor zegt in
zijne Croniek v. Friesland (5e deel, bladz. 136).
„In dit jaer van 15 den 29 Januari) branden
Fraenickers Kimsert met dye Kreke ende onder
anderen Groete Pijers huys”.
Hennaarderadeel. Wie zich gedurende
de verloopen lichtmaan ’s avonds laat buiten be
vond, kon dikwijls op onderscheidene plaatsen
tegelijk onophoudelijk schoten hooren knallen,
een bewijs, dat «troopers bezig waren eene ge
duchte slachting onder de eenden aan te r.chten.
Voor de politie, die meestal nacht op nacht in
de weer is, is het buitengewoon moeielijk deze
„valsche zonen Nimrods” op heeter daad te be
trappen. Toch mocht het in den nacht van
Woensdag op Donderdag den gemeenteveldwach
ter Bosma te Rien en den te Oosterend gesta-
tioneerden rijksveldwachter Eekhof gelukken,
een paar gevaarlijke stroopers in handen te krij
gen. Een geweer werd bij deze gelegenheid door
de veldwachters buit gemaakt.
Llltkewierum. In den loop dezer week is
ten nadeele van den veehouder O. Hofman, onder
behoor van dit dorp, een schaap in de weide ge
deeltelijk geslacht. Men denkt aan diefstal, waar
in de dader of daders misschien door een of an
der toeval zijn verhinderd.
Harlingen. Gedurende de laatste avonden
was het aan de buitenhaven alhier bijzonder le
vendig. Het lichten der voor eenigen tijd aan
gevaren en dientengevolge gezonken stoombag
germachine wekte veler belangstelling en lokte
honderden naar het havenhoofd om te zien, hoe
door de stoomboot Hercules van Nieuwe Diep,
genoemde machine zou worden leeggepompt.
Niettegenstaande de groote massa water door de
Hercules, die zijn naam eer aan deed, uitgewor
pen en de ijverigste bemoeiingen van den dui
ker, die onder water de lekken zooveel mogelijk
had gestopt, mocht het echter niet gelukken het
gevaarte boven water te krijgen. Heden avond
was het terrein der werkzaamheden verlicht door
zoogenaamd Welslicht, hetgeen een werkelijk
fraai effect opleverde. Ook thans weer bleken
de vele pogingen om de machine te lichten on
voldoende. In den bodem bevinden zich zeker
lekken, waar de duiker niet bij kan en het wa
ter even hard naar binnen stroomt als het wordt
uitgepompt. De aannemer bevindt zich zeker in een
In den Haag wordt het als eene aardigheid
beschouwd, aan de brandschellen te trekken en
de brandweer noodelous te laten uitrukken. Men
is blijkbaar zeer geestig in den Haag. Een paar
malen zijn nu gelukkig de daders .ontdekt en is
proces-verbaal tegen hen opgemaakt. Het Straf
wetboek stelt er eene boete op van hoogstens
f 15 en bij herhaling binnen het jaar eene ge
vangenisstraf van hoogstens drie dagen.
Als het Strafwetboek voor de eerste maal eene
gevangenisstraf van minstens vijftien dagen eischte,
zou tegen redivicisteu wel geen straf behoeven
bedreigd te worden. En wie zoo aardig wil zijn,
om valsch brandalarm te maken, zal zeker wel
een veertien dagen er voor willen zitten.
Dezer dagen bevatten verscheiden couranten
het verhaal van een bejaard timmerman te Ber
lijn, die lijdt aan „zieleblindheid”, gelijk men zijne
ziekte noemde. Zij bestaat daarin, dat de man
de voorwerpen die hij ziet niet herkent, en o. a.
bij het zien van eene vlam, eerst toen hij er naar
greep, bemerkte dat zij brandde. Een bos sleutels
herkent hij niet vóór men er mede rammelt.
Inderdaad, als het stoffelijke voorwerpen be
treft, is dit een merkwaardig verschijnsel, maar
als het de waarneming van dingen uit de zedelijke
wereld geldt, doet het zich zeer dikwijls voor.
Er zijn menschen die do eenvoudigste waarheden
niet begrijpen. Zeer velen beseffen bijv, niet
dat, om iets te kennen, men het eerst moet ge
leerd hebben. Anderen kunnen met zooveel over
tuiging eene onwaarheid zeggen, dat men wel moet
aannemen, dat zij zelven haar gelooven. Er zijn
er die met een gerust geweten smokkelen, niet
enkel op de grenzen, maar ook waar de belas
ting op hun inkomen in het spel is. Eerst wan
neer zij gestraft worden, ondervinden zij dat zij
gestolen hebben evenals de timmerman met
de vlam. In den handel wordt voortdurend be
drog gepleegd, alsof dit de eerlijkste wijze was
om zaken te doen. Als er eene edele daad van
zelfverloochening gepleegd is, blijft menigeen
ongevoelig en houdt hem die ze deed, voor niet
recht wijs. Wat de eer en goede trouw eischen
ziet menigeen niet inhet is als de bos sleutels,
die hij eerst moet hooren rammelen in de woorden
van anderen. De plicht om aan beloften te vol
doen wordt tallooze malen niet herkend. Op ker
kelijk en politiek gebied is de zieleblindheid nog
veel algemeener, maar het merkwaardigste is,
dat in dit opzicht iedereen zijn buurman voor
blind houdt.
Dit is
van het bovengemeld vertrek van
vijf-tal lotelingen naar Noord-Amerika en
ongeschikt bevinden van drie lotelingen bij
voor Gedeputeerde Staten. De laatst
j 'j' teleurgesteld
in hunne aanvankelijke verwachting dat zij een
vrij nummer getrokken hadden.
Uit Rotterdam bericht men
De bakkersgezellen alhier stelden de vorige
week hunne eischenVermindering van den
arbeidstijd van 100 op 79 uren in de week en voor
overwerk 20 cents per uurZondags 40 cents.
Zij verzochten schriftelijk antwoord van patroons
vóór Zondag 21 October. De patroons vroegen
daarop opgave van de namen der deelnemers.
De vergadering der gezellen heeft besloten wel
het getal, maar niet de namen der deelnemers
op te geven. Zondag had weder eene vergade
ring plaats. Als de patroons niet toegeven wordt
de volgende week Maandag het werk gestaakt.
Zaterdag had te ’s-Bosch een huwelijk plaats
onder do volgende omstandigheden
Eenige jaren geleden vertrok J. S. als land
bouwer naar Amerika met achterlating van zijn
huisvrouw. Daar kreeg hij kennis aan een meisje,
dat hij trouwde, zonder haar mede te deelen,
dat hij reeds gehuwd was.
Toen hij naar het vaderland was teruggekeerd,
waar zijn eerste vrouw nog in leven was, kreeg
de zaak ruchtbaarheid en werd hij tot 5 maan
den gevangenisstraf veroordeeld, die hij thans
ondergaat.
Middelerwijl nu is zijne eerste vrouw gestor
ven en Zaterdag trouwde hij volgens de wet met
de vrouw, die hij uit Amerika meebracht. Hij
werd uit de gevangenis naar het stadhuis geleid.
De man is 70 en de vrouw 27 jaar oud.
Iemand die in een Amsterdamsch blad japon
nen voor dienstboden adverteerde, kreeg het vol
gende briefje
Mijnheer N. N.
Als ge in het vervolg weder in het Predik
beurtenblad adverteert, moet ge nooit weder schrij
ven dienstboden japonnen.
Iemand die zelf dienstbode is en een goede
opvoeding heeft genoten, zal op zoo een advertentie,
waar het woord „dienstboden” in gebruikt wordt,
niet bij u komen om een „dienstboden” japon te
koopen, vergeet dit nooit.
P. S. Zet in het vervolg katoenen japonnen,
dan zult ge misschien nog wel eens een japon
aan een onzer verknopen. N. N.
Op de terreinen van de oude Veemarkt, de
Lepelstraat te Amsterdam,is in de laatste maan
den een geheel nieuwe wijk verrezen. Het bou
wen geschiedt daar met een snelheid, die ieder
een verbaast. Dat echter niet steeds de solidi
teit hiermede gelijken tred houdt, bleek de vorige
week, toen een dubbel perceel, waar n.b. de
gevels reeds voor stonden, teekenen van verzak
king begon te vertoonen. Spoedig stonden de
beide zijmuren, de een binnenwaarts, de ander
naar buiten circa een halve meter uitgebuikt,
zoodat alleen onverwijlde schoring de geheele
instorting kon voorkomen. Men is nu, op last
van de bouwpolitie, met de slooping begonnen.
De vraag dringt zich echter op, of niet do
bouwpolitie geroepen is haar toezicht zoover uit
te strekken, dat dergelijke incidenten voorkomen
worden. Afkeuren, wanneer het gebouw toch
onvermijdelijk moet instorten, is een vrij over
bodige maatregel. Eenig toezicht op de dikte
der muren, op het aanbrengen van ankers en
zwiepingen en het gelijktijdig ophalen van alle
gevelmuren alle zaken, waarin bij de bouw
verordening voorzien is zou voorwaar geen
overdaad zijn, vooral ook met het oog op het
levensgevaar, waaraan de werklieden bij derge-
lyken speculatiebouw, voortdurend blootgesteld
zijn, zegt de Opmerker.
Zaterdagmorgen reed de koetsier van dr.
Posthumus Meijjes te Amsterdam met zijn vigi
lant in de Keizersgracht, tusschen de Beeren- en
Reestraat, te water. Het paard schrikte door het
schellen van de brandweer. De koetsier geraakte
onder zijn paardeen half uur later werd de
man dood opgehaald. Zijn zoontje, dat mede op
den bok zat, werd gered.
Een dronken persoon sprong daarbij te water,
op het paard, en kon met moeite gered worden,
daar hij alle reddingsmiddelen van de hand wees
Het paard werd later dood opgehaald.
De ongelukkige laat een vrouw met zes kin
deren achter.
Zaterdagmiddag was een schipper, liggende
in den Ouden Rhijn bjj de Bakkersbrug te Lei
den, bezig de boegspriet van zijn schip achter
over te halen. Zijn vrouw was bezig met was-
schen. Onverwacht brak een der tanden, de
vrouw kreeg de boegspriet op het hoofd en was
bijna onmiddellijk een lijk.
Bolswardsclie Courant
DER
